Ակիբա Ռուբինշտեյն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ակիբա Ռուբինշտեյն
Պետություն(ներ) Լեհաստան
Ծննդյան ամսաթիվդեկտեմբերի 1, 1880(1880-12-01)[1] կամ դեկտեմբերի 12, 1882(1882-12-12)[2]
ԾննդավայրStawiski, Kolno County, Պոդլյասկի վոյեվոդություն, Լեհաստան
Մահվան ամսաթիվմարտի 15, 1961(1961-03-15)
Մահվան վայրԱնտվերպեն, Բելգիա կամ Բրյուսել, Բելգիա
Կոչումգրոսմայստեր
365chessAkiba_Rubinstein
Chesstempo համար245204
ICCF համար245204
Մասնակցել էՇախմատային օլիմպիադա 1930[3] և Շախմատային օլիմպիադա 1931[3]
Մարզական ակումբQ9395030?
 Akiba Rubinstein Վիքիպահեստում

Ակիբա Կիվելևիչ Ռուբինշտեյն (նաև՝ Ակիբա Ռուբինշտեյնդեկտեմբերի 1, 1880(1880-12-01)[1] կամ դեկտեմբերի 12, 1882(1882-12-12)[2], Stawiski, Kolno County, Պոդլյասկի վոյեվոդություն, Լեհաստան - մարտի 15, 1961(1961-03-15), Անտվերպեն, Բելգիա և Բրյուսել, Բելգիա[4][5]), հրեական ծագմամբ լեհ շախմատիստ, գրոսմայստեր, բոլոր ժամանակների մեծագույն շախմատային ստրատեգներից մեկը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ակիբա (Կիվա) Ռուբինշտեյնը ծնվել է 1880 թվականի դեկտեմբերի 1-ին Լոմժինսկի նահանգի Կոլնենսկի շրջանի Ստավիսկի քաղաքում, ընտանիքի 14 երեխաներից ամենափոքրն էր[6][7][8]։ Հայրը՝ ռաբբի Կիվա Ռուբինշտեյնը, մահացել է իր որդու ծնվելուց 8 ամիս առաջ սրընթացիկ թոքախտից, իսկ մայրը (Ռիվա-Ռեյզլ Ռուբինշտեյն, ծնված Դենենբերգում) հանձնել է նրան Բելոստոկում գտնվող ծնողների դաստիարակությանը (ապագա շախմատիստի պապը՝ Արոն Դենենբերգը, փայտավաճառ էր)[9][10]։

Դպրոցն ավարտելուց հետո հարազատները Ակիբային ուղարկել են Բեալոստոկ՝ մելամեդի կրթությունն ավարտելու համար։ 14 տարեկանում նա առաջին անգամ տեսել է, թե ինչպես են երկու դասընկերները շախմատ խաղում։ Դրանից հետո նա հանել է Յոսեֆ Լեյբ Զոսնիցի եբրայերեն շախմատային խաղի դասագիրքը՝ «Schok hah-Shah» (շախմատային խաղ, 1880) և մանրակրկիտ ուսումնասիրել այն[11]։

Մինչև Առաջին համաշխարհային պատերազմը աշխարհի չեմպիոնի կոչման համար պայքարում համարվում էր Էմանուել Լասկերի գլխավոր մրցակիցը։ Սակայն պատերազմից հետո նրա խաղը կայունությամբ աչքի չէր ընկնում աղմկահարույց հաջողություններին հաջորդում էին ոչ պակաս աղմկահարույց ձախողումները։ Օստենդե (1907, Օ. Ս. Բերնշտեյնի հետ), Կարլովա Վարի (1907), Պետերբուրգ (1909, Էմ. Լասկեր), Սան Սեբաստիան (1912), Պիեշտիանի (1912), Բրեսլաու (1912, Դուրասի հետ), Վիեննա (1922), Մարիանսկեն Լազնե (1925, Ա. Ի. Նիմցովիչի հետ)։ Հաղթել է բազմաթիվ խաղերում՝ Գ. Ս. Սալվեում (Լոձ, 1907, +3 -1 =4), Ֆ. Մարշալի (Վարշավա, 1908, +4 -3 =1), Ռ. Թեյխման (Վիեննա, 1908, +3 -2 =1), ժ. Միզեսա (Բեռլին, 1909, +5 -3 =2), Կ. Շլեխտեր (Բեռլին, 1918, +2 -1 =3), Ե. Դ. Բոգոլյուբովա (Ստոկհոլմ, 1920, +5 -4 =3)։ 1930-ականների սկզբին Ռուբինշտեյնը Լեհաստանի հավաքականի գլխավորությամբ շախմատի օլիմպիադաներում նվաճել է ոսկի (1930) և արծաթ (1931)։ Հատկապես նշանակալի էր նրա ներդրումը թիմի գանձարանում 1930 թվականին․ առաջին խաղատախտակի մոտ նա հաղթել է 13 և ոչ-ոքի է ավարտել 4 պարտիա (առանց պարտության)։

1909 թվականի փետրվարի 18-ից եղել է Չիգորինի խորհրդանշական ակումբի անդամ։

Ռուբինշտեյնի մշակված բացման սկզբնախաղերի սխեմաներ (Թագուհու գամբիտը, Նիմզովիչի պաշտպանություն, Ֆրանսիական պաշտպանություն, սիցիլիական պաշտպանություն, անգլերենի բացում, չորս ասպետների բացում և այլն) լիովին պահպանել են իրենց արդիականությունը մինչ օրս։

Ռուբինշտեյնը հաճախ դառնում էր սեփական նյարդերի զոհը։ Նա ծանրաբեռնվածության արդյունքում թույլ էր տալիս լուրջ սխալներ։ Լուրջ մրցաշարերում ես բազմիցս մատ է արվել 1-2 քայլով։ Այնուամենայնիվ, նրա ձեռք բերած արդյունքները վկայում են այս շախմատային տաղանդի փայլուն ուժի մասին։ Ըստ Ռիխարդ Ռետիի՝ Ռուբինշտեյնի խաղերը ցույց են տալիս Վ. Ստեյնիցի ուսմունքները «ամենակատարյալ ձևով»։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Ակիբա Ռուբինշտեյնը մեկուսացված էր Լեհաստանում և չէր կարող մասնակցել արտասահմանյան մրցաշարերի։ Ամուսնությունից հետո (1917) ապրել է Շչուչինում։ 1919 թվականի վերջին կնոջ և մեկ տարեկան որդու՝ Յոնահ Յակովի հետ տեղափոխվել է Ստոկհոլմ, իսկ 1922 թվականին՝ Բեռլին։ 1926 թվականին Ռուբինշտեյնների ընտանիքը հաստատվել է Անտվերպենում, իսկ 1931 թվականին՝ տեղափոխվել Բրյուսել։

1932 թվականից հետո հոգեկան հիվանդության վատթարացումը ստիպել է Ռուբինշտեյնին հրաժարվել իր շախմատային կարիերայից։ Որոշ ժամանակ անց է կացրել Բրյուսելի հոգեբուժական առողջարանում, ապա ընտանիքի հետ մինչև 1942 թվականը ապրել է Բրյուսելում։ Բելգիայի օկուպացիայի ժամանակ նա պատսպարվել է հոգեկան հիվանդների առողջարանում (կենտրոնի հոսպիտալ Ժան Տիտեկա), իսկ ազատ արձակվելուց հետո կրկին ընտանիքի հետ ապրել է Բրյուսելում։ 1954 թվականին կնոջ մահից հետո և մինչև իր օրերի ավարտը մաեստրոն մնացել է Բրյուսելի Rue de la Glacière 31-35 հասցեում գտնվող հրեական ծերանոցում։ 1961 թվականի մարտի 14-ին մահացել է Անտվերպենում, որտեղ ծերանոցը տեղափոխվել էր Բրյուսելից, մինչ այն վերանորոգվում էր։

1950 թվականին նրան շնորհվել է միջազգային գրոսմայստերի կոչում (ընդհանուր վաստակի հիման վրա)։ Երբեմն նրան այցելում էին իր ընկեր շախմատիստները[12]։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Կինը (1917 թվականի մարտի 30)՝ Գենյա Ռուբինշտեյն, ուսուցիչ, ավելի ուշ՝ ռեստորատոր[13]։
  • Որդիներ՝ Հովնան՝ ինժեներ-էլեկտրատեխնիկ, շախմատ և բրիջ է խաղացել։ Սոլոմոն՝ շախմատիստ և գրաֆիկ նկարիչ, Բրյուսելի չեմպիոն 1949 թվական[14][15]։

Ելույթների արդյունքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մրցաշարի արդյունքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թվական Քաղաք Մրցաշար + − = Արդյունք Տեղ
1903 Կիև Համառուսաստանյան 3-րդ մրցաշար 9 5 3 17-ից 10½ 5
1905 Բարմեն Միջազգային մրցաշար 11 2 2 15-ից 12 1-2[16]
1905 / 1906 Սանկտ Պետերբուրգ Համառուսաստանյան 4-րդ մրցաշար 6 0 8 14-ից 10 2-3
1906 Օստենդե Միջազգային մրցաշար 10 4 8 22-ից 14 3-4
1907 Օստենդե Միջազգային մրցաշար (турнир мастеров) 14 3 11 28-ից19½ 1-2
Կառլովա Վարի Միջազգային մրցաշար 12 2 6 20-ից15 1
Լոձ Համառուսաստանյան 5-րդ մրցաշար 8 1 2 11-ից 9 1
1908 Վիեննա Միջազգային մրցաշար 10 3 6 19-ից 13 4
Պրահա Միջազգային մրցաշար 8 2 9 19-ից 12½ 4
1909 Սանկտ Պետերբուրգ Մ.Ի. Չիգորինի հուշամրցաշար 12 1 5 18-ից 14½ 1-2
1911 Սան Սեբաստիան Միջազգային մրցաշար 4 0 10 14-ից 9 2-3
Կառլովա Վարի Միջազգային մրցաշար 12 3 10 25-ից 17 2-3
1912 Սան Սեբաստիան Միջազգային մրցաշար 8 2 9 19-ից 12½ 1
Պեշտյանի Միջազգային մրցաշար 12 1 4 17-ից 14 1
Վրոցլավ Գերմանիայի շախմատի միության 18-րդ համագումար 9 2 6 17-ից 12 1-2
Վիլնյուս Համառուսաստանյան վարպետների մրցաշար 8 2 8 18-ից 12 1
1914 Սանկտ Պետերբուրգ Միջազգային մրցաշար 2 2 6 10-ից 5 6-7
1918 Բեռլին Մրցույթի կիսաեզրափակիչ 0 2 4 6-ից 2 4
Բեռլին Մրցույթի կիսաեզրափակիչ 2 0 4 6-ից 4 2
1919 Ստոկհոլմ Մրցույթի կիսաեզրափակիչ 4 4 4 12-ից 6 2
1920 Գյոթեբորգ Միջազգային մրցաշար 7 2 4 13-ից 9 2
1921 Հաագա Միջազգային մրցաշար 6 2 1 9-ից 6½ 3
1922 Տրեբերգ Մրցույթի կիսաեզրափակիչ 7 3 2 12-ից 8 1
Լոնդոն Միջազգային մրցաշար 8 2 5 15-ից 10½ 4
Հասթինգս Վեց մրցաշար 5 1 4 10-ից 7 2
Տեպլից Շենայ Միջազգային մրցաշար 6 3 4 13-ից 8 5
Վիեննա Միջազգային մրցաշար 9 0 5 14-ից 11½ 1
1923 Կառլովա Վարի Միջազգային մրցաշար 4 6 7 17-ից 7½ 12
Օստրավա Միջազգային մրցաշար 2 4 7 13-ից 5½ 10
1924 Մերանո Միջազգային մրցաշար 6 2 5 13-ից 8½ 3
Բեռլին Մրցույթի կիսաեզրափակիչ 2 1 3 6-ից 3½ 2
1925 Բադեն-Բադեն Միջազգային մրցաշար 10 1 9 20-ից 14½ 2
Մարիանսկե Միջազգային մրցաշար 9 2 4 15-ից 11 1-4
Վրոցլավ Գերմանիայի շախմատի միության 24-րդ համագումար 4 1 6 11-ից 7 3
Մոսկվա Միջազգային մրցաշար 7 8 5 20-ից 9½ 12-14
1926 Զեմեռինգ Միջազգային մրցաշար 7 4 6 17-ից 10 6-7
Դրեզդեն Միջազգային մրցաշար 6 2 1 9-ից 6½ 3
Բուդապեշտ Միջազգային մրցաշար 6 3 6 15-ից 9 3-5
Հաննովեր Միջազգային մրցաշար 5 0 2 7-ից 6 2
Բեռլին Միջազգային մրցաշար 4 1 4 9-ից 6 2
1927 Լոձ Լեհաստանի առաջնություն 10 1 3 14-ից 11½ 1
1928 Բադ Կիսինգեն Միջազգային մրցաշար 4 2 5 11-ից 6½ 3-4
Բեռլին Միջազգային մրցաշար 4 6 2 12-ից 6 5-6
1929 Կառլովա Վարի Միջազգային մրցաշար 7 1 13 21-ից 13½ 4
Բուդապեշտ Միջազգային մրցաշար 7 1 5 13-ից 9½ 2
Ռոգաշկա Սլատինի Միջազգային մրցաշար 9 1 5 15-ից 11½ 1
1930 Սան Ռեմո Միջազգային մրցաշար 9 4 2 15-ից 10 3
Համբուրգ Շախմատային օլիմպիադա 1930 (Լեհաստանի հավաքական, առաջին խաղատախտակ) 13 0 4 17-ից 15 Առաջին տախտակի մոտ

թիմը՝ չեմպիոն

1931 Պրահա Շախմատային օլիմպիադա 1931 (Լեհաստանի հավաքական, առաջին խաղատախտակ) 6 7 3 7½ из 16 Թիմային 2-րդ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 https://www.kwabc.org/en/newsitem/rubinsteins-dob.html
  2. ↑ 2,0 2,1 https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3969729
  3. ↑ 3,0 3,1 OlimpBase
  4. ↑ «Надгробный памятник на могиле Акибы Рубинштейна». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 23-ին.
  5. ↑ Надгробная плита Акибы и Гени Рубинштейн Արխիվացված 2014-09-25 Wayback Machine на еврейском кладбище в Эттербеке (Везембек)
  6. ↑ Elżbieta Kusina, Jan Kusina «Sensational news — Akiba Rubinstein was born on 1 December 1880 in Stawiski»
  7. ↑ «The Rubinstein Graves». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 23-ին.
  8. ↑ Кроме Акибы и его сестры все дети умерли в детстве от туберкулёза.
  9. ↑ Акива Рубинштейн, согласно еврейской традиции, был назван в память умершего отца.
  10. ↑ The Rubinstein Family Արխիվացված 2014-09-24 Wayback Machine: А. К. Рубинштейн состоял в родстве с пианистом Артуром Рубинштейном
  11. ↑ «Учебник «Шахматная игра» И. Л. Зосница (1837—1910). Вильна: Тип. Л. Л. Маца, 1880». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 23-ին.
  12. ↑ Edward Winter. Akiba Rubinstein’s Later Years Արխիվացված 2012-09-01 Wayback Machine
  13. ↑ Akiba Kiwelowicz Rubinstein was born on 1 December 1880 in Stawisk: Свидетельство о браке Акивы Рубинштейна из Стависок и Гени Лев из Щучина, дочери Бениамина-Цви Лева и Сары-Леи Соломоновны Радушканской (1861—1942), выдано городским главой Щучина 30 марта 1917 года.
  14. ↑ Akiba’s Dream Արխիվացված 2014-09-24 Wayback Machine: Salomon Beiruch Rubinsztein (1927—2002), Jonas Jakob Rubinstein (1918—1996). Вдова его старшего сына Анна Рубинштейн (урождённая Шпайшендлер, ֆր.՝ Anna Rubinstein-Szpajshendler), его внук Мишель (род. 1957, врач-радиолог и учёный-медик) и правнуки Джонатан (род. 1991) и Дебора (род. 1993) живут в Брюсселе.
  15. ↑ «Шахматные партии Сэми Рубинштейна». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 23-ին.
  16. ↑ Удостоен звание мастера

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Разуваев Ю. С., Мурахвери В. И. Акиба Рубинштейн. Մոսկվա։ Физкультура и спорт, 1980. 224 с., портр., факс. (Выдающиеся шахматисты мира).
  • Г. Каспаров, Мои великие предшественники. Том 1. Издательство: РИПОЛ классик, Մոսկվա, 2005, С. 201-221 (Великие шахматисты мира).
  • М. Марин, Учитесь у шахматных легенд. Том 1. Издательство: Russian Chess House, Մոսկվա, 2010, С. 5-94, 214-215 (Шахматный университет).
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ակիբա Ռուբինշտեյն» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ակիբա_Ռուբինշտեյն&oldid=9752510» էջից