Jump to content

Մարգարեություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարգարեություն
Հիմնական տվյալներ
Տեսակկրոնական մեկնաբանություն և Հաղորդագրություն
Կազմված էԱստծո կամք, divine law? և Preternatural?
 Prophecy Վիքիպահեստում

Մարգարեություն, ուղերձ, որը մարգարեի պնդմամբ փոխանցվել է իրեն աստվածության կողմից։ Նման հաղորդագրությունները սովորաբար ներառում են մարգարեի սոցիալական աշխարհի և գալիք իրադարձությունների վերաբերյալ աստվածային կամքի ներշնչում, մեկնաբանություն կամ բացահայտում։

Աստվածաշնչյան մեկնաբանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աստվածաշունչն ասում է, որ մարգարեները «Աստծու կողմից են խոսել՝ սուրբ ոգուց մղված» (2 Պետրոս 1:20, 21)։

Գոյություն են ունեցել մարգարեության փոխանցնման մի քանի ձևեր․

  • Գրավոր կերպով։ Օրինակ՝ Տասը պատվիրանները, որոնք անձամբ փոխանցվեցին Մովսեսին։
  • Հրեշտակների միջոցով։ Օրինակ՝ Աստված հրեշտակի միջոցով Մովսեսին ասաց, թե ինչ պատգամ նա պետք է հայտնի Եգիպտոսի փարավոնին։ Երբ բառերի շարադրանքը խիստ կարևոր էր, Աստված հրեշտակներին պատվիրում էր թելադրել իր պատգամը, այնպես, ինչպես Մովսեսին ասաց. «Քեզ համար գրի առ այս խոսքերը, որովհետև այս խոսքերի համաձայն եմ ես ուխտ կապում քեզ հետ և Իսրայելի հետ» (Ելք 34:27)։
  • Տեսիլքների միջոցով։ Երբեմն մարգարեներին տեսիլքներ էին ուղարկվում, երբ նրանք արթուն էին և լիովին գիտակից վիճակում։ Որոշ տեսիլքներ այնքան կենդանի ու պատկերավոր էին, որ տեսիլքը ստացողին իրական էին թվում։ Լինում էին նաև դեպքեր, երբ տեսիլքն ուղարկվում էր այն ժամանակ, երբ ստացողը հափշտակության մեջ էր։ Աստված նաև իր պատգամը փոխանցում էր երազների միջոցով, մինչ մարգարեն քնած էր լինում։
  • Մտքի առաջնորդությամբ։ Աստված մտքեր էր ներշնչում մարգարեներին․ Աստվածաշնչում ասվում է. «Ամբողջ Գիրքը ներշնչված է Աստծուց»։ «Ներշնչված է Աստծուց» արտահայտությունը կարող է նաև թարգմանվել այսպես՝ «աստուածաշունչ», «Աստծու շունչ»[1]։

Ստուգաբանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անգլերենում «մարգարեություն» գոյականը «մարգարեի գործառույթ» իմաստով հայտնվում է մոտ 1225 թվականից` ծագելով հին ֆրանսերեն profecie (12-րդ դար) բառից, որն իր հերթին ծագում է հունարեն προφητεία (propheteia) բառից, որը նշանակում է «Աստծո կամքը մեկնաբանելու պարգև»։ Հարակից իմաստը՝ «մարգարեի կողմից ասված կամ գրված խոսք», թվագրվում է 1300 թվականով, մինչդեռ «մարգարեանալ» բայը գրանցվել է 1377 թվականին[2]։

Նկարագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նախօրոք կանխատեսված հեղափոխություն 1831 թվականին
Ռեմբրանդի անդրադարձը Բաղդասար թագավորի աստվածաշնչյան պատմությանը։ Թագավորը տեսնում է մի ձեռք, որը պատին գրում է
«mene, mene, tekel, upharsin»
  • Ըստ Մայմոնիդի` «մարգարեությունը ճշմարտության և իրականության մեջ մի ակնարկ է, որն ուղարկվում է Աստվածային Էակի կողմից՝ ակտիվ ինտելեկտի միջոցով, առաջին հերթին՝ մարդու բանականությանը, այնուհետև՝ երևակայությանը»[3]։
  • Մայմոնիդի տեսակետները սերտորեն կապված են Ալ-Ֆարաբիի սահմանման հետ, որ իսլամում մշակել է մարգարեության տեսությունը[4]։
  • Հին Կտակարանի մարգարեների գործունեության մեծ մասն ավելի շուտ ներառում էր պայմանական նախազգուշացումներ, քան անփոփոխ ապագա։ Կարող ենք մեջբերել Հին Կտակարանի ստանդարտ մարգարեական բանաձևի ամփոփումը.
«Ապաշխարե՛ք X մեղքից և դեպի արդարություն շրջվե՛ք, հակառակ դեպքում Y հետևանքը կլինի»[5]։

Իսլամ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարգարեություն տերմինը՝ nubū'ah (արաբ․՝ نُبُوْءَة‎‎), իսլամում բխում է «ավետիս, հայտարարություն» բառերից[11][12]։ Մարգարեներին իմանալը իսլամում հավատը (արաբ․՝ إِيمَان‎‎` իման) խորհրդանշող վեց հանգանակներից մեկն է, որը հատուկ նշված է Ղուրանում[13][14]։ Այդպիսով՝ Մուհամմադի հետ միասին հուդայականության շատ մարգարեներ (Նոյ, Աբրահամ, Մովսես, Ահարոն, Եղիա) և աստվածաշնչյան մարգարեները նույնպես (Ադամ, Զաքարիա, Հովհաննես Մկրտիչ, Հիսուս Քրիստոս) անուն առ անուն հիշատակվում են Ղուրանում[11]։

Հուդայականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարգարե բառը եբրայերենում բառացի նշանակում է «խոսնակ», քանի որ նա խոսում է ժողովրդի հետ որպես իրենց աստծո խոսափող, և նրանց աստծո հետ՝ ժողովրդի անունից։

Մայմոնիդն իր փիլիսոփայական՝ «Շփոթվածների ուղեցույցը» աշխատության մեջ, ուրվագծում է մարգարեության տասներկու եղանակ՝ ըստ հստակության աստիճանի դրանք դասավորելով փոքրից մեծ[15].

  1. Ոգեշնչված գործողություններ
  2. Ոգեշնչված բառեր
  3. Այլաբանություն կամ երազ
  4. Լսողական երազների բացահայտումներ
  5. Տեսալսողական երազների հայտնություններ՝ մարդկային գործոն
  6. Տեսալսողական երազների հայտնություններ՝ հրեշտակների գործոն
  7. Տեսալսողական երազների հայտնություններ՝ աստվածային գործոն
  8. Ալեգորիկ արթնացման տեսիլք
  9. Լսողական արթնացման հայտնություն
  10. Տեսալսողական արթնացման հայտնություն՝ մարդկային գործոն
  11. Տեսալսողական արթնացման հայտնություն՝ հրեշտակների գործոն
  12. Տեսալսողական արթնացման հայտնություն՝ աստվածային գործոն (ենթադրաբար վերաբերում է Մովսեսին)։

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «Ի՞նչ է մարգարեությունը | Աստվածաշնչի պատասխանը». JW.ORG. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 25-ին.
  2. ↑ «prophecy». www.etymonline.com (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 19-ին. {{cite web}}: Text "Origin and meaning of prophecy by Online Etymology Dictionary" ignored (օգնություն)
  3. ↑ Stan Tenen - Meru Foundation. «Meru Foundation Research: Mark R. Sunwall, Rambam Prophecy».
  4. ↑ The influence of Islamic Philosophy on Maimonides's thought, Diana Steigerwald Religious Studies, California State University (Long Beach) Արխիվացված 2008-01-18 Wayback Machine
  5. ↑ Lemke, Werner E. (1987). «Life in the Present and Hope for the Future». In Mays, James Luther; Achtemeier, Paul J. (eds.). Interpreting the Prophets. Philadelphia: Fortress Press. էջ 202. ISBN 9781451410471. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 11-ին. «The Prophet as Watchman [...] the watchman's responsibility was limited or circumscribed. He only had to issue the warning. It was the people's own responsibility to decide how to respond to it. In similar fashion the Lord has appointed Ezekiel to act as watchman over Israel, just as he had appointed other watchmen over his people in the past (cf. Jer. 6:17).»
  6. ↑ Buck, Charles (1823). A Theological Dictionary, Containing Definitions of All Religious Terms: A Comprehensive View of Every Article in the System of Divinity : an Impartial Count of All the Principal Denominations which Have Subsisted in the Religious World, from the Birth of Christ to the Present Day : Together with an Accurate Statement of the Most Remarkable Transactions and Events Recorded in Ecclesiastical History (English). Philadelphia: Edwin T. Scott. էջ 491. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 11-ին. «PROPHECY [...] In the Old and New Testaments, the word is not always confined to the foretelling of future events. [...] whoever speaketh unto men to edification, and exhortation, and comfort, is by St. Paul called a prophet, 1 Cor. xiv. 3.»{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  7. ↑ «CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Prophecy».
  8. ↑ Compare: Guiley, Rosemary (2006). «clairvoyance». The Encyclopedia of Magic and Alchemy. Infobase Publishing. էջ 59. ISBN 9781438130002. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 10-ին. «Clairvoyance has been a valued skill in divination, prophecy, and magic since ancient times.»
  9. ↑ «FindArticles.com - CBSi». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 8-ին.
  10. ↑ Schechter, Solomon; Mendelsohn, S. «PROPHET, FALSE». Jewish Encyclopedia. JewishEncyclopedia.com. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 26-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 Campo, Juan Eduardo (2009). Encyclopedia of Islam. Infobase Publishing. էջեր 559–560. ISBN 9780816054541. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 22-ին.
  12. ↑ «The Quran, sura 30, verse 47». www.perseus.tufts.edu. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 25-ին.
  13. ↑ «BBC - Religions - Islam: Basic articles of faith» (բրիտանական անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 13-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
  14. ↑ «The Quran, sura 2, verse 285». www.perseus.tufts.edu. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 25-ին.
  15. ↑ The Guide for the Perplexed (Friedlander)/Part II/Chapters#CHAPTER XLV

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ընթերցե՛ք «մարգարեություն» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարգարեություն» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարգարեություն&oldid=9744369» էջից