«Մարտին Հայդեգեր»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
(edited with ProveIt), նյութերի ավելացում |
||
Տող 3. | Տող 3. | ||
| բնագիր անուն = Martin Heidegger |
| բնագիր անուն = Martin Heidegger |
||
}} |
}} |
||
'''Մարտին Հայդեգեր''' ({{lang-de|Martin Heidegger}}, [[սեպտեմբերի 26]], [[1889]], [[Մեսկիրխ]], [[Գերմանական կայսրություն]] - [[մայիսի 26]], [[1976]], [[Ֆրայբուրգ իմ Բրայսգաու]], [[ԳԴՀ]]), գերմանացի փիլիսոփա, գերմանական էկզիստենցիալիզմի ակնառու ներկայացուցիչներից։ Համարվում է [[20-րդ դար]]ի խոշորագույն փիլիսոփաներից մեկը<ref>{{Cite web|url = http://slovar.cc/fil/slovar/2481043.html|title = ХАЙДЕГГЕР в Новейшем философском словаре|author = В.Н. Семенова|work = |date = |publisher = }}</ref>։ |
|||
== Կենսագրություն == |
|||
'''Մարտին Հայդեգգեր''' ([[1889]]-[[1976]], {{lang-de|Martin Heidegger}}), գերմանացի փիլիսոփա։ |
|||
Մարտին Հայդեգերը սովորել է [[Հայնրիխ Ռիկերտ]]ի մոտ: Եղել է [[Էդմունդ Հուսերլ]]ի ասիստենտը, [[Մարբուրգի համալսարան|Մարբուրգի]], [[Ֆրայբուրգի համալսարան]]ների պրոֆեսոր: Նացիստների հետ համագործակցելու համար [[1945]] թվականին հեռացվել է աշխատանքից<ref name="ՀՍՀ">{{cite book | url=https://hy.wikisource.org/wiki/%D4%B7%D5%BB:%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%8D%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6_(Soviet_Armenian_Encyclopedia)_6.djvu/155 | title=Հայկական Սովետական Հանրագիտարան | publisher=Հայկական Հանրագիտարան հրատարակչություն | author=Վիկտոր Համբարձումյան | year=1980 | location=Երևան | pages=155-156}}</ref>: |
|||
Հայդեգերի աշխարհայացքը ձևավորվել է Հուսերլի և [[Մաքս Շելեր]]ի ֆենոմենոլոգիայի, Վ. Դիլթեի «կյանքի փիլիսոփայության», դիալեկտիկական աստվածաբանության առանձին մոտիվների ազդեցությամբ: Հայդեգերի փիլիսոփայության առանցքը մարդկային գոյության («մարդու կեցության») իմաստավորման հարցն է: Ըստ նրա, մարդկային կեցության գոյաբանական հիմքը անհատի վերջնական, ժամանակավոր ու մահկանացու լինելն է, որոնց գիտակցմամբ նա ըմբռնում է նաև իր ինքնուրույն կեցությունը, իր գոյը: Այս պատճառով մարդկային գոյությունն իմաստավորվում է «հասարակական հարաբերություններից», «իրերի աշխարհից» առանձնանալու, ազատագրվելու պրոցեսում: Անձնավորության հոգևոր ապրումներն արտահայտելու և մարդու անհատական կեցությունը հաստատելու համար Հայդեգերն առանձնացնում է «վախ», «վճռականություն», «խիղճ», <մեղք», «հոգս» և նման հասկացություններն ու այդ վիճակների հոգեկան վերապրումներն ու զգացումը: Հայդեգերի փիլիսոփայության առաջացման սոցիալական և իմացաբանական պայմանավորվածությունը նույնն է, ինչ [[էկզիստենցիալիզմ]]ինը<ref name="ՀՍՀ"/>։ |
|||
Մարտին Հայտդեգգերը համարվում է [[20-րդ դար]]ի ամենաազդեցիկ գերմանացի փիլիսոփաներից մեկը։ Կոթողային ստեղծագործություններից է ''[[Կեցություն և Ժամանակ]]'', ինչպես նաև ''[[Ժամանակ և կեցություն]]'' հոդվածների ժողովածուն։ |
|||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
||
{{ծանցանկ}} |
{{ծանցանկ}} |
||
== Գրականություն == |
|||
{{bio-stub}} |
|||
* П. Гайденко "Экзистенциализм и проблема культуры (критика философии М. Хайдеггера)", М․, 1963 |
|||
* Р. Габитова "Человек и общество в немецком экзистенциализме", М․, 1972 |
|||
== Արտաքին հղումներ == |
|||
* [http://www.oac.cdlib.org/findaid/ark:/13030/tf6z09p138/ Guide to the Student Notes from Lectures by Martin Heidegger.] {{ref-en}} |
|||
* [http://www.beyng.com/ Works by Heidegger and on Heidegger (categorization)] {{ref-en}} |
|||
{{Արտաքին հղումներ}} |
{{Արտաքին հղումներ}} |
||
{{DEFAULTSORT: |
{{DEFAULTSORT:Հայդեգեր, Մարտին}} |
||
[[Կատեգորիա:Գերմանացի փիլիսոփաներ]] |
[[Կատեգորիա:Գերմանացի փիլիսոփաներ]] |
15:36, 3 Նոյեմբերի 2015-ի տարբերակ
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Մարտին Հայդեգեր (գերմ.՝ Martin Heidegger, սեպտեմբերի 26, 1889, Մեսկիրխ, Գերմանական կայսրություն - մայիսի 26, 1976, Ֆրայբուրգ իմ Բրայսգաու, ԳԴՀ), գերմանացի փիլիսոփա, գերմանական էկզիստենցիալիզմի ակնառու ներկայացուցիչներից։ Համարվում է 20-րդ դարի խոշորագույն փիլիսոփաներից մեկը[12]։
Կենսագրություն
Մարտին Հայդեգերը սովորել է Հայնրիխ Ռիկերտի մոտ: Եղել է Էդմունդ Հուսերլի ասիստենտը, Մարբուրգի, Ֆրայբուրգի համալսարանների պրոֆեսոր: Նացիստների հետ համագործակցելու համար 1945 թվականին հեռացվել է աշխատանքից[13]:
Հայդեգերի աշխարհայացքը ձևավորվել է Հուսերլի և Մաքս Շելերի ֆենոմենոլոգիայի, Վ. Դիլթեի «կյանքի փիլիսոփայության», դիալեկտիկական աստվածաբանության առանձին մոտիվների ազդեցությամբ: Հայդեգերի փիլիսոփայության առանցքը մարդկային գոյության («մարդու կեցության») իմաստավորման հարցն է: Ըստ նրա, մարդկային կեցության գոյաբանական հիմքը անհատի վերջնական, ժամանակավոր ու մահկանացու լինելն է, որոնց գիտակցմամբ նա ըմբռնում է նաև իր ինքնուրույն կեցությունը, իր գոյը: Այս պատճառով մարդկային գոյությունն իմաստավորվում է «հասարակական հարաբերություններից», «իրերի աշխարհից» առանձնանալու, ազատագրվելու պրոցեսում: Անձնավորության հոգևոր ապրումներն արտահայտելու և մարդու անհատական կեցությունը հաստատելու համար Հայդեգերն առանձնացնում է «վախ», «վճռականություն», «խիղճ», <մեղք», «հոգս» և նման հասկացություններն ու այդ վիճակների հոգեկան վերապրումներն ու զգացումը: Հայդեգերի փիլիսոփայության առաջացման սոցիալական և իմացաբանական պայմանավորվածությունը նույնն է, ինչ էկզիստենցիալիզմինը[13]։
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ Nationalencyklopedin (շվեդերեն) — 1999.
- ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118547798 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ Хайдеггер Мартин // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ CONOR.Sl
- ↑ YouTube video — ed. size: 500000000
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 https://www.radiofrance.fr/franceculture/podcasts/les-nuits-de-france-culture/les-chemins-de-la-connaissance-levinas-2-10-ma-decouverte-de-husserl-et-heidegger-1ere-diffusion-03-03-1981-1059440
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Hui Y. The Question Concerning Technology in China: An Essay in Cosmotechnics
- ↑ https://books.google.es/books?id=feWlC4ioGTYC&pg=PA29 — P. 29.
- ↑ В.Н. Семенова. «ХАЙДЕГГЕР в Новейшем философском словаре».
- ↑ 13,0 13,1 Վիկտոր Համբարձումյան (1980). Հայկական Սովետական Հանրագիտարան. Երևան: Հայկական Հանրագիտարան հրատարակչություն. էջեր 155–156.
Գրականություն
- П. Гайденко "Экзистенциализм и проблема культуры (критика философии М. Хайдеггера)", М․, 1963
- Р. Габитова "Человек и общество в немецком экзистенциализме", М․, 1972
Արտաքին հղումներ
- Guide to the Student Notes from Lectures by Martin Heidegger. (անգլ.)
- Works by Heidegger and on Heidegger (categorization) (անգլ.)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարտին Հայդեգեր» հոդվածին։ |
|