Մասնակից:Krkhyan/Ավազարկղ1

Կվադրոբերներ (անգլ.՝ quadrobists, հաճախ անգլ.՝ quadrobers,տերմինը առաջացել է լատին․՝ quattuor -չորս,անգլ.՝ aerobics- աերոբիկա բառերի միավորումից և վերաբերում է չորս վերջույթների վրա տեղաշարժմանը․ զանգվածային լրատվամիջոցներում այս երևույթի համար օգտագործվում են «կվադրոբիկա» և «կվադրոբինգ» եզրերը, ավելի հազվադեպ «կվադրոբերինգ»։ Անգլալեզու գիտական գրականության մեջ կվադրոբիկայի ֆիթնես տարբերակը հայտնի է որպես անգլ.՝ quadrupedal movement training (QMT), իսկ համապատասխան ենթամշակույթը և ոչ պաշտոնական սպորտաձևը որպես անգլ.՝ quadrobics)՝ մարդիկ, հիմնականում դեռահասներ, ովքեր զբաղվում են կենդանիների վարքի և սովորությունների նմանակմամբ։ Տարբեր հրատարակություններում այս նմանակումը դիտարկվել է որպես ենթամշակույթ կամ հատուկ ոչ պաշտոնական սպորտաձև։

Ռուսաստանում կվադրոբերների հանդեպ հետաքրքրությունը խթանել է բիզնեսին՝ սկսել արտադրել ապրանքներ նրանց համար։ Առևտրային հարթակներում վաճառվող ապրանքների թվում են՝ բուրմունքներ կվադրոբերների համար և դրանց դեմ, արհեստական մորթուց պատրաստված աքսեսուարներ, կեր, դիմակների հավաքածուներ ինքնուրույն ներկելու համար։ 2024 թվականի հոկտեմբերի սկզբին կտրուկ աճել է այս արտադրանքի ընդհանուր արտադրությունը։ Որպես ենթամշակույթի ապրանքներ սկսել են գովազդվել նույնիսկ այն ապրանքները, որոնք դրա հետ կապ չունեն։

Կվադրոբերները սուր բանավեճ են հարուցել Ռուսաստանի օրենսդիր իշխանության բարձրագույն կառույցներում։ Բանավեճին մասնակցել են Դաշնային ժողովի երկու պալատների պատգամավորներն ու սենատորները։ Բանավեճերում արտահայտված կարծիքների սպեկտրը տարածվում է արգելքի և օրենսդրական կարգավորման պահանջներից մինչև խնդրին ավելորդ ուշադրություն չդարձնելու ցանկություն, քանի որ այն լայն տարածում չի ստացել դեռահասների շրջանում և լուրջ դեր չի խաղում։ Բանավեճին միացել են փիլիսոփաներ, մասնագետ հոգեբաններ և հոգեբույժներ, իրավաբաններ, Մոսկվայի Պատրիարքարանի բարձրաստիճան աշխատակից, ինչպես նաև շոու-բիզնեսի աստղեր։ Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը կվադրոբերների թեման քննարկել է 2024 թվականի հոկտեմբերի 8-ին Հայաստանի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանի հետ հանդիպման ժամանակ։ ՌԻԱ Նովոստիի թղթակցի՝ կվադրոբերների մասին հարցին ի պատասխան՝ ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը նշել է, որ «կվադրոբերների շարժումը լիովին...»։

2024 թվականին ռուսական գիտական («Դեվիանտոլոգիայի հարցեր») և գիտահանրամատչելի («Psychologies») հոգեբանական ամսագրերում հոդվածներ են հայտնվել կվադրոբերների մասին։ Արևմտյան գիտական պարբերականներում (այդ թվում՝ «Frontiers in Sports and Active Living», «Journal of Strength and Conditioning Research», «Human Movement Science» և այլն) հայտնվել են մի շարք հոդվածներ, որոնք վերլուծում են կվադրոբիկայի ֆիթնես տարբերակի (QMT) ազդեցությունը մարդու օրգանիզմի վրա։ Փորձերն անցկացվել են բուհերի ուսանողների հետ և բացահայտել են ընդհանուր առմամբ դրական ազդեցություն մարդու օրգանիզմի, դրա առանձին տարրերի և նույնիսկ ճանաչողական ունակությունների վրա:

Կվադրոբերների աղբյուրները

Որոշ լրատվամիջոցներ կվադրոբիկայի ծագումը վերագրում են ճապոնացի սպրինտեր Իտոյին, ով 2000-ականների սկզբին, զարմանալով գուսարային կապիկի վազքի տեխնիկայի վրա, փորձել է այն հարմարեցնել մարդու համար։ 2008 թվականին Իտոն չորեքթաթ վազել է հարյուր մետրը 18,58 վայրկյանում, իսկ 2015 թվականին՝ նույնիսկ 15,71 վայրկյանում։ Այս ցուցանիշը նրան տեղ է ապահովել Գինեսի ռեկորդների գրքում։ Սակայն փողոցում կվադրոբիկա պրակտիկայի առաջին իսկ փորձը սպրինտերի համար ավարտվել է ոստիկանական բաժանմունք տարվելով, իսկ անտառում մարզվելու փորձը քիչ էր մնում մահով ավարտվեր՝ որսորդը Իտոյին շփոթել էր վայրի խոզի հետ և փորձել էր կրակել նրա վրա։ Իտոն գրավել է հասարակ քաղաքացիների ուշադրությունը։ Շուտով հայտնվեցին նաև նրա հետևորդները։

Իտոն ինքը Ճապոնիայում կվադրոբիկայի ծագման և տարածման պատճառների թվում նշել է. 1) այստեղ գոյություն ունեցող՝ կենդանիների դիմակներ կրելու, պարելու և ազգային փառատոներում խաղալու ավանդույթը, 2) ֆիզիկական հնարավորությունների և ստեղծագործական ունակությունների զարգացման միաժամանակյա խթանումը (շատ ճապոնական տարրական դպրոցներ ներմուծել են պարտադիր առարկա՝ «արջի քայլք»՝ չորեքթաթ տեղաշարժվելու տեխնիկայի ուսումնասիրություն), 3) COVID-19 համավարակից հետո, որը կապված է եղել հարկադիր ինքնամեկուսացման հետ, մարդիկ ձգտել են գտնվել բնության գրկում։

Կվադրոբիկայի մեկ այլ նախորդ է համարվում 2010 թվականին ԱՄՆ-ում ի հայտ եկած Animal Flow ֆիթնես շարժումը։ Այն հիմնված է եղել ընտանի և վայրի կենդանիների վարքի նմանակման վրա։ Հիմնադիրը համարվում է Մայք Ֆիթչը։ Մարզումներն անցկացվում էին չորեքթաթ՝ հենվելով ափերի և ոտնաթաթերի վրա։ Այս դիրքը, ըստ Ֆիթչի, օպտիմալ է որովայնի մկանների զարգացման համար։ Կվադրոբիկայի մեկ այլ նախորդ է համարվում ֆրանսիացի Լեո Ուրբանի «նախնադարյան» պարկուրը։ Նա ծառերի վրա ակրոբատիկ հնարքներ է կատարել շիմպանզեներին բնորոշ տեխնիկայով։ Բելառուսական Onliner.by լրատվական կայքին տված հարցազրույցում քվադրոբեր աղջկա մայրը հիշում էր, որ մանկության տարիներին ինքն էլ ընկերների հետ թռչկոտում էր անտառում «քարերի վրա՝ պատկերացնելով իրենց գայլեր կամ կատուներ, նույնիսկ կարող էին չորեքթաթ վազել» և դա կապում էր պարկուրի տարածման հետ։ Նման խաղի հանրաճանաչությունը, ըստ նրա հիշողությունների, խթանվել է 2004 թվականին «Կատու-կին» ֆիլմի թողարկումից հետո։

Երբեմն կվադրոբիկայի ակունքները տեսնում են նաև թերիանիզմի և ֆուրիի մեջ, ինչպես նաև օթերկիների մեջ, որոնց տակ հասկանում են մարդկանց, ովքեր իրենց ընկալում են որպես ոչ մարդկային էակներ։ «Թերիաններ» անվանումը ամրապնդվել է այն մարդկանց համար, ովքեր իրենց նույնականացնում են կենդանիների հետ և պահում են իրենց նրանց նման։ Ֆուրիները, ի տարբերություն նրանց, իրենց կենդանու կերպարը դիտարկում են միայն որպես կերպար։

Կվադրոբերների տարածումը

Ընդհանուր միտումներ և բաշխման ձևեր

Կվադրոբերներն ակտիվորեն շփվում են համացանցային համայնքներում, որտեղ փնտրում են համախոհներ կամ կազմակերպում հավաքական հանդիպումներ։ Նրանցից շատերը տեսանկարահանում են իրենց վարժությունները և տեղադրում սոցիալական ցանցերում։ Համարվում է, որ այս տեխնիկայի տարրերը ցուցադրող առաջին համացանցային տեսանյութը եղել է 2015 թվականին հայտնված «Ներածություն քվադրոբիկայի մեջ» (տեսանյութը լայն հանրաճանաչություն է ստացել միայն 2020 թվականին, որտեղ աղջիկը ցույց է տալիս կվադրոբիկայի հիմնական վարժությունների կատարման տեխնիկան)։ Հրահանգը շարադրված է անգլերենով, Iridescent օգտատիրոջ բնակության երկիրը նշված չէ։ Ենթադրաբար, կվադրոբերները որպես երևույթ առաջացել են Ճապոնիայում։ Բացի վարժություններից, նոր ու նոր ուսուցողական կամ ցուցադրական տեսանյութեր նաև սովորեցնում են պատրաստել հագուստներ և դիմակներ, ընտրել կենդանիների շարժումների տեխնիկային համապատասխան պոչեր։ 2019 թվականին կվադրոբիկան հանրաճանաչություն է ձեռք բերել ԱՄՆ-ում։

ՌԲԿ լրատվական կայքի տվյալներով, կվադրոբերների մասին առաջին առանձին հոդվածը սպորտային հետաքրքրության համատեքստում ռուսերենով հրապարակել է «Maxim» տղամարդկանց (էրոտիկ տարրերով) ամսագիրը 2022 թվականի սեպտեմբերին։

Ռուսաստանցի դեռահասների շրջանում կվադրոբիկան հանրաճանաչ է դարձել միայն 2024 թվականի գարնանը։ Երեխաները հագուստներով, կենդանիների պոչերով և դիմակներով քայլում էին չորեքթաթ, գլորվում խոտի վրա, մռնչում, իսկ ոմանք նույնիսկ ցատկում էին անցորդների կամ նրանց ընտանի կենդանիների վրա։ «The Voice» կանանց ամսագիրը կարծում է, որ Ռուսաստանում դեռահասները կվադրոբիկայի մասին իմացել են սոցիալական ցանցերից՝ Likee, TikTok և YouTube։ Ամսագիրը նշել է այս ենթամշակույթի գործառնության որոշ ասպեկտներ, որոնց վրա հաճախ պարզապես ուշադրություն չեն դարձնում։ Շատ ծնողներ ողջունում են այն՝ համարելով, որ շարժուն խաղերը թարմ օդում երեխաներին շեղում են սմարթֆոնից։ Ծնողները պատրաստ են վճարել աքսեսուարների ձեռքբերման համար, առևտրականները, իրենց հերթին, ուրախությամբ ընդլայնում են դրանց արտադրության և վաճառքի շուկան։

Լրատվական կայքը նշել է 2024 թվականին Ուկրաինայի տարածքում կվադրոբիկայի արագ տարածումը։ Կվադրոբերներն այնտեղ հաճախ դառնում են լրատվական հաղորդագրությունների գլխավոր հերոսներ, իսկ առանձին դեպքերում նրանց հետ կապված իրավիճակները դուրս են գալիս վերահսկողությունից։ Նիկոլաևում կվադրոբերը նույնիսկ հեծանվորդի է վայր գցել։ Նույն ժամանակ ակնհայտ դարձավ կվադրոբերների ներկայությունը Բելառուսում, Ղազախստանում, Լատվիայում։

Ղազախստանում հրատարակվող «Կուրսիվ» շաբաթաթերթը՝ գործարար տեղեկատվությանը կենտրոնացած միջազգային հասարակական-քաղաքական հրատարակությունը, հաղորդում էր, որ 2024 թվականին կվադրոբիկան խիստ փոխվել է։ Մինչ այս տարին այն սպորտային մարտահրավեր էր, 2024 թվականին շեշտը դրվել է կենդանիների տեսողական նմանակման վրա (դիմակներ, պոչեր, ավելի հազվադեպ՝ կենդանիների թաթեր)։

2024 թվականի հոկտեմբերի 8-ին Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը Հայաստանի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանի հետ հանդիպման ժամանակ հետաքրքրվել է, թե արդյոք Հայաստանում կան կվադրոբերներ։ Քանի որ արտասահմանյան գործընկերը չէր հասկացել հարցը, Լավրովը բացատրել է այս հասկացության իմաստը. «մարդիկ, ովքեր հագնվում են շների կամ կատուների հագուստներով և քայլում են կենդանիների նման»։ Նա նաև նշել է, որ կվադրոբերները դարձել են ամենաքննարկվող թեմաներից մեկը։ Արարատ Միրզոյանը պատասխանել է, որ գիտի այս նոր շարժման մասին, իսկ Ռուսաստանում Հայաստանի դեսպան Գուրգեն Արսենյանն ավելացրել է, որ կվադրոբերներն Եվրոպայում արդեն սկսել են իրենց որոշել «որպես գենդեր»։

Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը ՌԻԱ Նովոստիի թղթակցին տված հարցազրույցում, որը նրան հարցրել էր՝ արդյոք Վլադիմիր Պուտինը գիտի կվադրոբերների մասին, պատասխանել է. «Հուսով եմ, որ ոչ, չգիտի։ Պետք չէ չափազանցնել հանրաճանաչությունը»։ Ավելի վաղ Պեսկովը հայտարարել էր, որ «կկվադրոբերների շարժումը «լրիվ հիմարություն է»»։

Կվադրոբիկայի տարածման հնարավոր պատճառները

«Նովիե Իզվեստիա» թերթի ակնարկագիր Վիկտոր Լևինը հարց է բարձրացրել Ռուսաստանում կվադրոբերների տարածման պատճառների մասին։ Նա այս գործընթացը կապել է ժամանակակից ռուսաստանցիների կողմից ընտանի կենդանուն որպես ընտանիքի անդամ ընկալելու հետ։ Այսպես, հարցման արդյունքներով կատուների տերերի 42%-ը և շների տերերի 34%-ը այդպես են վերաբերվում իրենց կենդանիներին, դրանց որպես ընկերներ են ընկալում համապատասխանաբար 26%-ը և 36%-ը, իսկ որպես երեխա՝ 19%-ը և 16%-ը։ Ընտանի կենդանիները և երեխաները ընտանիքներում դառնում են մեծահասակների ուշադրության համար մրցակիցներ։ Հասունացման ընթացքում «անշնորհակալ» դեռահասները 10-12 տարեկանում սկսում են հեռանալ ծնողներից, ընդհակառակը, ծերացող ընտանի կենդանիները ավելի ու ավելի են մոտենում տերերին։ Սակայն դեռահասի կարիքը ծնողական հոգատարության և ըմբռնման նկատմամբ պահպանվում է։ Ծնողները ցուցադրում են սեր ընտանի կենդանիների հանդեպ, ուստի երեխաները դառնում են նրանց նման։ Վերջիններից չեն պահանջվում ուսման մեջ ձեռքբերումներ, տնային և հասարակական պարտականությունների կատարում, մտորումներ իրենց ապագայի մասին, կատվին և շանը, ըստ հոդվածի հեղինակի, «պետությունը չի կպչի իր ցանկություններով»։ Վիկտոր Լևինն ավարտում է այն խոսքերով. «Երիտասարդությանը գրավող ապագայի պատկեր, որում ավելի հարմար է լինել մարդ, քան կենդանի, իշխանությունը դեռ չի հորինել»։

«Տինկոֆֆ Թերթը» փորձելով բացատրել այս համայնքի աճող ժողովրդականությունը, մեջբերել է հետևյալ պատճառները.

• Այս ենթամշակույթը գրավում է դեռահասներին իրենց անհատականությունը գտնելու և արտահայտելու փորձեր կատարելու հնարավորությամբ:
• Այն տալիս է պատկանելության զգացում, հնարավորություն՝ զգալու «մեր կողքին»:
• Հնարավորություն կա ինքնադրսևորվելու՝ միաժամանակ խախտելով սովորական ընկալման որոշակի սահմանները։
• Դեռահասի մարմինը ենթարկվում է գլոբալ վերակազմավորման ֆիզիկական և հոգե-հուզական մակարդակով: Այս դեպքում հորմոնալ փոփոխությունները կարող են դառնալ սահմանային հոգեկան խանգարումների դրսևորման սկիզբ։
• Պատճառը կարող է լինել նաև դժվար իրականությունից (օրինակ՝ կոնֆլիկտներ և ընտանեկան բռնություն) փախչելու ցանկությունը։

Հատուկ դիրքորոշում է զբաղեցրել ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան Ռուսաստանի Դաշնության արտաքին քաղաքականության հարցերով ճեպազրույցի ժամանակ։ Նա կվադրոբիկայի տարածման հիմնական պատճառ է անվանել երեխաների նկատմամբ «սիրո, հոգատարության և ուշադրության» բացակայությունը։ Զախարովան մատնանշել է ռուսական բանահյուսության և 20-րդ դարի ռուսական ազգային ու խորհրդային գրականության կապը ժամանակակից կվադրոբինգի հետ՝ մեջբերելով Ալեքսեյ Տոլստոյի վերապատմած «Քույրիկ Ալյոնուշկան և եղբայրիկ Իվանուշկան» ռուսական ժողովրդական հեքիատի մի փոքր աղավաղված արտահայտություն. «մի խմիր ջրափոսից՝ կվադրոբերի կվերածվես»։ Նա խորհուրդ է տվել այս ենթամշակույթը վերացնելու համար՝ «բարձրացված ուշադրություն և անսահման սեր ծնողների կողմից երեխաների նկատմամբ»։

«Ֆորբս» ամսագրի ռուսական տարբերակը «Կվադրոբերները հարձակվում են. ինչպես է մոդայիկ ենթամշակույթը թեստավորում ռուսական հասարակությունը» հոդվածում նշում է, որ Ռուսաստանում կվադրոբիկայի ի հայտ գալու պատճառների բացատրության մեջ գերիշխում է դավադրության տեսությունը։ Հոդվածի հեղինակ Ալեքսեյ Ֆիրսովն առաջարկել է պատճառները փնտրել դրա շրջանակներից դուրս․

• Դեռահասների «ինքնության հարցեր լուծելու նրանց բնական ձգտում»: Երեխաների համար բնական միջավայր է համարվում ռոլային խաղերը, ինչին հանգեցնում են դպրոցական լուրջ ծանրաբեռնվածությունը, ծնողական հաղորդակցության պակասը, ինքնուրույն ընտրության հնարավորությունը, ուրախության և զվարճանքի մթնոլորտը:
• «Ընթացիկ իրականությունը դառնում է երեխաների համար անհետաքրքիր», երեխայական զվարճանքները պլանավորվում և վերահսկվում են մեծահասակների կողմից (էքսկուրսիաներ, «ճիշտ» խաղեր), ինչի պատճառով երեխաները, օգտվելով հորիզոնական հաղորդակցության միջոցներից, փորձում են ինքնուրույն կազմակերպել իրենց հետաքրքիր ժամանցը:
• Երեխաների բարձր հանդուրժողականությունը նրանում, ինչը մեծահասակների աշխարհում համարվում է շեղում: Ժամանակակից մշակույթը քայքայվում է անկախ գոտիների, մեյնստրիմի բացակայությունը, որը կարող էր իրեն ձգել այդ գոտիները: Արդյունքում, այս գոտիները ընկալվում են երիտասարդության կողմից որպես ոնտոլոգիական առումով հավասարված: Այն հասարակական շրջանակները, որոնք «սովոր են կառուցվածքային և արժեքային հիերարխիային», անհանգստացած են այս երևույթով, սակայն չկա «գործիք», որը կարող է կանգնեցնել այս գործընթացը:

Փիլիսոփայական գիտությունների թեկնածու Տատյանա Լիտվինովան «Դիմակ հագնել՝ ինքդ քեզ պահպանելու համար» մեծ հոդվածում նշել է դեռահասի՝ ենթամշակույթին միանալու երկու ասպեկտ. որոշակի ընդհանրությանը («սեփական ոհմակ») «պատկանելության» զգացողություն և սեփական «յուրահատկության» մասին բաց հայտարարություն (շրջապատին ցուցադրում, որ քո հետաքրքրությունները, խորհրդանիշները և հագուստը տարբերվում են ընդունված նորմերից)։ Այլ ենթամշակույթների շարքում կվադրոբիկայի առանձնահատկությունը նա անվանել է դրա «մանկականությունը» և այն, որ որոշակի արժեքների ու գաղափարների որոնման փոխարեն դրանում ցուցադրվում է կենդանու վարքի նմանակում։ Լիտվինովայի կարծիքով, դրա հիմքում ընկած է ռեգրեսիայի հոգեբանական մեխանիզմը (մարդը որոշ ժամանակով զգում և պահում է իրեն այնպես, կարծես ավելի փոքր է, քան իր իրական տարիքը)։ Լիտվինովան համարում է, որ սա պաշտպանական մեխանիզմ է, որն օգնում է մարդուն հոգեբանորեն հաղթահարել դժվարությունները։ Հենց այս պահին, երբ գրեթե ողջ ռուսական հասարակությունը գտնվում է սթրեսի մեջ, նման մեխանիզմն ամենապահանջվածն է։ Զգեստները օգտագործվում են սեփական կամ ցանկությունն արտահայտելու համար, հաճախ զգեստի ընտրության ընթացքում իրականացվում է ինքնանույնականացում (խիզախություն — արջ)։ Մյուս կողմից, դիմակը տալիս է ուրախություն և զվարճանք, որոնք սովորական կյանքում ծաղր են առաջացնում կամ նույնիսկ պատժի են հանգեցնում։ Որքան ավելի խիստ են դառնում արգելքները, այնքան ավելի շատ են մարդիկ գնահատում կառնավալն ու դիմակները, որոնք դրա ատրիբուտն են։

Տատյանա Լիտվինովան նշել է, որ միջնադարում գոյություն ուներ մարդագայլերի հանդեպ հավատ։ Այն հանգեցրել է նրանց մահապատժի, ում կասկածել են մարդագայլ լինելու մեջ։ «Մարդագայլերի» հետապնդումն էլ ավելի էր ամրապնդում նրանց գոյության հանդեպ հավատը և նրանցից վախը։ Այն նաև ամրապնդում էր ժողովրդի հանդեպ իշխանության հոգատարության հանդեպ հավատը։ «Եվ իշխանություններին է լավ, և ժողովրդին», - ամփոփում էր իր մտորումները Լիտվինովան։ Նա գրել է, որ ոչ մի վատ բան չի տեսնում, եթե ծնողը խաղի մեջ է մտնում կվադրոբեր-երեխայի հետ, - «համատեղ խաղը կարող է զվարճացնել և՛ երեխային, և՛ ծնողին»։ Ճիշտ է, հենց ծնողները պետք է երեխայի համար հստակ սահմանազատեն, «որտեղ է խաղի տեղը և որտեղ դրա տեղը չէ» (նման վայրերի թվին հոդվածի հեղինակը դասել է խանութն ու երթուղային տաքսին)։ Եզրակացությունը, որը արել է Լիտվինովան. «Կվադրոբինգը... ստեղծել է ոչ ազատ պայմաններում ազատության բաժին և անհանգստության ու ապագայի անորոշության մթնոլորտում՝ անվտանգության բաժին ստանալու հնարավորություն»։

Վիճակագրական վերլուծության փորձեր

«Exploding Topics» ծառայությունը, որը վերլուծում է միլիոնավոր որոնման հարցումներ, ֆորումների քննարկումները և պարզապես հիշատակումները ինտերնետում, թույլ է տալիս հայտնաբերել ամենաարդիական ուղղությունները: Այն ցույց է տվել «կվադրոբիկա» բառի որոնման հարցումների ավելի քան 1000 % աճ 2024 թվականի կտրվածքով, ինչը, ըստ հոդվածի հեղինակի, հնդկական ֆինանսական հրատարակությունում, պարզապես «ապշեցնում է» ֆիթնեսի ոլորտում ինտերնետային որոնումներով:

«Ведомости» թերթը 2024 թվականի սեպտեմբերի վերջին փորձել է որոշել ռուսաստանում կվադրոբերների մոտավոր թվաքանակը: Դրա համար օգտագործվել են բաժանորդների քանակի մասին տվյալները ՎԿոնտակտե սոցիալական ցանցի ամենահայտնի համայնքներում և բաց Telegram-ալիքներում: «Կվադրոբերներ» համայնքում (ՎԿոնտակտե) ավելի քան 3000 բաժանորդներ կան: Օգտատերերը այս համայնքում լուրերը կիսվում են լուսանկարներով, տեսանյութերով, տեղեկություններով իրենց մասին և ակտիվորեն փնտրում են ընկերներ: «Կվադրոբիկա/Հաուս» թեմատիկ Telegram-ալիքի լսարանը կազմում է 13,857 մարդ: ՌԲԿ կայքը հոկտեմբերին մեծ հոդվածում հրապարակել է սեփական վիճակագրությունը այս թեմայի վերաբերյալ (օրինակ, կվադրոբերների հիշատակման հաճախականությունը սոցցանցերում, նրանց համայնքների քանակը և թվաքանակը ինտերնետի տվյալներով):

2024 թվականի հոկտեմբերի 16-ին «Ведомости» թերթը հրապարակել է ՌՖ հասարակական կարծիքի ուսումնասիրության կենտրոնի հեռախոսային հարցման տվյալները: Հարցվել են 18 տարեկանից բարձր 1600 ռուս: Համաձայն արդյունքների, 74 %-ը համարում են, որ կվադրոբիկայով հետաքրքրվելը «ծնողների մտահոգության առիթ» է: 58 %-ը լսել են այս ենթամշակույթի մասին, բայց միայն 31 %-ը լավ գիտեն, թե դա ինչ է: 35 %-ը (ավելի շատ, քան այլ հարցված խմբերը) որպես կվադրոբիկայի տարածման պատճառ նշել են «բացասական սոցիալ-մշակութային ազդեցությունը», երկրորդ տեղում (32 %) «վատ դաստիարակությունն ու կրթությունը», երրորդը (25 %) «տարիքային առանձնահատկությունները»: Հարցվողների կեսից ավելին (51 %) պնդում էին, որ կվադրոբերի հետ հանդիպելիս կզգային «ավելի շուտ անախորժ էմոցիաներ»: Դրական էմոցիաներ տվյալ ենթադրելի հանդիպումից հայտարարել է 11 %-ը: Ծնողներն ավելի տեղեկացված են, քան երեխաներ չունեցողները, սակայն այս երկու խմբերի վերաբերմունքը ինքնին կվադրոբերների նկատմամբ գրեթե չի տարբերվում: «Ведомости»-ն արձանագրել է. «38 %-ը կարծում են, որ ենթամշակույթը պետք է վերահսկվի, իսկ 35 %-ը հանդես են եկել լիակատար արգելման օգտին»

Ալեսյա Սոկոլովա լրագրողը հետևել է կվադրոբերների դեմ բացասական արտահայտությունների քանակին ինտերնետի մեկնաբանություններում: Yandex.Wordstat վիճակագրական գործիքն օգտագործելով՝ նա պարզել է կվադրոբերների նկատմամբ հետաքրքրության կտրուկ աճ զանգվածային լրատվամիջոցներում և Telegram-ալիքներում 2024 թվականի սեպտեմբերին և հոկտեմբերին: 2024 թվականի աշնանը արդեն 70 % հրապարակումներում պարունակվում էր դատապարտում և ավելի քան 40 %-ում՝ պնդումներ կվադրոբերների արգելման, պատժի կամ բուժման անհրաժեշտության մասին: ՎԿոնտակտե-ում կվադրոբիկայի վերաբերյալ 510,000 մեկնաբանությունների հիման վրա հոդվածի հեղինակին հաջողվել է պարզել, որ ընթացիկ տարվա ապրիլի կեսերը կարվորվում էին հիմնականում երեխաներ թեմատիկ խմբերում, իսկ մեկնաբանողների վերաբերմունքը հրապարակումների նկատմամբ եղել է գերազանցապես չեզոք: Ապրիլի կեսից սկսել են բազմանալ սուր բացասական և ագրեսիվ գրառումները, դրանց 10-ից 6-ը կազմում էին միջին 37 տարեկանի տղամարդիկ: Աշնանը այս թեմայի քննարկման ակտիվությունը ևս ավելի է աճել, իսկ բացասական մեկնաբանությունների բաժինը միջին 66 %-ից բարձրացել է 80 %-ի: Հոդվածի հեղինակն այս միտումները կապում է կվադրոբերների խնդրի նկատմամբ պետական պաշտոնյաների ու պատգամավորների ակտիվ ուշադրության հետ:

Կվադրոբերները զբաղեցնում են 7-րդ տեղը (հաջորդ կորուստ ռումբարկման սպառնալիքից և ՆԱՏՕ-ի դեմ պատերազմի 6-րդ վիճակագրական ինդեքսներին) Թոփ-10 մտահոգությունների ցուցակում (հարաբերաբար ընդհանուր ինդեքսի, որը կազմում է մեդիա ինդեքսի և սոցմեդիայի ինդեքսի գումարը) 2024 թվականի III եռամսյակում (Q3 2024) ըստ «Հասարակական կապերի զարգացման ընկերության» տվյալների: Ֆուրրիների հետ միասին կվադրոբերները ստացել են 112,98 ընդհանուր ինդեքս, որից ԶԼՄ-ներում հայտնված մտահոգության գնահատականը կազմում է 16,88, իսկ սոցմեդիայում հայտնված մտահոգության գնահատականը՝ 96,10: 2024 թվականի III եռամսյակում ռուսաստանում ամենաբնորոշ մտահոգությունների ցուցակում (սոցմեդիա ինդեքսի հարաբերությունը մեդիա ինդեքսին - որքան բարձր այս ցուցանիշը, այնքան ակտիվորեն քննարկվում է մտահոգությունը սոցմեդիայում) կվադրոբերներն ու ֆուրրիները զբաղեցնում են 2-րդ տեղը (առաջ միայն Youtube-ի դանդաղեցումն է) 5,69 ինդեքսով: ԿՐՈՍ հետազոտողները այս երկու մոտ ենթամշակույթների այդքան բարձր տեղերը համարել են «անսպասելի»:

Կվադրոբիկան որպես ոչ պաշտոնական մարզաձև

Կվադրոբիկան բազմիցս դիտարկվել է որպես ֆիթնեսի ուղղություններից մեկը: «Կվադրոբիկան յուրահատուկ ֆիթնես ուղղություն է, որը ենթադրում է չորեքթաթ տեղաշարժում՝ նմանակելով չորքոտանի կենդանիների քայլվածքն ու շարժումները»,- հաղորդում էր իր ընթերցողներին մարզիկի կողմից հիմնված ավստրալիական Garage Gym Reviews կայքը, որի լսարանը մարմնամարզությամբ զբաղվողներն են՝ տանը, այլ ոչ թե մարզասրահներում կամ մարմնամարզության դահլիճներում: «Վոգ» կանանց ամսագրի «Կվադրոբիկան ֆիթնես թրենդ է, որը բարելավում է մարմնի ընդհանուր տոնուսը (և ձեր մամլամկանները)» (2024) հոդվածը նախազգուշացնում է ընթերցողին, որ կվադրոբերների արտաքին տեսքն ու վարքը կարող է վանել հասարակ մարդուն, սակայն նրանց կողմից կիրառվող վարժությունների օգտագործումը կարող է «շահույթ բերել» առողջությանը: Արջին նմանակելը կարող է բարձրացնել մարմնի ուժը, կոորդինացիան և ճկունությունը, քանի որ միաժամանակ ներգրավվում են իրանը, ուսերը և ոտքերը: Խեցգետնի քայլվածքը (օգտագործելով ձեռքերը մարմնի հետևում՝ տեղաշարժման համար ոտքերի հետ միասին, ինչպես նաև կոնքը գետնից բարձրացնելով) կարող է օգտագործվել եռագլուխ մկանները, ուսերը և իրանը ամրապնդելու համար: Գորիլայի կքանստած քայլվածքը, շարժման ժամանակ կողքից կողք ճոճվելով և ձեռքերով գետնին հպվելով, մարզում է ոտքերը, հետույքը և մարմնի վերին մասը: Կվադրոբիկայի ֆիթնես տարբերակի մասնագետ Թոմի Ականդեն ամսագրի թղթակցի հետ զրույցում խորհուրդ է տվել կազմել վարժությունների համալիր՝ համաձայն սեփական ֆիզիկական պատրաստվածության մակարդակի և նախապես որոշված նպատակների: Այս դեպքում այն կդառնա օգտակար, մատչելի և հետաքրքիր: Վերջին գործոնը կօգնի պահպանել պարապմունքների կանոնավորությունը: «Vogue»-ի լրագրողը նշում էր կվադրոբիկայի փաստացի անվճար լինելը, որի համար կարող է պահանջվել միայն գորգ: ACE սերտիֆիկատով սերտիֆիկացված սննդաբան և անձնական մարզիչ Մերի Սաբաթը թղթակցի հետ զրույցում ասել է. «Այս շարժումները... նման են յուղի ձեր հոդերի համար, քանի որ դուք շարժվում և ծալվում եք այնպես, ինչպես չեք անում սովորական օրվա ընթացքում», «չորեքթաթ սողալը նաև մարտահրավեր է նետում ձեր հավասարակշռությանն ու կոորդինացիային»: Լրացուցիչ բոնուս, նրա տեսակետից, հանդիսանում է սովորական վարժությունները հետաքրքիր և նույնիսկ զվարճալի դարձնելու հնարավորությունը:

Կվադրոբիկայով կարելի է զբաղվել ինչպես փակ տարածքներում, այնպես էլ բնության մեջ, սակայն անհրաժեշտ է խուսափել սահուն և կոշտ մակերեսներից, ինչպես նաև ձյունից: Նախընտրելի են չոր խոտը կամ գորգը: Տպագիր հրատարակությունները որպես կվադրոբիկայի տարրեր նշում են թեթև ատլետիկան, մարմնամարզությունը, պարկուրը, կրոսսֆիտը: Վնասվածքներից խուսափելու համար խորհուրդ է տրվում օգտագործել ձեռնոցներ և ծնկակալներ, դաստակների ֆիքսատորներ, ավելի շատ հեղուկ խմել, ինչպես նաև չսեղմել բութ մատները բռունցքներում՝ ձեռքերը կոշտ մակերեսին հենելիս: Պարապմունքների համար հագուստը չպետք է սահմանափակի շարժումները, իսկ կոշիկները պետք է լինեն հարմար և պահեն ոտնաթաթը (հատուկ օրթոպեդիկ միջադիրներ, որոնք կլանում են հարվածային բեռնվածությունը, ինչպես նաև մեղմիչ ներբանով կոշիկներ):

Խորհուրդ է տրվում կվադրոբիկան սկսել համապարփակ տաքացումով և, սկսնակ լինելով, անմիջապես չանցնել բարդ ցատկերի, ինչպես նաև հաշվի առնել առողջական հնարավոր հակացուցումները՝ խորհրդակցել բժշկի հետ, եթե կան հենաշարժողական համակարգի, հոդերի կամ շարժումների կոորդինացիայի խնդիրներ: Կվադրոբիկան նաև խորհուրդ չի տրվում նրանց, ովքեր ունեն սրտանոթային համակարգի հիվանդություններ, աուտոիմուն հիվանդություններ, էպիլեպսիա, շաքարային դիաբետ կամ ավելորդ քաշ:

Ֆլորիդայի համալսարանի շրջանավարտ, անձնական մարզիչ և սննդաբան Սթիվեն Շիհանը թույլատրել է կվադրոբիկայի օգտագործումը միակողմանի մարզումների համար՝ այնպիսի մարզումների, որոնք թույլ են տալիս մարմնի ձախ և աջ կողմերը մարզել առանձին-առանձին: Դրանց օգնությամբ հասնում են լուրջ արդյունքների թռիչքների և կքանստումների մշակման, ինչպես նաև ուժի մարզման ժամանակ (պառկած հրում և կանգնած վիճակում ծանրությունների բարձրացում): Դրանք թույլ են տալիս վերացնել մկանային թուլությունը կամ մկանային անհավասարակշռությունը: Ապացուցման համար նա հղում էր կատարում իր սեփական փորձին և իր աշակերտների ձեռքբերումներին: «The New York Times» թերթը պատմել է QMT-ի արդյունավետության ստուգման փորձի մասին: Կամավորը մեկ ամսվա ընթացքում շաբաթական 4 անգամ պարապել է առավել հայտնի վարժություններով: Դրանից առաջ նա խորհրդակցել է մասնագետների հետ, սակայն անտեսել է խորհուրդները: Արդյունքում մի քանի շաբաթ անց արթնացել է ձախ ուսի ցավով և ձեռքը պտտելիս թույլ ճրթոցով: Հոդվածում ներկայացված են QMT առանձին վարժությունների կատարման տեսագրություններ: Ամսագիրը իր էջերում տեղադրել է QMT առանձին վարժությունների կատարման մանրամասն հրահանգներ, լուսանկարներ, ինչպես նաև յուրաքանչյուր վարժության կատարման տևողության վերաբերյալ խորհուրդներ:

«The Guardian» թերթի հեղինակը նշում էր, որ ֆիթնեսի տարբերակի կվադրոբիկայում (QMT) կա մի բան, որը նոստալգիկ է ուրախ մանկության մասին և բնորոշ է նման պարապմունքներին: Առավելությունները այլ ֆիթնես համակարգերի համեմատ են «կարդիոյի և ուժային վարժությունների համադրումը», որոնք կարելի է կատարել գրեթե ցանկացած վայրում: Ռայսի համալսարանի ֆիթնես և առողջապահության փոխտնօրեն, դոկտոր Անատոլիա Վիգրեգել-Վիկն  պնդում է, որ QMT օգտակար է կոորդինացիայի, հավասարակշռության և վերահսկողության բարելավման համար, թույլ է տալիս կանխել վնասվածքներ և պահպանել հարթ դիրքը, ինչպես նաև զարգացնում է  կոգնիտիվ ունակությունները: Վերջին գործոնը որոշվել է 4 շաբաթ տևողությամբ 11 ուսանողների հետ փորձի արդյունքում: Վարժությունները ցուցադրող ուսուցիչների տեսանյութերն ունեն մեծ ժողովրդականություն ցանցում: Մեկը հավաքել է 900 000 բաժանորդ ինստագրամում: Միևնույն ժամանակ, թերթը զգուշացրել է վտանգների մասին. «Մարդիկ տեսանյութեր են տեսնում ինտերնետում և ուզում են փորձել, չունենալով անհրաժեշտ հմտություններ: Սա կարող է հանգեցնել վնասվածքների և հյուծման»: Վիկ-Կրեգելը խորհուրդ է տվել ունեցող քրոնիկ վնասվածքներ կամ հատուկ ֆիզիկական խնդիրների շահառուներին խորհրդակցել մասնագետի հետ պարապմունքների սկսելուց առաջ: Առավել նպատակահարմար է սկսել արջի քայլվածքից:

Մի քանի բժիշկներ նշում են կվադրոբիկայի բացասական հետևանքները անչափահաս մարմնի վրա. չորսկոտանի դիրքն անֆիզիոլոգիական է մարդու մարմնի համար, վտանգավոր է նաև նույն մկանների խմբերի վրա երկարատև բեռնվածքը, սակայն ամենամեծ մտահոգությունն արթնացնում է կվադրոբերների կողմից կենդանիների կեր օգտագործելու փաստը: Այն հաճախ պատրաստված է այնպիսի բաղադրիչներից, որոնք մարդու օրգանիզմը չի կարողանում մարսել:

«The Voice» ամսագիրը նշել է գեղարվեստական ռուսաստանյան մարզիչների և բալետի թատերական բեմադրողների միաձայնությունը: Նրանք համարում են, որ կվադրոբիկան սպորտի տեսակ չէ, քանի որ չկա երաժշտության ներքո մշակված շարժումների հատուկ հավաքածու: 2024 թվականի աշնանը Խաբարովսկի երկրամասի «Կոմսոմոլսկայա պրավդա» թերթի հարցումներում գրազանցված աշխատակիցների 71%-ը չէին հիմնավորում նրա պաշտոնական կարգավիճակի որպես առանձին մարզաձևի ճանաչման գաղափարը:

Ստիվեն Շիհանը գտնում է, որ ցույց չի դրված վեճի վերջնական կետը՝ արդյոք կվադրոբիկան սպորտի տեսակ է, թե ոչ: Մի կողմից, այն ներառում է ֆիզիկական բեռնվածություն և հատուկ հմտություններ՝ սպորտի տեսակ սահմանելու երկու գլխավոր տարրերը: Մյուս կողմից, առանց ազգային կամ միջազգային կարգավորող մարմնի և հստակ սահմանված կանոնների, կվադրոբիկան չի համապատասխանում սպորտի տեխնիկական սահմանմանը:

Կվադրոբիկան որպես ենթամշակույթ

Ենթամշակույթի առանձնահատկությունները

Կվադրոբերները ձգտում են առավելագույնս համապատասխանել այն կենդանու կերպարին, որի կենսակերպը նմանացնում են: Դրա համար օգտագործվում են արհեստական պոչեր, ականջայուներ, դիմակներ, կենդանական հագուստներ: Դրանք պատրաստում են սեփական ուժերով կամ պատվիրում ինտերնետում: Ինտերնետում կան նաև ներկելու կամ զարդարելու համար ապրանքներ: Սպիտակ դիմակներ են, որոնք հիմնականում ներկվում են ակրիլային ներկերով, սակայն երբեմն լրացվում են արհեստական մորթով, ժապավենով կամ ադամանդներով: Դիմակը հիմնականում պատրաստվում է թանձր թղթից կամ բուրդ կտավից, պարզ մի կողմից և ներսի մորթուցել՝ ֆուտերից, ավելի քիչ՝ պապիե-մաշեյից: Նշվել է, որ կվադրոբիկայով հետաքրքրվելը ամենից օգտակար է երբ երեխաները ինքնուրույն պատրաստում են իրենց աքսեսուարները: Բացի այդ, կվադրոբերների մոտ նկատվում են սրտանոթային համակարգի մարզումը, քաշի նվազեցումը, անհանգստության նվազեցումը, ապրելակերպի որակի պահպանումը շաքարային դիաբետի դեպքում: Նշվել է, որ կենդանիների վարքի ներկայացումը օգնում է կվադրոբերներին թոթափել սթրեսը:

Ամենաբնորոշ կվադրոբերները 7-14 տարեկան երեխաներն ու դեռահասներն են, ովքեր իրենց հետաքրքրությունը ընկալում են որպես խաղ, այլ ոչ թե սպորտային մրցակցություն: Երբեմն կվադրոբերն ներկայացնում է տարբեր կենդանիներ, սակայն կարող է ընտրել նաև մեկ մշտական կերպար: «Մոխրագույն թաթ» կոչվող մի դեռահաս ունի կատվի, լուսանի և ջրարջի համար նախատեսված ապրանքներ։ Որոշ դեռահասներ պնդում են, որ ծայրահեղ լուրջ «նախապատրաստվել» են «տոտեմ կենդանու» ընտրությանը. ներառել են անտառի աղմուկը, փակել աչքերը և փորձել «զգալ» իրենց կենդանին։

Գնահատում մասնագետների կողմից

Հոգեբանական գիտությունների դոկտոր Օլեսյա Վոլկովան գտնում է, որ կվադրոբիկան, ինչպես ցանկացած ենթամշակույթ, կարող է լինել և՛ վնասակար, և՛ օգտակար: Եթե դեռահասի համար այն խաղ է կամ ստեղծագործական հոբբի, նպաստում է սոցիալական կապերի զարգացմանը, «ապա դրա մեջ սարսափելի ոչինչ չկա»: Կվադրոբիկան վտանգավոր է «այն երեխաների համար, ովքեր վատ են սոցիալականացվում, չունեն արտահայտված շփումներ հասակակիցների հետ, հեռացված են ծնողներից և նույնիսկ մինչև կվադրոբիկայով զբաղվելը մասնագետների կամ ծնողների կողմից զգուշավորություն էին առաջացնում՝ սոցիալական իրականությունից իրենց կտրվածության առումով»: Այդպիսի դեռահասների համար ռիսկը կայանում է կենդանու կերպարի մեջ անվերադարձ խորասուզման մեջ: Նրանց նկատմամբ հնարավոր է ագրեսիա ուրիշների կողմից։ «Տարեց մարդիկ և փոքր երեխաները լավ են վերաբերվում մեզ», - ասվում է կվադրոբերների մասին հոդվածի բաժնի վերնագրում: Նույն հոդվածում կվադրոբերները պատմում են իրենց հասակակիցների և 20-40 տարեկան մարդկանց կողմից իրենց հոբբիի չընդունման մասին: Կա նաև վնասվածք ստանալու վտանգ։ Մանկական հոգեբույժ Անտոնինա Պերեկրյոստովան պնդում էր, որ կվադրոբիկան կարող է բացասական ձևով ազդել երեխայի կամ դեռահասի մտավոր զարգացմանը: «Ավագ տարիքի երեխաների համար (նրա կարծիքով՝ 9 տարեկանից բարձր) կենդանիների դիմակներով ազատ ժամանակ անցկացնելը, խմբերով միավորվելը արդեն շեղում է... հավանական են նևրոզներ, հոգեբանական տրավմատիկ իրավիճակներ, տագնապա-դեպրեսիվ խանգարումներ, հարմարման խանգարումներ», - հայտարարել է նա: Պերեկրյոստովան նաև զգուշացրել է. «Հնարավոր է ազդեցության ենթարկվող երեխաների ներգրավումը անառողջ խմբի մեջ, անհամապատասխան վարքի ուսուցում, օրինակ՝ անցորդներին կծելը»:

Վոլգոգրադի հոգեբան Էվելինա Գաևսկայան դիտարկում է կվադրոբիկան որպես գիտակցության փոփոխված վիճակ և հիշեցնում է տոտեմային կենդանու խորհրդանիշն օգտագործող թրեյնինգների գոյության մասին: Այդպիսի թրեյնինգը պահանջում է նույնականացում դրա հետ և շնորհիվ դրա տալիս է նոր կենդանական ռեսուրսների ի հայտ գալու զգացողություններ: Կվադրոբերների գործողությունները Գաևսկայան բնութագրում է որպես հակասոցիալական վարքագիծ: Այն նույնիսկ եթե ուղղակիորեն վնաս չի պատճառում այլ մարդկանց, ապա պարզապես դրական հույզեր չի առաջացնում նրանց մոտ: Կենդանիների կոստյումների մոդային հետևելը կվադրոբիկան վերածում է «պաշտամունքի»: Երեխաների և դեռահասների մոտ զարգանում է մարդկանց որոշակի հատուկ համայնքի պատկանելության մասին միտքը: Կվադրոբիկան, որը նույնացնում է մարդուն կենդանու հետ, շատ քիչ բան է տալիս անձի զարգացման համար, իսկ սոցիալական ցանցերում կենդանիների կերպարներով տեսանյութերի և լուսանկարների տեղադրումը հանրության համար աշխատանք է, որը հազիվ թե օգտակար լինի երեխայի անձի ձևավորման համար: Արդեն հայտնի են պլաստիկ վիրահատությունների դեպքեր, որոնց նպատակն էր արտաքնապես նման լինել գազաններին:

Մոսկվայի հոգեվերլուծության ինստիտուտի հոգեթերապիայի ամբիոնի դոցենտ Վլադիմիր Ֆայնզիլբերգը պնդում էր, որ այս ենթամշակույթով տարվելը թույլ չի տալիս երեխային տարբերակել խաղային վարքագիծը և կենդանիների վարքի իսկական նմանակումը, սակայն կվադրոբիկան արգելել չի կարելի, քանի որ դա խթանում է երեխաների հետաքրքրությունը դրա նկատմամբ: Մոսկվայի պետական հոգեբանամանկավարժական համալսարանի պրոֆեսոր Վլադիմիր Կուդրյավցևը համարում է, որ կվադրոբինգին դիմելու պատճառը հասակակիցների շրջանում ճանաչման բացակայությունն է, ինչպես նաև ծնողների և մանկավարժների ուշադրության պակասը: Նրա կարծիքով, եթե այն զարգացնում է մարմինը և փոխհատուցում է ցածր ինքնագնահատականը, ապա օգնում է փնտրել ինքն իրեն, իսկ եթե երեխաները մտնում են կենդանու կերպարի մեջ (ճանկռոտում են, ուտում են թասերից, քայլում են վզկապով կամ կծում են), դա «հոգեկան խանգարման ազդանշաններ» են, քանի որ քայքայվում են էմպաթիայի, սեռականության, իսկ դրանից հետո նաև ինտիմ ամոթի ոլորտները: Հոգեբան Վիտալի Ստորչեուսովը առաջարկել է իր չափանիշը երեխայի անձի համար կվադրոբիկայի վտանգավորության գնահատման համար. «Պետք է նայել՝ արդյոք երեխան պահպանում է առողջ դատողությունը հոբբիից դուրս: Եթե այո, ապա, ամենայն հավանականությամբ, նրա մոտ տեղի են ունենում ինքնավերլուծության գործընթացներ, որոնք վաղ թե ուշ երեխային կտանեն նոր ուղի, որտեղ պատանի կվադրոբերը կստանա որոշակի արդյունք և կփոխի իր հայացքները: Իսկ եթե երեխան փակվել է իր մեջ, և նրա ողջ կյանքը կվադրոբերինգն է, ապա դրան արդեն 100%-ով պետք է ուշադրություն դարձնել, նույնիսկ եթե նա իրեն չի նույնացնում որպես կենդանի»:

2024 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Բավարիայի ռադիոյի խաչաձև հարթակային լրատվական ինտերնետ բրենդը և միաժամանակ ռադիոալիքը մոտավորապես բառացի վերարտադրել է փիլիսոփայական գիտությունների թեկնածու, քաղաքական և սոցիոլոգիական գիտությունների դոկտոր Ալեքսանդր Դուգինի կողմից իր պաշտոնական Telegram ալիքում արված գրառումը. «Դարվինը ապուշ է: Մարդը կենդանի չէ: Բայց կարող է փորձել դառնալ այդպիսին: Եթե լիբերալիզմ դավանի: Այդ դեպքում մեկ ճանապարհ կա՝ դեպի կվադրոբինգ և ֆուռի»: Սանկտ Պետերբուրգի Հյուսիսարևմտյան կառավարման ինստիտուտի փորձագետ, իրավաբանական գիտությունների թեկնածու Ալեքսեյ Գլուշակովը հանդես է եկել կվադրոբիկայի օրենսդրական կարգավորման, այլ ոչ թե արգելքի օգտին: Հոգեբան Ալեքսանդրա Միլլերը համարում է, որ կվադրոբինգը լուրջ վտանգ չի ներկայացնում դեռահասների համար, հիշեցնելով՝ «մանկությունը խաղերի ժամանակ է»: Նրան համաձայնում էր մանկական հոգեբան Նատալյա Նաումովան. «երեխաներին միշտ դուր է եկել երևակայել և ֆանտազիաներ անել: Մինչև 12 տարեկան հասակում բացարձակապես նորմալ է, որ նրանք հագնվում են կենդանիների պես և նմանակում են անում նրանց»: Միևնույն ժամանակ նա մատնանշում էր նաև վտանգները. երեխաներին կարող է ոգեշնչել ագրեսիան, որը թաքցնելու համար նրանք օգտագործում են դիմակներ; դեռահաս կվադրոբերների համայնքում հնարավոր է առաջնորդի հայտնվելը, որը ենթարկեցնում է իրեն հասակակիցներին:

Նման տեսակետ են կիսում նաև այլ մասնագետներ: Լոմոնոսովի անվան Մոսկվայի պետական համալսարանի կրթության հոգեբանության և մանկավարժության ամբիոնի գիտաշխատող Վերա Սուխիխը «Վզգլյադ» լրատվական ինտերնետ հրատարակությանը տված հարցազրույցում հայտարարել է. «Կվադրոբիկան զարգացած ստեղծագործական խաղ է, որը նախադպրոցական տարիքից տեղափոխվել է վաղ դեռահասության տարիք: Այս իմաստով ես կվադրոբիկայի մեջ ոչինչ հակասոցիալական չեմ տեսնում»: Սանկտ Պետերբուրգի «12k» ընտանեկան հոգեբանության կենտրոնի հոգեբան-խորհրդատու Ալեքսանդրա Երմիլովան կվադրոբիկան անվանել է սովորական մանկական խաղ՝ ավելացնելով. «Խնդիրներ են առաջանում, երբ կվադրոբերները սկսում են անհանգստացնել այլ մարդկանց: Բայց, որքանով ես հասկանում եմ, այդպիսի դեպքերը հազվադեպ են»:

Հոգեբանական գիտությունների դոկտոր Օլեսյա Վոլկովան տվել է կվադրոբիկայի զարգացման կանխատեսում՝ հիմնված դեռահասի ցանկացած հոբբիի զարգացման վերլուծության վրա. «կվադրոբիկան կարող է հետաքրքիր լինել երեխաների համար դեռ առավելագույնը մի քանի տարի, բայց շուտով դրա հանդեպ հետաքրքրությունը կսկսի նվազել»: Նա այսպես է ձևակերպել իր դիրքորոշումը այս հարցի վերաբերյալ. «Կանցնի կվադրոբինգը, կգա մեկ այլ բան: Երեխաները կորցնում են իրենց ինքնությունը ոչ թե որովհետև հայտնվում է ինչ-որ հոսանք, միտում, այլ որովհետև նրանք չունեն հնարավորություն ցուցադրելու իրենց ինքնությունը կյանքի այլ ոլորտներում և միջավայրերում»:

ՌԲԿ լրատվական կայքը հավաքել է մասնագետների կարծիքների լայն սպեկտր: Այն ներկայացրել է Հոգեվերլուծական հոգեթերապիայի եվրասիական կոնֆեդերացիա միջտարածաշրջանային հասարակական կազմակերպության տարածաշրջանային բաժանմունքի ղեկավար Ռոման Չուդինովի, հոգեբանական գիտությունների թեկնածուներ Օլգա Արխիպովայի և Տատյանա Յանիչևայի, ԱԳՏ հաղորդակցության գործակալության գլխավոր տնօրեն Իգոր Լաշչևսկու, «Ռ.Ի.Մ.» հաղորդակցության գործակալության տնօրենների խորհրդի նախագահ Իգոր Պիսարսկու տեսակետները: Վերջինս հայտարարել է, որ «կվադրոբիկայի թեման հարմար է»․ այն չի պահանջում հատուկ գիտելիքներ քննարկմանը մասնակցելու համար․ վերաբերում է այն թեմաներին, որոնք «վտանգ չեն ներկայացնում և գրավում են», ուստի այն նույնիսկ եթե չի խրախուսվում «պայմանական կրեմլյան աշտարակներից որևէ մեկի կողմից», ապա և չի արգելվում նրանց կողմից; այս թեման թույլ է տալիս այսպես կոչված «բևեռային կարծիքներ», ինչը այն դարձնում է էլ ավելի գրավիչ:

ԶԼՄ-ների գնահատում

Հոդվածի հեղինակը հայտնել է, որ Կրասնոդարում, Չեյլաբինսկի և Նովոսիբիրսկի մարզերում, Վոլգոգրադում, ինչպես նաև Մոսկվայի Գորկու հանգստյան պարկում հանդիպում են «չորսկոտանի ցատկող երեխաներ», իսկ Կազանում, Կուզբասի Պրոկոպևսկում և Բերեզնիկներում ծաղկել են կվադրոբերների վրա հարձակումները դպրոցականների կողմից այն պատճառով, որ նրանք ազատորեն ցատկում և կծում են անցորդներին, ինչպես շներ, առանց ամոթի։

Անստասիա Միրոնովան, որ հայտնի է դարձել Տյումենի մարդասպանի գործի քննությամբ, ռուսաստանյան հասարակական-քաղաքական Gazeta.ru ինտերնետ հրատարակչության մեջ հրապարակել է մեծ ծավալի հոդված, նվիրված կվադրոբերներին: Հեղինակը խոստովանել է, որ կրկնակի գնահատում է այս ենթամշակույթի իրավիճակը: Իրեն «շատ դուր չի գալիս, որ մեր ուլտրաապահովական ուժերը երգում են այն բանի մասին, թե կվադրոբերները իբր նախապատրաստվում են գեյ-շքերթին և սպասվող Արևմուտքին», սակայն պարզորոշ գիտակցում է, որ այս ենթամշակույթում ընթանում է սոցիալական նորմերի ջնջման և շեղված վարքագծի ձևավորման գործընթաց: «Եթե մարդը հեռացել է նորմայից, չորսկոտանի է կանգնել, դա արդեն ազդանշան է. հնարավոր է, որ նա կարող է հեռանալ նորմայից նաև ավելի լուրջ պահերին», պնդում է Միրոնովան և բերում պայմանական օրինակ: Եթե մետրոյում գտնվող մարդու մոտ թաքցված է մուրճ, ապա հնարավոր է, որ նա սկսի սպանել դրանով շրջապատի մարդկանց: Այս տրամալոգիան բնորոշ է կվադրոբերներից վախեցողներին: Միևնույն ժամանակ, նման վախը կարող է բերել անմիջական օգտատերերի ագրեսիվության: Հոդվածի հեղինակի, ով խոստովանում է, որ իր աղջիկը ևս կվադրոբեր է, եզրակացությունը. «կվադրոբերները այսօր ամենավտանգավոր են հիպիների հետ՝ որպես զանգվածային ենթամշակույթ, քանի որ նրանք կորցնում են կապը նորմային»:

2024 թվականի հոկտեմբերին ռուսաստանյան լրագրողուհի և մեդիամենեջեր Մարգարիտա Սիմոնյանն իր հերթական ելույթում զանգվածային լրատվամիջոցներին կոչ է արել շեղվել կվադրոբերների թեմայից՝ որպես ռուսական հասարակության համար երկրորդական: Այս ենթամշակույթի շուրջ ծավալված քննարկումը նա անվանել է «չարեկամ ամբոխի, ստերասացությունների և վեճերի տոնավաճառ»:

Մոսկվայի պատրիարքարանի ներկայացուցիչները կվադրոբերների մասին

Մոսկվայի Պատրիարքության եկեղեցու և հասարակության ու զանգվածային լրատվամիջոցների հետ հարաբերությունների սինոդալ բաժնի ղեկավարի տեղակալ Վախթանգ Կիպշիձեն հայտարարել է, որ «կենդանիներին նմանակելու վրա հիմնված ենթամշակույթները քարոզում են հասարակության վերադարձը հեթանոսությանը և բարբարոսությանը»: Եթե կրոնը շեշտը դնում է հոգևորության և կենդանիների նկատմամբ մարդու մտավոր գերազանցության վրա, ապա նման ենթամշակույթը նրան իջեցնում է կենդանու մակարդակի: Վոլգոգրադի և Կամիշինի մետրոպոլիտ Ֆեոդորը կվադրոբերներին համեմատել է ԼԳԲՏ-ի հետ: Այս ենթամշակույթի տարածման պատճառը նա անվանել է ոչ թե քարոզչություն, այլ դրա «ներդրում» Արևմուտքից: Այն, ըստ Ֆեոդորի, «ոչ միայն ապաքրիստոնեացման, այլ բառացիորեն ապամարդկայնացման և չարին բացահայտ երկրպագության համաշխարհային գործընթացի» բաղկացուցիչ մասն է: Մետրոպոլիտը հայտարարել է, որ կվադրոբիկան խաղ անվանելը մոլորություն է, այն «ակնհայտ հոգեբուժություն» է:

2024 թվականի հոկտեմբերի 13-ին Ռուս Ուղղափառ Եկեղեցու ընտանիքի, մայրության և մանկության պաշտպանության հարցերով Պատրիարքական հանձնաժողովի նախագահ քահանա Ֆյոդոր Լուկյանովը հանդես է եկել լրատվամիջոցների առջև հայտարարությամբ: Նա ասել է. «Կվադրոբինգը մանկական խաղ կամ սպորտ չէ, այլ ենթամշակույթ, որը ենթադրում է այլընտրանքային ինքնության որոնում, վտանգավոր սոցիալական տեխնոլոգիա, որը երեխային հոգեբանորեն նախապատրաստում է հակաարժեքների ընդունմանը, այդ թվում՝ գենդերների բազմազանությանը և ԼԳԲՏ-ին»: Նրա տեսակետից, «կվադրոբինգը ստեղծվել է որպես սկզբնական աստիճան՝ երիտասարդությանը ԼԳԲՏ համայնքի կողմից ստեղծված ֆուրի և թերիան ենթամշակույթներ գրավելու համար՝ երիտասարդության «վերածրագրավորման» նպատակով»: Մանկապղծությունը նա անվանել է ուղեկցող երևույթ՝ բացատրելով, որ կենդանու դիմակի առկայությունը թաքցնում է չափահաս կվադրոբերի տարիքը:

Կվադրոբիկա և բիզնես

2024 թվականի կեսերին «Ozon» վեբ-պորտալը «կվադրոբիկա» հարցմամբ ցուցադրում էր ավելի քան 2 հազար ապրանք: Ամենահայտնի էին կատվի կերպարի համար անհրաժեշտ աքսեսուարները: 2024 թվականի հոկտեմբերի սկզբին ռուսական մամուլը հաղորդել է, որ մարկետփլեյսներում հայտնվել է կեր կվադրոբերների համար: Դրա բաղադրությունն էր՝ շաքար, արմավենու միջուկի յուղ, տրորած կակաո, կակաոյի փոշի, չոր կաթնային շիճուկ, յուղազրկված չոր կաթ, կոկոսի յուղ, էքստրուդացված ձավարեղենի արտադրանք (ներառյալ բրնձի ձավար, ցորենի ալյուր, ինչպես նաև աղ):

2024 թվականի հոկտեմբերի սկզբին Ռուսաստանում կվադրոբերների համար արտադրվող ապրանքների ակնարկ է արել Fontanka.ru էլեկտրոնային թերթը: Հայտնի են դարձել ձեռքի աշխատանքի հավաքածուները՝ պապյե-մաշեից սպիտակ հիմնական դիմակ, դրա ամրացման ռեզիններ և ներկեր, որոնք թույլ են տալիս ստեղծել անհատական դիզայն: Արհեստական մորթուց պոչերը արժեն ընդամենը 200-ից 300 ռուբլի, սակայն պոչերի և ականջների համար 1,5 մետր արհեստական մորթին արդեն կարժենա 6000-7000 ռուբլի: Օծանելիքի արտադրությունը սկսել է թողարկել բույրեր «իսկական կվադրոբերի» համար, ինչպես նաև բույրեր, որոնք վանում են կվադրոբերներին (պնդում են, որ դա տանձի, ձմերուկի կամ խնձորի հոտն է): Մարզումների համար պլաստիկ արգելքները կարելի է ձեռք բերել 900-4000 ռուբլով: Շուկա են մտել նաև պրոֆեսիոնալ մոդելավորողները: Նրանց կողմից կոստյումի ստեղծման ծառայությունները գնահատվում են 20000-30000 ռուբլի: Իրավիճակից փորձում են օգտվել սովորական ապրանքների վաճառողները. «վագրային նախշով թավշե տաբատները մարքեթինգի ջանքերով վերածվում են «կվադրոբիկայի շալվարի»»:

Որոշ երկրներում կվադրոբերների արգելման հնարավորությունը

Ռուսաստանում կվադրոբերների արգելման հնարավորությունը

2024 թվականի հոկտեմբերի սկզբի դրությամբ «ТРУБОР» գրասենյակի փաստաբան Վադիմ Կոդոլը «Ռոսիյսկայա գազետայի» համար մեկնաբանել է հայրենական օրենսդրությամբ նախատեսված իրավական պատասխանատվությունը: Նրա խոսքերով, մարդկանց և ընտանի կենդանիների վրա հարձակումների համար նախատեսված է վարչական պատասխանատվություն իրավախախտի 16 տարին լրանալու դեպքում (նախատեսված է մինչև 1000 ռուբլի տուգանք կամ մինչև 15 օր կալանք): Եթե դեռահասը դեռ չի հասել այդ տարիքին, ապա պատասխանատվության են ենթարկվում նրա ծնողները: Նյութական վնաս պատճառելու դեպքում նախատեսված է դրա լրիվ փոխհատուցում:

Ռուսաստանում մասնավոր անձինք արդեն կոչեր են արել արգելել կվադրոբինգը, որը որոշ հասարակական գործիչների կողմից ընկալվել է որպես «Արևմուտքից եկող վտանգավոր միտում»։ Նադիմում երգչուհի, հեռուստահաղորդավարուհի և դերասանուհի Mia Boyka-ի համերգի ժամանակ տեղի ունեցած սկանդալը այս խնդրի վրա հանրության լայն ուշադրությունն է հրավիրել։ Երգչուհու մոտ բեմ բարձրացրին ամբոխում կորած կվադրոբեր աղջկա, և Mia Boyka-ն սկսել է նրան հարցեր տալ իր հետաքրքրությունների մասին, որոնք շոու-բիզնեսի շատ հասարակական գործիչների և ներկայացուցիչների կողմից վիրավորական էին համարվել։ Նրանց թվում էին ռեփեր Եգոր Կրիդը և Անվտանգ համացանցի լիգայի ղեկավար Եկատերինա Միզուլինան։ Աղջկա մայրը հայտարարություն է ներկայացրել ոստիկանություն։ Իր հերթին, Mia Boyka-ն հայտարարել է, որ կվադրոբինգը պետք է արգելվի։ Յամալո-Նենեցկի ինքնավար օկրուգի Նոյաբրսկ քաղաքում կվադրոբեր աղջիկը հարձակվել է երեխաների վրա զբոսանքի ժամանակ։ Երկու տղաների մոտ արձանագրվել են կապտուկներ և քերծվածքներ։ Տատարստանը պնդում էր, որ կան կվադրոբերների հարձակման այլ դեպքեր ևս, որոնց զոհերն են դառնում ոչ միայն երեխաները, այլ նաև մեծահասակները։ Բելառուսում նման դեռահասներին անվանում են «ագրոկվադրոբերներ» («չար կվադրոբերներ»)։ Վոլինեցը հատկապես վտանգավոր է համարում կենդանու կերպարի մեջ խորը և երկարատև մխրճվելը․ «Եթե նա առավոտյան տնից դուրս է գալիս դիմակով, որը լրիվ ծածկում է դեմքը, պոչ է հագնում և երեկոյան նույն տեսքով է վերադառնում, դա տագնապալի ազդանշան է ծնողների և ուսուցիչների համար»։ Այս միջադեպերը դարձան Միջտարածաշրջանային երեխաների հարցերով կենտրոնին փորձաքննություն անցկացնելու հարցում դիմելու առիթ։ Փորձագիտական եզրակացության արդյունքների հիման վրա կարող է որոշում կայացվել կվադրոբերների շարժումը դեստրուկտիվ ճանաչելու և այն արգելելու մասին։ Նշվում է, որ դրանից հետո կվադրոբերների խմբերում սկսել են մշակվել կանոններ, որոնք արգելում են կծել, քերծել և հող ուտել։ Դաշնության խորհրդի սենատոր Նատալիա Կոսիխինան ծայրահեղ դիրքորոշում է զբաղեցրել ենթամշակույթի նկատմամբ․ «Կվադրոբիկան, որը ոչ միայն վնասում է հոգեկանը, այլև կարող է հանգեցնել շատ ողբերգական հետևանքների, պետք է արգելվի»։ Այս կարծիքին միացել է մեկ այլ սենատոր՝ Ալեքսեյ Պուշկովը։ Պետական դումայի Ընտանիքի պաշտպանության, հայրության, մայրության և մանկության հարցերի կոմիտեի նախագահի տեղակալ Վիտալի Միլոնովը հանդես է եկել Ռուսաստանում կվադրոբերներին արգելելու դեմ։ Նրա կարծիքով, նման որոշումը միայն կմեծացնի հետաքրքրությունը այս ենթամշակույթի նկատմամբ։ Միլոնովը այն անվանել է «ֆրիկտիվ» (չբացատրելով այս տերմինի իր ընկալումը) և հայտարարել, որ նման երևույթները դատապարտված են «ձախողման»։ Ընտանիքի պաշտպանության, հայրության, մայրության և մանկության հարցերի կոմիտեի ղեկավար Նինա Օստանինան կոչ է արել չվախեցնել ծնողներին, քանի որ կվադրոբիկան որևէ կերպ զանգվածային շարժում չէ։ «Միասնական Ռուսաստան» կուսակցության Գլխավոր խորհրդի անդամ Ալեքսանդր Տոլմաչովը հաստատակամ վստահություն է հայտնել, որ «կվադրոբերներին կդադարեցնի ուժեղ ցրտերի գալուստը»։ «Սպիտակ արջ-կվադրոբերներ մենք դեռ չենք տեսել։ Հավանաբար շատ երեխաներ առաջին ձյան հետ կվերադառնան ուղիղ քայլքին», - այսպես է նա հիմնավորել իր կարծիքը։ Տոլմաչովը հույս ունի, որ ձմռան ընթացքում երեխաները կգրանցվեն որևէ սպորտային խմբակում, հնարավոր է՝ պարի ստուդիայում, իսկ առավել արտիստիկները՝ թատերական խմբակում։ Առանձին պատգամավորը մտահոգություն է հայտնել Մոսկվայի մարզում տեղի ունեցած դեպքի առնչությամբ, որտեղ մայրը անասնաբուժական կլինիկայում ցանկություն է հայտնել դստերը պատվաստել, որը արվում է միայն կենդանիներին։ Տոլմաչովը կոչ է արել Ռուսաստանի բոլոր ծնողներին «կվադրոբեր-երեխաներին չտալ ընտանի կենդանիների կեր, իսկ պատվաստումները անել միայն մարդկային, ըստ օրացույցի, համաձայն Առողջապահության նախարարության խորհուրդների»։

2024 թվականի հոկտեմբերի սկզբին Պետական դումայի պատգամավոր Սերգեյ Կոլունովը Ռուսաստանի Դաշնության նախագահին կից երեխաների իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմին ուղարկել դիմում՝ առաջարկելով կվադրոբերների ծնողների համար ներմուծել վարչական և քրեական պատասխանատվություն, ներառյալ նրանց ծնողական իրավունքներից հնարավոր զրկումը։ Որպես հիմնավորում՝ պատգամավորը հղում է արել Օմսկում նկարահանված տեսանյութին, որտեղ երևում է թե մայրը ինչպես է երեխային վզկապով տանում զբոսանքի։ Սերգեյ Կոլունովը հայտարարել է, «որ ծնողներն իրենք են անչափահասների վրա վզնոց հագցնում և նրանց համար համապատասխան աքսեսուարներ գնում»։

Պատգամավոր Յանա Լանտրատովան հոկտեմբերի 5-ին լրագրողներին հայտնել է, որ Պետական դուման արդեն սկսել է «դեստրուկտիվ գաղափարախոսության, այդ թվում՝ կվադրոբերության քարոզչությունն» արգելող օրինագծի մշակումը։ Նա հայտարարել է, որ պատասխանատվության պետք է ենթարկվեն ոչ թե երեխաները և նրանց ծնողները, «այլ նրանք, ովքեր «տարածում են տեղեկատվություն», որը հետաքրքրություն է առաջացնում կվադրոբիկայի նկատմամբ»։

2024 թվականի հոկտեմբերի 9-ին «Ռոսիյսկայա գազետան» բացահայտել է կվադրոբերների մասին օրինագծի վրա Պետական դումայի աշխատանքի որոշ մանրամասներ։ Ռուսաստանի Դաշնության վարչական իրավախախտումների մասին օրենսգրքում համապատասխան փոփոխությունները նախատեսվում է ընդունել երկու կամ երեք ամսվա ընթացքում։ Տուգանքի չափը կաճի 1000-ից մինչև 5000 ռուբլի, բացի այդ կվադրոբերի ծնողներին կարող են տուգանել ևս 500 ռուբլիով՝ իրենց պարտականությունների ոչ պատշաճ կատարման համար։ Կրկնակի խախտման դեպքում խնամակալության և հոգաբարձության մարմինները կկարողանան հենց դեռահասին դնել անչափահասների հետ աշխատանքի ոստիկանության ստորաբաժանման կանխարգելիչ հաշվառման մեջ։ Ծնողական իրավունքներից զրկումը ռուսական խորհրդարանի ստորին պալատի պատգամավորների կողմից ընկալվում է որպես անհիմն միջոց։ Նաև խնդիր է դրվում արգելքի միջոցով կանգնեցնել «կվադրոբերների շարժման ցանցային հանրաճանաչությունը»։

«Ռադիո Ազատություն»-ի քաղաքական վերլուծաբան Սերգեյ Շելինը նշել է կվադրոբերների արգելման երեք հնարավոր պատճառ. 1) «օրենսդրական-քարոզչական» մեքենան «վերացնում է արգելքները», կվադրոբիկան պարզապես դարձել է նրա համար «սնունդ», «սյուժե», 2) Ուկրաինայում պատերազմի պայմաններում «անհրաժեշտ են թույլատրված պրոբլեմային սյուժեներ, որոնք կարելի է քննարկել, վիճել, և այդ քննարկման համար ոչ ոք չի պատժվի», 3) հնարավոր է (սակայն Շելինը խոստովանել է, որ այս պատճառի որևէ փաստական ապացույց չունի), որ սա Վլադիմիր Պուտինի անձնական նախաձեռնությունն է, ով կվադրոբերներին ընկալել է որպես «կարևոր խնդիր», «ազդանշան է տվել», իսկ հետո սկսվել է ոչ ոքի կողմից չվերահսկվող «պարզապես կոլեկտիվ հիստերիա»։

Պետությունը և կվադրոբերները Ուզբեկստանում

2024 թվականի հոկտեմբերի 13-ին Ուզբեկստանի ներքին գործերի նախարարությունը իր պաշտոնական կայքում հրապարակել է «Երեխայի դաստիարակության պարտականությունների չկատարումը հանգեցնում է պատասխանատվության» վերնագրով տեքստ։ Դրանում հաղորդվում էր, որ Տաշքենդում «հոկտեմբերի 10-ին նկատվել է կենդանու դիմակով կվադրոբեր, իսկ հոկտեմբերի 11-ին մեկ այլ կվադրոբեր, իրեն շան հետ նույնացնելով, հարձակվել է ուղևորների վրա, և միջադեպի ականատես դարձած երեխան ուժեղ վախեցել է»։ Հայտարարության մեջ հիշեցվում էր, որ Վարչական պատասխանատվության մասին օրենսգիրքը նախատեսում է մինչև 1.875.000 սումի տուգանք՝ անչափահաս երեխաների նկատմամբ ծնողների (նրանց փոխարինող անձանց) կողմից իրենց պարտականությունների չկատարման համար, որը, մասնավորապես, հանգեցրել է տվյալ անչափահասի վարչական զանցանքի։

Ուզբեկստանի ներքին գործերի նախարարությունը ուշադրություն է հրավիրել, որ «նման ենթամշակույթի դրսևորման դեպքերը կորակվեն որպես ծնողների կողմից իրենց պարտականությունների չկատարում»։ Հնարավոր կլինի իրականացնել կվադրոբերի հատուկ հոգեբանական հետազոտություն՝ «գաղտնի, բարեկամական մեթոդների օգնությամբ, որոնք թույլ չեն տալիս մեկուսացնել և խտրականացնել երեխային»՝ պարզելու համար «կվադրոբիկա» ենթամշակույթի ազդեցությունը նրա «հոգեկան և հուզական առողջության» վրա։

Կվադրոբինգը գիտական ​​հետազոտությունների և գիտահանրամատչելի հրապարակումների մեջ

Կվադրոբիկա ռուսական հոգեբանական ամսագրերի էջերում

2024 թվականին հոգեբանական և մանկավարժական գիտությունների դոկտոր Յուրի Կլեյբերգը «Դևիանտոլոգիայի հարցեր» ամսագրում հրապարակել է «Կվադրոբերներ. անչափահասների դևիանտոլոգիական դիսկուրս» գիտական հոդվածը: Կարճ ժամանակ անց դրա ամբողջական տեքստը տեղադրվել է «Հոգեբանական թերթի» կայքում: Նա դիտարկում էր կվադրոբիկայի ի հայտ գալը որպես BANI-աշխարհի («նոր անհանգիստ իրականության, որտեղ անսպասելիորեն կարող է փոխվել ամեն ինչ, նույնիսկ ամենահուսալին») վրա հասնելու վկայություն: Կլեյբերգը նշում էր, որ 8-14 տարեկան երեխաների ուղեղում հեշտությամբ են ձևավորվում նոր նեյրոնային կապեր: Դրա պատճառով, մի կողմից՝ կվադրոբիկան մարզում է դեռահասի ուղեղն ու մարմինը, մյուս կողմից՝ կարող է բարդանալ սոցիալական հարմարումն ու լիարժեք սոցիալականացումը: Միևնույն ժամանակ, հետազոտողը համաձայնություն է հայտնել բժշկական գիտությունների դոկտոր Վլադիմիր Մենդելևիչի կարծիքի հետ. «կվադրոբինգը հոգեբուժության գիտական կանոնների համաձայն ոչ մի կապ չունի հոգեկան ախտաբանության հետ: Իսկ ահա մեծահասակների հոգեկան առողջության մասին, ովքեր կորցնում են հումորի զգացումը և մերժում են ցանկացած մարդու հասունացման խաղային փուլը, արժե մտածել»: Արդեն իր անունից Կլեյբերգը գրում էր. «կենդանիների նմանակումն ինքնին վտանգ չի ներկայացնում և երեխաների ու դեռահասների համար ինքնարտահայտման և ինքնանույնականացման բնական ձգտում է... սակայն դեռահասների այդպիսի հետաքրքրությունը չի նպաստում նրանց ճանաչողական-հուզական և մտավոր զարգացմանը և կարող է նույնիսկ դանդաղեցնել կամ փոխակերպել այն»: Գիտնականը գրում էր հենց կվադրոբերների և նրանց մոտ ենթամշակույթների հասցեին աճող ագրեսիայի մասին: Գատչինայում ինչ-որ մեկը նռնակ է նետել ֆուռիների խմբի վրա և մի քանի անգամ կրակել է նրանց վրա: Կլեյբերգի արած եզրակացությունը հետևյալն էր. պետությունը պետք է զարգացնի դաստիարակության և մանկական ժամանցի ոլորտը, հակառակ դեպքում դրանով կզբաղվեն «մեդիա տարածությունը և փողոցը՝ իրենց ուսուցիչ-ակտուալիզատորներով և քաղաքական տեխնոլոգներով»:

«Psychologies» գիտահանրամատչելի ամսագիրը իր էջերում տեղադրել է ակնարկային հոդված կվադրոբերների մասին: Հոդվածը պարունակում է տեղեկություններ այն մասին, թե ինչպես է առաջացել ենթամշակույթը և ինչ է այն իրենից ներկայացնում, ինչպես նաև Ռուսաստանում դրա օրենսդրական արգելման նախաձեռնության մասին: Ամսագիրը խոսք է տվել ճանաչողական-վարքային հոգեթերապիայի մասնագետ Դենիս Զոլոտովին: Նրա մեկնաբանությամբ՝ կվադրոբերները գտնվում են իրենց ինքնության որոնման և հասակակիցների հետ շփման ձգտման տարիքում, ինչպես նաև մեծահասակ կյանքում պիտանի հմտությունների տիրապետման փուլում: Զոլոտովը նաև փորձել է բացատրել ենթամշակույթի նկատմամբ թշնամանքի պատճառները: Դրանք են՝ անհայտի հանդեպ վախը (կվադրոբիկան քիչ է ուսումնասիրված), ենթամշակույթների նկատմամբ ընդհանուր կանխակալ վերաբերմունքը, որոնք հասարակ մարդկանց գիտակցության մեջ ասոցացվում են ագրեսիայի, ալկոհոլի և թմրանյութերի հետ, ուսման կամ սպորտով զբաղվելու վերաբերյալ մտահոգությունները, ենթամշակույթի շրջանակներում դեռահասի՝ հասարակությունից մեկուսացման կամ նրա վարքի՝ սոցիալական նորմերի սահմաններից դուրս ռադիկալացման վախը, երեխաների՝ իրականությունից կտրվելու և երևակայության աշխարհ փախչելու հնարավորությունը:

Դենիս Զոլոտովը ենթադրում էր, որ իրականում ծնողների անհանգստությունը կարող է պայմանավորված լինել իրենց երեխաների նկատմամբ վերահսկողության կորստի սպառնալիքով և սեփական դեռահասային անցյալի մոռացությամբ: Շատ մեծահասակներ երիտասարդ տարիքում իրենք են անցել ենթամշակույթային մոդայիկ հրապուրանքի միջով:

Գիտական ​​հետազոտություն կվադրոբերների ֆիթնես տարբերակի վերաբերյալ

Քանի որ կվադրոբիկան բավական նոր երևույթ է, դեռևս չկան դրա՝ որպես սպորտային, մշակութային կամ սոցիալական ֆենոմենի խորը և հիմնարար հետազոտություններ, դա չի նշանակում, որ բացակայում են հետազոտություններ, որոնք կարող էին հաստատել կամ հերքել դրա արդյունավետությունը որպես ֆիզիկական վարժությունների համակարգ:

2022 թվականին ամսական գրախոսվող բժշկական ամսագրում հրապարակված կոլեկտիվ հետազոտության հեղինակները նշում էին, որ կվադրոբիկայի շատ վարժություններ (օրինակ՝ վերջույթների հերթափոխ բարձրացումը և չորեքթաթ դիրքում սողալը) օգտագործվում են վնասվածքների և նյարդաբանական հիվանդությունների ֆիզիկական վերականգնման մեջ, ինչպես նաև որպես ֆիթնես ծրագրերի լրացում՝ դինամիկ տաքացման տարրերի կամ օժանդակ վարժությունների տեսքով: Վերջին հետազոտությունները ցույց են տվել, որ կվադրոբիկան, մասնավորապես չորեքթաթ սողալու վարժությունները, բարելավում են ճանաչողական հմտությունները և հոդերի շարժունակությունը: Կվադրոբիկայի վարժությունների օգտագործման հնարավոր հետևանքների թվում են մարմնի վերին մասի մկանների դիմացկունությունը, վերին մասի բռնման ուժի մեծացումը, դրա ավելի մեծ ճկունությունը և դինամիկ հավասարակշռությունը: Իրենց հոդվածի սկզբում հեղինակները բնութագրում են կվադրոբիկան որպես «նոր ոճ, որը հանրաճանաչություն է ձեռք բերում ֆիթնես ինդուստրիայում», որը ներառում է կենդանիների դիրքեր, «անցումներ» (անգլ.՝ transitions) և «սողացող շարժումներ» (անգլ.՝ crawling patterns)՝ ֆիզիկական վիճակը բարելավելու համար:

Կվադրոբիկայի առևտրային ծրագրերը համարում են, որ դրա օգտագործումը բարելավում է մարմնի ճկունությունը, ընդլայնում շարժումների տիրույթը, մարզում ֆիզիկական ուժը և դիմացկունությունը: Սակայն կոլեկտիվ հոդվածի հեղինակները նշում են, որ այս պնդումները դրա հրապարակման պահին չէին հաստատվել չեզոք հետազոտություններով:

Այս հետազոտության նպատակն էր փորձարարական գնահատել առևտրայնորեն հասանելի կվադրոբիկայի ծրագրի ազդեցությունը ֆունկցիոնալ շարժումների, դինամիկ հավասարակշռության, շարժումների տիրույթի, ինչպես նաև մարմնի վերին մասի ուժի և դիմացկունության վրա: 42 ուսանողական տարիքի կամավոր՝ 17-ից 21 տարեկան, որոնց թվում 19-ը տղամարդ էին, իսկ 23-ը՝ կին, պատահականորեն բաժանվել էին կվադրոբիկայի խմբի և վերահսկիչ խմբի 8 շաբաթով: Կվադրոբիկայի շարժումների ուսուցումը բաղկացած էր 60-րոպեանոց պարապմունքներից, որոնք անցկացվում էին կանոնավոր կերպով՝ ի լրումն կանոնավոր ֆիզիկական ակտիվության: Կվադրոբիկայի խումբը ցույց է տվել զգալիորեն ավելի լավ արդյունքներ, քան վերահսկիչ խումբը ընդհանուր միավորով, ինչպես նաև մի շարք առանձին պարամետրերով: Խմբերի միջև էական տարբերություններ չեն նկատվել դինամիկ հավասարակշռության, մարմնի վերին մասի ուժի և դիմացկունության առումով: Հետազոտողների եզրակացությունը. «Կվադրոբիկայի վարժությունները կենսունակ այլընտրանքային մարզումների ձև են ամբողջ մարմնի կայունացման (անգլ.՝ stabilization) և ճկունության բարելավման համար»:

2022 թվականի հոկտեմբերին էլեկտրաէներգիայի սպառման համեմատության մասին մեկ այլ հոդված «Frontiers in Sports and Active Living» ամսագրում հրապարակվել է։ Այս հետազոտությունը ֆինանսավորվում էր «Grove City College Swezey Fund» դրամաշնորհից։ Ուսումնասիրության նպատակն էր համեմատել Animal Flow-ի օգնությամբ իրականացվող սկզբնական մակարդակի չորս ոտքի վրա տեղաշարժումների վարժությունների և քայլելու ժամանակ էներգիայի ծախսը, ինչպես նաև համեմատել վարժությունների միջև և տղամարդկանց ու կանանց միջև էներգիայի ծախսը։ Փորձարարությանը մասնակցում էին 15 տղամարդ և 15 կին։ Նրանք անցնելու էին 60-րոպեանոց Animal Flow պարապմունքներ, ինքնուրույն ընտրված ինտենսիվությամբ քայլելու վրա գրանցող գորշ ու Animal Flow պարապմունքի ճակատագրային սրտի զարկերի հաճախականության համապատասխան ինտենսիվությամբ քայլելու վրա։ Հետազոտության հեղինակների եզրակացությունը. Animal Flow-ի օգնությամբ իրականացվող QMT (չորս ոտքի վրա տեղաշարժումներ) համապատասխանում է միջին ինտենսիվության ֆիզիկական ակտիվության չափանիշներին և պետք է դիտարկվի որպես ֆիզիկական ակտիվության հանձնարարականները կատարելու այլընտրանքային կենսունակ տարբերակ։

Իոկագամա քաղաքի երկու ճապոնացի հետազոտողների «Ինչքան արագ կարող է վազել մարդը? — Երկկոթի դեմ չորսոտ վազքը» հոդվածում, որը հրատարակվել է «Frontiers in Bioengineering and Biotechnology» գիտական ամսագրում, եկել են հետևյալ եզրահանգումների. «չորսոտ վազքի ժամանակ մարդիկ օգտագործում են ողորկ փոխադրում փոքր անկյունային առաջացմամբ։ Այս արդյունքները հնարավորություն են տալիս ենթադրել, որ ապագայում Օլիմպիական խաղերի ամենաարագ վազողը կարող է դառնալ չորսոտ վազող մարդը 2048 թվականին։ Դա կարող է իրականացվել պտույտով փոխադրումի անցման և ավելի երկար քայլերի կողքի շարժումների միջոցով»։ Հետազոտողների հաշվարկներով 100 մետրանոց վազքը չորս ոտքով կարող է տևել ընդամենը 9,276 վայրկյան` համեմատած 9,383 վայրկյանի երկու ոտքով վազքի հետ։ Այս տվյալները ինդիական «Mint» ֆինանսական թերթը օգտագործել է որպես ապացույց QMT (չորս ոտքի վրա տեղաշարժումների) ֆիթնես տարբերակի արդյունավետության։

2023 թվականին «ACSM's Health & Fitness Journal»-ի հուլիս - օգոստոս համարում ավագ դասախոս Ադամ Էկկարթը հրապարակել է մեծ հոդված «QMT. Համառոտ ակնարկ և գործնական ուղեցույց» վերնագրով։ Եզրակացության մեջ նա նշել է, որ QMT-ը նոր ֆիզիկական վարժությունների համակարգ է, որը խոստանում է ապահովել ամբողջ մարմնի կայունություն, բարելավել շարժողական կոորդինացիան( անգլ.՝ whole-body stability), մեծացնել հոդերի ճկունությունը և, ենթադրաբար, բարելավել կոգնիտիվ գործառույթները։ Էկկարթը գրում է, որ «լիովին հնարավոր է», որ այս ոլորտներում բարելավումները, ինչպես նաև երեխայական համարժեք շարժումների ընդլայնված ցուցակը ստեղծում են իրականացնողների մոտ բարձրացած ֆունկցիոնալ ունակությունների զգացողություն, բայց, նրա կարծիքով, անհրաժեշտ են լրացուցիչ հետազոտություններ։

Հետազոտողները հրապարակել են իրենց ուսումնասիրությունը՝ «Չորս ոտքերի վրաշարժումների ուսուցումը բարելավում է իմացությունը և համատեղ վերադիրքը», 2016 թվականին Human Movement Science ամսագրում։ Քսան երկու ֆիզիկապես ակտիվ ուսանողների (15 տղամարդ և 7 կին) բաժանել էին երկու խմբի։ Բոլոր մասնակիցները կատարել էին Ուիսկոնսինի քարտերի տեսակավորման փորձն ու ստուգվել էին հոդերի դիրքի զգացողության վրա մինչև չորս շաբաթվա փորձարարության ավարտից հետո, որի ընթացքում միայն փորձարարական խումբը, ի տարբերություն հսկողական, իրականացրել էր չորս ոտքերի վրա վարժությունների շարք։ Փորձարարական խմբի մասնակիցները ցուցաբերել էին զգալիորեն բարձր արդյունքներ Ուիսկոնսինի քարտերի տեսակավորման փորձում։ Այդ ցուցանիշները չէին դրսևորվել հսկողական խմբում։ Հոդի դիրքի զգացողությունը փորձարարական խմբում նույնպես բարելավվել էր, բայց միայն ուսի 20 աստիճանանոց ծալման դեպքում։ Հետազոտողների եզրակացությունը. նոր և բարդ խնդրի կատարումը, որը պահանջում է բոլոր չորս վերջույթների համակարգում, ունի բարենպաստ ազդեցություն կոգնիտիվ ոլորտի և հոդերի դիրքի զգացողության վրա, բայց միայն այն հոդի անկյան դեպքում, որը օգտագործվել է պարապմունքների ժամանակ։

Գրականություն

Научная и научно-популярная литература

• Бальмонд С. Кто такие квадроберы и почему их хотят запретить // Psychologies : Журнал. — Hachette Filipacchi Médias, 2024. — ISSN 1746-734.
• Клейберг Ю. А. Квадроберы: ювенально-девиантологический дискурс // Вопросы девиантологии : Журнал. — UK Academy of Education, 2024. — Т. 4 (28). — С. 27—34. — ISSN 2782-1587.
• Buxton J. D., Sherman S. A., Sterrett M. T., Kannel K. D., Blanchflower M. E., Jancay K. T., Jenkins A. K., Donofrio T. P., Prins Ph. J. A comparison of the energy demands of quadrupedal movement training to walking(անգլ.) // Frontiers in Sports and Active Living : Journal. — Frontiers Media S. A., 2022. — Vol. 4. — P. 1—11. — ISSN 2624-9367. —
• Buxton J. D., Prins Ph. J., Miller M. G., Moreno A., Welton G. L., Atwell A. D., Talampas T. R., Elsey G. E. The Effects of a Novel Quadrupedal Movement Training Program on Functional Movement, Range of Motion, Muscular Strength, and Endurance(անգլ.) // Journal of Strength and Conditioning Research : Journal. — 2022. — Vol. 8. — P. 2186—2193. — ISSN 1064-8011. —
• Eckart А. C. Quadrupedal Movement Training. A Brief Review and Practical Guide(անգլ.) // ACSM's (American College of Sports Medicine) Health & Fitness Journal : Journal. — Lippincott Williams and Wilkins Ltd, 2023. — Vol. 27. — № 4. — P. 19—33. — ISSN 1536-593X. —
• Kinugasa R., Usami Y. How Fast Can a Human Run? — Bipedal vs. Quadrupedal Running(անգլ.) // Frontiers in Bioengineering and Biotechnology : Journal. — Frontiers Media S. A, 2016. — Vol. 4. — P. 1—6. — ISSN 2624-9367. —
• Matthews M. J., Yusuf M., Matthews M. J., Doyle C. Quadrupedal movement training improves markers of cognition and joint repositioning(անգլ.) // Human Movement Science : Journal. — 2016. — Vol. 47. — P. 70—80. — ISSN 0167-9457. —

Средства массовой информации

• Валуйская М. Кто такие квадроберы? // Аргументы и факты : Газета. — АО «Аргументы и факты», 2024. — ISSN 0204-0476.
• Гиматдинова Р. Кто такие квадроберы и есть ли они в Казахстане. Дети носят маски и подражают животным // Курсив : Газета. — ТОО «Alteco Partners», 2024.
• Грушевская В. Детки в клетках: стоит ли бояться квадроберов и кто монетизирует зверскую субкультуру // Деловой Петербург : Газета. — «Национальная Медиа Группа», 2024. — ISSN 1606-1829.
• Гулийчук Д. Квадроберы заполонили Украину: кто эти люди в масках животных и с хвостами // TSN.ua : Новостной сайт. — 2024.
• Детки без клетки: кто такие квадроберы и почему из-за них столько скандалов // The Voice : Журнал. — Independent Media, 2024.
• Дорофеева Е. Квадроберы вызывают обеспокоенность у большинства россиян // Ведомости : Газета. — АО «Бизнес Ньюс Медиа», 2024.
• Емельяненко В. Жить на четвереньках: Подражание детей животным - субкультура или сигнал беды? // Российская газета. — ФГБУ «Редакция „Российской газеты“», 2024. — ISSN 1606-5484.
• Емельяненко В. Юристы предлагают штрафовать родителей квадроберов // Российская газета. — ФГБУ «Редакция „Российской газеты“», 2024. — ISSN 1606-5484.
• Забелина А. На маркетплейсах появился корм для квадроберов // Вечерняя Москва. — АО «Редакция газеты „Вечерняя Москва“», 2024. — ISSN 1025-1200.
• Зимин С. «А у вас есть квадроберы?»: Лавров пообщался с армянской делегацией на очень актуальную тем // Комсомольская правда : Газета. — АО ИД «Комсомольская правда», 2024. — ISSN 0233-433X.
• Кириллова А. Квадробика: почему дети притворяются животными и бегают на четвереньках. Как появился новый подростковый тренд // Тинькофф Журнал. — Т-Банк, 2024.
• Князькова Т. Квадробика раздора: зачем дети перевоплощаются в животных // Ведомости : Газета. — АО «Бизнес Ньюс Медиа», 2024.
• Кузнецова Е. Депутат Милонов высказался против запрета квадроберов в России // Комсомольская правда : Газета. — АО ИД «Комсомольская правда», 2024. — ISSN 0233-433X.
• Литвинова Т. Надеть маску, чтобы сохранить себя // Новая газета : Онлайн-газета. — 2024.
• Никифорова П., Годуненко О. Вернутся к прямохождению: В Госдуме раскрыли, что остановит квадроберов // Life : Журнал. — ООО «Медиа контент», 2024.
• Песков назвал квадробику «полной ерундой» // Ведомости : Газета. — АО «Бизнес Ньюс Медиа», 2024.
• Левин В. Квадроберы: почему наши дети не хотят быть людьми // Новые Известия. — ООО «Газета «Новые известия», 2024.
• Рылова А. Оборотни с хвостами. Кто такие квадроберы и чем опасно это движение // Аргументы и факты : Журнал. — АО «Аргументы и факты», 2024. — ISSN 0204-0476.
• Плотников А. «Усы, лапы и хвост — вот мои документы»: Опасные скандалы, как ведут себя квадроберы в России // Life : Журнал. — ООО «Медиа контент», 2024.
• Селиванова А. Симоньян опубликовала обращение к СМИ по поводу дискуссий вокруг квадроберов // Российская газета. — ФГБУ «Редакция „Российской газеты“», 2024. — ISSN 1606-5484.
• Соколова А. «Таких отстреливать как бешеных собак» // Новая газета Европа : Онлайн-газета. — 2024.
• Трескова У. За ребенка-квадробера — уголовная ответственность: В Госдуме выступили с новой идеей // Комсомольская правда : Газета. — АО ИД «Комсомольская правда», 2024. — ISSN 0233-433X.
• Фирсов А. Квадроберы атакуют: как модная субкультура тестирует российское общество // Forbes : Журнал. — «Ас Рус Медиа», 2024.
• Шереметьева И. Волгоградский митрополит Феодор назвал движение квадроберов поклонением злу // Комсомольская правда : Журнал. — АО ИД «Комсомольская правда», 2024. — ISSN 0233-433X.
• Aggeler M. Is moving like an animal the secret to good health?(անգլ.) // The Guardian : Newspaper. — Guardian Media Group, 2024. — ISSN 0261-3077.
• Ages А. Try the Animal Movement Workout(անգլ.) // Կաղապար:Не переведено 3 : Magazine. — Lawrence J. Burke, 2024. — ISSN 0362-4331.
• Chang С. Try the Animal Movement Workout(անգլ.) // The New York Times : Newspaper. — The New York Times Company, 2024. — ISSN 0362-4331.
• Coates H. Quadrobics Is the Fitness Trend That Improves All-Over Strength (and Your Abs)(անգլ.) // Vogue : Magazine. — Condé Nast, 2024. — ISSN 0042-8000.
• Dhar P. Animal flow: Welcome to the fitness phenomenon Quadrobics(անգլ.) // Կաղապար:Не переведено 3 : Newspaper. — HT Media, 2024.
• Steber C. Why Folks On #FitTok Are All About Quadrupedal Movement Training(անգլ.) // Կաղապար:Не переведено 3 : Magazine. — Bustle Digital Group, 2024.