Jump to content

Առնոլդ Զոմմերֆելդ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Առնոլդ Զոմմերֆելդ
Arnold Sommerfeld
Ծնվել էդեկտեմբերի 5, 1868(1868-12-05)[1][2][3][…]
Քյոնիգսբերգ, Պրուսիայի թագավորություն[4]
Մահացել էապրիլի 26, 1951(1951-04-26)[5][1][2][…] (82 տարեկան)
Մյունխեն, Գերմանիա[5][4]
մահը պատահարից
ԳերեզմանՆորդֆրիդհոֆ[6]
Քաղաքացիություն Գերմանիա
Մասնագիտությունֆիզիկոս-տեսաբան, մաթեմատիկոս, համալսարանի դասախոս և ֆիզիկոս
Հաստատություն(ներ)Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան[1], Ախենի Ռեյնիշ-Վեստֆելիշեի տեխնիկական համալսարան[1], Գյոթինգենի համալսարան[1] և Clausthal University of Technology?[1][4]
Գործունեության ոլորտսպեկտրասկոպիա
Պաշտոն(ներ)Գաղտնի խորհուրդ
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա և Burschenschaft Germania Königsberg?
Ալմա մատերՔյոնիգսբերգի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներինգերմաներեն[7][8]
Գիտական ղեկավարՖերդինանդ ֆոն Լինդեման[9] և Ֆելիքս Կլայն
Եղել է գիտական ղեկավարՊաուլ Պետեր Էվալդ[10], Վոլֆգանգ Պաուլի[11], Գրեգոր Վենտցել[12], Վոյցեխ Ռաբինովիչ[13], Օտտօ Լապորտ[14], Պետեր Դեբայ[15], Հանս Բետե[16], Վերներ Հայզենբերգ[17], Karl Apfelbacher?[18], Wilmer L. Barrow?[18], Friedrich Burmeister?[18], Paul Sophus Epstein?[18], Walter Franz?[18], Herbert Fröhlich?[18], Erwin Fues?[18], Ernst Guillemin?[18], Ուոլթեր Ուայթ[18], Karl Herzfeld?[18], Dimitrios Chondros?[18], Helmut Hönl?[18], Ludwig Hopf?[18], Adolf Kratzer?[18], Alfred Landé?[18], Վիլհելմ Լենց[18], Herman March?[18], Josef Meixner?[18], Valentin Scheidel?[18], Karl Seebach?[18], Rudolf Seeliger?[18], Bruno Thüring?[18], Albrecht Unsöld?[18], Ludwig Waldmann?[18], Heinrich Welker?[18], Herman March?[18], Erwin Fues?[18], Ուոլթեր Ուայթ[18], Karl Seebach?[18], Rudolf Seeliger?[18], Adolf Kratzer?[18], Valentin Scheidel?[18], Josef Meixner?[18], Ludwig Hopf?[18], Dimitrios Chondros?[18], Herbert Lang?[18], Kurt Urban?[18], Franz Pauer?[18] և Hermann Brück?[18]
Հայտնի աշակերտներԼայնուս Փոլինգ, Պետեր Դեբայ, Հանս Բետե, Alfred Landé?, Վոյցեխ Ռաբինովիչ և Werner Romberg?[1]
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Johanna Sommerfeld?
 Arnold Sommerfeld Վիքիպահեստում

Առնոլդ Յոհաննես Վիլհելմ Զոմմերֆելդ (գերմ.՝ Arnold Johannes Wilhelm Sommerfeld, դեկտեմբերի 5, 1868(1868-12-05)[1][2][3][…], Քյոնիգսբերգ, Պրուսիայի թագավորություն[4] - ապրիլի 26, 1951(1951-04-26)[5][1][2][…], Մյունխեն, Գերմանիա[5][4]), գերմանացի ֆիզիկոս և մաթեմատիկոս։

Ավարտել է Քյոնիգսբերգի համալսարանը (1891Մյունխենի համալսարանի պրոֆեսոր (1906-ից)։ Աշխատանքները վերաբերում են ատոմի, մետաղների տեսությանը, մաթեմատիկական ֆիզիկային։ Կատարելագործել է Բորի ատոմի մոդելը՝ առաջարկելով քվանտային պայմանների ավելի ընդհանուր ձևակերպում։ Զոմմերֆելդը ստեղծել է ջրածնանման ատոմների նուրբ կառուցվածքի տեսությունը (1916)։ Տվել է Վիդեման-Ֆրանցի օրենքի ավելի ճիշտ բանաձևը և բացատրել մետաղներում դիտվող մի շարք երևույթներ (ջոուլյան ջերմություն, ջերմաէլեկտրական երևույթներ)։ Մշակել է դիֆրակցիայի մաթեմատիկական խիստ տեսությունը (1895), ստացել գլանային ֆունկցիաների ինտեգրալային ներկայացումը (Զոմմերֆելդի ինտեգրալ, 1896), լուծել երկու միջավայրերի սահմանում տեղադրված ուղղահայաց դիպոլի ճառագայթման խնդիրը (1909)։ Զոմմերֆելդը էական ավանդ է ներդրել ռենտգենյան ճառագայթների հետազոտման գործում, մշակել էլեկտրոնների արգելակման ճառագայթման տեսությունը (1931

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. 3,0 3,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Seidel F. Die Straßen in Clausthal – Zellerfeld – Buntenbock (գերմ.) / Hrsg.: Clausthal-Zellerfeld — 1983. — S. 15.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Зоммерфельд Арнольд // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  6. Find A Grave — 1996.
  7. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  8. CONOR.Sl
  9. Mathematics Genealogy Project — 1997.
  10. Mathematics Genealogy Project — 1997.
  11. Mathematics Genealogy Project — 1997.
  12. Mathematics Genealogy Project — 1997.
  13. Mathematics Genealogy Project — 1997.
  14. Mathematics Genealogy Project — 1997.
  15. Mathematics Genealogy Project — 1997.
  16. Mathematics Genealogy Project — 1997.
  17. Mathematics Genealogy Project — 1997.
  18. 18,00 18,01 18,02 18,03 18,04 18,05 18,06 18,07 18,08 18,09 18,10 18,11 18,12 18,13 18,14 18,15 18,16 18,17 18,18 18,19 18,20 18,21 18,22 18,23 18,24 18,25 18,26 18,27 18,28 18,29 18,30 18,31 18,32 18,33 18,34 18,35 18,36 18,37 18,38 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  19. https://www.aapt.org/programs/awards/oersted.cfm
  20. List of Royal Society Fellows 1660-2007Royal Society. — P. 332.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Առնոլդ Զոմմերֆելդ» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 701