Ալֆրեդ Դյոբլին

Ալֆրեդ Դյոբլին; ֆր.՝ Alfred Döblin
Ծնվել է	օգոստոսի 10, 1878[…]
Ծննդավայր	Շչեցին, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական կայսրություն
Վախճանվել է	հունիսի 26, 1957[…] (78 տարեկան) կամ հունիսի 24, 1957 (78 տարեկան)
Վախճանի վայր	Էմենդինգեն
Գերեզման	Վոգեզներ
Գրական անուն	Linke Poot, Hans Fiedeler և Knaas Pieth
Մասնագիտություն	գրող, դրամատուրգ, վիպասան, ակնարկագիր, բժիշկ-գրող, լրագրող, նյարդաբան, գիտաֆանտաստիկ գրող, բանաստեղծ, բժիշկ, medical officer, սցենարիստ և թատերական քննադատ
Լեզու	գերմաներեն
Քաղաքացիություն	Գերմանիա, Ֆրանսիա և Լեհաստան
Կրթություն	Ֆրիդրիխ-Վիլհելմի համակսարան, HU Berlin և Ֆրայբուրգի համալսարան
Ժանրեր	Exilliteratur?
Գրական ուղղություններ	էքսպրեսիոնիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներ	Berlin Alexanderplatz?, The Three Leaps of Wang Lun?, Wallenstein?, Berge Meere und Giganten?, November 1918: A German Revolution?, Tales of a Long Night? և Wadzeks Kampf mit der Dampfturbine?
Անդամակցություն	Մայնցի գիտությունների և գրականության ակադեմիա
Պարգևներ	Բավարիայի գեղարվեստի ակադեմիայի գրական մրցանակ
Ամուսին	Erna Döblin?
Զավակներ	Peter Doblin?, Klaus Döblin?, Stefan Döblin? և Wolfgang Doeblin?
Կայք	alfred-doeblin.de
	Alfred Döblin Վիքիպահեստում

Ալֆրեդ Դյոբլին (գերմ.՝ Alfred Döblin, օգոստոսի 10, 1878(1878-08-10)^[1]^[2]^[3]^[…], Շչեցին, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական կայսրություն^[4] - հունիսի 26, 1957(1957-06-26)^[1]^[2]^[3]^[…] կամ հունիսի 24, 1957(1957-06-24)^[5], Էմենդինգեն^[4]), գերմանացի գրող։

Կենսագրություն

Հրեական ծագումով Ալֆրեդ Դյոբլինը ծնվել է 1878 թվականին Շեցինում։ Հայրը եղել է ոչ հարուստ առևտրական, որ լքել է ընտանիքը։ 1888 թվականին մայրը հինգ երեխաների հետ տեղափոխվել է Բեռլին։ Ալֆրեդը սովորել է Բեռլինի և Ֆրայբուրգի համալսարաններում։ Ստանալով բժիշկ նյարդաբանի մասնագիտություն` պրակտիկայի է անցել Ռեգենսբուրգում, Ֆրայբուրգում, Բեռլինում (Բեռլինի արևելյան հատվածում` Ալեքսանդրպլաց հրապարակի հարևանությամբ)։

1910 թվականից մոտ է եղել էքսպրեսիոնիստների հետ, որոնց «Փոթորիկ» (գերմ.՝ Der Sturm) ամսագրում հրատարակել է իր գործերը։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին որպես ռազմական բժիշկ ծառայել է Էլզասում։ Ավելի ուշ ապրել է Բեռլինում, լրագրողական ակտիվ գործունեություն ծավալել։ «Գերմանական գրողների միավորման» անդամ է եղել, իսկ 1924 թվականից` նրա նախագահը։ Մտերիմ հարաբերություններ է ունեցել գրողներ Բերտոլդ Բրեխտի, Հանս Հեննի Յանի հետ, մտել է «1925-ի միավորում» խմբի մեջ։

1933 թվականին Հիտլերի` իշխանության գալուց հետո, ընտանիքով տեղափոխվել է Շվեյցարիա, որտեղ վեց տարի մնալուց հետո մեկնել է Ֆրանսիա^[8]։ 1936 թվականին ստացել է ֆրանսիական քաղաքացիություն։ 1940 թվականին Լիսաբոնով մեկնել է Լոս Անջելես, սկսել է աշխատել Հոլիվուդի համար։ Որդու ինքնասպանությունից հետո, որ ծառայում էր ֆրանսիական բանակում և այդ քայլին է դիմել գերմանացիների ձեռքը չընկնելու համար, Դյոբլինը կնոջ հետ 1941 թվականին ընդունել է կաթոլիկություն։ Բացի Ֆրանսիայում մահացած որդուց` ընտանիքում եղել է ևս չորս երեխա։

1945 թվականի հոկտեմբերին առաջին արտագաղթածներից էր, որ վերադարձել է Եվրոպա (Փարիզ, Բադեն-Բադեն, Մայնց)։ Տպագրվել է թերթերում, աշխատել ռադիոյում։ Նրա շրջանակի երիտասարդ գրողներից է եղել Գյունտեր Գրասը։ Չհամակրելով Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետության վարած քաղաքականության ռևանշիստական միտումները` Դյոբլինը համակրում էր Գերմանիայի Դեմոկրատական Հանրապետությունը, կապեր էր պահում Յոհանես Բեհերի հետ։ 1953 թվականին նա տեղափոխվել է Ֆրանսիա։ 1956 թվականին գրողը կաթվածահար է եղել` այլևս դուրս չգալով հիվանդանոցից։

Մահացել է 1957 թվականի հունիսի 26-ին։ Երեք ամիս անց նրա կինն ինքնասպանություն է գործել։ Երկուսն էլ թաղված են Ֆրանսիայում` իրենց որդու գերեզմանի մոտ։

Ստեղծագործական կյանք

Դյոբլինի ստեղծագործություններից առավել հայտնի են «Բեռլին, Ալեքսանդրպլաց» վեպը (1929), որ կոլաժի ձև ունի և ավելի մոտ է էքսպրեսիոնիզմի ու իտալական ֆուտուրիզմի տեխնիկային, Ջեյմս Ջոյսի ու Ջան Դոս Փասոսի որոնումներին, որ նկարագրել է 1920-ական թվականների Բեռլինի կյանքը^[9]։ Վեպը մի քանի էկրանավորվել է (առաջին անգամ` 1931 թվականին) և տարեցտարի փորձագետների կողմից ընդգրկվում է գերմանալեզու լավագույն գրքերի հնգյակում^[10]^[11]^[12]։

Ստեղծագործություններ

Die Ermordung einer Butterblume / Խատուտիկի սպանությունը (1913, պատմվածքներ)
Die drei Sprünge des Wang-Lun / Վան Լունի երեք թռիչքները (1915, չինական վեպ, Թեոդոր Ֆոնտանեի մրցանակ)
Wadzeks Kampf mit der Dampfturbine / Վադցեկի պայքարը շոգետուրբինի հետ (1918, վեպ)
Wallenstein / Վալենշտայն (1920, Պատմական վեպ` Երեսնամյա պատերազմի թեմայով)
Berge Meere und Giganten / Լեռներ, ծովեր և հսկաներ (1924, հակաուտոպիական վեպ)
Manas / Մանաս (1927, վեպ ղրղզական էպոսի հիմքով, ռիթմիկ արձակ)
Berlin Alexanderplatz / Բեռլին, Ալեքսանդրպլաց (1929)
Babylonische Wandrung / Բաբելոնյան զբոսանք (1934, վեպ)
Pardon wird nicht gegeben / Ներում չի լինի (1935, վեպ)

Ճանաչում

1978 թվականին, երբ նշվել է Դյոբլինի ծննդյան հարյուրամյակը, գերմանական գրականության` Մարբախի արխիվը կազմակերպել է նրան նվիրված ցուցահանդես։ Գյունտեր Գրասը սահմանել է Դյոբլինի անվան` երիտասարդ գրողների մրցանակ։ 1979 թվականին Ռայներ Վերներ Ֆասբինդերը նկարահանել է «Բեռլին, Ալեքսանդրպլաց» բազմասերիանոց կինոֆիլմը։ Այս միջոցառումները մեծ հետաքրքրություն են առաջացրել գրողի ու նրա գրքերի հանդեպ։

2001 թվականին Ալեքսանդրպլացում կառուցվել է Ալֆրեդ Դյոբլինի տունը (Alfred Döblin Haus), որի ճարտարապետն է Սերգեյ Չոբանը։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Discogs — 2000.
↑ ^4,00 ^4,01 ^4,02 ^4,03 ^4,04 ^4,05 ^4,06 ^4,07 ^4,08 ^4,09 Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ (գերմ.)
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Կերպարվեստի արխիվ
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
↑ Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
↑ Sander 2001, էջ. 52
↑ Bernhardt 2007, էջ. 27
↑ Bernhardt 2007, էջ. 89
↑ Sander 2001, էջ. 42
↑ For a detailed study on the adaption of Berlin Alexanderplatz across genres and media, see Jelavich 2006

Գրականություն

Павлова Н. С. Типология немецкого романа. 1900—1945. М.: Наука, 1982.
Koopman H. Der klassisch-moderne Roman in Deutschland: Thomas Mann, Alfred Döblin, Hermann Broch. Stuttgart: W. Kohlhammer, 1983.
Voss D. Ströme und Steine: Studien zur symbolischen Textur des Werkes von Alfred Döblin. Würzburg: Königshausen & Neumann, 2000.
Sander G. Alfred Döblin. Stuttgart: Reclam, 2001.
A companion to the works of Alfred Döblin/ Roland A Dollinger, Wulf Köpke, Heidi Thomann Tewarson, eds. Rochester: Camden House, 2004
Der Grenzgänger Alfred Döblin, 1940—1957, Biographie und Werk/ Christine Maillard; Monique Mombert (Hrsg.). Bern; New York: Peter Lang, 2006
Alfred Döblin: Leben und Werk in Erzählungen und Selbstzeugnissen. Düsseldorf: Artemis & Winkler, 2006
Moderne in d

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալֆրեդ Դյոբլին» հոդվածին։

[_3fe481d9a41e8e2d-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_b6b28306ede6e299-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica

[_69e672d7012c15a5-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Discogs — 2000.

[_2aa6e4f17833040c-4] 4,00 ^4,01 ^4,02 ^4,03 ^4,04 ^4,05 ^4,06 ^4,07 ^4,08 ^4,09 Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ (գերմ.)

[_73cbbf4f3372d0cb-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Կերպարվեստի արխիվ

[_9fafe224b87889cb-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[_dc7a9cb345230f99-7] Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.

[8] Sander 2001, էջ. 52

[9] Bernhardt 2007, էջ. 27

[10] Bernhardt 2007, էջ. 89

[11] Sander 2001, էջ. 42

[12] For a detailed study on the adaption of Berlin Alexanderplatz across genres and media, see Jelavich 2006

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]