Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սվիդնիցա (լեհ. ՝ Świdnica , գերմ. ՝ Schweidnitz ; չեխ․ ՝ Svídnice ), քաղաք Լեհաստանում ՝ Ստորինսիլեզիական վոևոդությունում , որի կազմի մեջ մտնող նույնանուն պովիատի (գավառի) վարչական կենտրոնն է։ Մտնում է Վալբժիխի ագլոմերացիայի մեջ[2] ։ Ընկած է Սուդետի նախալեռներում՝ Օդերի վտակ Բիստրիցա գետի ափին։
Արդյունաբերական կենտրոն է[3] (զարգացած են մեքենաշինությունը - այդ թվում՝ ավտոմոբիլաշինությունը -, էլեկտրատեխնիկայի արտադրությունը, սննդի արդյունաբերությունը)։ Այստեղ է գտնվում հին առևտրի թանգարանը, որ իր տեսակի մեջ միակն է Լեհաստանում[3] ։ 2017 թվականի դրությամբ[4] ։ Սվիդնիցան վոևոդության յոթերորդ խոշոր բնակավայրն էր։ Բնակչության թվաքանակը 2018 թվականի տվյալներով եղել է 57 310[5] [6] , 2019 թվականի հունիսի 30 -ի տվյալներով՝ 57.041[7] : Զբաղեցնում է 21,76 քառակուսի կիլոմետր տարածք։
Պատմական փաստաթղթերում առաջին անգամ հիշատակվել է 1243 թվականին[8] [9] , քաղաքի կարգավիճակ ստացել 1267 թվականին[9] ։ Որոշ ժամանակ եղել է Սվիդնիցա-Յավոր դքսության մայրաքաղաքը։ Հետագայում մտել է Վրոցլավի իշխանության կազմի մեջ։ 1290 թվականին արդեն ունեցել է քաղաքային պարիսպ, վեց դարպաս, զարգացած արհեստներ ու առևտուր։ XIV դարի վերջերին հայտնվել է Բոհեմիայի տիրապետության տակ, որն այդ ժամանակ Հռոմեական սրբազան կայսրության բաղկացուցիչ մասն էր։ 1471 թվականին Սվիդնիցայում գործում էին առևտրային 47 գիլդիա , շուրջ 300 գարեջրագործարան , կազմակերպվում էին տոնավաճառներ ։
1526 թվականին ինչես ամբողջ Սիլեզիան , Սվիդնիցան ընկել է Հաբսբուրգների անմիջական իշխանության տակ։ Երեսնամյա պատերազմի տարիներին (1618 —1648 ) քաղաքն ու նրա շրջական ամայացել են։ Յոթնամյա պատերազմի ժամանակ գտնվել է նախ՝ ավստրիացիների, ապա՝ պրուսացիների տիրապետության ներքո։ Յոթնամյա պատերազմի արդյունքներով մտցվել է Պրուսիայի , հետագայում՝ Գերմանիայի կազմ։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Լեհաստանի կազմում է։
Վլադիսլավ Յան Գրաբսկու «Սվիդնիցյան ռապսոդիա» (Rapsodia świdnicka ) երկհատոր պատմավեպում արտացոլված իրադարձությունները ծավալվում են 1339–1404 թթ. Սվիդնիցայում։ Վեպն առաջին անգամ լույս է տեսել 1955 թվականին (Պոզնանի Pallottinum հրատարակչության կողմից)[10] [10] և մինչև 1985 թվականը արդեն յոթ անգամ վերահրատարակվել էր։
Սվիդնիցան բարեկամական ու գործընկերային սերտ կապեր է հաստատել հետևյալ քաղաքների հետ[11] .
Գերմանիա , Ռիսի Բիբերախ
Ուկրաինա , Իվանո-Ֆրանկովսկ
Հունգարիա , Քազինցբարցիկա
Ուկրաինա , Նեժին
Չեխիա , Պոլիցե նադ Մետույի
Լիտվա , Շվենչյոնելյայ
Չեխիա , Տրուտնով
Միացյալ Թագավորություն , Թենդրինգ
Վրաստան , Քոբուլեթի [12]
Ֆրանսիա , Յուշո [12]
↑ https://bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/030210319011-0984657?var-id=1639616&format=jsonapi
↑ Cytuj |autor = |tytuł = Aglomeracja wałbrzyska |data = |data dostępu = 2018-01-13 |opublikowany = aglomeracja-walbrzyska.pl |url = http://aglomeracja-walbrzyska.pl/aglomeracja-walbrzyska Արխիվացված 2019-04-09 Wayback Machine
↑ 3,0 3,1 encyklopedia PWN|id = 3984475|tytuł=Świdnica|data dostępu=2012-07-18
↑ Dane GUS na dzień 30 czerwca 2017 .
↑ Citar web |url=https://www.polskawliczbach.pl/Swidnica |titulo=Świdnica (Baixa Silésia) mapas, imóveis, Escritório Central de Estatística, acomodações, escolas, região, atrações, códigos postais, desemprego, salário, ganhos, educação, tabelas, demografia, jardins de infância |acessodata=2020-01-08 |obra=Polska w liczbach |lingua=polonês
↑ Citar web |url=https://stat.gov.pl/en/topics/population/population/area-and-population-in-the-territorial-profile-in-2016,4,10.html |titulo=Área e população no perfil territorial em 2016 |acessodata=2020-01-14 |obra=stat.gov.pl |ultimo=GUS |lingua=en
↑ «Population. Size and structure and vital statistics in Poland by territorial division in 2019. As of 30th June» . stat.gov.pl . Statistics Poland. 2019 թ․ հոկտեմբերի 15. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 14-ին .
↑ cytuj książkę |autor = Agnieszka Dudzińska |autor2 = Dobiesław Karst |autor3 = Stanisław Kotełko |autor4 = Jadwiga Makota |autor5 = Wiesław Rośkowicz |tytuł = Dzieje Świdnicy w datach |data = 2009 |strony = 9 |isbn = 978-83-927888-4-3
↑ 9,0 9,1 cytuj książkę |autor = Krzysztof Czarnecki |autor2 = Jarosław Komorowski |autor3 = Jadwiga Makota |autor4 = Wiesław Rośkowicz |autor5 = Radosław Skowron |autor6 = Waldemar Skórski |tytuł = Świdnica poprzez wieki |wydawca = Typoscript |miejsce = Wrocław |data = 1991 |strony = 9 |isbn = 83-85417-00-1
↑ 10,0 10,1 cytuj książkę |autor = Władysław Jan Grabski |tytuł = Rapsodia Świdnicka |wydawca = Instytut Wydawniczy PAX |rok = 1971 |miejsce = Warszawa
↑ «Miasta partnerskie» . um.swidnica.pl (լեհերեն). Świdnica. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 3-ին .
↑ 12,0 12,1 Cytuj |tytuł = Nowe miasta partnerskie Świdnicy |data dostępu = 2021-05-12 |opublikowany = um.swidnica.pl |url = http://um.swidnica.pl/pages/posts/nowe-miasta-partnerskie-swidnicy-3202.php
Grünhagen Colmar - Codex Diplomaticus Silesiae T.9 Urkunden der Stadt Brieg, wydawca = Josef Max & COMP. Breslau. 1870
Raport o stanie miasta , Praca zbiorowa. UM Świdnica 1999
„Strategia Rozwoju Miasta Świdnicy ze szczególnym uwzględnieniem strategii mieszkaniowej na lata 2000–2015”, Praca zbiorowa. Uniconsult, Warszawa 1999
Cyprian Skała - Dolny Śląsk, 2005, isbn = 83-7304-523-6, Bielsko-Biała, wydawca = Pascal
Świdnica-Mini informator , Praca zbiorowa UM Świdnica. IT Świdnica 2002
Świdnica , W. Rośkowicz, Mirwal Art. Wałbrzych 1997, 83-907363-6-5 .
Waldemar Brygier; Cyprian Skała; * Potocka-Brygier, Katarzyna - Dolny Śląsk na weekend, 2005, isbn = 83-7304-420-5, Bielsko-Biała, wydawca = Pascal
Świdnica. Panorama miasta , W. Zdziarski, Marago Bydgoszcz, 2002
Cyprian Skała - Sudety, 2006, isbn = 83-7304-582-1, Bielsko-Biała, wydawca = Pascal
Świdnica . Plan miasta. wyd. PPWK Warszawa-Wrocław 1993
M. Wolny, Ludność niemiecka w Świdnicy po II wojnie światowej, cz. 1, Lata 1945–1950 , „Rocznik Świdnicki”, t. 29:2001, s. 118–143
M. Wolny, Ludność niemiecka w Świdnicy po II wojnie światowej, cz. 2, Lata 1950–1959 , „Rocznik Świdnicki”, t. 30:2002, s. 80–93
M. Wolny, Ludność żydowska w Świdnicy w latach 1945–1970 , „Rocznik Świdnicki”, t. 31:2003, s. 128–157
Świdnica. Zarys monografii miasta , red. Wacław Korta, Wrocław-Świdnica 1995, 83-85689-36-2 .
Atlas historyczny miast polskich. Świdnica , wprow. Marta Młynarska-Kaletynowa, Wrocław 2008, 978-83-229-2959-9 .
Բառարաններ և հանրագիտարաններ