Զառի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Կոտայքի մարզ)
Արտաքին տեսք
Այս հոդվածը ներկայացնում է Կոտայքի մարզի Զառ գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 137 հուշարձան (47 միավոր)։
հուշարձան | կառուցված | վայր, հասցե | կոորդ | համարանիշ | նշան. | հավելյալ նշումներ | պատկեր |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Ամրոց «Բերդի գլուխ» («Տիգրանաբերդ») | Ք.ա. 12դ-վաղ միջնադար | գյուղից 2 կմ հվ-աե | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Աշտարակ | Ք.ա. 2-1 հազ. | գյուղի աե մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Աշտարակ | Ք.ա. 2-1 հազ. | գյուղից 1 կմ աե, ջրաղացի մոտ | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Արձան-Կուռք | Ք.ա. 2-1 հազ. | գյուղի մեջ | — | Հ | Ա. Սեդրակյանի բակում, տեղափոխված «Ղայաբաշ» վայրից | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բացօթյա կայանների համալիր | քարի դար | գյուղից 1 կմ հս և ամ, Հատիս լեռան լանջին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Բացօթյա կայան «Զառ-1» | քարի դար | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Բացօթյա կայան «Զառ-2» | քարի դար | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Բացօթյա կայան «Զառ-3» | քարի դար | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Բացօթյա կայան «Զառ-4» | քարի դար | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Բացօթյա կայան «Զառ-5» | քարի դար | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Բացօթյա կայան «Զառ-6» | քարի դար | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Բացօթյա կայան «Զառ-7» | քարի դար | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Բացօթյա կայան «Զառ-8» | քարի դար | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Բացօթյա կայան «Զառ-9» | քարի դար | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Բացօթյա կայան «Զառ-10» | քարի դար | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Բացօթյա կայան «Զառ-11» | քարի դար | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Բերդշեն | Ք.ա. 2-1 հազ. | գյուղից 1.5 կմ հս | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Միջնաբերդ | Ք.ա. 2 հազ. | բլրի վրա | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դիտակետ-աշտարակ | Ք.ա. 2 հազ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հազ. | միջնաբերդի հս-աե մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Բերդշեն | Ք.ա. 2-1 հազ. | գյուղից 1 կմ հվ, զույգ բլուրների վրա | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Միջնաբերդ | Ք.ա. 2 հազ. | բլրի վրա | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հազ. | միջնաբերդի հս-ամ մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանաբլուր | Ք.ա. 2-1 հազ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Բերդշեն | Ք.ա. 2-1 հազ. | Ակունք-Զառ ճանապարհից 0.5 կմ աջ,հրվանդանի վրա | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դիտակետ-աշտարակ | Ք.ա. 2-1 հազ. | բլրի գագաթին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Բերդշեն | Ք.ա. 2 հազ. | գյուղից 2 կմ հվ, Գետառիաջ ափին, բլրի վրա | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2 հազ. | բնակատեղիի աե մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Բերդշեն | Ք.ա. 2-1 հազ. | գյուղից 2 կմ հվ, Գետառի ձախ ափին, բլրի վրա | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2 հազ. | բնակատեղիի աե մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Ջրանցք | Ք.ա. 2-1 հազ. միջնադար | ակունքը Գետառ գետի ձախ ափից | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Բերդշեն | Ք.ա. 2 հազ. | գյուղից 1.5 կմ հվ, Գետառի աջ ափին, բլրի վրա | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Բերդշեն | Ք.ա. 2-1 հազ. | գյուղից 1.5 կմ հվ-ամ, հրվանդանի վրա | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հազ. | բնակատեղիի հս մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Բերդշեն | Ք.ա. 2 հազ. | Ակունք-Զառ ճան.-ի 2-րդ կմ-ի վրա, Գետառի ձախ ափին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2 հազ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Բերդշեն | Ք.ա. 2 հազ. | Ակունք-Զառ ճան.-ի 2-րդ կմ-ից 0.2 կմ ձախ, 4 բլուրների վրա | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | բնակատեղիի հս մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Բերդշեն | Ք.ա. 2-1 հազ. | Ակունք-Զառ ճան.-ի 3-րդ կմ-ից 1կմ հվ | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | բնակատեղիի հս մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Բերդշեն | Ք.ա. 2-1 հազ. | Զառ-Հատիս ճան.-ի 7-րդ կմ-ի վրա,ձախ կողմում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հազ. | բնակատեղիի ամ մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Բերդշեն | Ք.ա. 2-1 հազ. | Զառ-Հատիս ճան.-ի 4-րդ կմ-ի վրա, ձախ կողմում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հազ. | բնակատեղիի աե մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Բնակատեղի | Ք.ա. 2-1 հազ. | գյուղից 2 կմ հս | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հազ. | բնակատեղի հս և հս-ամ մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Բնակատեղի | Ք.ա. 2-1 հազ. | գյուղից 3 կմ հս-աե, Սևաբերդ տանող ճան.-ի աջ կողմում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հազ. | բնակատեղիի հվ-ամ մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Բնակատեղի | Ք.ա. 2-1 հազ. | գյուղից 2 կմ հվ-աե, Գետառի աջափին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հազ. | բնակատեղիի հս-աե մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Բնակատեղի | Ք.ա. 2-1 հազ. | գյուղից 1.5 կմ ամ, ճան.-ից 0.5 կմ, 3 բլուրների վրա | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դղյակ | Ք.ա. 2-1 հազ. | բնակատեղիի հս մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հազ. | բնակատեղիի հս-ամ մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Ջրամբար | Ք.ա. 1 հազ..-20 դ. | երկու բլուրների միջև | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Ջրամբար | Ք.ա. 1 հազ..-20 դ. | երկու բլուրների միջև | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Բնակատեղի | Ք.ա. 2-1 հազ. | գյուղից 2 կմ ամ, բլուրների վրա | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հազ. | բնակատեղիի հս-ամ մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Գերեզմանոց | 17-19 դդ. | գյուղի մեջ | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Գյուղատեղի | 10-13 դդ. | գյուղի մեջ հս-աե, բնակատեղիի աե մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Գերեզմանոց | 10-13 դդ. | գյուղատեղիի հս-աե մասում | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Գյուղատեղի | 10-15 դդ. | Զառ-Սևաբերդ ճան.-ի աջ կողմում, Գետառի ձախ ափին | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Գյուղատեղի | 7-17 դդ. | գյուղից 2.5 կմ աե | — | Տ | «Օյուղներ» վայրում | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Գյուղատեղի | ուշմիջնադար | գյուղից 4 կմ աե | — | Տ | «Եղուշ» վայրում | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Գյուղատեղի | 15-17 դդ. | գյուղից 1.5 կմ աե | — | Տ | «Խարաբեք» վայրում | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Գյուղատեղի «Ձիթխաց» | 10-14 դդ. | գյուղից 1 կմ աե | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Գերեզմանոց | 10-19 դդ. | գյուղատեղիի ամ մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Խաչքար | 10-11 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Խաչքար | 10-11 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Խաչքար | 10-11 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Խաչքար | 10-11 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Խաչքար | 1261 թ. | գերեզմանոցի կենտրոնական մասում | — | Հ | արձանագիր | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Խաչքար | 1287 թ. | գերեզմանոցում | — | Հ | արձանագիր | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Խաչքար | 13-14 դդ. | գերեզմանոցում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Խաչքար | 13-14 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Խաչքար | 14-15 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Խաչքար | 14-15 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Խաչքար | 14-15 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Խաչքար | 15-16 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Խաչքար | 15-16 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Ձիթհան | 16-17 դդ. | — | Լուսանկար վերբեռնել
| ||||
Գյուղատեղի «Յայջի» | 17-18 դդ. | գյուղի ֆերմայի մոտ | — | «Գոմերիխարաբեք» վայրում | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Եկեղեցի | 10-11 դդ. | գյուղատեղիի հս մասում | — | Տ | ավերած | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Խաչքար | 13 դ. | մատուռից աե | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Խաչքար | 13 դ. | մատուռից աե | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Խաչքար | 13-14 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Խաչքար | 16-17 դդ. | — | Հ | օգտագործված է որպես ձիթհանի քար | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Կոթող | 6-7 դդ. | — | Հ | կոտրված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Գյուղատեղի | գյուղից 1.5 կմ հս | — | Հ | «Շադլուխարաբա» վայրում | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Գյուղատեղի | 17-18 դդ. | գյուղից 1.5 կմ աե | — | Հ | «Փարչլու» վայրում | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 3-2 հազ. | գյուղից 2 կմ հս-աե | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հազ. | գյուղից 5 կմ հս-աե, բլրալանջին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հազ. | Զառ-Սևաբերդ ճան.-ի 4-րդ կմ-ի վրա, ձախ կողմում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հազ. | գյուղից 4 կմ աե, Օձաբերդի ճանապարհին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հազ. | գյուղում, բլրակի վրա | — | Հ | կարասայինթաղումներ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Եկեղեցի Սբ.Կարապետ | 17-19 դդ. | գյուղի հս եզրին | — | Հ | ![]()
| ||
Խաչքար | 11-12 դդ. | եկեղեցու բակում, աե պարսպի մոտ | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Խաչքար | 13-14 դդ. | աե պարսպի մոտ | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Խաչքար | 13-14 դդ. | աե պարսպի մոտ | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Խաչքար | 15-16 դդ. | ագուցված հս պատին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Խաչքար | 15-16 դդ. | ագուցված բեմի ճակատին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Գերեզմանոց | 9-19 դդ. | եկեղեցուց100 մ աե | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Խաչքար | 10 դ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Խաչքար | 10 դ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Խաչքար | 13-14 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Խաչքար | 15-16 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Խաչքար | 15-16 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Ժայռապատկերների համալիր | Ք.ա. 5-3 հազ. | «Վերին Սարատեղ վայրում» | — | Հ | լավայի հոսքի աջ և ձախ կողմերում | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Դամբանաբլուր | Ք.ա. 3-2 հազ. | լավայի հոսքի ձախ կողմում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Դամբանաբլուր | Ք.ա. 3-2 հազ. | լավայի հոսքի ձախ կողմում, սարահարթի վրա | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Ժայռապատկերների խումբ | Ք.ա. 5-3 հազ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Ժայռապատկեր` Այծ | Ք.ա. 3-2 հազ. | լավայի հոսքի աջ կողմում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Ժայռապատկեր` Մարդ և աստղ | Ք.ա. 5-4 հազ. | լավայի հոսքի աջ կողմում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Ժայռապատկեր` Մարդ, ոտքերի մոտ օձ | Ք.ա. 5-4 հազ. | լավայի հոսքի աջ կողմում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Ժայռապատկեր` «Աղոթող մարդը» | Ք.ա. 5-4 հազ. | լավայի հոսքի ձախ կողմում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Ժայռապատկերների խումբ | Ք.ա. 4-3 հազ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Ժայռապատկեր` «Օձ» | Ք.ա. 4-3 հազ. | լավայի հոսքի մեջ | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Ժայռապատկեր` որսի տեսարան | Ք.ա. 4-3 հազ. | լավայի հոսքի մեջ | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Ժայռապատկեր՝ «Որսորդ» | Ք.ա. 4-3 հազ. | լավայի հոսքի մեջ | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Ժայռապատկեր՝ «Աչքեր» | Ք.ա. 4-3 հազ. | լավայի հոսքի եզրին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
«Տաճար» | Ք.ա. 4-3 հազ. | լավայի հոսքի եզրին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
«Տաճար» | Ք.ա. 4-3 հազ. | լավայի հոսքի եզրին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Ժայռապատկեր` «Օձ-աստված» | Ք.ա. 4-3 հազ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Ժայռապատկեր` «Նախամայր» | Ք.ա. 4-3 հազ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
«Տաճար» | Ք.ա. 4-3 հազ. | լավայի հոսքի աջ եզրին | — | Հ | լավայի հոսքին հպված է աջ կողմից | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Ժայռապատկեր | Ք.ա. 4-3 հազ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Ժայռապատկեր | Ք.ա. 4-3 հազ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Ժայռապատկեր | Ք.ա. 4-3 հազ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Ժայռապատկեր | Ք.ա. 4-3 հազ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին | 1972 թ. | գյուղի սկզբնամասում | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Մատուռ | 16-17 դդ. | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Մատուռ | 19 դ. | Լեռնագյուղ գյուղատեղիից 1 կմ աե, բլրի վրա | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Ջրաղաց | 19 դ. | գյուղից 1 կմ աե | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Քարայր-կացարան | քարի դար- ուշ միջնադար | գյուղից 0.5 կմ հս | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Քարայր-կացարան «Աբողլու զաղա» | քարի դար-միջնադար | գյուղից 1.5 կմ աե | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Քարայր-կացարան «Կաթլիկ զաղա» | պալեոլիթ-միջնադար | գյուղից 4.5 կմ աե | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Քարայր-կացարան «Պառվի քարայր» | պալեոլիթ-միջնադար | գյուղից 0.2-0.3 կմ հվ-աե | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
|
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|