Ֆելիքս Կլայն

Ֆելիքս Կլայն; Felix Klein
Ծնվել է	ապրիլի 25, 1849; Դյուսելդորֆ, Դյուսելդորֆի շրջան, Rhine Province, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական միություն
Մահացել է	հունիսի 22, 1925 (76 տարեկանում); Գյոթինգեն, Göttingen, Գերմանիա
Գերեզման	Գյոտինգենի քաղաքի գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Գերմանական միություն; Գերմանական կայսրություն; Վայմարյան Հանրապետություն
Մասնագիտություն	մաթեմատիկոս, մաթեմատիկայի պատմաբան և համալսարանի պրոֆեսոր
Հաստատություն(ներ)	Էրլանգեն-Նյուրնբերգի համալսարան, Մյունխենի տեխնիկական համալսարան, Լայպցիգի համալսարան և Գյոթինգենի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	դիֆերենցիալ երկրաչափություն և խմբերի տեսություն
Պաշտոն(ներ)	Պրուսիայի Կալվածատիրոջ տան անդամ
Անդամակցություն	Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Լեոպոլդինա, Գյոթինգենի Գիտությունների ակադեմիա, Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Նիդեռլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Լինչեի ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա և Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Բոննի համալսարան
Գիտական աստիճան	դոկտորի աստիճան
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն
Գիտական ղեկավար	Յուլիուս Պլյուկեր և Rudolf Lipschitz
Եղել է գիտական ղեկավար	Ֆերդինանդ ֆոն Լինդերման և Կառլ Գուստավ Ակսել Հարնակ
Հայտնի աշակերտներ	Ernesto Pascal
Պարգևներ	Կոպլիի մեդալ Դե Մորգանի մեդալ Աքերման-Թոյբների հիշատակի մրցանակ և
	Felix Klein Վիքիպահեստում

Ֆելիքս Կլայն (գերմ.՝ Felix Christian Klein), ապրիլի 24, 1849, Դյուսելդորֆ - հունիսի 22, 1925, Գյոթինգեն), գերմանացի մաթեմատիկոս, Բեռլինի ԳԱ թղթանդամ (1913 թվական), Բոննի համալսարանի փիլիսոփայության դոկտոր (1868 թվական)։

Բովանդակություն

1 Կենսագրություն
2 Բացահայտումներ
3 Աշխատանքներ
- 3.1 Հոդվածներ
- 3.2 Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն
4 Գրականություն
5 Ծանոթագրություններ

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1872 թվականից՝ Էրլանգենի համալսարանի, 1875 թվականից՝ Մյունխենի դպրոցի, 1880 թվականից՝ Լայպցիգի, 1886-1913 թվականներին՝ Գյոթինգենի համալսարանների մաթեմատիկայի պրոֆեսոր։ Հիմնական աշխատանքները վերաբերում են ոչ էվկլիդեսյան երկրաչափությանը, անընդհատ խմբերի, հանրահաշվական հավասարումների, էլիպտիկ և ավտոմորֆ ֆունկցիաների տեսություններին։ Երկրաչափության վերաբերյալ իր գաղափարները Կլայնը շարադրել է «Երկրաչափական նոր հետազոտությունների համեմատական քննարկում» աշխատությունում (1872 թվական), որը հայտնի է «էրլանգենյան ծրագիր» անունով։

Կլայնի շիշը

Բացահայտումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կլայնը ձգտել է բացահայտել մաթեմատիկայի առանձին ճյուղերի, ինչպես նաև մաթեմատիկայի և ֆիզիկայի ու տեխնիկայի ներքին կապերը։ 1910-1923 թվականներին Ա. Զոմմերֆեչդի աշխատակցությամբ գրել է «Հոլի տեսություն» քառահատոր աշխատությունը։ Զբաղվել է մաթեմատիկայի կրթության հարցերով։

Աշխատանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հոդվածներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Felix Klein, Gesammelte mathematische Abhandlungen, 3 Bde.
Felix Klein, Vergleichende Betrachtungen über geometrische Forschungen, Erlanger Programm 1872

Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Felix Klein, Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն

Конспект: Einleitung in die geometrische Funktionentheorie.
Издание: Felix Klein, Funktionentheorie in geometrischer Behandlungsweise. Leipzig: Teubner, 1987

Felix Klein, Über Riemanns Theorie der algebraischen Funktionen
Felix Klein, Theorie der elliptischen Modulfunktionen, mit Robert Fricke.
Felix Klein, Ausgewaehlte Kapitel aus der Theorie der linearen Differentialgleichungen zweiter Ordnung. Bd. 1, Bd. 2
Felix Klein, Ueber lineare differentialgleichungen der zweiten ordnung.
Felix Klein Vorlesungen über die hypergeometrische Funktion

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Выгодский М. Я. Феликс Клейн и его историческая работа. См. в книге։ Клейн Ф. Лекции о развитии математики в XIX столетии. Том I. М.-Л., ГОНТИ, 1937, 432 с.
Гиндикин С. Феликс Клейн. «Квант», 1975, № 12.
Колмогоров А. Н., Юшкевич А. П. (ред.) Математика XIX века. М.։ Наука.

Феликс Клейн на Math.ru.
Яглом И. М. Феликс Клейн и Софус Ли. — М.։ Знание, 1977.
Klein’s Web Pages.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #11856286X // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20666306"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Клейн Феликс // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ http://www.universalis.fr/encyclopedie/felix-klein/
↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11909828m
↑ ^7,0 ^7,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 472)։

[.3Cspan_class.3D.22wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q17152639_citetype_Q1172284.22_data-entity-id.3D.22Q36578.22.3E.3Ci_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E.5B.5B:.D4.B3.D5.A5.D6.80.D5.B4.D5.A1.D5.B6.D5.AB.D5.A1.D5.B5.D5.AB_.D5.A1.D5.A6.D5.A3.D5.A1.D5.B5.D5.AB.D5.B6_.D5.A3.D6.80.D5.A1.D5.A4.D5.A1.D6.80.D5.A1.D5.B6.7CGerman_National_Library.5D.5D.2C_.5B.5B:.D4.B2.D5.A5.D5.BC.D5.AC.D5.AB.D5.B6.D5.AB_.D5.BA.D5.A5.D5.BF.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.A3.D6.80.D5.A1.D5.A4.D5.A1.D6.80.D5.A1.D5.B6.7CBerlin_State_Library.5D.5D.2C_.5B.5B:en:Bavarian_State_Library.7CBavarian_State_Library.5D.5D_et_al..3C.2Fi.3E_.5Bhttp:.2F.2Fd-nb.info.2Fgnd.2F11856286X.2F_Record_.2311856286X.5D_.2F.2F_Gemeinsame_Normdatei.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E_.E2.80.94_2012.E2.80.942016..3C.2Fspan.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q27302.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q304037.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q256507.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q170109.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q36578.22.3E.3C.2Fa.3E.3C.2Fdiv.3E-1] 1,0 ^1,1 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #11856286X // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[.3Cspan_class.3D.22wikidata_cite_citetype_Q35127_citetype_Q8513_citetype_Q27031827.22_data-entity-id.3D.22Q20666306.22.3E.5Bhttp:.2F.2Fdata.bnf.fr.2Fark:.2F12148.2Fcb11909828m_data.bnf.fr.5D:_.D5.BF.D5.BE.D5.B5.D5.A1.D5.AC.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.A2.D5.A1.D6.81_.D5.B7.D5.BF.D5.A5.D5.B4.D5.A1.D6.80.D5.A1.D5.B6.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E_.E2.80.94_2011..3C.2Fspan.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q20666306.22.3E.3C.2Fa.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q54837.22.3E.3C.2Fa.3E.3C.2Fdiv.3E-2] 2,0 ^2,1 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20666306"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>

[.3Cspan_class.3D.22wikidata_cite_citetype_Q35127.22_data-entity-id.3D.22Q547473.22.3E.D5.84.D5.A1.D5.AF.D5.BF.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.BF.D5.B8.D6.80_.D5.B4.D5.A1.D5.A9.D5.A5.D5.B4.D5.A1.D5.BF.D5.AB.D5.AF.D5.A1.D5.B5.D5.AB_.D5.BA.D5.A1.D5.BF.D5.B4.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.A1.D6.80.D5.AD.D5.AB.D5.BE.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E.3C.2Fspan.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q547473.22.3E.3C.2Fa.3E.3C.2Fdiv.3E-3] 3,0 ^3,1 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>

[.3Cspan_class.3D.22wikidata_cite_citetype_Q3331189.22_data-entity-id.3D.22Q17378135.22.3E.D0.9A.D0.BB.D0.B5.D0.B9.D0.BD_.D0.A4.D0.B5.D0.BB.D0.B8.D0.BA.D1.81_.2F.2F_.5B.5B:d:Q17378135.7C.D0.91.D0.BE.D0.BB.D1.8C.D1.88.D0.B0.D1.8F_.D1.81.D0.BE.D0.B2.D0.B5.D1.82.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D1.8D.D0.BD.D1.86.D0.B8.D0.BA.D0.BB.D0.BE.D0.BF.D0.B5.D0.B4.D0.B8.D1.8F.5D.5D:_.5B.D0.B2_30_.D1.82..5D.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E_.2F_.D0.BF.D0.BE.D0.B4_.D1.80.D0.B5.D0.B4._.5B.5B:.D4.B1.D5.AC.D5.A5.D6.84.D5.BD.D5.A1.D5.B6.D5.A4.D6.80_.D5.8A.D6.80.D5.B8.D5.AD.D5.B8.D6.80.D5.B8.D5.BE.7C.D0.90..26nbsp.3B.D0.9C..26nbsp.3B.D0.9F.D1.80.D0.BE.D1.85.D0.BE.D1.80.D0.BE.D0.B2.5D.5D_.E2.80.94_3-.D0.B5_.D0.B8.D0.B7.D0.B4._.E2.80.94_.3Cspan_title.3D.22.D0.9C.D0.BE.D1.81.D0.BA.D0.B2.D0.B0.22_style.3D.22border-bottom:_1px_dotted.3B_cursor:_help.3B_white-space:_nowrap.22.3E.D0.9C..3C.2Fspan.3E:_.5B.5B:.D5.8D.D5.B8.D5.BE.D5.A5.D5.BF.D5.BD.D5.AF.D5.A1.D5.B5.D5.A1_.D5.A7.D5.B6.D6.81.D5.AB.D5.AF.D5.AC.D5.B8.D5.BA.D5.A5.D5.A4.D5.AB.D5.A1_.28.D5.B0.D6.80.D5.A1.D5.BF.D5.A1.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.B9.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.29.7C.D0.A1.D0.BE.D0.B2.D0.B5.D1.82.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D1.8D.D0.BD.D1.86.D0.B8.D0.BA.D0.BB.D0.BE.D0.BF.D0.B5.D0.B4.D0.B8.D1.8F.5D.5D.2C_1969..3C.2Fspan.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q17378135.22.3E.3C.2Fa.3E.3C.2Fdiv.3E-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Клейн Феликс // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[.5Bhttp:.2F.2Fwww.universalis.fr.2Fencyclopedie.2Ffelix-klein.2F_http:.2F.2Fwww.universalis.fr.2Fencyclopedie.2Ffelix-klein.2F.5D.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3C.2Fdiv.3E-5] ttp://www.universalis.fr/encyclopedie/felix-klein/

[.5Bhttp:.2F.2Fdata.bnf.fr.2Fark:.2F12148.2Fcb11909828m_http:.2F.2Fdata.bnf.fr.2Fark:.2F12148.2Fcb11909828m.5D.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3C.2Fdiv.3E-6] ttp://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11909828m

[.3Cspan_class.3D.22wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q33270056.22_data-entity-id.3D.22Q829984.22.3E.5Bhttps:.2F.2Fwww.genealogy.math.ndsu.nodak.edu.2Fid.php.3Fid.3D7401_Mathematics_Genealogy_Project.5D.3Cspan_class.3D.22wef_low_priority_links.22.3E_.E2.80.94_1997..3C.2Fspan.3E.3C.2Fspan.3E.3Cdiv_style.3D.22display:none.22.3E.3Ca_href.3D.22https:.2F.2Fwikidata.org.2Fwiki.2FTrack:Q829984.22.3E.3C.2Fa.3E.3C.2Fdiv.3E-7] 7,0 ^7,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Ֆելիքս Կլայն

Բովանդակություն

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բացահայտումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հոդվածներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նավարկման ցանկ

Անձնական գործիքներ

Անվանատարածքներ

Տարբերակներ

Դիտումները

Ավելին

Որոնել

Նավարկում

Մասնակցել

Գործիքներ

Տպել/արտահանել

Այլ նախագծերում

Այլ լեզուներով