Օհանավանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Արագածոտնի մարզ)
Այս հոդվածը ներկայացնում է Արագածոտնի մարզի Օհանավան գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ. հաստատվել է ՀՀ կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 73 հուշարձան (18 միավոր)։
| հուշարձան | կառուցված | վայր, հասցե | կոորդ | համարանիշ | նշան. | հավելյալ նշումներ | պատկեր
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամրոց «Սև բլուր» | մ.թ.ա. 2 հզ | 3 կմ հս-աե | — | Հ | Արայի դաշտում, բարձունքի վրա | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Ամրոց «Վասակամուտ» | մ.թ.ա. 2-1 հզ | 0,5 կմ հս-աե | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Դամբարանադաշտ | մ.թ.ա. 2-1 հզ | — | Հ | ամրոցի հս-ամ մասում | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Բնակատեղի «Սերկևիլի կալեր» | մ.թ.ա. 1 հզ – ուշ մջնդ | աե մասում | — | Հ | գյուղի եզրին, մոտ 100 մ աե, 3-4 դդ. կոթողից 1,5 կմ հս | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Գյուղատեղի | 10-13 դդ., 16-18 դդ. | 4 կմ հս-աե | — | Տ | Արայի դաշտի եզրին, Քասախի ձորի ձախ ափի լեռնային հրվանդանի վրա, Սաղմոսավանքից 500 մ հս-աե | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Եկեղեցի | 10-13 դդ. | — | Տ | գյուղատեղիի հվ-աե մասում, ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գերեզմանոց | 10-13 դդ. | — | Տ | գյուղատեղիի աե մասում | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | բեկոր, պահպանվել է վերնամասից 2 կտոր | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | Սաղմոսավանքից 200 մ հս-աե, ընկած իր պատվանդանի մոտ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Կոթող | 7 դ. | — | Հ | Սաղմոսավանքից 200 մ հս-աե, ավերակ շինության մեջ, վերնամասը չի պահպանվել | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գյուղատեղի «Սերկևիլ» | 10-15 դդ. | 2 կմ հս | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Ամրոց | 11-13 դդ. | — | Տ | գյուղատեղիի հվ-աե եզրին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Պարիսպ | մջնդ | — | Տ | գյուղատեղիի հս-ամ եզրին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Եկեղեցի Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ | 10-13 դդ., 17-18 դդ. | — | Տ | գյուղատեղիի հվ-աե եզրին |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գավիթ | 13 դ. | — | Տ | կիսավեր | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Միաբանության շենք | 17 դ. | — | Տ | խիստ ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գերեզմանոց | 17-18 դդ. | — | Տ | եկեղեցու աե և հվ-ամ մասերում | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գերեզմանոց | 10-13 դդ. | — | Տ | գյուղատեղիի հս-ամ մասում, փոքր բլրի վրա | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գերեզմանոց | 11-18 դդ. | — | Տ | գյուղատեղիի աե եզրին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Կամուրջ | 10-13 դդ. | — | Տ | գյուղատեղիից 200 մ աե, Քասախի կիրճում | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Ձիթհան «Մուքոյի Ղուկասի» | 15-16 դդ. | — | Տ | ավերակ ամրոցի մուտքից հս, ավերված, պատվիրատու՝ Հովհաննավանքի վանահայր Խաչատուր Քասախեցի, ձիթհանի քարը պահվում է գյուղաբնակ Մ. Ալեքսանյանի մոտ |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Ջրանցք «Ապարանի առու» | մ.թ.ա. 1 հզ | — | Հ | գյուղատեղիի ամ մասում, պահպանվել է շուրջ 200 մ երկարությամբ հատված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Եկեղեցի «Աղկունծ» | 13 դ. | 0,5 կմ հս-աե | — | Տ | տեղադրությունը՝ Սաղմոսավանքի նկատմամբ` ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին («Կարմիր Վանքեր») | 10-13 դդ. | 2 կմ հս | — | Տ | ժայռափոր, Քասախի ձախ ափին |  Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Քարայր-կացարանների համալիր | 10-13 դդ. | — | Տ | բաղկացած է 6 կացարաններից |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Եկեղեցի Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ Անապատ («Անապատ Հրեշտակաբնակ») | 10-13 դդ. | 1 կմ հս | — | Տ | Քասախի ձորում, խարխլված | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Միաբանության շենք | ուշ մջնդ | — | Տ | կից է եկեղեցուն հս-ից` ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Քարայր-կացարան «Այծանոց» | 10-14 դդ. | — | Տ | եկեղեցուց 50 մ ամ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Մխիթարի | 1534 թ. | 200 մ աե | — | Հ | քառակող կոթողի մոտ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Ճանապարհ | 18-19 դդ. | աե մասում | — | Հ | Հովհաննավանքը կապել է Արայի դաշտի հետ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Կամուրջ | 18-19 դդ. | — | Հ | Հովհաննավանքի համալիրից 150 մ հս-աե` ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Կոթող | 3-4 դդ. | 150 մ աե | — | Հ | գյուղի նախկին գոմերի մոտ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Հնձան | 19 դ. | հս մասում | — | Տ | Վազգեն Նիկողոսյանի հողամասում, պահպանվել է պատի հատված | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Հուշակոթող Մեծ եղեռնի և Սումգայիթի զոհերին | 1988 թ. | հս մասում | — | Տ | քանդ.՝ Մ. Մանվելյան | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին | 1986 թ. | հս մասում | — | Տ | գյուղի եզրին ճարտ.՝ Է. Գրիգորյան, քանդ.՝ Ա. Մուրադյան | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Ջրամբար «Սերկևիլի ծով» | 13-14 դդ. | 2,5 կմ հս | — | Տ | Արտաշավան տանող հին ճանապարհից աե | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Ջրաղաց | 19 դ. | հվ-աե մասում | — | Տ | Մուքոյի, ավերակ կամրջից 125 մ հս, Քասախի ձորում, գետի աջ ափին | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Վանական համալիր Հովհաննավանք | 4-13 դդ. | աե մասում | 40°20′22″ հս․. լ. 44°23′19″ ավ. ե.HGЯO | Հ | Քասախի կիրճի աջ եզրին | ,_montagne_et_gorges_de_la_rivi%C3%A8re_Kasakh.JPG){kind=small} Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Եկեղեցի Սբ. Կարապետ (Կաթողիկե) | 1216 թ. | — | Հ | համալիրի հվ-աե մասում, պատվիրատու՝ Վաչե Վաչուտյան |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Եկեղեցի Սբ. Կարապետ | 4 դ. | — | Հ | միանավ, վրկնգ.՝ 1734 թ. |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | ագուցված աե պատին՝ 1930-ական թթ., արտաքուստ, լուսամուտի բացվածքից աջ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 17 դ. | — | Հ | ագուցված աե պատին՝ 1930-ական թթ., արտաքուստ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Եկեղեցի | 13 դ. | — | Հ | համալիրի հս-ամ անկյունում, հս-ից կից է գավթին, ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գավիթ | 13 դ. | — | Հ | կից է Կաթողիկե և Սբ. Կարապետ միանավ եկեղեցիներին, պատվիրատու՝ Քուրդ իշխան Վաչուտյան |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | գավթից 10 մ ամ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Մըլքի | 13 դ. | — | Հ | գավթի ներսում, երկաստիճան պատվանդանին կանգնեցված զույգ խաչքարերից ձախակողմյանն է |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Մալիքի և Խորիշահի | 13 դ. | — | Հ | կանգնեցված բարձր պատվանդանին, ձախակողմյան վերին և ստորին անկյունները` կոտրված |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Սեդայի | 13 դ. | — | Հ | գավթի ներսում, երկաստիճան պատվանդանին կանգնեցված զույգ խաչքարերից աջակողմյանն է | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Ստեփանոսի և Մսին Խորիշաին | 1469 թ. | — | Հ | գավթի ներսում` կանգնեցված եռաստիճան բարձր պատվանդանին |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 15-16 դդ. | — | Հ | հենած գավթի աե պատին, ներքուստ, ստորին մասը չի պահպանվել, արձանագիր | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Միաբանության շենք | 17-18 դդ. | — | Հ | կից է համալիրի հվ պարսպին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | միաբանության շենքի պատի շարվածքում, արձանագիր | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Դպրոցի շենք | 1627 թ. | — | Հ | գավթից հվ-ամ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Տապանատուն | 4-12 դդ., 17 դ. | — | Հ | կից է գավթին՝ հվ-ից | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գերեզմանոց | 18-19 դդ. | — | Հ | հս մասում, պարսպից ներս |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Տապանաքար | 1711 թ. | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
| Տապանաքար | 1741 թ. | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
| Տապանաքար | 18 դ. | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
| Տապանաքար | 18 դ. | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
| Տապանաքար | 18 դ. | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
| Հուշասյուն | 6 դ. | — | Հ | համալիրի հվ-աե մասում, վրնրգ.՝ 1950-ական թթ. |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | Կաթողիկե եկեղեցուց 25 մ հվ, քարակույտերի մեջ, վերին աջ անկյունը` կոտրված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | Կաթողիկե եկեղեցուց 25 մ հվ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | Կաթողիկե եկեղեցուց 25 մ հվ, պահպանվել է միայն քիվի հատվածը, արձանագիր | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Պարիսպ | 12-13 դդ. | — | Հ | ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | պարսպի ամ պատի շարվածքում, բեկոր, արձանագիր | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գերեզմանոց | 10-17 դդ. | — | Տ | համալիրը շրջափակող պարսպից հս | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Մատուռ | 10 դ. | — | Հ | գերեզմանոցի աե եզրին` կիսավեր |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Մատուռ «Գրիգոր Նարեկացի» | 19 դ. | — | Տ | գերեզմանոցի հվ եզրին, վրնրգ.՝ 1960-ական թթ. |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Խաչիկ վարդապետի | 1171 թ. | — | Հ | պահպանվել է միայն արձանագիր պատվանդանը | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Երեմիայի և Յոհաննես քահանայի | 13 դ. | — | Հ | որմնափակ, գերեզմանոցի աե մասում` կոտրվածքներով |  Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Խոսրովի | 13 դ. | — | Տ | գերեզմանոցի կնտ.-ում, պահպանվել է միայն արձանագիր պատվանդանը | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Քարայր-կացարանների համալիր | 10-13 դդ. | հվ-աե մասում | — | Տ | Հովհաննավանքին հարող տարածքում, կան տասնյակից ավելի կացարաններ |  Լուսանկար վերբեռնել
|
.jpg)