Ջոզեֆ Պրիստլի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Picto infobox auteur.png
Ջոզեֆ Պրիստլի
Joseph Priestley
Priestley.jpg
Ծնվել էմարտի 13 (24), 1733[1] Բիրստոլ, Կիրկլիս, Արևմտյան Յորքշիր, Միացյալ Թագավորություն[2][3][1]
Մահացել էփետրվարի 6, 1804(1804-02-06)[4][5][6][…] (70 տարեկան) Northumberland, Նորթամբերլենդ շրջան, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ[1][7]
ԳերեզմանՌիվերվյու գերեզմանատուն[8]
Բնակության վայր(եր)Անգլիա
ՔաղաքացիությունFlag of the United Kingdom.svg Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Դավանանքքրիստոնեություն
Մասնագիտությունփիլիսոփա, աստվածաբան, քիմիկոս, դաստիարակ, քաղաքական տեսաբան, դիլետանտ, գրադարանավար, ուսուցիչ, գիտության պատմություն, ֆիզիկոս, քաղաքական գործիչ, գյուտարար և գրող
Գործունեության ոլորտփիլիսոփայություն և քիմիա
Պաշտոն(ներ)Ֆրանսիայի ազգային ժողովի պատգամավոր
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն[9], Իտալիայի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Leeds Library?[10] և Թուրինի գիտությունների ակադեմիա[1]
Ալմա մատերBatley Grammar School?[7]
Տիրապետում է լեզուներինֆրանսերեն և անգլերեն[11]
Ազդվել էՋերեմի Բենթամ և Յան Ամոս Կոմենսկի
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Mary Priestley?[7][12]
Երեխա(ներ)Henry Priestley?[12], Joseph Priestley?[12], William Priestley?[12] և Sarah Priestley?[12]
ՀայրJonas Priestley?[12]
ՄայրMary Swift?[12]
Commons-logo.svg Joseph Priestley Վիքիպահեստում

Ջոզեֆ Պրիստլի (անգլ.՝ Joseph Priestley, մարտի 13 (24), 1733[1], Բիրստոլ, Կիրկլիս, Արևմտյան Յորքշիր, Միացյալ Թագավորություն[2][3][1] - փետրվարի 6, 1804(1804-02-06)[4][5][6][…], Northumberland, Նորթամբերլենդ շրջան, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ[1][7]), անգլիացի մատերիալիստ փիլիսոփա, հասարակական գործիչ, քիմիկոս։

Լոնդոնի թագավորական ընկերության (1767 թվական) և Փարիզի ԳԱ (1772 թվական) անդամ։ 1755 թվականից դարձել է հոգևորական, հանդես եկել պաշտոնական եկեղեցու դեմ, քարոզել կրոն, հանդուրժողականություն։ Եղել է անգլիական առաջադիմական բուրժուազիայի գաղափարախոսը, պաշտպանել Ֆրանսիան, հեղափոխությունը, դատապարտել անգլիական գաղութային քաղաքականությունը Հյուսիսային Ամերիկայում։1794 թվականից տարագրվել է ԱՄՆ։ Պրիստլին զարգացրել է անգլիական մատերիալիզմի ավանդույթները։ Ըստ Պրիստլիի՝ հոգին (գիտակցությունը) շարժմամբ օժտված մատերիայի հատկությունն է։ Սակայն Պրիստլին մատերիալիզմը զուգակցել է դեիզմի հետ, ընդունել, որ մատերիային շարժման օրենքներ է հաղորդել աստվածային բանականությունը։ Նա ասոցիատիվ հոգեբանության ներկայացուցիչ է, հոգեֆիզիոլոգիական երևույթները բացատրել է մատերիալիստորեն։ Սոցիոլոգիայի մեջ պաշտպանել է դետերմինիզմը, մերժել ֆատալիզմը, բարոյականության հարցերում հարել էվդեմոնիզմին։ Հայտնաբերել է թթվածինը (1774 թվականին, Շելեից անկախ), ստացել ջրածնի քլորիդ, ամոնիակ (1772-1774 թվականներ), ցույց տվել, որ օդը բուսականության ազդեցությամբ վերականգնում է իր հատկանիշները։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 The Guardian — UK: GMG, 1821. — ed. size: 161152 — ISSN 0261-3077
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 http://www.londonremembers.com/memorials/joseph-priestley
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Joseph Priestley (ֆր.) / Assemblée nationale
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Encyclopædia Britannica
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
  8. ↑ Find A Grave — 1995.
  9. ↑ Notable Names Database — 2002.
  10. ↑ https://www.theleedslibrary.org.uk/library-information/about-us/
  11. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 Kindred Britain
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 9, էջ 431)։ CC BY-SA icon 80x15.png
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջոզեֆ_Պրիստլի&oldid=8430907» էջից