Պետեր Դեբայ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Պետեր Դեբայ
հոլ.՝ Peter Debije[1]
Debye100.jpg
Ծնվել էմարտի 24, 1884(1884-03-24)[2][3][4][…]
Մաստրիխտ, Նիդերլանդներ[5][6]
Մահացել էնոյեմբերի 2, 1966(1966-11-02)[2][7][8][…] (82 տարեկան)
Իթակա, Նյու Յորք, ԱՄՆ[7][5][1]
բնական մահով
ՔաղաքացիությունFlag of the Netherlands.svg Նիդերլանդների Թագավորություն[1] և Flag of the United States.svg ԱՄՆ[9][10]
Մասնագիտությունպրոֆեսոր, քիմիկոս, ֆիզիկոս, ֆիզիկոս-տեսաբան, գիտնական, ճարտարագետ, բյուրեղագիր և համալսարանի պրոֆեսոր
Հաստատություն(ներ)Լայպցիգի համալսարան, Գյոթինգենի համալսարան, Ցյուրիխի համալսարան, Կոռնելի համալսարան, Ուտրեխտի համալսարան[1], Հումբոլդտի համալսարան, Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան, Ցյուրիխի տեխնիկական բարձրագույն դպրոց և Q48753512?
Գործունեության ոլորտֆիզիկա և ֆիզիկական քիմիա
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Լեոպոլդինա, Հայդելբերգի գիտությունների ակադեմիա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Նիդեռլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, Պապական գիտությունների ակադեմիա[11], Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Հնդկաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա, Գյոթինգենի Գիտությունների ակադեմիա և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա
Ալմա մատերԱխենի Ռեյնիշ-Վեստֆելիշեի տեխնիկական համալսարան (1905) և Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան
Գիտական աստիճանփիլիսոփայության դոկտոր (1908)
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[2] և հոլանդերեն
Գիտական ղեկավարԱռնոլդ Զոմմերֆելդ[12]
Եղել է գիտական ղեկավարԼարս Օնզագեր[13], Ֆելիքս Բլոխ[14], Rudolf Peierls?[15], Paul Scherrer?[16], Hans Falkenhagen?[17], Hertha Sponer?, Fritz Zwicky?, Wiktor Kemula?, Hans Falkenhagen?[18], Alexander Naumann?[18], Franz Wever?[18], Raymund Sänger?[18], Willy Hardmeier?[18], Willem Cornelis Mandersloot?[18], Michael Ignatius Maria van Everdingen?[18], Emil Funk?[18], Auguston Budo?[18], Ludwig Bewilogua?[18], Gerhard Klingler?[18], Heinz Schöpel?[18], Hildegard Geest?[18], Gerhard Martin?[18], Karl Schatz?[18], Otto Ernst Mittelstaedt?[18], Theodor Burbach?[18], Willem van der Grinten?[18], Horst Müller?[18], Wilhelm Erfurth?[18], Rudolf Gast?[18], Hermann Kurzweg?[18], Lothar Hahn?[18], Hans-Heinrich Rust?[18], Friedrich Biedermann?[18], Werner Linke?[18], Hans-Christoph Wohlrab?[18], Hans Triebel?[18] և Rudolf Hermann?[18]
Հայտնի աշակերտներԼարս Օնզագեր և Oskar Georg Harnapp?[18]
ՊարգևներՖարադեյի դասախոսության նրցանակ Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ[19][20] Մաքս Պլանկի անվան մեդալ Վիլարդ Գիբսի պարգև Ֆրանկլինի մեդալ Ռումֆորդի մեդալ Փպիստլիի մեդալ[21] Լորենցի մեդալ Ազգային գիտական մեդալ Մենդելի մեդալ Լեոպոլդ II-ի շքանշան[22] Նիդերլանդական արյուծի շքանշան Ամերիկայի ֆիզիկայի ակադեմիայի անդամ Գաթրիի լեկցիա և Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ
Peter Debye Վիքիպահեստում

Պետեր Յոզեֆ Վիլհելմ Դեբայ (Petrus Josephus Wilhelmus Debije / Peter Joseph Wilhelm Debye, մարտի 24, 1884, Մաստրիխտ - նոյեմբերի 2, 1966, Իթաքա, ԱՄՆ), ֆիզիկոս-տեսաբան։ 1924 թվականից ԽՍՀՄ ԳԱ արտասահմանյան անդամ։

Ավարտել է Ախենի բարձրագույն տեխնիկական դպրոցը (1905) և Մյունխենի համալսարանը (1910)։ Բեռլինի Կայզեր-Վիլհելմ ֆիզիկայի ինստիտուտի տնօրեն (1935 թվականից)։ 1940 թվականից Քոռնելի համալսարանի պրոֆեսոր (Իթաքա)։

Գիտական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատանքները վերաբերում են պինդ մարմնի քվանտային տեսությանը։ Առաջարկել է պինդ մարմնի մոդել, ապացուցել, որ ցածր ջերմաստիճաններում բյուրեղային ցանցի ջերմունակությունը համեմատական է բացարձակ ջերմաստիճանի խորանարդին։ Մտցրել է, այսպես կոչված, Դեբայի ջերմաստիճան հասկացությունը։ Տվել է դիէլեկտրիկ բյուրեղների ջերմահաղորդականության տեսությունը։ Մոլեկուլները համարելով կոշտ դիպոլներ՝ Դեբայը մշակել է դիէլեկտրիկների դիպոլային տեսությունը։ Նյութի կառուցվածքի ուսումնասիրման համար լայն կիրառություն է գտել բյուրեղային փոշում և հեղուկներում ռենտգենյան ճառագայթների ինտերֆերենցիայի նրա առաջարկած մեթոդը։ Նրա անունով է կոչվում դիպոլային մոմենտի չափման միավորը՝ դեբայը։ Քիմիայի բնագավառում Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր է (1936)։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Catalogus Professorum Academiae Rheno-Traiectinae
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. ↑ Petrus Josephus Wilhelmus Debije — 2009.
  4. ↑ KNAW Past Members
  5. ↑ 5,0 5,1 Peter Debye — AIP.
  6. ↑ Crease R. P. Physics: Science under the Nazis // Nature / P. Campbell, M. Skipper — NPG, Springer-Verlag, 2013. — Vol. 502, Iss. 7472. — P. 441—442. — 2 p. — ISSN 1476-4687; 0028-0836 — doi:10.1038/502441A
  7. ↑ 7,0 7,1 Arunan E. Peter Debye // Resonance - Journal of Science Education — Springer-Verlag, Indian Acad of Sciences, Springer, 2010. — Vol. 15, Iss. 12. — P. 1056—1059. — ISSN 0971-8044; 0973-712X — doi:10.1007/S12045-010-0117-2
  8. ↑ Courtens E. Peter Debye--A Life for Science // Ferroelectrics — Taylor & Francis, 2002. — Vol. 267, Iss. 1. — P. 43—60. — ISSN 0015-0193; 1563-5112; 1026-7484 — doi:10.1080/00150190211019
  9. ↑ Debye V. P. Die Winkelverteilung der kritischen Opaleszenz und die Messung molekularer Wechselwirkung (գերմ.) // Die makromolekulare Chemie — 1960. — Vol. 35, Iss. 1. — S. 1—11. — ISSN 0025-116X — doi:10.1002/MACP.1960.020350114
  10. ↑ Moore M. Great Solid-State Physicists of the 20th Century, edited by Julio A. Gonzalo and Carmen Aragó López // Crystallogr. Rev. — Taylor & Francis, 2012. — Vol. 18, Iss. 1. — P. 23—31. — ISSN 0889-311X; 1476-3508 — doi:10.1080/0889311X.2011.641540
  11. ↑ http://www.pas.va/content/accademia/en/academicians/deceased/debye.html
  12. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  13. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  14. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  15. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  16. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  17. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  18. ↑ 18,00 18,01 18,02 18,03 18,04 18,05 18,06 18,07 18,08 18,09 18,10 18,11 18,12 18,13 18,14 18,15 18,16 18,17 18,18 18,19 18,20 18,21 18,22 18,23 18,24 18,25 18,26 18,27 18,28 18,29 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  19. ↑ The Nobel Prize in Chemistry 1936 — Nobel Foundation.
  20. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  21. ↑ Priestley Medal — American Chemical Society.
  22. ↑ Nobelprize.org — Nobel Foundation.
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 321)։ CC-BY-SA-icon-80x15.png


{{{alt}}} Սա անձի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պետեր_Դեբայ&oldid=7362137» էջից