Ֆազիլ Իսկանդեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆազիլ Իսկանդեր
Фазиль Искандер
Ծնվել էմարտի 6, 1929(1929-03-06)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՍուխում, Վրացական Սոցիալիստական Խորհրդային Հանրապետություն, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Վախճանվել էհուլիսի 31, 2016(2016-07-31)[4][2][3][…] (87 տարեկան)
Վախճանի վայրՊերեդելկինո, Vnukovskoye Settlement, Նովոմոսկովսկի վարչական շրջան, Մոսկվա, Ռուսաստան[4]
ԳերեզմանՆովոդեվիչյան գերեզմանոց
Մասնագիտությունսցենարիստ, գրող, լրագրող, վիպասան, բանաստեղծ և ակնարկագիր
Լեզուռուսերեն
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Ռուսաստան
ԿրթությունՄաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտ (1954)
Ժանրերհուշագրություն, արձակ, երգիծանք, պրիտչա, էսսե և Աֆորիզմ
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ Գրողների միություն և Բավարիայի գեղարվեստի ակադեմիա
ԱշխատավայրՀրատարակչության պետական կոմիտե
Պարգևներ
Изображение автографа
Կայքfaziliskander.com
 Fazil Iskander Վիքիպահեստում

Ֆազիլ Աբդուլովիչ Իսկանդեր (ռուս.՝ Фазиль Абдулович Искандер, աբխ.՝ Фазиль Абдул-иҧа Искандер, մարտի 6, 1929(1929-03-06)[1][2][3][…], Սուխում, Վրացական Սոցիալիստական Խորհրդային Հանրապետություն, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - հուլիսի 31, 2016(2016-07-31)[4][2][3][…], Պերեդելկինո, Vnukovskoye Settlement, Նովոմոսկովսկի վարչական շրջան, Մոսկվա, Ռուսաստան[4], Մոսկվա), աբխազական ծագմամբ ռուս գրող։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆազիլ Իսկանդերը ծնվել է 1929 թվականի մարտի 6-ին Սուխումում։ Նրա հայրը ծագումով Իրանից էր[5] և ուներ պարսկական ու աբխազական արմատներ[6]։ 1938 թվականին ապագա գրողի հայրն արտաքսվել է ԽՍՀՄ-ից և նա նրա հետ այլևս չի հանդիպել։ Ապագա գրողի մանկությունն անցել է Աբխազիայի Չեգեմ գյուղում։

Ոսկե մեդալով ավարտել է Աբխազիայի ռուսական դպրոցներից մեկը, այնուհետև փորձել է ընդունվել Մոսկվայի պետական համալսարանի Փիլիսոփայական ֆակուլտետը, սակայն անհաջողությամբ[7]։ Ընդունվել է Մոսկվայի Գրադարանավարական ինստիտուտը, որտեղ երեք տարի ուսանելուց հետո տեղափոխվել է Մաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտ, որն էլ ավարտել է 1954 թվականին։

1954-1956 թվականներին որպես լրագրող աշխատել է Կուրսկ և Բրյանսկ քաղաքներում։ 1956 թվականին դարձել է «Գոսիզդատի» աբխազական բաժնի խմբագիրը, որտեղ աշխատել է մինչև 1990-ական թվականների սկիզբը[5]։

Վախճանվել է 2016 թվականի հուլիսի 31-ին Պերեդելկինոյում։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆազիլ Իսկանդերի առաջին գիրքը 1957 թվականին Սուխումում լույս տեսած «Լեռնային արահետներ» բանաստեղծությունների ժողովածուն է։ Հեղինակին լայն հանրային ճանաչում բերեց 1966 թվականին հրատարակված «Այծատուրի համաստեղությունը» վիպակը, որում հեղինակը ծաղրի է ենթարկում ԽՍՀՄ-ի վարած գյուղատնտեսական քաղաքականությունը։ Հեղինակի գլուխգործոցն է համարվում «Սանդրոն Չեգեմից» վեպը, որը խորհրդային գրաքննության կողմից ենթարկվել է զգալի մկրատումների։ Այս վեպն իրենից ներկայացնում է պատմվածքների շարք հեղինակի հայրենի Չեգեմ գյուղի բնակիչ Սանդրոյի մասին և գրողի բնորոշմամբ պատկանում է Խաբեբայապատում վեպի ժանրին։

Ֆազիլ Իսկանդերի ստեղծագործական փիլիսոփայության մեջ առանձնահատուկ տեղ են գրավում արդարության, պատվի, քչով բավարարվելու, հողի հանդեպ սիրո, մեռածների հանդեպ հարգանքի թեմաները[8]։

Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արծաթե հուշադրամ նվիրված Ֆազիլ Իսկանդերին, «Աբխազիայի նշանավոր անձինք» շարքից

Բանաստեղծությունների ժողովածուներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1957 - «Լեռնային արահետներ» (Горные тропы.)
  • 1959 - «Հողի բարությունը» (Доброта земли.)
  • 1960 - «Կանաչ անձրև» (Зелёный дождь.)
  • 1961 - «Սև ծովի երեխաները» (Дети Черноморья.)
  • 1964 - «Ծովի երիտասարդությունը» (Молодость моря.)
  • 1966 - «Հողի արշալույսները» (Зори земли.)
  • 1969 - «Ամառային անտառ» (Летний лес.)
  • 1987 - «Ուղի» (Путь.)
  • 1993 - Բանաստեղծություններ

Արձակ երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1966 - «Այծատուրի համաստեղությունը» (Созвездие Козлотура.)
  • 1966 - «Արգելված պտուղ» (Запретный плод.)
  • 1967 - «Կարճ ձեռքով մարդը» (Колчерукий.)
  • 1969 - «Երեք պատմվածք» (Три рассказа.)
  • 1970 - «Մանկության ծառը» (Дерево детства.)
  • 1971 - «Չիկի օրը» (День Чика.)
  • 1973 - «Սանդրոն Չեգեմից» (Сандро из Чегема.)
  • 1973 - «Երջանիկ գտածոների ժամանակը» (Время счастливых находок.)
  • 1979 - «Ընկուզենու ստվերի տակ» (Под сенью грецкого ореха.)
  • 1979 - «Մեծ սեքսի փոքրիկ հսկան» (Маленький гигант большого секса.)
  • 1982 - «Ճագարները և վիշապօձերը» (Кролики и удавы.)
  • 1983 - «Չիկի պաշտպանությունը» (Защита Чика.)
  • 1986 - «Մեծ տան մեծ օրը» (Большой день большого дома.)
  • 1988 - «Սրճարան ծովում» (Кофейня в море.)
  • 1990 - «Մարդու կանգառը» (Стоянка человека.)
  • «Մարդը և նրա շրջակայքը» (Человек и его окрестности.)
  • «Հերակլեսի տասներեքերորդ հերոսությունը» (Тринадцатый подвиг Геракла.)
  • 1997 - «Սոֆիչկա» (Софичка.)
  • 1999 - «Անհրավեր հյուր» (Незваный гость.)

Էկրանավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1969 - «Երջանիկ գտածոների ժամանակը» («Время счастливых находок»)[9]
  • 1986 - «Չեգեմյան դետեկտիվ» («Чегемский детектив»)[10]
  • 1989 - «Տոն տոնին սպասելիս» («Праздник ожидания праздника»)[11]
  • 1989 - «Օրենքով գողերը» («Воры в законе»)[12]
  • 1989 - «Այծատուրի համաստեղությունը» («Созвездие Козлотура»)
  • 1989 - «Վալտասարի խնջույքները կամ գիշերը Ստալինի հետ» («Пиры Валтасара, или Ночь со Сталиным»)[13]
  • 1991 - «Բաժանվենք, քանի լավ ենք» («Расстанемся, пока хорошие»)[14]
  • 1992 - «Մեծ սեքսի փոքրիկ հսկան» («Маленький гигант большого секса»)[15]
  • 2016 - «Սոֆիչկա» («Софичка»)[16]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Искандер Фазиль Абдулович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 L’écrivain Fazil Iskander est mort (ֆր.) / J. Fenoglio — Paris: Société éditrice du Monde, 2016. — ISSN 0395-2037; 1284-1250; 2262-4694
  5. ↑ 5,0 5,1 Искандер Ф. А. — биография
  6. ↑ Елена Егерева (2007 թ․ փետրվարի 18). «Правила жизни Фазиля Искандера». Esquire.
  7. ↑ Вести. Ru, 2 августа 2016 Проститься с Искандером приехал президент Абхазии
  8. ↑ Иерусалимский журнал 2008, 29. Татьяна и Сергей Никитины. Заочный роман с писателем Фазилем Искандером
  9. ↑ «Երջանիկ գտածոների ժամանակը»(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
  10. ↑ «Չեգեմյան դետեկտիվ»(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
  11. ↑ «Տոն տոնին սպասելիս»(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
  12. ↑ «Օրենքով գողերը»(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
  13. ↑ «Վալտասարի խնջույքները կամ գիշերը Ստալինի հետ»(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
  14. ↑ «Բաժանվենք, քանի լավ ենք»(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
  15. ↑ «Մեծ սեքսի փոքրիկ հսկան»(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
  16. ↑ «Софичка» — последний фильм по мотивам Искандера(չաշխատող հղում)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆազիլ Իսկանդեր» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆազիլ_Իսկանդեր&oldid=9307048» էջից