Jump to content

Աբել (անձնանուն)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Աբել (այլ կիրառումներ)
Աբել (Աբէլ), Հաբել (Հաբէլ)

(הֶבֶל (ꞕābel))

հրեական
Սեռ՝ արական
Թարգմանաբար՝ սուգ, հոտի առաջնորդ
Այլ լեզուներով՝

անգլ.՝ Abel
արաբ․՝ هابيل (hābīl)‎‎
հունգ.՝ Abel
հուն․՝ Ἅβελ
եբրայերեն՝ הֶבֶל (ꞕābel)
իսպ.՝ Abel
իտալ.՝ Abel (Abele)
չինարեն՝ 阿贝尔
կորեերեն՝ 아벨
լատին․՝ Abel
գերմ.՝ Abel
լեհ.՝ Abel
ռումիներեն՝ Abel
ռուս.՝ Абель (Авель)
ֆիններեն՝ Abel (Aapeli)
ֆր.՝ Abel
խորվ.՝ Abel
չեխ․՝ Abel
ճապ.՝ アベル

Կապված հոդվածներ սկսող «Աբել (անձնանուն)»-ով

բոլոր հոդվածները«Աբել (անձնանուն)»-ով

Աբել նաև՝ Հաբել, հրեական ծագումով հայկական արական անձնանուն։ Ծագում է եբրայերեն הֶבֶל (ꞕābel) անունից, որը նշանակում է «սուգ»․

«Ծնանի զԱբէլ, որ թարգմանի սուգ[1]․»

«Կային թարգմանի ստացուած և Աբէլ՝ սուգ[2]․»

«ԶԱբէլ որ թարգմանի սուգ[3]․»

Ըստ մեկ այլ ստուգաբանության նշանակում է՝ «հոտի առաջնորդ»[4]։

Այս անունով է կոչվում Ադամի երկրորդ որդին, որին սպանեց ավագ որդին՝ Կայենը (Կայէն)[5]։

Եբրայերենից տառադարձված են ասորերեն Hāwēl (գրվում է Hābēl) և հունարեն (հ չունենալու պատճառով) Ἅβελ, որից էլ առաջացել են եվրոպական բոլոր ձևերը՝ Abel, ինչպես նաև ռուսերեն Авель։ Հայերի մեջ երկու ձևերն էլ գործածական են եղել հավասարապես։ Հաբելը (Հաբէլ) հնագույն ձևն է, որը առաջացել է Սուրբ Գրքի ասորական թարգմանությունից, և ապա փոխանակվել հունական Աբել (Աբէլ) ձևով[6]։ Աբել անունը հայերի մեջ մտել է քրիստոնեության ընդունումից հետո։ Ըստ Հրաչյա Աճառյանի մ.թ.ա. 2-րդ դարում հիշված Աբելը Մովսես Խորենացու կողմից է «հնարվել»՝ Աբեղեն (Աբեղէն) բառից։ Աբել անունը այժմ էլ գործածական է, իսկ Հաբելը՝ իսպառ վերացած[7]։

Հայտնի անվանակիրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. «Անկանոն գիրք հին կտակարանաց», Վենետիկ, 1896, էջ 24
  2. «Գիրք մոլութեանց, անդրածեցեալ ի լաթինականէն ի հայ բարբառ», Մխիթար Սեբաստացի, Վենետիկ, 1720 (14-րդ դարի ունիթոռական գործ), էջ 249ա․
  3. «Գիրք Առաքինութեանց, անդրածեցեալ ի լաթինականէն ի հայ բարբառ», Մխիթար Սեբաստացի, Վենետիկ, 1721 (14-րդ դար), էջ 664բ․
  4. «Hebraisches und aramaisches Handworterbuch», Վիլհելմ Հեսենիուս, Լայպցիգ, 1921, էջ 173ա․
  5. «Հին Կտակարան», «Ծննդոց», Գլուխ 4:4-15․
  6. «Armenische Grammatik», Հայնրիխ Հյուբշման, Լայպցիգ, 1897, էջ 294․
  7. Հրաչյա Աճառյան, Հայոց անձնանունների բառարան, հ. Ա, Երևան, «Երևանի պետական համալսարանի հրատարակություն», 1942, էջ 17 — 634 էջ։