Հայկանուշ Դանիելյան

Հայկանուշ Դանիելյան
Հիմնական տվյալներ
Ծնվել է	դեկտեմբերի 3 (15), 1893; Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն
Երկիր	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Մահացել է	ապրիլի 19, 1958 (64 տարեկան); Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Թոխմախի գերեզմանատուն
Ժանրեր	օպերա
Մասնագիտություն	երգչուհի, երաժշտության ուսուցիչ, քաղաքական գործիչ և դերասանուհի
Երգչաձայն	քնարակոլորատուրային սոպրանո
Գործիքներ	վոկալ
Աշխատավայր	Թբիլիսիի օպերայի և բալետի թատրոն, Ալեքսանդր Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոն, Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա և Երևանի միջնակարգ մասնագիտական երաժշտական դպրոց Չայկովսկու անվան
Կրթություն	Սանկտ Պետերբուրգի կոնսերվատորիա (1920)
Պարգևներ	; և
	Haykanush Danielyan Վիքիպահեստում

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Դանիելյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Հայկանուշ Բաղդասարի Դանիելյան (դեկտեմբերի 3 (15), 1893^[1], Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն^[2]^[1] - ապրիլի 19, 1958(1958-04-19)^[2]^[1], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[2]^[1]), հայ օպերային երգչուհի (քնարակոլորատուրային սոպրանո), հայ դասական երգարվեստի վարպետ, ԽՍՀՄ Պետական մրցանակի դափնեկիր։ Հայ երգիչներից առաջինն է արժանացել ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստի կոչմանը (1939)^[3]։

Կենսագրություն

Հայկանուշ Դանիելյանը ծնվել է Թիֆլիսում։ 1920 թվականին ավարտել է Պետրոգրադի կոնսերվատորիան։ 1920-1932 թվականներին երգել է Պետրոգրադի և Թիֆլիսի օպերային թատրոններում։ 1924 թվականին երգիչներ Լևոն Իսեցկու և Շարա Տալյանի հետ մասնակցել է Լենինականի օպերա-օպերետային խմբի ներկայացումներին, հանդես եկել համերգներով։ 1941-1951 թվականներին դասավանդել է Երևանի Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիայում, 1943-1948 թթ. եղել է վոկալի ամբիոնի վարիչ, 1949 թվականից՝ պրոֆեսոր։ 1949-1952 թվականներին եղել է Պյոտր Չայկովսկու անվան երաժշտական դպրոցի տնօրենը, 1932-1948 թթ.՝ Երևանի օպերայի և բալետի թատրոնի մեներգչուհի։ 1941 թվականին նկարահանվել է «Երևան» հեռուստաֆիլմերի ստուդիայում նկարահանած «Հայկական կինոհամերգ» ֆիլմում^[4]^[5]։

1941 թվականից եղել է ԽՄԿԿ անդամ։ 1946-1950 թթ. եղել է ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի 2-րդ գումարման պատգմավոր, Հայկական ԽՍՀ 1-ին և 3-րդ գումարման պատգամավոր։

Մահ

Մահացել է 1958 թվականի ապրիլի 19-ին Երևանում։ Թաղված է Թոխմախի գերեզմանատանը։

Կատարումներ

Հայկանուշ Դանիելյանի կատարումներն աչքի են ընկել կատարման վարպետությամբ, նուրբ արտահայտչամիջոցներով ու անմիջականությամբ։ Համերգային ծրագրում կատարել է հայ և արտասահմանցի կոմպոզիտորների՝ Չայկովսկու, Ռիմսկի-Կորսակովի, Ռախմանինովի, Գլազունովի երգերից ու ռոմանսներից։ Առանձնահատուկ ներշնչանքով է մեկնաբանել «Ծիծեռնակ», Կոմիտասի «Չինար ես», «Քելե-քելե», «Քելեր-ցոլեր» երգերը, Սպենդիարյանի «Առ սիրուհիս», Մելիքյանի «Սև կաքավիկ», «Ծիլ-ծիլա» և այլ ռոմանսներ^[6]։

Դերերգեր

Ջիլդա՝ Ջուզեպպե Վերդիի «Ռիգոլետտո»
Վիոլետա՝ Ջուզեպպե Վերդիի «Տրավիատա»
Ռոզինա՝ Ջոակինո Ռոսսինիի «Սևիլյան սափրիչ»
Բատերֆլայ՝ Ջակոմո Պուչչինիի «Չիո Չիո-սան»
Անուշ՝ Արմեն Տիգրանյանի «Անուշ»
Անտոնիդա՝ Միխայիլ Գլինկայի «Իվան Սուսանին»
Մարգարիտ Վալուան՝ Ջակոմո Մեյերբերի «Հուգենոտներ»
Օլիմպիա՝ Տիգրան Չուխաճյանի «Արշակ Բ»
Մարգարիտ Վալուա՝ Ջակոմո Մեյերբերի Հուգենոտներ

Պարգևներ, մրցանակներ

ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1939 թ.)
Ստալինյան մրցանակ (1946 թ.) Մ. Գլինկայի «Իվան Սուսանին» օպերայում Անտոնիդայի և Ջակոմո Մեյերբերի Հուգենոտներ օպերայում Մարգարիտ Վալուայի դերերգի համար
Լենինի շքանշան (4.11.1939 թ.)
Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան (24.11.1945 թ.)
«Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ անձնվեր աշխատանքի համար» մեդալ

Հիշատակ

Հայկանուշ Դանիելյանի անունով է կոչվում Երևանի Նոր Նորք վարչական շրջանի արվեստի դպրոցը^[7]։
2000 թվականին թողարկվել է փոստային նամականիշ՝ նվիրված 20-րդ դարի հայ մշակույթի նվիրյալներին՝ Համո Բեկնազարյան, Ալեքսանդր Թամանյան, Վահրամ Փափազյան, Վասիլ Թայիրով, Լեոնիդ Ենգիբարյան, Հայկանուշ Դանիելյան, Սերգեյ Համբարձումյան, Հրանտ Շահինյան, Թորոս Թորամանյան^[8]։

Տես նաև

Հայկանուշ Դանիելյանի անվան արվեստի դպրոց

Պատկերասրահ

Հայկանուշ Դանիելյանի տունը Երևանում
Մարտիրոս Սարյանը պատկերում է Հայկանուշ Դանիելյանի դիմանկարը, 1946-1949

Մատենագիտություն

Концерт А. Б. Даниэлян // Заря Востока. Тифлис. 1925. 27 февраля
Выступление А. Даниэлян // Коммунист. Ереван. 1935. 12 октября
Айкануш Даниэлян // Сов. искусство. 1938. 18 июня
Гаспарян С., Айкануш Даниэлян, Ереван, 1958 (на арм. яз.)
Терзибашян В. Айкануш Даниэлян // Коммуннст. Ереван. 1938. 9 июня
Даниэлян А. Большое счастье // Веч. Москва. 1939. 19 октября
Межинский С. Прекрасная певица // Коммунист. Ереван. 1939. 24 октября
Даниэлян А. Мои пожелания // Коммунист. Ереван. 1940. 1 января
Даниэлян А. Мои учителя // Известия. 1940. 10 мая
Данилов Д. Концерт народной артистки СССР А. Даниэлян // Бак. рабочий. 1941. 14 апреля
Речь депутата Даниэлян А. Б. // Коммунист. Ереван. 1941. 30 марта
Концерт Айкануш Даниэлян и Бюль-Бюля в воинской части // Коммунист. Ереван. 1944. 22 июля
Домбаев К. А. Б. Даниэлян // Коммуннст. Ереван. 1946. 27 марта
Матхашян А. Наша гордость // Коммунист. Ереван. 1946. 25 января
Народная артистка // Сов. искусство. 1946. 11 января
Даниэлян А. Музыка должна служить народу! // Коммунист. Ереван. 1948. 21 февраля
Юбилейный вечер А. Б. Даниэлян // Коммуннст. Ереван. 1954. 4 марта
Даниэлян Айкануш Багдасаровна // Театр. энциклопедия. - М., 1963. Т. 2. С. 294
Восканян С. Корифей оперной сцены // Коммунист. Ереван. 1965. 16 декабря
Восканян С. Светлый талант // Коммунист. Ереван. 1968. 15 декабря
Сазандарян Т. Айкануш Даниэлян // Театр. 1968. № 5. С. 45
Ее немеркнущий талант // Коммунист. Ереван. 1969. 22 января
Худабашян К. Прекрасное и лучезарное // Коммунист. Ереван. 1973. 23 декабря
Даниэлян Айкануш Багдасаровна // Муз. энциклопедия. - М., 1974. Т. 2. С. 144-145
Тигранов Г. Великая певица // Тигранов Г. Артисты, спектакли, музыка. - Ереван. 1983. С. 80-82

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 Даниэлян Айкануш Багдасаровна // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ Даниэлян Айкануш Багдасаровна
↑ «Haykanush Danielyan». IMDb. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ Даниэлян Айкануш Багдасаровна (1893-1958) // Вокально-энциклопедический словарь: Биобиблиография : в 5 т. / М. С. Агин. - М., 1991-1994.
↑ «Հայկանուշ Դանիելյան | Music of Armenia». www.musicofarmenia.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ Հայկանուշ Դանիելյանի անվան արվեստի դպրոց
↑ 2000. THE CONTRIBUTION OF ARMENIANS TO 20th CENTURY CULTURE

Արտաքին հղումներ

Հայկանուշ Դանիելյան

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հայկանուշ Դանիելյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 282)։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[_c039da438efcf9e3-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 Даниэлян Айкануш Багдасаровна // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[3] Даниэлян Айкануш Багдасаровна

[4] «Haykanush Danielyan». IMDb. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 27-ին.

[5] Даниэлян Айкануш Багдасаровна (1893-1958) // Вокально-энциклопедический словарь: Биобиблиография : в 5 т. / М. С. Агин. - М., 1991-1994.

[6] «Հայկանուշ Դանիելյան | Music of Armenia». www.musicofarmenia.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 27-ին.

[7] Հայկանուշ Դանիելյանի անվան արվեստի դպրոց

[8] 2000. THE CONTRIBUTION OF ARMENIANS TO 20th CENTURY CULTURE

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]