Հռոմ (գավառ)
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Հռոմ (այլ կիրառումներ)
Հռոմ (նահանգ) (իտալ.՝ Provincia di Roma), պրովինցիա Իտալիայի Լացիո շրջանում։ Հռոմեական ագլոմերացիայի մեծ մասը գտնվում է նահանգում, թեև հատկապես հարավային մասերում գյուղատնտեսական նշանակության հողեր են։
Ըստ 2009 թվականի մայիսին տեղի ունեցած մարդահամարի տվյալների՝ նահանգի բնակչությունը կազմում է 4 148 913 մարդ։ Նահանգն ունի 121 համայնք։ Ըստ 1929 թվականի Լատերանի պայմանագրով նահանգի տարածքում ստեղծվել է Վատիկան Հանրապետությունը։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պրովինցիան հյուսիսից սահմանակից է Վիտերբոյին և Ռիետիյին, արևելքից Աբրուցցոյին և Ֆրոզինոնեյին, հարավում Լատինային, արևմուտքից Տիրենյան ծով։ Պրովինցիան ընդգրկում է Լացիոյի տարածքի մեկ երրորդ մասը։ Հռոմ նահանգ մակերեսը կազմում է ավելի քանի 5000 կմ2
Ջրային ռեսուրսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մարզի հիմնական գետը Հռոմ-Տիբրն է, որի գետաբերանը Պոնցանո-Ռոմանո քաղաքում է։ Երկրորդ գետը Անիենեն է։ Այս գետի օգտագործումը նախատեսված է ամբողջ մարզի համար։ Կան նաև փոքր գետերի ավազաններ, որոնք ամբողջությամբ կամ մասամբ գտնվում են մարզում։
- Մինոնե, սահմանակից է նաև Վիտերբո նահանգին
- Arrochar, Բրաչչանո լճի գետակ, ամբողջությամբ հոսում է մարզում
- Ֆարֆա, Տիբեր գետի վտակ
- Ինկաստրո, Նեմի լճի վտակ, թափվում է Տիրենյան ծով
- Սակկո, Լիրի վտակ
- Loricina, թափվում է Տիրենյան ծով
- Astura, Լատինա Նահանգի սահման
Մարզի չորս ամենամեծ լճերից մեկը Լացիոն է՝
- Բրաչանո լիճ գտնվում է Սաբատինիյի հյուսիսում, լճի ամենամեծ հատվածը գտնվում է մարզում (57.5 կմ²), իսկ երկրորդը դաշտում, որը ունի հրաբխային ծագում։ Պատկանում է Բրաչչանո լճի տարածքային այգուն, որը գտնվում է Մարտինյանոյում, որն առողջարանային քաղաք է Թրեվոր Ռոմանոյի կենտրոնական, Բրաչչանոյի արևմտյան,իտալ.՝ Anguillara-յի հարավային մասում։
- Ալբանո, գտնվում է իտալ.՝ Vulcano Laziale հարավ արևելքում, ունի հրաբխային ծագում։ Սա Իտալիայում ամենամեծ խառնարանային լիճն է 170մ։ Այն առաջացել է երկու խառնարանների հակադրությունից։
- Նեմի լիճ, մարզի երկրորդ խոշոր լիճն է, առանձնացնում է Ալբանոն Մոնտե Կալվոյից, լիճը ընդգրկում է 1.67 կմ²։
Փոքր լճեր՝
- Լիճ Giulianello կամ Lago La Torre, երրորդ խոշորագույն լիճն է Ալբանական լեռներում (0.12կմ²)։ Պատկանում է Արտենա համայնքին։
- Լագուստելլի, երկրորդ կարստային լիճն է
- Մարտինյանո լիճն ունի հրաբխային ծագում, որը գտնվում է Բրաչչանո լճի մոտ, պատկանում է նշված լճի տարածաշրջանային բարդ բնույթին, գտնվում է Հռոմում։
Ծով[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նահանգին արևմտյան մասից սահմանակից է Տիրենեյան ծովը։ Այդ ջրափնյա գիծը 133 կմ է, որի վրա տարածվում են 11-ից 121 համայնքեր։ Ափը ցածր է և ավազոտ, բացառությամբ Լինարոյի Սանտա Մարինելլայում։ Ավազի գույնը սև է հարավային Սանտա Սեվերայից, և մուգ գույները տարածված են մինչև Պալիդորո Մարինա դի Սերվետերի։
Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կլիման տարածվում է տարածաշրջանից տարածաշրջան կախված ռելիեֆից։ Հետևաբար Միջերկրական ծովի արևմտյան ափին կլիման չափավոր ցամաքային է։
Արևմուտքից արևելք ջերմաստիճանը նվազում է, տեղումները ավելանում՝ հասնելով մինչև 700 մմ, իսկ ափամերձ տարածքներում՝ մինչև 1500 մմ։
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Latium_Volcano.jpg/700px-Latium_Volcano.jpg)
Կոմունաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մարզն ունի 121 կոմունա՝
- Աֆֆիլե
- Ագոստա
- Ալբանո-Լացիլե
- Ալումիերե
- Անգվիլարա-Սաբացիա
- Անտիկոլի-Կորադո
- Անցիո
- Արչինացո-Ռոմանո
- Արդեա
- Արիչչա
- Արսոլի
- Արտենա
- Բելլեգրա
- Բրաչիանո
- Կամերատա-Նուովա
- Կամպանյանո-դի-Ռոմա
- Կանալե-Մոնտերանո
- Կանտերանո
- Կապենա
- Կապրանիկա-Պրենեստինա
- Կարպինետո-Ռոմանո
- Կազապե
- Կաստել-Գանդոլֆո
- Կաստել-Մադամա
- Կաստել-Սան-Պետրո-Ռոմանո
- Կաստելնուեվո-դի-Պորտա
- Կավե
- Չերետո-Լացիալա
- Չերվարա-դի-Ռոմա
- Չերվետերե
- Չամպինո
- Չիչիլիանո
- Չինետո Ռոմանո
- Չիվիտավեկյա
- Չիվիտելլա-Սան-Պաոլո
- Կոլեֆերո
- Կոլոննա
- Ֆիանո-Ռոմանո
- Ֆիլաչանո
- Ֆյումիչինո
- Ֆոնտո-Նուովա
- Ֆորմելո
- Ֆրասկատի
- Գալիկանո-նել-Լացիո
- Գավինյանո
- Ջենացանո
- Ջենացանո-դի-Ռոմա
- Ջերանո
- Գորգա
- Գրոտաֆերատա
- Գուիդոնիա-Մոնտեչելո
- Էննե
- Լաբիկո
- Լադիսպոլի
- Լանուվիո
- Լարիանո
- Լիչենցա
- Մալյանո-Ռոմանո
- Մանդելա
- Մանցիանա
- Մարանո-Էկուո
- Մարչելինա
- Մարինո (Լացիո)
- Մացանո-Ռոմանո
- Մենտանա
- Մոնտե-Կոմպատրի
- Մոնտե-Պորցիո-Կատոն
- Մոնտեֆլավիո
- Մոնտելանիկո
- Մոնտելիբրետի
- Մոնտերոտոնդո
- Մոնտորիո-Ռոմանո
- Մորիկոնե
- Մորլուպո
- Նացանո
- Նեմի
- Ներոլա
- Նետունո
- Օլեվանո-Ռոմանո
- Պալեստրինա
- Պալոմբարա-Սաբինա
- Պերչիլե
- Պիզանիանո
- Պոլի
- Պոմեցիա
- Պոնցանո-Ռոմանո
- Ռիանո
- Ռինյանո-Ֆլամանիո
- Ռիոֆրեդո
- Ռոկա-Կանտերանո
- Ռոկա-Պրիորա
- Ռոկա-Սանտո-Ստեֆանո
- Ռոկա-դի-Կավե
- Ռոկա-դի-Պապա
- Ռոկաջովինե
- Ռոյատե
- Հռոմ
- Ռովյանո
- Սակրոֆանո
- Սամբուչի
- Սան-Չեզարեո
- Սան-Գրեգորիո-դա-Սասոլա
- Սան-Պոլո-դել-Կավալերի
- Սան-Վիտո-Ռոմանո
- Սանտ-Անջելո-Ռոմանո
- Սանտ-Օրեստե
- Սանտա-Մարինելլա
- Սարաչինեսկո
- Սենյի (Լացիո)
- Սուբյակո
- Տիվոլի
- Տոլֆա
- Տորիտա-Տիբերինա
- Տրեվինյանո-Ռոմանո
- Վալեպյերտա
- Վալինֆրեդա
- Վալմոնտոնե
- Վելետրի
- Վիկովարո
- Վիվարո-Ռոմանո
- Ձագարոլո
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամենամեծ համայնքներ՝
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Appia_antica_2-7-05_048.jpg/250px-Appia_antica_2-7-05_048.jpg)
Կոմունա | Բնակչություն(28 փետրվար 2010) | Տարածք(կմ²) | Բնակչության խտություն(մարդ/կմ²) |
---|---|---|---|
Հռոմ | 2.754.440 | 1.285,3057 | 2.138,65 |
Գուիդոնիա-Մոնտեչելո | 85.570 | 79,06 | 1.082 |
Ֆյումիչինո | 70.245 | 213,44 | 329,1 |
Պոմեցիա | 60.810 | 110,92 | 548,2 |
Տիվոլի | 56.541 | 68,50 | 825,4 |
Անցիո | 54.875 | 43,46 | 1.262,65 |
Վելետրի | 53.318 | 113,21 | 470,96 |
Չիվիտավեկյա | 52.210 | 71,95 | 725,45 |
Նետունո | 47.143 | 71,46 | 655 |
Արդեա | 42.845 | 50,90 | 824,2 |
Լադիսպոլի | 40.338 | 26,00 | 1.551,46 |
Ալբանո-Լացիլե | 40.285 | 23,93 | 1.683,45 |
Մարինո | 39.595 | 26,10 | 1.507,51 |
Մոնտերոտոնդո | 39.518 | 40,50 | 964 |
Չամպինո | 38.561 | 11,00 | 3.498,73 |
Չերվետերե | 35.959 | 134,43 | 259,7 |
Ֆոնտո-Նուովա | 24,950 | ? | ? |
Ջենացանո-դի-Ռոմա | 22,607 | ? | ? |
Կոլեֆերո | 21,614 | ? | ? |
Ֆրասկատի | 20,311 | ? | ? |
Գրոտաֆերատա | 19,849 | ? | ? |
Մենտանա | 18,623 | ? | ? |
Պալեստրինա | 18,175 | ? | ? |
Արիչչա | 18,062 | ? | ? |
Անգվիլարա-Սաբացիա | 18.256 | 74,91 | ? |
Սանտա-Մարինելլա | 16,531 | ? | ? |
Բրաչիանո | 15,785 | ? | ? |
Կյանքի որակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի | Կյանքի որակ (իտալ.՝ Sole 24 Ore) | Качество жизни (իտալ.՝ Italia Oggi) | Քաղաքյին էկոհամակարգի զեկույց (իտալ.՝ Legambiente) |
---|---|---|---|
2008 | 28º (- 20) | 29º (+ 29) | 55º (+ 5) |
2009 | 24º (+ 4) | 82º (- 53) | 70º (- 15) |
Օտարերկրյա բնակչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ըստ 2008 թվականի դեկտեմբերի 31-ի մարզում օտարերկրյա քաղաքացիների թիվը կազմում է 366 360։
Ռումինիա 122.310
Ֆիլիպիններ 26.866
Լեհաստան 19.350
Ալբանիա 12.571
Պերու 11.766
Քաղաքականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մարզը ղեկավարում է Հռոմի նահանգային խորհուրդը, որը բաղկացած է 45 անդամներից։ Պրովինցիայի նախագահ ընտրվում է Հռոմի նահանգային ժողովում, սկսած 1993 թվականից 5 տարին մեկ, և օգնում է գործադիր իշխանություններին, մարզային գործադիրներին։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
![]() | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հռոմ (գավառ)» հոդվածին։ |
|
|