Պետեր Դեբայ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պետեր Դեբայ
հոլ.՝ Peter Debije[1]
Debye100.jpg
Ծնվել էմարտի 24, 1884(1884-03-24)[2][3][4][…]
Մաստրիխտ, Նիդերլանդներ[5][6]
Մահացել էնոյեմբերի 2, 1966(1966-11-02)[2][7][8][…] (82 տարեկան)
Իթակա, Նյու Յորք, ԱՄՆ[7][5][1]
բնական մահով
ՔաղաքացիությունFlag of the Netherlands.svg Նիդերլանդների Թագավորություն[1] և Flag of the United States.svg ԱՄՆ[9][10]
Մասնագիտությունպրոֆեսոր, քիմիկոս, ֆիզիկոս, ֆիզիկոս-տեսաբան, գիտնական, ճարտարագետ, բյուրեղագիր, համալսարանի դասախոս և հետազոտող
Հաստատություն(ներ)Լայպցիգի համալսարան, Գյոթինգենի համալսարան, Ցյուրիխի համալսարան, Կոռնելի համալսարան, Ուտրեխտի համալսարան[1], HU Berlin, Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան, Ցյուրիխի տեխնիկական բարձրագույն դպրոց և Kaiser Wilhelm Institute for Physics?
Գործունեության ոլորտֆիզիկա[11], ֆիզիկական քիմիա, theoretical chemistry?[11] և Ռենտգենյան ճառագայթներ[11]
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Լեոպոլդինա, Հայդելբերգի գիտությունների ակադեմիա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Նիդերլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, Պապական գիտությունների ակադեմիա[12], Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Հնդկաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա, Գյոթինգենի Գիտությունների ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա և Բելգիայի գիտությունների և արվեստի թագավորական ֆլամանդական ակադեմիա
Ալմա մատերԱխենի Ռեյնիշ-Վեստֆելիշեի տեխնիկական համալսարան (1905) և Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան
Գիտական աստիճանփիլիսոփայության դոկտոր (1908)
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[2][11], հոլանդերեն[11] և գերմաներեն[11]
Գիտական ղեկավարԱռնոլդ Զոմմերֆելդ[13]
Եղել է գիտական ղեկավարԼարս Օնզագեր[14], Ֆելիքս Բլոխ[15], Rudolf Peierls?[16], Paul Scherrer?[17], Hans Falkenhagen?[18], Hertha Sponer?, Fritz Zwicky?, Wiktor Kemula?, Hans Falkenhagen?[19], Alexander Naumann?[19], Franz Wever?[19], Raymund Sänger?[19], Willy Hardmeier?[19], Willem Cornelis Mandersloot?[19], Michael Ignatius Maria van Everdingen?[19], Emil Funk?[19], Auguston Budo?[19], Ludwig Bewilogua?[19], Gerhard Klingler?[19], Heinz Schöpel?[19], Hildegard Geest?[19], Gerhard Martin?[19], Karl Schatz?[19], Otto Ernst Mittelstaedt?[19], Theodor Burbach?[19], Willem van der Grinten?[19], Horst Müller?[19], Wilhelm Erfurth?[19], Rudolf Gast?[19], Hermann Kurzweg?[19], Lothar Hahn?[19], Hans-Heinrich Rust?[19], Friedrich Biedermann?[19], Werner Linke?[19], Hans-Christoph Wohlrab?[19], Hans Triebel?[19] և Rudolf Hermann?[19]
Հայտնի աշակերտներԼարս Օնզագեր և Oskar Georg Harnapp?[19]
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Mathilde Alberer?
Commons-logo.svg Peter Debye Վիքիպահեստում

Պետեր Յոզեֆ Վիլհելմ Դեբայ (Petrus Josephus Wilhelmus Debije / Peter Joseph Wilhelm Debye, մարտի 24, 1884(1884-03-24)[2][3][4][…], Մաստրիխտ, Նիդերլանդներ[5][6] - նոյեմբերի 2, 1966(1966-11-02)[2][7][8][…], Իթակա, Նյու Յորք, ԱՄՆ[7][5][1]), ֆիզիկոս-տեսաբան։ 1924 թվականից ԽՍՀՄ ԳԱ արտասահմանյան անդամ։

Ավարտել է Ախենի բարձրագույն տեխնիկական դպրոցը (1905) և Մյունխենի համալսարանը (1910)։ Բեռլինի Կայզեր-Վիլհելմ ֆիզիկայի ինստիտուտի տնօրեն (1935 թվականից)։ 1940 թվականից Քոռնելի համալսարանի պրոֆեսոր (Իթաքա)։

Գիտական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատանքները վերաբերում են պինդ մարմնի քվանտային տեսությանը։ Առաջարկել է պինդ մարմնի մոդել, ապացուցել, որ ցածր ջերմաստիճաններում բյուրեղային ցանցի ջերմունակությունը համեմատական է բացարձակ ջերմաստիճանի խորանարդին։ Մտցրել է, այսպես կոչված, Դեբայի ջերմաստիճան հասկացությունը։ Տվել է դիէլեկտրիկ բյուրեղների ջերմահաղորդականության տեսությունը։ Մոլեկուլները համարելով կոշտ դիպոլներ՝ Դեբայը մշակել է դիէլեկտրիկների դիպոլային տեսությունը։ Նյութի կառուցվածքի ուսումնասիրման համար լայն կիրառություն է գտել բյուրեղային փոշում և հեղուկներում ռենտգենյան ճառագայթների ինտերֆերենցիայի նրա առաջարկած մեթոդը։ Նրա անունով է կոչվում դիպոլային մոմենտի չափման միավորը՝ դեբայը։ Քիմիայի բնագավառում Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր է (1936)։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Catalogus Professorum Academiae Rheno-Traiectinae
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 Petrus Josephus Wilhelmus Debije — 2009.
  4. ↑ 4,0 4,1 KNAW Past Members
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Peter Debye — AIP.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Crease R. P. Physics: Science under the Nazis // Nature / M. Skipper — NPG, Springer Science+Business Media, 2013. — Vol. 502, Iss. 7472. — P. 441—442. — 2 p. — ISSN 1476-4687; 0028-0836 — doi:10.1038/502441A
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Arunan E. Peter Debye // Resonance - Journal of Science Education — Springer Science+Business Media, Indian Acad of Sciences, Springer, 2010. — Vol. 15, Iss. 12. — P. 1056—1059. — ISSN 0971-8044; 0973-712X — doi:10.1007/S12045-010-0117-2
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Courtens E. Peter Debye--A Life for Science // Ferroelectrics — Taylor & Francis, 2002. — Vol. 267, Iss. 1. — P. 43—60. — ISSN 0015-0193; 1563-5112; 1026-7484 — doi:10.1080/00150190211019
  9. ↑ Debye V. P. Die Winkelverteilung der kritischen Opaleszenz und die Messung molekularer Wechselwirkung (գերմ.) // Die makromolekulare Chemie — 1960. — Vol. 35, Iss. 1. — S. 1—11. — ISSN 0025-116X — doi:10.1002/MACP.1960.020350114
  10. ↑ Moore M. Great Solid-State Physicists of the 20th Century, edited by Julio A. Gonzalo and Carmen Aragó López // Crystallogr. Rev. — Taylor & Francis, 2012. — Vol. 18, Iss. 1. — P. 23—31. — ISSN 0889-311X; 1476-3508 — doi:10.1080/0889311X.2011.641540
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 Czech National Authority Database
  12. ↑ http://www.pas.va/content/accademia/en/academicians/deceased/debye.html
  13. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  14. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  15. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  16. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  17. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  18. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  19. ↑ 19,00 19,01 19,02 19,03 19,04 19,05 19,06 19,07 19,08 19,09 19,10 19,11 19,12 19,13 19,14 19,15 19,16 19,17 19,18 19,19 19,20 19,21 19,22 19,23 19,24 19,25 19,26 19,27 19,28 19,29 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  20. ↑ https://www.rsc.org/prizes-funding/prizes/find-a-prize/faraday-division-open-award-faraday-lectureship-prize/previous-winners/
  21. ↑ The Nobel Prize in Chemistry 1936 — Nobel Foundation.
  22. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  23. ↑ Priestley Medal — ACS.
  24. ↑ Nobelprize.org — Nobel Foundation.
  25. ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 94.
  26. ↑ https://www.aps.org/programs/honors/prizes/polymer.cfm
  27. ↑ https://www.acs.org/funding/awards/acs-award-in-colloid-chemistry/past-recipients.html
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 321)։ CC BY-SA icon 80x15.png
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պետեր_Դեբայ&oldid=8490927» էջից