Հայկանուշ Դանիելյան
| Հայկանուշ Դանիելյան | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Բնօրինակ անուն | Հայկանուշ Դանիելյան |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 15, 1893 Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն[1] |
| Երկիր |  ԽՍՀՄ |
| Մահացել է | ապրիլի 19, 1958[1] (64 տարեկան) Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1] |
| Ժանրեր | օպերա |
| Մասնագիտություն | օպերային երգչուհի, երաժշտության ուսուցիչ, քաղաքական գործիչ և դերասանուհի |
| Երգչաձայն | սոպրանո |
| Գործիքներ | վոկալ |
| Աշխատավայր | Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա, Ալեքսանդր Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոն և Tchaikovsky Music School? |
| Կրթություն | Սանկտ Պետերբուրգի կոնսերվատորիա (1920) |
| Պարգևներ | Ստալինյան մրցանակ, Լենինի շքանշան, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ, Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան և «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ անձնվեր աշխատանքի համար» մեդալ |
| Haykanush Danielyan Վիքիպահեստում | |
Հայկանուշ Բաղդասարի Դանիելյան (դեկտեմբերի 15, 1893, Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն[1] - ապրիլի 19, 1958[1], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1]), հայ օպերային երգչուհի (քնարակոլորատուրային սոպրանո), հայ դասական երգարվեստի վարպետ, ԽՍՀՄ Պետական մրցանակի դափնեկիր։ Հայ երգիչներից առաջինն է արժանացել ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստի կոչմանը (1939)[2]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայկանուշ Դանիելյանը ծնվել է Թիֆլիսում։ 1920 թվականին ավարտել է Պետրոգրադի կոնսերվատորիան։ 1920-1932 թվականներին երգել է Պետրոգրադի և Թիֆլիսի օպերային թատրոններում։ 1924 թվականին երգիչներ Լևոն Իսեցկու և Շարա Տալյանի հետ մասնակցել է Լենինականի օպերա-օպերետային խմբի ներկայացումներին, հանդես եկել համերգներով։ 1941-1951 թվականներին դասավանդել է Երևանի Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիայում, 1943-1948 թթ. եղել է վոկալի ամբիոնի վարիչ, 1949 թվականից՝ պրոֆեսոր։ 1949-1952 թվականներին եղել է Պյոտր Չայկովսկու անվան երաժշտական դպրոցի տնօրենը, 1932-1948 թթ.՝ Երևանի օպերայի և բալետի թատրոնի մեներգչուհի։ 1941 թվականին նկարահանվել է «Երևան» հեռուստաֆիլմերի ստուդիայում նկարահանած «Հայկական կինոհամերգ» ֆիլմում[3][4]։
1941 թվականից եղել է ԽՄԿԿ անդամ։ 1946-1950 թթ. եղել է ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի 2-րդ գումարման պատգմավոր, Հայկական ԽՍՀ 1-ին և 3-րդ գումարման պատգամավոր։
Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մահացել է 1958 թվականի ապրիլի 19-ին Երևանում։ Թաղված է Թոխմախի գերեզմանատանը։
Կատարումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայկանուշ Դանիելյանի կատարումներն աչքի են ընկել կատարման վարպետությամբ, նուրբ արտահայտչամիջոցներով ու անմիջականությամբ։ Համերգային ծրագրում կատարել է հայ և արտասահմանցի կոմպոզիտորների՝ Չայկովսկու, Ռիմսկի-Կորսակովի, Ռախմանինովի, Գլազունովի երգերից ու ռոմանսներից։ Առանձնահատուկ ներշնչանքով է մեկնաբանել «Ծիծեռնակ», Կոմիտասի «Չինար ես», «Քելե-քելե», «Քելեր-ցոլեր» երգերը, Սպենդիարյանի «Առ սիրուհիս», Մելիքյանի «Սև կաքավիկ», «Ծիլ-ծիլա» և այլ ռոմանսներ[5]։
Դերերգեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ջիլդա՝ Ջուզեպպե Վերդիի «Ռիգոլետտո»
- Վիոլետա՝ Ջուզեպպե Վերդիի «Տրավիատա»
- Ռոզինա՝ Ջոակինո Ռոսսինիի «Սևիլյան սափրիչ»
- Բատերֆլայ՝ Ջակոմո Պուչչինիի «Չիո Չիո-սան»
- Անուշ՝ Արմեն Տիգրանյանի «Անուշ»
- Անտոնիդա՝ Միխայիլ Գլինկայի «Իվան Սուսանին»
- Մարգարիտ Վալուան՝ Ջակոմո Մեյերբերի «Հուգենոտներ»
- Օլիմպիա՝ Տիգրան Չուխաճյանի «Արշակ Բ»
- Մարգարիտ Վալուա՝ Ջակոմո Մեյերբերի Հուգենոտներ
Պարգևներ, մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1939 թ.)
- Ստալինյան մրցանակ (1946 թ.) Մ. Գլինկայի «Իվան Սուսանին» օպերայում Անտոնիդայի և Ջակոմո Մեյերբերի Հուգենոտներ օպերայում Մարգարիտ Վալուայի դերերգի համար
- Լենինի շքանշան (4.11.1939 թ.)
- Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան (24.11.1945 թ.)
- «Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ անձնվեր աշխատանքի համար» մեդալ
Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հայկանուշ Դանիելյանի անունով է կոչվում Երևանի Նոր Նորք վարչական շրջանի արվեստի դպրոցը[6]։
- 2000 թվականին թողարկվել է փոստային նամականիշ՝ նվիրված 20-րդ դարի հայ մշակույթի նվիրյալներին՝ Համո Բեկնազարյան, Ալեքսանդր Թամանյան, Վահրամ Փափազյան, Վասիլ Թայիրով, Լեոնիդ Ենգիբարյան, Հայկանուշ Դանիելյան, Սերգեյ Համբարձումյան, Հրանտ Շահինյան, Թորոս Թորամանյան[7]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հայկանուշ Դանիելյանի տունը Երևանում
Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Концерт А. Б. Даниэлян // Заря Востока. Тифлис. 1925. 27 февраля
- Выступление А. Даниэлян // Коммунист. Ереван. 1935. 12 октября
- Айкануш Даниэлян // Сов. искусство. 1938. 18 июня
- Гаспарян С., Айкануш Даниэлян, Ереван, 1958 (на арм. яз.)
- Терзибашян В. Айкануш Даниэлян // Коммуннст. Ереван. 1938. 9 июня
- Даниэлян А. Большое счастье // Веч. Москва. 1939. 19 октября
- Межинский С. Прекрасная певица // Коммунист. Ереван. 1939. 24 октября
- Даниэлян А. Мои пожелания // Коммунист. Ереван. 1940. 1 января
- Даниэлян А. Мои учителя // Известия. 1940. 10 мая
- Данилов Д. Концерт народной артистки СССР А. Даниэлян // Бак. рабочий. 1941. 14 апреля
- Речь депутата Даниэлян А. Б. // Коммунист. Ереван. 1941. 30 марта
- Концерт Айкануш Даниэлян и Бюль-Бюля в воинской части // Коммунист. Ереван. 1944. 22 июля
- Домбаев К. А. Б. Даниэлян // Коммуннст. Ереван. 1946. 27 марта
- Матхашян А. Наша гордость // Коммунист. Ереван. 1946. 25 января
- Народная артистка // Сов. искусство. 1946. 11 января
- Даниэлян А. Музыка должна служить народу! // Коммунист. Ереван. 1948. 21 февраля
- Юбилейный вечер А. Б. Даниэлян // Коммуннст. Ереван. 1954. 4 марта
- Даниэлян Айкануш Багдасаровна // Театр. энциклопедия. - М., 1963. Т. 2. С. 294
- Восканян С. Корифей оперной сцены // Коммунист. Ереван. 1965. 16 декабря
- Восканян С. Светлый талант // Коммунист. Ереван. 1968. 15 декабря
- Сазандарян Т. Айкануш Даниэлян // Театр. 1968. № 5. С. 45
- Ее немеркнущий талант // Коммунист. Ереван. 1969. 22 января
- Худабашян К. Прекрасное и лучезарное // Коммунист. Ереван. 1973. 23 декабря
- Даниэлян Айкануш Багдасаровна // Муз. энциклопедия. - М., 1974. Т. 2. С. 144-145
- Тигранов Г. Великая певица // Тигранов Г. Артисты, спектакли, музыка. - Ереван. 1983. С. 80-82
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Даниэлян Айкануш Багдасаровна // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Даниэлян Айкануш Багдасаровна
- ↑ «Haykanush Danielyan»։ IMDb։ Վերցված է 2018-07-27
- ↑ Даниэлян Айкануш Багдасаровна (1893-1958) // Вокально-энциклопедический словарь: Биобиблиография : в 5 т. / М. С. Агин. - М., 1991-1994.
- ↑ «Հայկանուշ Դանիելյան | Music of Armenia»։ www.musicofarmenia.com (հայերեն)։ Վերցված է 2018-07-27
- ↑ Հայկանուշ Դանիելյանի անվան արվեստի դպրոց
- ↑ 2000. THE CONTRIBUTION OF ARMENIANS TO 20th CENTURY CULTURE
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայկանուշ Դանիելյանի մասին դպրոցական մեծ հանրագիտարանում
| ||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 282)։ 
|
- Դեկտեմբերի 15 ծնունդներ
- 1893 ծնունդներ
- Թբիլիսի քաղաքում ծնվածներ
- Ապրիլի 19 մահեր
- 1958 մահեր
- Երևան քաղաքում մահացածներ
- Սոպրանոներ
- Սանկտ Պետերբուրգի կոնսերվատորիայի շրջանավարտներ
- Ստալինյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Լենինի շքանշանի ասպետներ
- ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստներ
- Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանի ասպետներ
- «Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ կատարած անձնվեր աշխատանքի համար» մեդալակիրներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Երաժիշտներ այբբենական կարգով
- Հայ օպերային երգչուհիներ
- ՀԽՍՀ վաստակավոր արտիստներ
- Թոխմախի գերեզմանատանը թաղվածներ
- Հայկական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդի 3-րդ գումարման պատգամավորներ
- Խորհրդային երգչուհիներ
- ԽՍՀՄ ԳԽ 2-րդ գումարման պատգամավորներ
- Անձինք նամականիշերի վրա
- Խորհրդահայեր
- 20-րդ դարի օպերային երգիչներ
- Խորհրդային օպերային երգիչներ և երգչուհիներ
- Հայ քաղաքական գործիչներ