Կոնրադ Լորենց

Կոնրադ Լորենց; Konrad Lorenz
Ծնվել է	նոյեմբերի 7, 1903; Վիեննա, Ավստրո-Հունգարիա
Մահացել է	փետրվարի 27, 1989 (85 տարեկանում); Վիեննա, Ավստրիա
Գերեզման	Սանկտ Անդրե-Վյորդերն
Քաղաքացիություն	Ավստրիա
Մասնագիտություն	էթոլոգ, կենդանաբան, կենսաբան, համալսարանի պրոֆեսոր, գրող, բժիշկ, փիլիսոփա, հոգեբան և բնագետ
Հաստատություն(ներ)	Վիեննայի համալսարան, Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան և Քյոնիգսբերգի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	Էթոլոգիա և փիլիսոփայություն
Պաշտոն(ներ)	հոգեբան
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Լեոպոլդինա, Ավստրիայի գիտությունների ակադեմիա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Բավարիական գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Կոլումբիայի համալսարան, Վիեննայի համալսարան և Վիեննայի համալսարան
Գիտական աստիճան	բժշկության դոկտոր (1928) և փիլիսոփայության դոկտոր (1933)
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն
Պարգևներ	Բժշկության կամ ֆիզիոլոգիայի Նոբելյան մրցանակ Չինո դել Դուկա մրցանակ Մեծ Խաչ աստղով և ուսի ժապավենով Արվեստի և գիտության ոլորտում ունեցած վաստակի շքանշան Քալինգի մրցանակ Գիտության և արվեստի Բաբարիական Մաքսիմիլիանի շքանշան Վիեննա քաղաքի գիտության մրցանակ Վիեննայի պատվավոր քաղաքացի Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ և Ավստրիական պատվո նշան «Գիտության և արվեստի համար»
Կուսակցություն	Նացիոնալ-սոցիալիստական գերմանական բանվորական կուսակցություն
Ամուսին(ներ)	Margarethe Gebhardt?
Հայր	Ադիլֆ Լորենց
	Konrad Lorenz Վիքիպահեստում

Կոնրադ Լորենց (1903, նոյեմբերի 7, Վիեննա - 1989, փետրվարի 27, Վիեննա), ավստրիացի գիտնական, էթոլոգիայի՝ կենդանիների վարքագիծն ուսումնասիրող գիտության հիմնադիրներից, բնազդն ուսումնասիրող առաջին գիտնականներից, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր^[12] (1973)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խորհրդային ռազմագերի Լորենցը

Ծնվել է բժիշկ Ադոլֆ Լորենցի ընտանիքում։ 1922 թ. ընդունվել է Կոլումբիայի համալսարանը, 1923 թվականից ուսումը շարունակել է Վիեննայի համալսարանում՝ 1928 թ. ստանալով բժշկագիտության դոկտորի կոչում։ 1933 թ. ավարտում է ասպիրանտուրան՝ բնագիտական որակավորմամբ։ Եղել է Զեևիզենի (Գերմանիա) համեմատական ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտի տնօրեն։ 1950-ական թվականներին Կոնրադ Լորենցը ցույց է տվել, որ սագի ճուտիկները ձվերից դուրս գալուց հետո առաջին 16 ժամերի ընթացքում հետևում են իրենց տեսած բոլոր առարկաներին, ինչը բնածին վարքի դրսևորում է, իսկ որ հետագայում գնում են միայն որոշակի առարկայի հետևից՝ ձեռքբերովի վարքի տարր է։

1941 թ. պրոֆեսորին զորակոչեցին վերմախտի շարքերը։ 1942 թ. պրոֆեսորը հայտնվում է արևելյան ճակատի թիկունքային հոսպիտալներից մեկի նյարդային բաժանմունքի կրտսեր բժշկի պաշտոնում։ Աշխատանքից ազատ ժամանակ Լորենցը ուսումնասիրել է մարդկային հոգեբանության պաթոլոգիաները։ 1944 թ. Լորենցին տեղափոխել են Վիտեբսկի դաշտային հոսպիտալ։ Կարմիր բանակի հարձակման ժամանակ Կոնրադը վիրավոր վիճակում գերի է ընկնում։ Սկզբում հայտնվում է Սմոլենսկում, ապա որպես ռազմագերի տեղափոխվում Հայաստան՝ Սևանում ռազմագերիների ճամբար։ Նա հիշվել է ժամապահներին նրանով ու ազատ ժամանակ որսում էր կարիճների ու հում վիճակում ուտում դրանք։ Նշվում է, որ նա նաև ժամանակ էր գտնում ուսումնասիրելու շրջակա տարածքի կենդանական աշխարհը, հետևել կենդանիների պահվածքը։

Պատերազմի ավարտից հետո Լորենցը նամակով դիմում է ակադեմիկոս Լևոն Օրբելուն՝ խնդրելով միջնորդել Ստալինի մոտ՝ իրեն գերությունից ազատելու։ Օրբելին օգնում է Լորենցին^[13]։

Անդամակցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամերիկյան և դանիական թռչնաբանական ընկերությունների անդամ
Հնդկաստանի կենդանաբանական ակադեմիայի անդամ
Շվեյցարիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամ
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի անդամ

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1964 թ. Գիտության և արվեստի Ավստրիայի շքանշան
1969 թ. Գիտության մասսայականացման համար Կալինգա մրցանակ
1972 թ. Humboldt հասարակության Ոսկե Մեդալ
1973 թ. Նոբելյան մրցանակ ֆիզիոլոգիայից
1984 թ. Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության Խաչ և աստղ շքանշան
1984 թ. Գիտության և արվեստի Bavarian Maximilian մեդալ

Մեջբերումներ Կոնրադ Լորենցից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մի՞թե էթոլոգը, որ նպատակադրել է կենդանիների մասին իմանալ ավելի շատ, քան հայտնի է որևէ մեկին, չպետք է մարդկանց հաղորդի կենդանիների ինտիմ կյանքի վերաբերյալ իր ունեցած գիտելիքները: Վերջ ի վերջո, յուրաքանչյուր գիտնական իր պարտքը պետք է համարի հանրամատչելի ձևով լայն հասարակությանը պատմել այն մասին, ինչով զբաղվում է^[14]:

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լորենց Զ. Կոնրադ, «Սողոմոն թագավորի մատանին», Ե.: Հայաստան, 1982.-248էջ^[15]
«Մարդը գտնում է իր բարեկամին»
«Քաղաքակիրթ մարդկության 8 մահացու մեղքերը»
«Էթոլոգիայի ներածությունը»

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1973/lorenz-facts.html
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 Discogs — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q504063"></a>
↑ ^6,0 ^6,1 Munzinger-Archiv — 1913.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q974352"></a>
↑ ^7,0 ^7,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ Лоренц Конрад // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ Notable Names Database — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>
↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
↑ http://www.kalingafoundationtrust.com/website/kalinga-prize-for-the-popularization-of-science.htm
↑ Լորենց, կենսագրական
↑ Նոբելյան մրցանակակիրը` Հայաստանում ռազմագերի
↑ [Կոնրադ Զ. Լորենց, «Սողոմոն թագավորի մատանին», Հայաստան, 1982]
↑ Լորենց Զ. Կոնրադ, «Սողոմոն թագավորի մատանին»

[_4a78e25011086676-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1973/lorenz-facts.html

[_d15c4397708f1d65-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>

[_b0f98056d4cd3785-3] 3,0 ^3,1 Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[_d471c47fa428a826-4] 4,0 ^4,1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[_934da7c79fbcb9e7-5] 5,0 ^5,1 Discogs — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q504063"></a>

[_eb791918f20c168e-6] 6,0 ^6,1 Munzinger-Archiv — 1913.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q974352"></a>

[_dd0fbfe2a732520f-7] 7,0 ^7,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[_d40877efad22f373-8] Лоренц Конрад // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[_8906cc27ba95cf73-9] Notable Names Database — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>

[_c88fdc6565d4a8fc-10] ttps://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/

[_2a4bf088a48287b0-11] ttp://www.kalingafoundationtrust.com/website/kalinga-prize-for-the-popularization-of-science.htm

[12] Լորենց, կենսագրական

[13] Նոբելյան մրցանակակիրը` Հայաստանում ռազմագերի

[14] [Կոնրադ Զ. Լորենց, «Սողոմոն թագավորի մատանին», Հայաստան, 1982]

[15] Լորենց Զ. Կոնրադ, «Սողոմոն թագավորի մատանին»

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]