Պետեր Դեբայ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Պետեր Դեբայ
հոլ.՝ Peter Debije[1]
Debye100.jpg
Ծնվել էմարտի 24, 1884(1884-03-24)[2][3][4][5][6][1][7][8]
Մաստրիխտ, Նիդերլանդներ, Նիդերլանդների Թագավորություն[9][10][11][12]
Մահացել էնոյեմբերի 2, 1966(1966-11-02)[2][13][14][3][4][5][6][1][7][8] (82 տարեկանում)
Իթակա, Նյու Յորք, ԱՄՆ[9][13][10][15][1]
բնական մահով
ՔաղաքացիությունFlag of the Netherlands.svg Նիդերլանդների Թագավորություն[1]
ԱՄՆ[16][17][18]
Մասնագիտությունպրոֆեսոր, քիմիկոս, ֆիզիկոս, ֆիզիկոս-տեսաբան, գիտնական, ճարտարագետ, բյուրեղագիր և համալսարանի պրոֆեսոր
Հաստատություն(ներ)Լայպցիգի համալսարան, Գյոթինգենի համալսարան, Ցյուրիխի համալսարան, Կոռնելի համալսարան, Ուտրեխտի համալսարան[1], Հումբոլդտի համալսարան, Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան, Ցյուրիխի տեխնիկական բարձրագույն դպրոց և Q48753512?
Գործունեության ոլորտֆիզիկա և ֆիզիկական քիմիա
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Լեոպոլդինա, Հայդելբերգի գիտությունների ակադեմիա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Նիդեռլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, Պապական գիտությունների ակադեմիա[19], Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Հնդկաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա, Գյոթինգենի Գիտությունների ակադեմիա և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա
Ալմա մատերԱխենի Ռեյնիշ-Վեստֆելիշեի տեխնիկական համալսարան և Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան
Գիտական աստիճանփիլիսոփայության դոկտոր (1908)
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[2] և հոլանդերեն
Գիտական ղեկավարԱռնոլդ Զոմմերֆելդ[20]
Եղել է գիտական ղեկավարԼարս Օնզագեր[21], Ֆելիքս Բլոխ[22], Rudolf Peierls?[23], Paul Scherrer?[24], Hans Falkenhagen?[25], Hertha Sponer?, Fritz Zwicky? և Wiktor Kemula?
ՊարգևներՖարադեյի դասախոսության նրցանակ Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ[26][27] Մաքս Պլանկի անվան մեդալ Վիլարդ Գիբսի պարգև Ֆրանկլինի մեդալ Ռումֆորդի մեդալ Փպիստլիի մեդալ[28] Լորենցի մեդալ Ազգային գիտական մեդալ Մենդելի մեդալ Order of Leopold II?[29] Նիդերլանդական արյուծի շքանշան Ամերիկայի ֆիզիկայի ակադեմիայի անդամ Գաթրիի լեկցիա և Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ
Peter Debye Վիքիպահեստում

Պետեր Յոզեֆ Վիլհելմ Դեբայ (Petrus Josephus Wilhelmus Debije / Peter Joseph Wilhelm Debye, մարտի 24, 1884, Մաստրիխտ - նոյեմբերի 2, 1966, Իթաքա, ԱՄՆ), ֆիզիկոս-տեսաբան։ 1924 թվականից ԽՍՀՄ ԳԱ արտասահմանյան անդամ։

Ավարտել է Ախենի բարձրագույն տեխնիկական դպրոցը (1905) և Մյունխենի համալսարանը (1910)։ Բեռլինի Կայզեր-Վիլհելմ ֆիզիկայի ինստիտուտի տնօրեն (1935 թվականից)։ 1940 թվականից Քոռնելի համալսարանի պրոֆեսոր (Իթաքա)։

Գիտական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատանքները վերաբերում են պինդ մարմնի քվանտային տեսությանը։ Առաջարկել է պինդ մարմնի մոդել, ապացուցել, որ ցածր ջերմաստիճաններում բյուրեղային ցանցի ջերմունակությունը համեմատական է բացարձակ ջերմաստիճանի խորանարդին։ Մտցրել է, այսպես կոչված, Դեբայի ջերմաստիճան հասկացությունը։ Տվել է դիէլեկտրիկ բյուրեղների ջերմահաղորդականության տեսությունը։ Մոլեկուլները համարելով կոշտ դիպոլներ՝ Դեբայը մշակել է դիէլեկտրիկների դիպոլային տեսությունը։ Նյութի կառուցվածքի ուսումնասիրման համար լայն կիրառություն է գտել բյուրեղային փոշում և հեղուկներում ռենտգենյան ճառագայթների ինտերֆերենցիայի նրա առաջարկած մեթոդը։ Նրա անունով է կոչվում դիպոլային մոմենտի չափման միավորը՝ դեբայը։ Քիմիայի բնագավառում Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր է (1936)։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Catalogus Professorum Academiae Rheno-Traiectinae
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 Petrus Josephus Wilhelmus Debije — 2009.
  4. ↑ 4,0 4,1 SNAC — 2010.
  5. ↑ 5,0 5,1 Find A Grave — 1995. — ed. size: 165000000
  6. ↑ 6,0 6,1 KNAW Past Members
  7. ↑ 7,0 7,1 Brockhaus Enzyklopädie
  8. ↑ 8,0 8,1 Store norske leksikon — 1978.
  9. ↑ 9,0 9,1 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #116042621 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
  10. ↑ 10,0 10,1 http://www.aip.org/history/acap/biographies/bio.jsp?debyep
  11. ↑ http://www.nature.com/nature/journal/v502/n7472/full/502441a.html
  12. ↑ http://www.nature.com/nature/journal/v502/n7472/full/502441a.html?WT.ec_id=NATURE-20131024
  13. ↑ 13,0 13,1 https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/s12045-010-0117-2.pdf
  14. ↑ http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/00150190211019
  15. ↑ http://www.ias.ac.in/resonance/Volumes/15/12/1056-1059.pdf
  16. ↑ http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/macp.1960.020350114/abstract
  17. ↑ http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0889311X.2011.641540
  18. ↑ http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/0889311X.2011.641540
  19. ↑ http://www.pas.va/content/accademia/en/academicians/deceased/debye.html
  20. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  21. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  22. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  23. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  24. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  25. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  26. ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1936/
  27. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  28. ↑ https://www.acs.org/content/acs/en/funding-and-awards/awards/national/bytopic/priestley-medal.html
  29. ↑ Nobelprize.org
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 321)։ CC-BY-SA-icon-80x15.png


{{{alt}}} Սա անձի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պետեր_Դեբայ&oldid=6665001» էջից