Սաղմոսավանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Արագածոտնի մարզ)
Այս հոդվածը ներկայացնում է Արագածոտնի մարզի Սաղմոսավան գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 48 հուշարձան (4 միավոր)։
| հուշարձան | կառուցված | վայր, հասցե | կոորդ | համարանիշ | նշան. | հավելյալ նշումներ | պատկեր
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Գյուղատեղի «Համամլու» | 7 դ., 17-20 դդ. | 3 կմ հս-աե | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Եկեղեցի | 7 դ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
| Գերեզմանոց | 7-13 դդ. | — | Տ | գյուղատեղիի հս-աե եզրին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | գերեզմանոցի աե եզրին, կիսով թաղված հողի մեջ, եզրերը` կոտրված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | գերեզմանոցի աե եզրին, երկթեք ավարտով | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Եկեղեցի Սբ. Գրիգոր Լուսավորչի Անապատ` «Կաթնով աղբյուր» (Սաղմոսավանքի Անապատ) | 13-14 դդ. | հվ-աե մասում | — | Տ | Քասախի կիրճում, գետի աջ բարձրադիր ժայռազանգվածին, Սաղմոսավանքից 500 մ հվ-ամ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Խաչքար | 13-14 դդ. | — | Հ | ագուցված աե պատին, արտաքուստ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Կամուրջ | 13 դ. | 2 կմ հս-աե | — | Հ | Սաղմոսավանքից 1 կմ հս-աե, ամ խելը վերականգնված գյուղացիների կողմից | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Վանական համալիր Սաղմոսավանք | 13-18 դդ. | հս-աե մասում | — | Հ | գյուղի եզրին |  Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին | 1225 թ. | — | Հ | պատվիրատու՝ Վաչե և Քուրդ իշխաններ |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | ագուցված ամ պատին, արտաքուստ, կամարաձև խորշում տեղադրված 2 խաչքարերից աջակողմյանն է | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Բանուշահի | 12-13 դդ. | — | Հ | ագուցված ամ պատին, արտաքուստ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | ագուցված կամարաձև խորշում, ամ պատին, արտաքուստ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | ագուցված ամ պատին, արտաքուստ, արձանագիր, ամենավերին ագուցված խաչքարն է | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | ագուցված ամ պատին, արտաքուստ, արձանագիր, 5 խաչքարերից ձախից 5-րդն է | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | ագուցված ամ պատին, արտաքուստ, 5 խաչքարերից ձախից 4-րդն է | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | ագուցված ամ պատին, արտաքուստ, արձանագիր, 5 խաչքարերից ձախից 3-րդն է | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | ագուցված ամ պատին, արտաքուստ, 5 խաչքարերից ձախից 2-րդն է | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | ագուցված ամ պատին, աջից 2-րդն է | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | ագուցված ամ պատին, աջից 1-ինն է, արձանագիր | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Խաթունի | 1218 թ. | — | Հ | բեկոր, եկեղեցու դիմաց |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 1669 թ. | — | Հ | ագուցված` ներքուստ, կազմող՝ Նիկողայոս | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գավիթ | 1215-1235 թթ. | — | Հ | պատվիրատու՝ Վաչե իշխան | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 11-12 դդ. | — | Հ | գավթի ներսում | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | հենած գավթի ամ պատին, երկատված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | գավթի ներսում, բարձր եռաստիճան պատվանդանին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | ագուցված գավթի ծածկին, արձանագիր | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Եկեղեցի Սբ. Սիոն | 1215 թ. | — | Հ | պատվիրատու՝ Վաչե իշխան | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Մխիթարի | 12-13 դդ. | — | Հ | ագուցված ամ պատին, արտաքուստ, մուտքից աջ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | կից հս ճակատին, արտաքուստ, կանգնեցված բարձր պատվանդանին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Թադէոս քահանայի | 1309 թ. | — | Հ | կից հս ճակատին, արտաքուստ, որմնափակ |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գրապահոց | 1225 թ. | — | Հ | պատվիրատու՝ Քուրդ իշխան և Խորիշահ տիկին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | ագուցված մուտքից վեր` եղծված արձանագրությամբ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Միաբանության շենք | 17-18 դդ. | — | Հ | ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գերեզմանոց | 13-15 դդ. | — | Հ | պահպանվել է 2 կղզյակով, 1-ին հատվածը կից է Սաղմոսավանքի պարսպին, 2-րդը՝ համալիրից 200 մ հս | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Դանիել քահանայի | 1255 թ. | — | Հ | որմնափակ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 1278 թ. | — | Հ | կանգնեցված երկաստիճան բարձր պատվանդանին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | տեղահանված, ստորին մասը` կոտրված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | գերեզմանոցի կնտ.-ում, տեղահանված, կիսով թաղված հողի մեջ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | երկատված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13-14 դդ. | — | Հ | որմնափակ, խաչքարը ծածկող որմնի վերնամասն՝ անավարտ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13-14 դդ. | — | Հ | որմնափակ, խաչքարը ծածկող որմնի վերնամասը՝ վնասված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13-14 դդ. | — | Հ | բարձր պատվանդանին կանգնեցված զույգ խաչքարերից աջակողմյանն է | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13-14 դդ. | — | Հ | բարձր պատվանդանին կանգնեցված զույգ խաչքարերից ձախակողմյանն է | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Հակոբ րաբունապետի | 1421 թ. | — | Հ | գերեզմանոցի պարսպին կից պահպանված հատվածում | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 15 դ. | — | Հ | կիսով թաղված հողի մեջ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 15 դ. | — | Հ | կիսով թաղված հողի մեջ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 17-18 դդ. | — | Հ | ընկած | Լուսանկար վերբեռնել
|
.jpg)