Բիրգիտ Նիլսոն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Բիրգիտ Նիլսոն
Birgit-Nilsson-standing-and-singing-on-the-stage-391837722733.jpg
Բնօրինակ անունշվեդ.՝ Märta Birgit Nilsson
Ի ծնե անունշվեդ.՝ Märta Birgit Nilsson
Ծնվել էմայիսի 17, 1918(1918-05-17)[1][2][3][…]
Västra Karup, Շվեդիա[2][3] կամ Վյոստրա Կարուպ, Բոստադ, Կրիստիանստադ, Շվեդիա[4][4]
ԵրկիրFlag of Sweden.svg Շվեդիա[5]
Մահացել էդեկտեմբերի 25, 2005(2005-12-25)[6][7][1][…] (87 տարեկան)
Bjärlöv[4]
Ժանրերօպերա
Մասնագիտություներգչուհի և օպերային երգչուհի
Երգչաձայնսոպրանո
Գործիքներվոկալ
ԿրթությունԵրաժշտության թագավորական ակադեմիա
ՊարգևներԳրականության և Արվեստների մեդալ, Լեոնի Սոնինգի մրցանակ և Վաստակի համար շքանշան
Birgit Nilsson Վիքիպահեստում

Բիրգիտ Նիլսոն (շվեդ.՝ Märta Birgit Nilsson, մայիսի 17, 1918(1918-05-17)[1][2][3][…], Västra Karup, Շվեդիա[2][3] և Վյոստրա Կարուպ, Բոստադ, Կրիստիանստադ, Շվեդիա[4][4] - դեկտեմբերի 25, 2005(2005-12-25)[6][7][1][…], Bjärlöv[4]), նշանավոր շվեդ դրամատիկ սոպրանո: Թեև Նիլսոնի երգացանկը հագեցած է օպերային և վոկալ կատարումներով, նա առավել հայտնի է Ռիչարդ Վագների և Ռիխարդ Շտրաուսի օպերաների կատարումներով[8]: Նիլսոնն աչքի էր ընկնում ուժգին ձայնով, բարձր տոներում՝ հստակ ու վեհաշուք ձայնով:

Ակնարկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիլսոնն ուժեղ տպավորություններ է թողել իր բազմաթիվ դերերգերով, որոնք նրանք հայտնի են դարձրել որպես «Նիլսոնի ռեպերտուար»: Երգել է Ռիխարդ Շտրաուսի օպերաները, հատուկ կատարմամբ հանդես է եկել Պուչինիի «Տուրանդոտ» օպերայում, սակայն նրա կարիերայի գագաթնակետը Վագների երաժշտությունն էր: Մի անգամ նա ասել է, որ Իզոլդան նրան հայտնի է դարձրել, իսկ «Տուրանդոտը»՝ հարուստ[9]: Վագների երաժշտության նրա օլիմպիական հրահանգը կարելի էր համեմատել Կիրսթեն Ֆլագսթադի հետ, որը մինչև Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ Վագների երգացանկը կատարում էր Մետրոպոլիտեն օպերայում:

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղ կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիրգիտ Նիլսոնի ծննդյան անունը Մյարթա Բիրգիտ Սվենսոն է: Ծնվել է Սկոնե նահանգի Västra Karup ֆերմայում (Մալմյո քաղաքից 100 կմ հյուսիս), Նիլս Սվենսոնի և Յուստինա Սվենսոնի (ծննդյան անունը՝ Պաուլսոն): Երեք տարեկանում ստացել է նվեր խաղալիք դաշնամուր, որը մայրն էր գնել նրա համար: Մի անգամ հարցազրույցներից մեկի ժամանակ նա ասաց, որ ինքը կարողանում էր երգել նախքան քայլելը, նա հավելեց. «Ես նույնիսկ երազում էի իմ երազներում»: Նրա վոկալ տաղանդն առաջին անգամ նկատել են, երբ նա երգում էր եկեղեցական երգչախմբում: Երգչախմբի ղեկավարը նրան խորհուրդ տվեց ձայնային դասեր ստանալ:

Օստրոպ բնակավայրում վեց ամիս սովորել է Ռագնար Բլեննոուի մոտ՝ պատրաստվելով հանդես գալ Ստոկհոլմի թագավորական երաժշտական ակադեմիայում, որտեղ նա առաջին անգամ առանձնացավ 47 երգիչների խմբից և արժանացավ Քրիստինա Նիլսոնի կրթաթոշակին: Ակադեմիայում նրան դասավանդել են Յոզեֆ Հիսլոպը և Առնե Սանեգարդը: Այնուամենայնիվ, նա իրեն համարում է ինքնակրթված. «Լավագույն ուսուցիչը բեմն է», - ասել է նա 1981 թվականին տված հարցազրույցի ժամանակ: «Դու դուրս ես գալիս բեմ և պետք է սովորես պլանավորել: Իր ուսուցումն ու հաջողությունը նա վերագրում էր հայրենի տաղանդին: «Իմ ձայնային առաջին ուսուցիչը [Հիսլոպը] համարյա սպանեց ինձ ... , երկրորդը գրեթե նույնքան վատն էր»[10]:

Վաղ կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1946 թվականին Նիլսոնն իր առաջին ելույթն ունեցավ արեց Ստոկհոլմի թագավորական օպերայում, ընդամենը երեք օրվա ծանուցումով՝ Կարլ Մարիա ֆոն Վեբերի «Ազատ հրաձիգը» օպերայում փոխարինելով հիվանդ Ագաթային: Դիրիժոր Լեո Բլեքն այնքան էլ բարյացակամ չէր նրա հանդեպ, ինչպես ինքն է գրել ինքնակենսագրականում, ներկայացումից հետո նույնիսկ մտածում էր ինքնասպանության մասին: 1947 թվականին ազգային ուշադրության արժանացավ Վերդիի Մակբեթ օպերայով՝ Ֆրից Բուշի դիրիժորությամբ[11]: Դրան հաջորդեցին կատարումներ Շտրաուսից ու Վերդիից մինչև Վագներ, Պուչինի և Չայկովսկի: Ստոկհոլմում նա ստեղծեց քնարադրամատիկական դերերի կայուն երգացանկ, ներառյալ՝ Դոննա Աննա, Աիդա, Լիզա, Տոսկա, Վեներա, Սիգլինդե, Սենտա և Մարշալին, իր սիրած դերերից մեկը՝ բոլորը շվեդերեն: 1949 թվականին Հյորդիս Շիմբերգի և Էլիզաբեթ Սյոդերստրոմի հետ նա հանդես է եկել Ariadne auf Naxos օպերայում:

Միջազգային գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիլսոնը Ջուզեպպե Վերդիի Լեդի Մակբեթ օպերայում Ստոկհոլմի Թագավորական օպերայի բեմում, 1947 թվական

Ֆրից Բուշի ենթակայության ներքո Նիլսոնի կարիերայում առաջընթաց արձանագրվեց: Ֆրից Բուշը կարևոր դերակատարություն ունեցավ Շվեդիայի սահմաններից դուրս Նիլսոնի առաջին կարևորագույն ներգրավվածության ապահովման համար: Շրջադարձային էր 1953 թվականին Վիեննայի պետական օպերայում նրա դեբյուտը, որտեղ Նիլսոնը դարձավ սովորական կատարող ավելի քան 25 տարի: Դրան հաջորդեց 1954 թվականի Բայրոյթի ֆառատոնը, այնուհետև Բավարիայի պետական օպերայում, 1954 թվականի Մյունխենի փառատոնում՝ Նիբելունգի մատանին: Ավելի ուշ մինչև 1969 թվականը նա վերադարձավ Սիգլինդի, Բրյոննհիլդի և Իզոլդայի դերերգերով:

1958 թվականին Միլանի Լա Սկալայում Նիլսոնը ստանձնեց Տուրանդոտի դերը, որը կարճ է, բայց անսովոր մեծ ձայն է պահանջում: Նիլսոնի ամերիկյան դեբյուտը եղավ Սան Ֆրանցիսկոյի օպերային թատրոնում 1956 թվականին: 1959 թվականին նա հասավ միջազգային աստղի Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն օպերայում Իսոլդեի դերակատարումից հետո, որը տեղ գտավ առաջին էջի նորությունների շարքում: Նիլսոնը պատմում է, որ իր կյանքի միակ ամենամեծ իրադարձությունն այն էր, երբ նրան 1958 թվականին Լա Սկալայի 180-րդ մրցաշրջանի բացմանը խնդրեցին կատարել Տուրանդոտի դերերգը: Նիլսոնը հանդես է եկել աշխարհի շատ օպերաներում, այդ թվում Վիեննայի, Բեռլինի, Կովենտ գարդեն արքունական թատրոնում, Տոկիոյի, Բուենոս Այրեսի, Չիկագոյի և Համբուրգի օպերային թատրոններում: Սիդնեյի սիմֆոնիկ նվագախմբի հետ Նիլսոնը երգել է 1973 թվականին բացված Սիդնեյի օպերային թատրոնի համերգասրահի բացման համերգին[12]:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Västra Karups kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker, SE/LLA/13475/C I/11 (1895-1922), bildid: 00131573_00211 — P. 207.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Västra Karups kyrkoarkiv, Församlingsböcker, SE/LLA/13475/A II/7 (1909-1928), bildid: 00131550_00129 — P. 1030.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 https://www.digitalarchivioricordi.com/it/people/display/12676 — 1808.
  5. ↑ LIBRIS — 2012.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 http://www.nytimes.com/2006/01/12/arts/music/12nilsson.html
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  8. ↑ Holland Bernard (հունվարի 12, 2006)։ «Birgit Nilsson, Soprano Legend Who Tamed Wagner, Dies at 87»։ The New York Times։ ISSN 0362-4331։ Վերցված է մայիսի 17, 2017 
  9. ↑ «Birgit Nilsson | Swedish singer»։ Encyclopedia Britannica (անգլերեն)։ Վերցված է մայիսի 17, 2017 
  10. ↑ Bernard Holland (հունվարի 12, 2006)։ «Birgit Nilsson, Soprano Legend Who Tamed Wagner, Dies at 87»։ The New York Times 
  11. ↑ Blyth Alan, Barker Frank Granville (հունվարի 12, 2006)։ «Obituary: Birgit Nilsson»։ the Guardian (en-GB)։ ISSN 0261-3077։ Արխիվացված օրիգինալից հոկտեմբերի 25, 2017-ին։ Վերցված է ապրիլի 29, 2018 
  12. ↑ «Sydney Opera House Opening Concert.»։ հոկտեմբերի 29, 1973։ Վերցված է օգոստոսի 6, 2012 

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Nilsson, Birgit, My Memoirs in Pictures, translated from the Swedish by Thomas Teal, Garden City: Doubleday, 1981; 0-385-14835-6.
  • Nilsson, Birgit, Mina minnesbilder, Stockholm: Bonnier, 1977; 91-0-042069-7
  • Nilsson, Birgit, La Nilsson, Stockholm: Fischer, 1995; 91-7054-756-4.
  • "Birgit Nilsson, Soprano Legend Who Tamed Wagner" by Bernard Holland, The New York Times (12 January 2006)
  • "Så höll han allt hemligt", (why Nilsson's death was kept a secret for 16 days) by Pelle Tagesson, Aftonbladet (13 January 2006)
  • Blum, David, "The Farm Girl and the Stones", chapter 5 in David Blum, Quintet, Five Journeys toward Musical Fulfillment (Cornell University Press, 1999).

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • La Nilsson: My Life in Opera by Birgit Nilsson, foreword by Georg Solti, afterword by Peggy Tueller. Translated by Doris Jung Popper UPNE, 2007; 1-55553-670-0, 978-1-55553-670-1
  • Liese, Kirsten, Wagnerian Heroines. A Century Of Great Isoldes and Brünnhildes", English translation: Charles Scribner, Edition Karo, Berlin, 2013.
 ⛭ 
  Ֆոտո, վիդեո և աուդիո
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բիրգիտ_Նիլսոն&oldid=7273053» էջից