Բջնիի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Կոտայքի մարզ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Այս հոդվածը ներկայացնում է Կոտայքի մարզի Բջնի գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 143 հուշարձան (49 միավոր)։


հուշարձան կառուցված վայր, հասցե կոորդ համարանիշ նշան. հավելյալ նշումներ պատկեր
Ամրոց 5-16 դդ. գյուղի աե մասում, քարաժայռի վրա, Հրազդան գետի աջ ափին 6.19/1 Հ Պահլավունիների, ապա Զաքարյանների նստավայրից մեկը Bjni Fortress.JPG բեռնել պատկեր

Մեծ (Վերին) բերդ 10-16 դդ. քարաժայռի գագաթի վրա 6.19/1.1 Հ բեռնել պատկեր

Եկեղեցի Սբ. Խաչ 9-10 դդ. ամրոցի կենտրոնական հատվածում 6.19/1.1.1 Հ կենտրոնագմբեթ, խաչաձև հատակագծով, պահպանվել են հիմնապատերը Եկեղեցի Սբ. Խաչ9.JPG բեռնել պատկեր

Ջրամբար 10 դ. ամրոցի կենտրոնական հատվածում 6.19/1.1.2 Հ պեղվել է 1977-1981, 2003 թթ. բեռնել պատկեր

Պալատ 10 դ. 6.19/1.1.3 Հ բեռնել պատկեր

Ստորին (Փոքր) բերդ 10-16 դդ. աե Մեծ բերդից աե 6.19/1.2 Հ բեռնել պատկեր

Գաղտնուղի 10 դ. 6.19/1.2.1 Հ բեռնել պատկեր

Գերեզմանոց 15-20 դդ. գյուղի մեջ, Բջնիի վանքից հս 6.19/2 Տ բեռնել պատկեր

Տապանաքար 1468 թ. 6.19/2.1 Տ արձանագիր բեռնել պատկեր

Տապանաքար 16-17 դդ. 6.19/2.2 Տ բեռնել պատկեր

Տապանաքար 16-17 դդ. 6.19/2.3 Տ բեռնել պատկեր

Տապանաքար 16-17 դդ. 6.19/2.4 Տ բեռնել պատկեր

Տապանաքար 16-17 դդ. 6.19/2.5 Տ բեռնել պատկեր

Տապանաքար 1683 թ. 6.19/2.6 Տ արձանագիր բեռնել պատկեր

Գերեզմանոց միջնադար գյուղի մեջ 6.19/3 Տ կամրջի մոտ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/3.1 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/3.2 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/3.3 Հ բեռնել պատկեր

Գերեզմանոց միջնադար գյուղի հվ եզրին 6.19/4 Տ Խ. Մովսիսյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 12 դ. 6.19/4.1 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/4.2 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/4.3 Հ բեռնել պատկեր

Գյուղատեղի 9-16 դդ. գյուղի հվ-աե եզրին, «Խաչի դոշ» վայրում 6.19/5 Տ բեռնել պատկեր

Խաչքար 11-12 դդ. 6.19/5.1 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12 դ. 6.19/5.2 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/5.3 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/5.4 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/5.5 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/5.6 Հ բեռնել պատկեր

Դամբարանադաշտ Ք.ա. 3-1 հազ. գյուղի հվ-աե մասում, «Խաչի դոշ» վայրում, Հրազդանի ձախափնյա սարահարթի վրա 6.19/6 Հ 1929 թ. հետախուզական պեղումներ է կատարել ՀՀ հուշարձանների պահպ. կոմ. արշավախումբը բեռնել պատկեր

Եկեղեցի ուշ միջնադար գյուղից 2 կմ հս, «Սուննաթ» վայրում 6.19/7 Տ պահպանվել են միայն հիմքերը բեռնել պատկեր

Եկեղեցի Սբ. Բարօրություն 12-13 դդ. գյուղի մեջ, Բջնի-Հրազդան ճանապարհի ձախ կողմում 6.19/8 Հ բեռնել պատկեր

Եկեղեցի Սբ. Գևորգ 13-17 դդ. գյուղի մեջ, Սբ. Աստվածածին եկեղեցուց 100 մ հվ-աե 6.19/9 Հ բազիլիկ սրահ St. Gevorg church in Bjni 07.JPG բեռնել պատկեր

Արձանագրություն 13 դ. եկեղեցու մոտ 6.19/9.1 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 1189 թ. 6.19/9.2 Հ արձանագիր բեռնել պատկեր

Խաչքար 13 դ. ագուցված է ամ ճակատին, մուտքից հս 6.19/9.3 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 13 դ. ագուցված է ամ ճակատին, մուտքից հվ 6.19/9.4 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 13 դ. ագուցված ամ ճակատին, լուսամուտի վերևում 6.19/9.5 Հ ստորին բեռնել պատկեր

Խաչքար 16 դ. հենված է ամ ճակատին, մուտքից հվ 6.19/9.6 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 16 դ. նախորդի կողքին 6.19/9.7 Հ բեռնել պատկեր

Եկեղեցի Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ 13 դ. գյուղի մեջ 6.19/10 Հ բեռնել պատկեր

Եկեղեցի Սբ. Թադևոս առաքյալ 13-14 դդ. գյուղի մեջ 6.19/11 Հ բեռնել պատկեր

Մատուռ 13-14 դդ. 6.19/11.1 Հ բեռնել պատկեր

Եկեղեցի Թուխ Մանուկ 9-10 դդ. գյուղի մեջ, Բջնի-Հրազդան ճանապարհի ձախ կողմում 6.19/12 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 10-11 դդ. 6.19/12.1 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/12.2 Հ բեռնել պատկեր

Գավիթ 12-13 դդ. 6.19/12.3 Հ բեռնել պատկեր

Եկեղեցի Ծաղկավանք 13-14 դդ. գյուղի մեջ 6.19/13 Հ վերականգ. 20 դ., Ս. Մինասյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/13.1 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/13.2 Հ բեռնել պատկեր

Գերեզմանոց միջնադար 6.19/13.3 Հ բեռնել պատկեր

Եկեղեցի Սբ. Հովհաննես 19 դ. գյուղի մեջ 6.19/14 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 10-11 դդ. 6.19/14.1 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 10-11 դդ. 6.19/14.2 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/14.3 Հ բեռնել պատկեր

Գերեզմանոց միջնադար 6.19/14.4 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12 դ. 6.19/14.4.1 Տ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/14.4.2 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/14.4.3 Հ բեռնել պատկեր

Եկեղեցի Սբ. Սարգիս 7 դ. վերականգնվել է 1648 և 1990 թթ. Փոքր Բջնի գյուղի աե եզրին, ամրոցից 300 մ հս-աե, ժայռի գագաթի վրա 6.19/15 Հ Հայաստանի միախորան ամենափոքր եկեղեցին է Saint Sargis Bjni.JPG բեռնել պատկեր

Գերեզմանոց 9-16 դդ. եկեղեցուց ամ 6.19/15.1 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 13 դ. 6.19/15.1.1 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 13 դ. 6.19/15.1.2 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 13 դ. 6.19/15.1.3 բեռնել պատկեր

Խաչքար 16 դ. 6.19/15.1.4 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 16 դ. 6.19/15.1.5 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 9-10 դդ. գյուղի մեջ 6.19/16 Հ Մ. Գրիգորյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 9-10 դդ. գյուղի մեջ 6.19/17 Հ Մ. Գրիգորյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 10 դ. գյուղի մեջ 6.19/18 Հ Մ. Գրիգորյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 10-11 դդ. գյուղի մեջ 6.19/19 Հ Մ. Գրիգորյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 12 դ. գյուղի մեջ 6.19/20 Հ Մ. Գրիգորյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 12 դ. գյուղի մեջ 6.19/21 Հ Բ. Սահակյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 12 դ. գյուղի մեջ 6.19/22 Հ դպրոցի մոտ, Մ. Ներսեսյանի տան մոտ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12 դ. գյուղիաե մասում 6.19/23 Հ Ա. Մաթևոսյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 12 դ. գյուղի հս եզրին 6.19/24 Հ Վ. Աբրահամյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 12 դ. գյուղի հս եզրին 6.19/25 Հ Վ. Աբրահամյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. գյուղի մեջ 6.19/26 Հ Բարեկամության փող. N 46 տան մոտ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. գյուղի մեջ 6.19/27 Հ Խ. Հակոբյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. գյուղի հվ եզրին 6.19/28 Հ ճանապարհի աջ կողմին բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. գյուղի հվ եզրին 6.19/29 Հ ճանապարհի աջ կողմին բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. գյուղի հվ եզրին 6.19/30 Հ Յա. Դավթյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. գյուղի հվ եզրին 6.19/31 Հ Շ. Դավթյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. գյուղի հվ-աե եզրին 6.19/32 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. գյուղի հս եզրին 6.19/33 Հ Վ. Աբրահամյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. գյուղի հս եզրին 6.19/34 Հ Շ. Սիմոնյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. գյուղի հս եզրին 6.19/35 Հ Հ. Սիմոնյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. գյուղի հս եզրին 6.19/36 Հ Մ. Հովհաննիսյանի հողամասում բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. գյուղի հս եզրին 6.19/37 Հ Մ. Հովհաննիսյանի հողամասում բեռնել պատկեր

Խաչքար 13 դ. գյուղի հս եզրին 6.19/38 Հ Շ. Դավթյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 13 դ. գյուղի հս եզրին 6.19/39 Հ Վ. Աբրահամյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Խաչքար 13-14 դդ. գյուղի հս եզրին 6.19/40 Հ Գ. Սահակյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

Հուշաղբյուր 1958 թ. գյուղի մեջ 6.19/41 Տ Թուխ Մանուկ եկեղեցու մոտ բեռնել պատկեր

Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին 1967 թ. գյուղի մեջ 6.19/42 ճարտ. Ռ. Առաքելյան քանդ. Վ.Սողոմոնյան Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին, Բջնի (1).JPG բեռնել պատկեր

Մատուռ 18-19 դդ. գյուղի մեջ, ալրաղացի մոտ 6.19/43 Տ բեռնել պատկեր

Մատուռ «Խանգրա ժամ» ուշ միջնադար գյուղի հս եզրին, «Վանքի ձոր» վայրում 6.19/44 Տ վերականգ. 20 դ. սկիզբ բեռնել պատկեր

Մատուռ Կիրակնամուտ միջնադար գյուղի հվ-աե մասում 6.19/45 Տ վերակառ. 20 դ. բեռնել պատկեր

Խաչքար 10 դ. 6.19/45.1 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 11-12 դդ. 6.19/45.2 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12 դ. 6.19/45.3 Հ բեռնել պատկեր

Մատուռ Սբ. Մինաս ուշ միջնադար գյուղից 2 կմ հս 6.19/46 Տ վերակառ. 20 դ. բեռնել պատկեր

Խաչքար 16-17 դդ. 6.19/46.1 Հ բեռնել պատկեր

Մատուռ Սբ. Հարություն 20 դ. սկիզբ գյուղից 0.5 կմ հս 6.19/47 Տ բեռնել պատկեր

Խաչքար 11 դ. 6.19/47.1 Հ բեռնել պատկեր

Տապանաքար 1281 թ. 6.19/47.2 Հ արձանագիր բեռնել պատկեր

Մատուռ Թուխ Մանուկ (Սբ. Հովհաննես) 12-13 դդ. գյուղի մեջ 6.19/48 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. մատուռի ներսում 6.19/48.1 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. մատուռի ներսում 6.19/48.2 Հ բեռնել պատկեր

Վանական համալիր 11-17 դդ. գյուղի կենտրոնական մասում 6.19/49 Հ բեռնել պատկեր

Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին 1031 թ. վանական համալիրի կենտրոնական մասում 6.19/49.1 Հ կառուցել է Գրիգոր Պահլավունին Բջնիի սուրբ Աստվածածին եկեղեցի (6).JPG բեռնել պատկեր

Քանդակ գիպսից 11 դ. Ավագ խորանի աե պատին 6.19/49.1.1 բեռնել պատկեր

Արձանագրություն 1031 թ. հվ ճակատին, մուտքից աջ 6.19/49.1.2 Հ Գրիգոր Պահլավունու շինարարական արձանագրությունը բեռնել պատկեր

Արձանագրություն 1209 թ. հվ մուտքի ճակատակալի վրա 6.19/49.1.3 Հ Վահրամ Չաուշի եկեղեցու, վերաշինման արձանագրությունը բեռնել պատկեր

Մատուռ-զանգակատուն 1272 թ. կից է հվ ճակատի աե հատվածին 6.19/49.2 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 13 դ. ագուցված է ամ ճակատի խորշում 6.19/49.2.1 Հ արձանագիր բեռնել պատկեր

Պարիսպ 1666 թ. 6.19/49.3 Հ կառուցել է Մովսես վարդապետը բեռնել պատկեր

Գերեզմանոց միջնադար վանքի պարսպապատի ներսում 6.19/49.4 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12 դ. 6.19/49.4.1 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար, կազմող` Գրիգոր 12-13 դդ. 6.19/49.4.2 Հ արձանագիր բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/49.4.3 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 1219 թ. 6.19/49.4.4 Հ արձանագիր բեռնել պատկեր

Խաչքար 1232 թ. 6.19/49.4.5 Հ արձանագիր բեռնել պատկեր

Խաչքար, կազմող` Մելիքսեթ 1578 թ. 6.19/49.4.6 Հ արձանագիր Բջնիի սուրբ Աստվածածին եկեղեցի (4).JPG բեռնել պատկեր

Խաչքար 1589 թ. 6.19/49.4.7 Հ արձանագիր բեռնել պատկեր

Խաչքար 16 դ. 6.19/49.4.8 Հ Բջնիի սուրբ Աստվածածին եկեղեցի (3).JPG բեռնել պատկեր

Խաչքար 17 դ. 6.19/49.4.9 Հ բեռնել պատկեր

Թևավոր խաչ 6-7 դդ. 6.19/49.5 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. եկեղեցու աե կողմում 6.19/49.6 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. եկեղեցու աե կողմում 6.19/49.7 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. եկեղեցու աե կողմում 6.19/49.8 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. եկեղեցու աե կողմում 6.19/49.9 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/49.1 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 12-13 դդ. 6.19/49.11 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար Աստվածատուրի 12-13 դդ. 6.19/49.12 Հ արձանագիր բեռնել պատկեր

Խաչքար 13-14 դդ. եկեղեցու աե կողմում 6.19/49.13 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 13-14 դդ. եկեղեցու աե կողմում 6.19/49.14 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 13-14 դդ. 6.19/49.15 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 13-14 դդ. 6.19/49.16 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 13-14 դդ. 6.19/49.17 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 13-14 դդ. 6.19/49.18 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 14-15 դդ. 6.19/49.19 Հ բեռնել պատկեր

Խաչքար 16-17 դդ. 6.19/49.2 բեռնել պատկեր

Խաչքար, կազմող` Մելիքսեթ 1580 թ. կանգնեցված է պարսպի վրա 6.19/49.21 Հ արձանագիր բեռնել պատկեր

Խաչքար 16 դ. կանգնեցված է պարսպի վրա նախորդից հս 6.19/49.22 Հ վերին հատվածը բեռնել պատկեր

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]


Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]