Տրապիզոն

Քաղաք
Տրապիզոն
թուրքերեն՝ Trabzon
Երկիր	Թուրքիա
Մարզ	ՏրապիզոնիՏրապիզոնի մարզ|Տրապիզոնի
Ղեկավար	քաղաքապետ
Հիմնադրված է	Օրհան Ֆեվզի Գյումրյուքչյուօղլու թ.
Մակերես	4685 կմ²
ԲԾՄ	0±1 մետր
Պաշտոնական լեզու	թուրքերեն
Բնակչություն	400 137 մարդ (2008)
Խտություն	88,7 մարդ/կմ²
Ագլոմերացիա	1 085 901
Ժամային գոտի	UTC+2, ամառը UTC+3
Հեռախոսային կոդ	+90 462
Փոստային դասիչ	61x xx
Ավտոմոբիլային կոդ	20
Պաշտոնական կայք	trabzon.bel.tr
Տրապիզոն Վիքիպահեստում

Տրապիզոն (Դրապզուն, Պոնտոս, Տրաբզոն, Տրապեզոն, Տրապեզոնդ, Տրապեզոս, Տրապեզունդ, Տբապեզունտ, Տրապզուն), քաղաք և նավահանգիստ Փոքր Ասիայում, Սև ծովի հարավային ափին, Տրապիզոնի մարզի կենտրոնը։

Անվան ծագում

Տեղադրված է սեղանաձև սարավանդի վրա և այդ պատճառով էլ կոչվել է Տրապիզոն՝ հունարեն «տրապեզա» բառից, որ նշանակում է՝ սեղան, սեղանաձև։

Պատմություն

Հիմնադրվել է մ․ թ. ա. 750 թվականին հույների կողմից։ Հնում եղել Է Պոնտական թագավորության կարևոր քաղաքներից մեկը։ Հետագայում մտել է Հռոմեական և Բյուզանդական կայսրությունների կազմի մեջ։ Հուստինիանոս կայսրը (527– 565) այն մտցրել է Առաջին Հայք պրովինցիայի մեջ։ 13-րդ դարում դարձել է Տրապիզոնի հունական փոքրիկ թագավորության մայրաքաղաքը, իսկ 16-17-րդ դդ-ից՝ Օսմանյան կայսրության նույնանուն մարզի կենտրոնը։

Բնակչություն

Տրապիզոնի շրջաններ

• 2012 - 757.898
• 2011 - 757.353
• 2010 - 763.714
• 2009 - 765.983
• 2008 - 748.000
• 2007 - 740.569
• 2000 - 775.137
• 1990 - 795.849
• 1985 - 786.194
• 1980 - 731.045
• 1975 - 719.008
• 1970 - 659.120
• 1965 - 595.782
• 1960 - 532.999
• 1955 - 462.249
• 1950 - 420.279
• 1945 - 395.384
• 1940 - 390.733
• 1935 - 360.679

Հայերը Տրապիզոնում

Տրապիզոնի մասին բազմաթիվ վկայություններ ունեն հայ մատենագիրները։ Այստեղ մինչև 1915 թվականի եղեռնը հայերը մեծ թիվ էին կազմում։ 1872-1873 թվականներին քաղաքում կար շուրջ 800 տուն հայ բնակիչ, իսկ 1915-ի նախօրյակին՝ հայերի թիվը 14-15 հազար էր։ Մինչև Առաջին համաշխարհային պատերազմը քաղաքի արհեստներն ու առևտուրը հիմնականում գտնվում Էին հայերի ձեռքին։ Հայերն ունեին 3 վարժարան, 3 եկեղեցի՝ Ս. Աստվածածին, որ կառուցվել է 1414 թվականին՝ խոջա Շամշադինի միջոցներով, Ս. Հովհաննես, Ս. Ստեփանոս։ Քաղաքի շուրջը կային հայաբնակ բազմաթիվ ամառանոց գյուղեր՝ Զեֆանով, Սոուգսու, Կռոպի, Պարիամ ևն։ Կարևոր հնություններից են բերդը՝ իր աշտարակավոր պարիսպներով, եկեղեցիները, մզկիթները ևն։

Հայտնի հայեր Տրապիզոնից

Այստեղից են հայտնի ջութակահար, Բրյուսելի կոնսերվատորիայի պրոֆ. Դավիթ Դավթյանը (1877-1911), հայտնի ծովանկարիչ Վարդան Մախոխյանը (1869-1937), նկարիչներ Բյուզանդ Կոջամանյանը, Արշակ Ֆեթվաճյանը (1866–1947), Սիմոն Երեմյանը (1871-1938), ճարտարապետ Լևոն Կյուրեղյանը (1871-1950), ՀԽՍՀ ժողդերասան Համբարձում Խաչանյանը (1894-1944), ՀԽՍՀ ժողդերասան Արման Կոթիկյանը (1896-1968), կոմպոզիտոր Երվանդ Սահառունին (1894-1967), գրող Լևոն-Զավեն Սյուրմելյանը (1907-1995)։

Սպորտ

• Trabzonspor - Թուրքիայի ֆուտբոլային լիգայի "Մեծ քառյակի" ակումբներից մեկը։

Տեղական լրատվամիջոցներ

Թերթեր

• Kuzey Ekspres
• Karadeniz
• Taka
• Karadeniz'de İlkhaber
• Türksesi
• Karadeniz'de Günebakış
• İlk Haber
• TÜRKsesi

Ռադիոկայաններ

• Taka FM
• Kuzey FM
• Radyo Kadırga
• Zigana Radyo
• TRT Trabzon Radyosu
• Radyo KTU
• Bayrak FM

Հեռուստաալիքներ

• Kadırga TV
• Kanal Trabzon
• Zigana TV
• Kanal Mavi
• Trabzon TV
• Kuzey TV
• Meltem TV
• Köprübaşı TV

Հյուպատոսարաններ

• Ռուսաստանի Դաշնություն
• Վրաստան
• Իրանի Իսլամական Հանրապետություն
• Պանամա
• Մակեդոնիայի Հանրապետություն
• Սլովակիա
• Էստոնիա
• Գերմանիա

Քույր-քաղաքներ

• Սոչի, Ռուսաստան (1993)
• Ռիժաո, Չինաստան (1997)
• Զիգետվար, Հունգարիա (1998)
• Բաթում, Վրաստան (2000)
• Ռաշթ, Իրան (2000)
• Զենջան, Իրան (2001)
• Տրավնիկ, Բոսնիա և Հերցեգովինա (2005)
• Մարաշ, Թուրքիա