Բջնիի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Կոտայքի մարզ)

Այս հոդվածը ներկայացնում է Կոտայքի մարզի Բջնի գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից^[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 143 հուշարձան (49 միավոր)։

հուշարձան	կառուցված	վայր, հասցե	կոորդ	համարանիշ	նշան.	հավելյալ նշումներ	պատկեր
Ամրոց	5-16 դդ.	գյուղի աե մասում, քարաժայռի վրա, Հրազդան գետի աջ ափին	—	6.19/1	Հ	Պահլավունիների, ապա Զաքարյանների նստավայրից մեկը	բեռնել պատկեր
Մեծ (Վերին) բերդ	10-16 դդ.	քարաժայռի գագաթի վրա	—	6.19/1.1	Հ		բեռնել պատկեր
Եկեղեցի Սբ. Խաչ	9-10 դդ.	ամրոցի կենտրոնական հատվածում	—	6.19/1.1.1	Հ	կենտրոնագմբեթ, խաչաձև հատակագծով, պահպանվել են հիմնապատերը	բեռնել պատկեր
Ջրամբար	10 դ.	ամրոցի կենտրոնական հատվածում	—	6.19/1.1.2	Հ	պեղվել է 1977-1981, 2003 թթ.	բեռնել պատկեր
Պալատ	10 դ.		—	6.19/1.1.3	Հ		բեռնել պատկեր
Ստորին (Փոքր) բերդ	10-16 դդ. աե	Մեծ բերդից աե	—	6.19/1.2	Հ		բեռնել պատկեր
Գաղտնուղի	10 դ.		—	6.19/1.2.1	Հ		բեռնել պատկեր
Գերեզմանոց	15-20 դդ.	գյուղի մեջ, Բջնիի վանքից հս	—	6.19/2	Տ		բեռնել պատկեր
Տապանաքար	1468 թ.		—	6.19/2.1	Տ	արձանագիր	բեռնել պատկեր
Տապանաքար	16-17 դդ.		—	6.19/2.2	Տ		բեռնել պատկեր
Տապանաքար	16-17 դդ.		—	6.19/2.3	Տ		բեռնել պատկեր
Տապանաքար	16-17 դդ.		—	6.19/2.4	Տ		բեռնել պատկեր
Տապանաքար	16-17 դդ.		—	6.19/2.5	Տ		բեռնել պատկեր
Տապանաքար	1683 թ.		—	6.19/2.6	Տ	արձանագիր	բեռնել պատկեր
Գերեզմանոց	միջնադար	գյուղի մեջ	—	6.19/3	Տ	կամրջի մոտ	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/3.1	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/3.2	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/3.3	Հ		բեռնել պատկեր
Գերեզմանոց	միջնադար	գյուղի հվ եզրին	—	6.19/4	Տ	Խ. Մովսիսյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12 դ.		—	6.19/4.1	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/4.2	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/4.3	Հ		բեռնել պատկեր
Գյուղատեղի	9-16 դդ.	գյուղի հվ-աե եզրին, «Խաչի դոշ» վայրում	—	6.19/5	Տ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	11-12 դդ.		—	6.19/5.1	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12 դ.		—	6.19/5.2	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/5.3	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/5.4	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/5.5	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/5.6	Հ		բեռնել պատկեր
Դամբարանադաշտ	Ք.ա. 3-1 հազ.	գյուղի հվ-աե մասում, «Խաչի դոշ» վայրում, Հրազդանի ձախափնյա սարահարթի վրա	—	6.19/6	Հ	1929 թ. հետախուզական պեղումներ է կատարել ՀՀ հուշարձանների պահպ. կոմ. արշավախումբը	բեռնել պատկեր
Եկեղեցի	ուշ միջնադար	գյուղից 2 կմ հս, «Սուննաթ» վայրում	—	6.19/7	Տ	պահպանվել են միայն հիմքերը	բեռնել պատկեր
Եկեղեցի Սբ. Բարօրություն	12-13 դդ.	գյուղի մեջ, Բջնի-Հրազդան ճանապարհի ձախ կողմում	—	6.19/8	Հ		բեռնել պատկեր
Եկեղեցի Սբ. Գևորգ	13-17 դդ.	գյուղի մեջ, Սբ. Աստվածածին եկեղեցուց 100 մ հվ-աե	—	6.19/9	Հ	բազիլիկ սրահ	բեռնել պատկեր
Արձանագրություն	13 դ.	եկեղեցու մոտ	—	6.19/9.1	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	1189 թ.		—	6.19/9.2	Հ	արձանագիր	բեռնել պատկեր
Խաչքար	13 դ.	ագուցված է ամ ճակատին, մուտքից հս	—	6.19/9.3	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	13 դ.	ագուցված է ամ ճակատին, մուտքից հվ	—	6.19/9.4	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	13 դ.	ագուցված ամ ճակատին, լուսամուտի վերևում	—	6.19/9.5	Հ	ստորին	բեռնել պատկեր
Խաչքար	16 դ.	հենված է ամ ճակատին, մուտքից հվ	—	6.19/9.6	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	16 դ.	նախորդի կողքին	—	6.19/9.7	Հ		բեռնել պատկեր
Եկեղեցի Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ	13 դ.	գյուղի մեջ	—	6.19/10	Հ		բեռնել պատկեր
Եկեղեցի Սբ. Թադևոս առաքյալ	13-14 դդ.	գյուղի մեջ	—	6.19/11	Հ		բեռնել պատկեր
Մատուռ	13-14 դդ.		—	6.19/11.1	Հ		բեռնել պատկեր
Եկեղեցի Թուխ Մանուկ	9-10 դդ.	գյուղի մեջ, Բջնի-Հրազդան ճանապարհի ձախ կողմում	—	6.19/12	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	10-11 դդ.		—	6.19/12.1	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/12.2	Հ		բեռնել պատկեր
Գավիթ	12-13 դդ.		—	6.19/12.3	Հ		բեռնել պատկեր
Եկեղեցի Ծաղկավանք	13-14 դդ.	գյուղի մեջ	—	6.19/13	Հ	վերականգ. 20 դ., Ս. Մինասյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/13.1	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/13.2	Հ		բեռնել պատկեր
Գերեզմանոց	միջնադար		—	6.19/13.3	Հ		բեռնել պատկեր
Եկեղեցի Սբ. Հովհաննես	19 դ.	գյուղի մեջ	—	6.19/14	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	10-11 դդ.		—	6.19/14.1	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	10-11 դդ.		—	6.19/14.2	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/14.3	Հ		բեռնել պատկեր
Գերեզմանոց	միջնադար		—	6.19/14.4	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12 դ.		—	6.19/14.4.1	Տ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/14.4.2	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/14.4.3	Հ		բեռնել պատկեր
Եկեղեցի Սբ. Սարգիս	7 դ. վերականգնվել է 1648 և 1990 թթ.	Փոքր Բջնի գյուղի աե եզրին, ամրոցից 300 մ հս-աե, ժայռի գագաթի վրա	—	6.19/15	Հ	Հայաստանի միախորան ամենափոքր եկեղեցին է	բեռնել պատկեր
Գերեզմանոց	9-16 դդ.	եկեղեցուց ամ	—	6.19/15.1	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	13 դ.		—	6.19/15.1.1	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	13 դ.		—	6.19/15.1.2	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	13 դ.		—	6.19/15.1.3			բեռնել պատկեր
Խաչքար	16 դ.		—	6.19/15.1.4	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	16 դ.		—	6.19/15.1.5	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	9-10 դդ.	գյուղի մեջ	—	6.19/16	Հ	Մ. Գրիգորյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	9-10 դդ.	գյուղի մեջ	—	6.19/17	Հ	Մ. Գրիգորյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	10 դ.	գյուղի մեջ	—	6.19/18	Հ	Մ. Գրիգորյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	10-11 դդ.	գյուղի մեջ	—	6.19/19	Հ	Մ. Գրիգորյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12 դ.	գյուղի մեջ	—	6.19/20	Հ	Մ. Գրիգորյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12 դ.	գյուղի մեջ	—	6.19/21	Հ	Բ. Սահակյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12 դ.	գյուղի մեջ	—	6.19/22	Հ	դպրոցի մոտ, Մ. Ներսեսյանի տան մոտ	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12 դ.	գյուղիաե մասում	—	6.19/23	Հ	Ա. Մաթևոսյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12 դ.	գյուղի հս եզրին	—	6.19/24	Հ	Վ. Աբրահամյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12 դ.	գյուղի հս եզրին	—	6.19/25	Հ	Վ. Աբրահամյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	գյուղի մեջ	—	6.19/26	Հ	Բարեկամության փող. N 46 տան մոտ	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	գյուղի մեջ	—	6.19/27	Հ	Խ. Հակոբյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	գյուղի հվ եզրին	—	6.19/28	Հ	ճանապարհի աջ կողմին	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	գյուղի հվ եզրին	—	6.19/29	Հ	ճանապարհի աջ կողմին	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	գյուղի հվ եզրին	—	6.19/30	Հ	Յա. Դավթյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	գյուղի հվ եզրին	—	6.19/31	Հ	Շ. Դավթյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	գյուղի հվ-աե եզրին	—	6.19/32	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	գյուղի հս եզրին	—	6.19/33	Հ	Վ. Աբրահամյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	գյուղի հս եզրին	—	6.19/34	Հ	Շ. Սիմոնյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	գյուղի հս եզրին	—	6.19/35	Հ	Հ. Սիմոնյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	գյուղի հս եզրին	—	6.19/36	Հ	Մ. Հովհաննիսյանի հողամասում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	գյուղի հս եզրին	—	6.19/37	Հ	Մ. Հովհաննիսյանի հողամասում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	13 դ.	գյուղի հս եզրին	—	6.19/38	Հ	Շ. Դավթյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	13 դ.	գյուղի հս եզրին	—	6.19/39	Հ	Վ. Աբրահամյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Խաչքար	13-14 դդ.	գյուղի հս եզրին	—	6.19/40	Հ	Գ. Սահակյանի տնամերձում	բեռնել պատկեր
Հուշաղբյուր	1958 թ.	գյուղի մեջ	—	6.19/41	Տ	Թուխ Մանուկ եկեղեցու մոտ	բեռնել պատկեր
Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին	1967 թ.	գյուղի մեջ	—	6.19/42		ճարտ. Ռ. Առաքելյան քանդ. Վ.Սողոմոնյան	բեռնել պատկեր
Մատուռ	18-19 դդ.	գյուղի մեջ, ալրաղացի մոտ	—	6.19/43	Տ		բեռնել պատկեր
Մատուռ «Խանգրա ժամ»	ուշ միջնադար	գյուղի հս եզրին, «Վանքի ձոր» վայրում	—	6.19/44	Տ	վերականգ. 20 դ. սկիզբ	բեռնել պատկեր
Մատուռ Կիրակնամուտ	միջնադար	գյուղի հվ-աե մասում	—	6.19/45	Տ	վերակառ. 20 դ.	բեռնել պատկեր
Խաչքար	10 դ.		—	6.19/45.1	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	11-12 դդ.		—	6.19/45.2	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12 դ.		—	6.19/45.3	Հ		բեռնել պատկեր
Մատուռ Սբ. Մինաս	ուշ միջնադար	գյուղից 2 կմ հս	—	6.19/46	Տ	վերակառ. 20 դ.	բեռնել պատկեր
Խաչքար	16-17 դդ.		—	6.19/46.1	Հ		բեռնել պատկեր
Մատուռ Սբ. Հարություն	20 դ. սկիզբ	գյուղից 0.5 կմ հս	—	6.19/47	Տ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	11 դ.		—	6.19/47.1	Հ		բեռնել պատկեր
Տապանաքար	1281 թ.		—	6.19/47.2	Հ	արձանագիր	բեռնել պատկեր
Մատուռ Թուխ Մանուկ (Սբ. Հովհաննես)	12-13 դդ.	գյուղի մեջ	—	6.19/48	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	մատուռի ներսում	—	6.19/48.1	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	մատուռի ներսում	—	6.19/48.2	Հ		բեռնել պատկեր
Վանական համալիր	11-17 դդ.	գյուղի կենտրոնական մասում	—	6.19/49	Հ		բեռնել պատկեր
Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին	1031 թ.	վանական համալիրի կենտրոնական մասում	—	6.19/49.1	Հ	կառուցել է Գրիգոր Պահլավունին	բեռնել պատկեր
Քանդակ գիպսից	11 դ.	Ավագ խորանի աե պատին	—	6.19/49.1.1			բեռնել պատկեր
Արձանագրություն	1031 թ.	հվ ճակատին, մուտքից աջ	—	6.19/49.1.2	Հ	Գրիգոր Պահլավունու շինարարական արձանագրությունը	բեռնել պատկեր
Արձանագրություն	1209 թ.	հվ մուտքի ճակատակալի վրա	—	6.19/49.1.3	Հ	Վահրամ Չաուշի եկեղեցու, վերաշինման արձանագրությունը	բեռնել պատկեր
Մատուռ-զանգակատուն	1272 թ.	կից է հվ ճակատի աե հատվածին	—	6.19/49.2	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	13 դ.	ագուցված է ամ ճակատի խորշում	—	6.19/49.2.1	Հ	արձանագիր	բեռնել պատկեր
Պարիսպ	1666 թ.		—	6.19/49.3	Հ	կառուցել է Մովսես վարդապետը	բեռնել պատկեր
Գերեզմանոց	միջնադար	վանքի պարսպապատի ներսում	—	6.19/49.4	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12 դ.		—	6.19/49.4.1	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար, կազմող` Գրիգոր	12-13 դդ.		—	6.19/49.4.2	Հ	արձանագիր	բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/49.4.3	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	1219 թ.		—	6.19/49.4.4	Հ	արձանագիր	բեռնել պատկեր
Խաչքար	1232 թ.		—	6.19/49.4.5	Հ	արձանագիր	բեռնել պատկեր
Խաչքար, կազմող` Մելիքսեթ	1578 թ.		—	6.19/49.4.6	Հ	արձանագիր	բեռնել պատկեր
Խաչքար	1589 թ.		—	6.19/49.4.7	Հ	արձանագիր	բեռնել պատկեր
Խաչքար	16 դ.		—	6.19/49.4.8	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	17 դ.		—	6.19/49.4.9	Հ		բեռնել պատկեր
Թևավոր խաչ	6-7 դդ.		—	6.19/49.5	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	եկեղեցու աե կողմում	—	6.19/49.6	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	եկեղեցու աե կողմում	—	6.19/49.7	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	եկեղեցու աե կողմում	—	6.19/49.8	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.	եկեղեցու աե կողմում	—	6.19/49.9	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/49.1	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	12-13 դդ.		—	6.19/49.11	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար Աստվածատուրի	12-13 դդ.		—	6.19/49.12	Հ	արձանագիր	բեռնել պատկեր
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու աե կողմում	—	6.19/49.13	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու աե կողմում	—	6.19/49.14	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	13-14 դդ.		—	6.19/49.15	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	13-14 դդ.		—	6.19/49.16	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	13-14 դդ.		—	6.19/49.17	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	13-14 դդ.		—	6.19/49.18	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	14-15 դդ.		—	6.19/49.19	Հ		բեռնել պատկեր
Խաչքար	16-17 դդ.		—	6.19/49.2			բեռնել պատկեր
Խաչքար, կազմող` Մելիքսեթ	1580 թ.	կանգնեցված է պարսպի վրա	—	6.19/49.21	Հ	արձանագիր	բեռնել պատկեր
Խաչքար	16 դ.	կանգնեցված է պարսպի վրա նախորդից հս	—	6.19/49.22	Հ	վերին հատվածը	բեռնել պատկեր