Արգանդի միոմա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Արգանդի միոմա
Արգանդի միոման լապարոսկոպիկ վիրահատության ժամանակ
Տեսակմկանուռուցք և հիվանդության կարգ
Հիվանդության ախտանշաններՑավոտ և առատ դաշտան
Բժշկական մասնագիտությունուռուցքաբանություն
ՀոմանիշներԱրգանդի լեյոմիոմա, ֆիբրոիդ
Ռիսկի գործոններՃարպակալում, կարմիր մսի օգտագործում և ընտանեկան անամնեզ
ԱխտորոշումՁեռքային և գործիքային հետազոտություն
Տարբերակիչ ախտորոշումլեյոմիոսարկոմա, հղիություն, ձվարանի կիստա, ձվարանի քաղցկեղ
ԲուժումԴեղորայքային, վիրահատական և արգանդի զարկերակի էմբոլիզացիա
ԲարդություններԱնպտղություն
 Uterine fibroids Վիքիպահեստում

Արգանդի միոմա կամ արգանդի լեյոմիոմա կամ ֆիբրոմա (անգլ.՝ Uterine fibroid), հորմոն-կախյալ բարորակ նորագոյացություն է[1]։ Կանանց մեծամասնության մոտ լինում է անախտանիշ, սակայն ոմանց մոտ դիտվում է ցավոտ և առատ դաշտան[1]։ Մեծ չափեր ունենալու դեպքում կարող է սեղմել միզապարկին և բերել հաճախամիզության[1]։ Հնարավոր է ցավ սեռական հարաբերության ժամանակ[1]։ Միոմատոզ հանգույցները կարող են լինել եզակի և բազմակի[1]։ Երբեմն հանգույցները կարող են խոչընդոտել հղիությանը[1]։

Պատճառներն են՝ հորմոնալ տեղաշարժերը և իմուն ռեակտիվականության փոփոխությունները[1]։ Ռիսկային գործոններից են ճարպակալումը և  սննդակարգում կարմիր մսի օգտագործումը[1]։

Ախտորոշումն իրականացվում է փոքր կոնքի ձեռքային և գործիքային հետազոտությամբ[1]։

Ախտանիշների բացակայության դեպքում բուժում հարկավոր չէ[1]։ Ցավի ժամանակ կարող են օգնել ՈՍՀԲԴ-ները` իբուպրոֆենը[2], պարացետամոլը[1]։ Առատ դաշտանի ժամանակ, ըստ բժշկի ցուցման, կարող են նշանակվել երկաթ պարունակող պրեպարատներ[1]։ Գոնադոտրոպին ռելիզինգ հորմոնի ագոնիստները կարող են փոքրացնել միոմատոզ հանգույցի չափերը, սակայն դրանց կիրառումը բարձր արժեքի և կողմնակի ազդեցությունների պատճառով, սահմանափակ է[1]։

Ախտանիշների առկայության դեպքում միոման կարելի է հեռացնել վիրաբուժական եղանակով[1], կամ կատարել արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիա[1]։

Միոմայի քաղցկեղային տարբերակները շատ հազվադեպ են հանդիպում և հայտնի են որպես լեյոմիոսարկոմաներ[1]։ Դրանք չեն առաջանում բարորակ հանգույցներից[1]։

Արգանդի միոմա ունեցող կանանց 20-80%-ը գտնվում է մինչև 50 տարիքային խմբում[1]։ 2013 թվականի դրությամբ այս ախտորոշմամբ առկա են 171 միլլիոն կին[3]։ Առավել հաճախ հայտնաբերվում է ռեպրոդուկտիվ (պտղաբերական) և ուշ ռեպրոդուկտիվ տարիքում[1]։ Միոման, դաշտանադադարի ժամանակ, սովորաբար չափերով փոքրանում է[1]։ ԱՄՆ-ում այն հանդիսանում է արգանդի վիրաբուժական հեռացման ամենատարածված պատճառը[4]։

Նշաններ և ախտանիշներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որոշ կանանց մոտ արգանդի միոման կարող է լինել անախտանիշ։ Որովայնային ցավը, անեմիան և երկարատև, առատ դաշտանային արյունահոսությունը կարող են վկայել միոմայի առկայության մասին[5]։ Կախված միոմայի տեղակայումից, հնարավոր են ցավեր սեռական հարաբերության ժամանակ։ Հղիության ժամանակ միոման կարող է բերել վիժման[6], արյունահոսության, վաղաժամ ծննդաբերության կամ արգանդում պտղի անոմալ դիրքերի։ Կարող է ճնշել ուղիղ աղիքը։ Միոմայի ժամանակ որովայնը՝ ինչպես հղիության ընթացքում, կարող է մեծանալ չափերով[1]։ Որոշ հանգույցներ կարող են արտանկվել արգանդի վզիկից և հեշտոցից[5]։

Չնայած միոմաները հաճախ են հանդիպում, սակայն դրանք հազվադեպ են հանդիսանում անպտղության պատճառ (մինչև 3%)[7]։ Միոմա ունեցող կանայք կարող են ունենալ հղիության նորմալ ընթացք[8][9]։ Առավել հաճախ, անպտղության պատճառ հանդիսանում են ենթալորձային հանգույցները, որոնք խոչընդոտում են էմբրիոնի իմպլանտացիային[7]։

Ռիսկի գործոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որոշ ռիսկի գործոններ ասոցացված են միոմայի զարգացման հետ[10]։ Միոման առավել շատ հանդիպում է գեր կանանց շրջանում[11]։ Էստրոգենն ու պրոգեստերոնը վերարտադրողական շրջանում բերում են հանգույցի չափերի մեծացման։

Սննդակարգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մրգերի և բանջարեղենի օգտագործումը բերում է միոմայի առաջացման ռիսկի նվազեցման[10]։ Վիտամին A-ի, C-ի և E-ի, ֆիտոէստրոգենների, կարոտինոիդների, մսի, ձկան ազդեցությունը պարզ չէ[10]։ Սննդում վիտամին D-ի նորմալ քանակը կարող է նվազեցնել միոմայի զարգացման հավանականությունը[10]։

Գենետիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միոմաների 5%-ին բնորոշ են գենետիկ անոմալիաներ։ Տրանսլոկացիան կարող է հայտնաբերվել որոշ քրոմոսոմներում[5]։ Ֆիբրոիդները մասնակիորեն գենետիկ են։ Եթե մայրն ունեցել է արգանդի միոմա, ապա դստեր մոտ դրա առաջացման հավանականությունը մեծանում է 3 անգամ[12]։

Միոմաների 80-85%-ի մոտ առկա է մեդիատոր կոմպլեքսի 12-րդ ենթամիավորման գենի մուտացիա (mediator complex subunit 12` MED12)[13][14][15]:

Ընտանեկան լեյոմիոմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռիդի համախտանիշ (Reed's syndrome)`արգանդի լեյոմիոման համակցված մաշկի լեյոմիամայի և երիկամաբջջային քաղցկեղի հետ[16][17][18]։ Ֆումարատ հիդրատազան կոդավորող գենի մուտացիան՝ տեղակայված 1-ին քրոմոսոմի երկար թևում (1q42.3-43), ասոցացված է այս համախտանիշի հետ և աուտոսոմ դոմինանտ է։

Պաթոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լեյոմիոմայի միկրոսկոպիկ պատկեր: Ներկված է հեմատոքսիլին էոզինով:
Արգանդի միոման: Աջից արտաքին մակերեսը և ձախից մակերեսը կտրվածքի վրա:

Ֆիբրոիդները լեյոմիամայի տարատեսակ են։ Դրանք սովորաբար կլոր են, լավ սահմանագծված բայց առանց պատիճի, սպիտակ կամ գորշ համասեռ հանգույցների տեսքով։ Հանգույցները կարող են լինել ինչպես միկրոսկոպիկ, այնպես էլ մակրոսկոպիկ չափերի։ Սովորաբար նարինջի մեծության միոմաները հիվանդները կարող են շոշափել ինքնուրույն[1]։

Միկրոսկոպիկ ուռուցքային բջջիջները հիշեցնում են նորմալ բջիջներ՝ երկարացած են, իլիկաձև, "սիգարի" նման և կազմում են տերևանման(whorled) խրձեր։ Լինում են 3 բարորակ տեսակ՝ ատիպիկ, բջջային և միտոտիկ ակտիվ[19]։

Տեղակայում և դասակարգում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տեղակայումը և աճը գանգատների, խնդիրների առաջացման համար գլխավոր գործոններից են[4]։ Արգանդի խոռոչում տեղակայվելու ժամանակ, նույնիսկ փոքր ախտահարումները կարող են ուղեկցվել գանգատներով, մինչդեռ խոռոչից դուրս գտնվող հանգույցները երկար ժամանակ կարող են լինել անախտանիշ։ Ըստ տեղակայմ դասակարգվում են՝

Միոմատոզ հանգույցների տեղակայման սխեմատիկ պատկեր:
  • Ներմկանային՝ ինտրամուրալ միոմա, որը գտնվում է արգանի պատի հաստության մեջ։ Ամենահաճախ հանդիպող տեսակն է։ Չնայած որ դրանք չափերով բավականին մեծ է, հավադեպ է գանգատներ առաջացնում։ Ժամանակի ընթացքում ինտրամուրալ հանգույցները կարող են մեծանալ դեպի ներս՝ ձևախախտելով արգանդի խոռոչը։
  • Ենթաշճային՝ սուբսերոզ միոմա, գտնվում է արգանդի մակերեսի վրա, շճաթաղանթի տակ։ Կարող են մեծանալ դեպի դուրս, միացած լինելով արգանդին հյուսվածքային ոտիկով[1]։
  • Ենթալորձային՝ սուբմուկոզ միոմա, գտնվում է էնդոմետրիումի տակ՝ միոմետրիումի վրա։ Դեֆորմացնում է արգանդի խոռոչը։ Փոքր հանգույցներն էլ կարող են բերել արյունահոսության և անպտղության։ Ոտիկով միոման դուրս գալ վզիկից։
  • Վզիկային հանգույց՝ հազվադեպ է հանդիպում, տեղակայվում է արգանդի վզիկի պատին։

Հանգույցները լինում են եզակի և բազմակի։ Մեծ մասը սկիզբ է առնում միոմետրիումից, հետագայում աճելով կամ դուրս կամ ներս։ Երկրորդային փոփոխությունները նեռաում են արյունահոսություն, մեռուկացում (նեկրոզ), կալցիֆիկացիա և կիստոզ ձևափոխում։ Որպես կանոն կալցիֆիկացվում են դաշտանադադարից հետո[20]։

Արգանդից դուրս հանգույցներ, մետաստատիկ միոմաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արգանդի սահմաններից դուրս գտնվող, "մակաբուծային" միոմաները հանդիպում են շատ հազվադեպ, սակայն հիմա ախտորոշվում են ավելի բարձր հաճախականությամբ։ Կարող են զարգանալ մետաստազավորող լեյոմիոմայից։

Դրանք բոլորը հորմոն կախյալ են։ Կարող են վտանգավոր լինել կյանքի համար, եթե գտնվում են ծայրամասային օրգաններում։ Որոշ աղբյուրներ ենթադրում են, որ սրանք կարող են լինել որոշ վիրահատությունների (միոմէկտոմիա, հիստերէկտոմիա) բարդություն։ Մասնավորապես լապարոսկոպիկ միոմէկտոմիայի ժամանակ մորցելատորի կիրառումը բարձրացնում է ռիսկը[21][22][23]։

Կան մի շարք հազադեպ հանդիպող տեղակայումներ, որտեղ կարող են մետաստազավորել միոմաները և դառնալ վտանգավոր[24]՝

  • անոթային ինվազիայով (ներթափանցմամբ) միոմա,
  • ներանոթային միոմա՝ երակներում զարգացող, սիրտ ներթափանցելու դեպքում կարող է լինել լետալ
  • ծայրամասային միոմա (թոքերում, ավշային հանգույցերում),
  • սերմացրված ներորովայնամզային լեյոմիոմատոզի ժամանակ՝ որովայնամզում և մեծ ժարպոնում։

Ախտածագում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ենթաշճային՝ սուբսերոզ մեծ հանգույց
Կալցիֆիկացված բազմակի միոմա
Արգանդի բազմակի միոմաներ

Միոմաները մոնոկլոնալ ուռուցքներ են, որոնց 45-50%-ի մոտ հետազոտությունները հայտնաբերել են քրոմոսոմալ անոմալիաներ։ MED12 սպիտակուցի սպեցիֆիկ մուտացիան հայտնաբերվում է 70% դեպքերում[25]։ Միոմաների առաջացման հստակ պատճառները հայտնի չեն, սակայն կան մի քանի վարկածներ կապված գենետիկ նախատրամադրվածության, հորմոնների պրենատալ արտազատման, աճի գործոնների և քսենոէստրոգենների ազդեցության մասին։ Ռիսկային խմբում են գտնվում սևամորթները, ռիսկային գործոններից են ճարպակալումը, ձվարանների պոլիկիստոզ համախտանիշը, շաքարային դիաբետը, հիպերտենզիան[26]։ Կա վարկած, որ էստրոգենը և պրոգեստերոնը, ինչպես աճի և ապոպտոտիկ մի շարք գործոնները[27], ցիտոկինները ունեն միտոգեն ազդեցություն միոմայի վրա։ Ենթադրվում է, որ էստրոգենը բերում է միոմայի աճին up-regulation -ով ("դրդելով") IGF-1-ը (աճի ինսուլինանման գործոն-1), EGFR-ը (էպիդերմալ աճի գործոնի ընկալիչ), TGF-beta1-ը (տրանսֆորմացնող աճի գործոն բետա 1), TGF-beta3-ը (տրանսֆորմացնող աճի գործոն բետա 3) և PDGF-ը (թրոմբոցիտային աճի գործոն)[27]։ Պրոգեստերոնը միոմայի աճմանը նպասում է up-regulation անելով EGF-ն, TGF-beta1-ն և TGF-beta3-ն, իսկ միոմային բջիջների կենսունակությունը բարձրացնում է Bcl-2-ի և TNF-alpha-ի down-regulation-ի միջոցով[28][29]։

Որոշ համաճարակաբանական հետազոտություններ ցույց են տվել միոմայի գենետիկ նախատրամադրվածությունը։ Առաջին կարգի ազգականների մոտ միոմայի առաջացման ռիսկը 2,5 անգամ բարձր է, իսկ վաղ դեպքերի ժամանակ հավանականությունը մեծանում է 6 անգամ։ Միաձվանի երկվորյակների մոտ 2 անգամ ավելի հաճախ են միոմայի կապակցությամբ հիստերէկտոմիայի դեպքերը, քան երկձվանիների մոտ[30]։

Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անհրաժեշտ է կատարել տարբերակիչ ախտորոշում հավելումների ուռուցքի հետ։ Հանգույցները կարող են շփոթվել ձվարանի նեոպլազմաների, էմբրիոնալ ռաբդոմիոսարկոմաների հետ։ Վերջիններս առավել հաճախ հանդիպում են երեխաների, պատանիների մոտ և ինչպես միոմաները, կարող են դուրս գալ հեշտոցից[5]։

Միոմայի ախտորոշման համար կատարում են ձեռքային հետազոտություն, ինչը հնարավորություն է տալիս հայտնաբերելու մեծ հանգույցները։

Ախտորոշման ոսկե ստանդարտ է գերձայնային հետազոտությունը։ ԳՁՀ-ի օգնությամբ միոմաները նկարագրվում են որպես ֆոկալ, հետերոգեն զանգվածներ։ ՄՌՇ օգնությամբ կարելի է ավելի ճշգրիտ նկարագրել միոմաների չափը, տեղակայումը։ Վիզուալիզացնող հետազոտությունների օգնությամբ հնարավոր չէ ստույգ տարբերակել հայտնաբերված գոյացությունը բարորակ միոմա է թե չարորակ լեյոմիոսարկոմա։ Արագ աճը, չափերի մեծացումը դաշտանադադարից հետո վկայում են սարկոմայի մասին։

Բիոպսիան հազվադեպ է կատարվում ցածր ինֆորմատիվության պատճառով։ Ախտորոշման համար կիրառվող վիզուալիզացնող այլ հետազոտություններց են հիստերոսալպինգոգրաֆիան կամ սոնոհիստերոգրաֆիան։

  • Մեծ միոմա(9սմ), որը առաջացրել է կոնքում կանգային համախտանիշ՝ համակարգչային շերտագրություն
    Մեծ միոմա(9սմ), որը առաջացրել է կոնքում կանգային համախտանիշ՝ համակարգչային շերտագրություն
  • Մեծ միոմա(9սմ), որը առաջացրել է կոնքում կանգային համախտանիշ՝ գերձայնային հետազոտություն
    Մեծ միոմա(9սմ), որը առաջացրել է կոնքում կանգային համախտանիշ՝ գերձայնային հետազոտություն
  • Մեծ ենթալորձային միոմա, որը ամբողջությամբ զբաղեցրել է արգանդի խոռոչը
    Մեծ ենթալորձային միոմա, որը ամբողջությամբ զբաղեցրել է արգանդի խոռոչը
  • Միոմետրիումի հաստության մեջ գտնվող փոքր միոմա
    Միոմետրիումի հաստության մեջ գտնվող փոքր միոմա
  • Երկու կալցիֆիկացված հանգույց
    Երկու կալցիֆիկացված հանգույց
  • 5սմ տրամագծով սուբսերոզ միոմա
    5սմ տրամագծով սուբսերոզ միոմա
  • Բազմակի միոմաների ՄՌՇ պատկեր
    Բազմակի միոմաների ՄՌՇ պատկեր
  • Որովայնի խոռոչում տեղակայված հսկա միոմա
    Որովայնի խոռոչում տեղակայված հսկա միոմա

Բարդություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկարատև արյունահոսելու ժամանակ բնորոշ են անեմիան և երկաթ-պակասորդային սակավարյունությունը: Շրջակա օրգաները ճնշելու հետևանքով հնարավոր են ստամոքսաղիքային խնդիրներ, փորկապություն և փքվածություն։ Միզապարկի ճնշումը կարող է հանգեցնել հիդրոնեֆրոզի։ Միոմաները կարող են բերել էնդոմետրիոզի, որը նույնպես կարող է դառնալ անպտղության պատճառ։ Ադենոմիոզը կարող է ուղեկցել միոմատոզ հանգույցներին։

Հազվադեպ միոման կարող է չարորականալ, վերածվելով լեյոմիոսարկոմայի[31]։ Շատ հազվադեպ միոմաները կարող են լինել Ռիդի համախտանիշի (ժառանգական լեյոմիոմատոզ և երիկամաբջջային քաղցկեղ) առաջին նշան։

Բուժում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միոմաների հիմնական մասը բուժման կարիք չունեն, քանի դեռ չեն բերել գանգատների և ախտանիշների առաջացման։ Դաշտանադադարից հետո հանգույցները փոքրանում են և սովորաբար խնդիրներ չեն առաջացնում։

Ախտանշանային միոմաների բուժումն իրականացվում է՝

  • սիմպտոմատիկ դեղորայքային բուժում (ախտանիշները նվազեցնելու նպատակով),
  • միոմայի հետզարգացմանը նպաստող դեղորայքային բուժում,
  • միոմայի գերձայնային քայքայում,
  • միոմէկտոմիա կամ աբլյացիա,
  • հիստերէկտոմիա,
  • արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիա[32]։

Դեղորայքային բուժում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դաշտանի ժամանակ, ցավը մեղմացմելու նպատակով, կարող են օգտագործվել ՈՍՀԲԴ-երը։ Օրալ հակաբեղմնավորիչները նվազեցնում են արգանդային արյունահոսությունը[7]։ Երկաթ-պակասորդային սակավարյունության համար կարող են կիրառվել երկաթ պարունակող պրեպարատներ։

Դաշտանային արյան քանակը նվազեցնելու և այլ ախտանիշները կարգավորելու նպատակով օգտագործում են լևոնորգեստրել պարունակող ներարգանդային պարույրներ[33]։ Դեղի քիչ դոզայի և լոկալ ազեցության հետևանքով, կողմնակի ազդեցությունները քիչ են հանդիպում[34][35]։

Երկու հետազոտություններ ցույց են տվել, որ կաբերգոլինը, տանելի և փոքր քանակներով, նպաստել է միոմաների էֆեկտիվ հետաճին։ Ազդեցության մեխանիզմն անհայտ է[34]։

Նախավիրահատական շրջանում կիրառվում է պրոգեստերոնային ընկալիչների սելեկտիվ մոդուլյատոր (selective progesterone receptor modulator` SPRM) ուլիպրիստալ ացետատը[36]։ Դեպքերի 70%-ի մոտ դիտվել է հանգույցների ծավալի փոքրացում[37]։ Որոշ դեպքերում կիրառվում է միայնակ՝ առանց վիրահատության[5]։

Դանազոլը նույնպես նպաստում է միոմայի չափերի փոքրացմանը, սակայն կողմնակի ադեցությունների պատճառով կիրառումը սահմանափակ է։ Ունի հակաէստրոգենային Էֆեկտ[34]։

Գոնադոտրոպին ռելիզինգ հորմոնի անալոգները, նվազեցնելով էստրոգենի մակարդակը, բերում են միոմայի ժամանակավոր հետաճի։ Կողմնակի ազդեցությունների պատճառով խորհուրդ է տրվում օգտագործել նախավիրահատական շրջանում՝ միոմայի և արգանդի չափերը փոքրացնելու նպատակով։ 6 ամսից ավել կիրառելու դեպքում կարող է բերել օստեոպորոզի և այլ հետդաշտանադադարային բարդությունների զարգացման[34]։

Հետազոտելով պրոգեստերոնի անտագոնիստ՝ միֆեպրիստոնի ազդեցությունը պարզվել է, որ ունի դրական էֆեկտ ինչպես ախտանիշների նվազեցման, այնպես էլ կյանքի որակի բարեկավման մեջ, սակայն կիրառումը սահմանափակ է կողմնակի էֆեկտների պատճառով[38][39]։ Հակապրոգեստերոնային պրեպարատների դադարեցումից հետո, միոմայի աճը վերականգնվել է[29]։

Արոմատազայի ինհիբիտորները փորձնականորեն կիրառվել են բուժման համար, սակայն չեն ցուցաբերել բավարար արդյունավոտություն[34], իսկ բուժման ընդհատումից հետո աճը կրկին վերականգնվում է[29]։

Արգանդային զարկերակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արգանդային զարկերակի էմբոլիզացիան ոչ ինվազիվ միջամտություն է[40], որի օգնությամբ փակվում է միոման սնող զարկերակի լուսանցքը, բերելով հանգույցի հետաճին[41]։ Կան տվյալներ, որ ավանդական վիրաբուժական մեթոդը ավելի արդյունավետ է հետագայում ծնելիության տեսանկյունից[40], մինչդեռ էմբոլիզացիայի ժամանակ մեծանում է վիժման հավանականությունը[42]։ Ինչպես նաև էմբոլիզացիայի ժամանակ դրական արդյունքի հասնելու համար անհրաժեշտ են միջամտության կրկնություններ[40]։

Արգանդային զարկերակի կապումը արյունամատակարարումը դադարեցնելու մեկ այլ մինիմալ ինվազիվ և էֆեկտիվմեթոդ է[43]։ Կարող է իրականացվել ինչպես տրանսվագինալ, այնպես էլ լապարոսկոպիկ եղանակով[44]։

Միոմէկտոմիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ենթալորձային միոմայի հիստերոսկոպիկ պատկերը
Լապարոսկոպիկ եղանակով միոմատոզ հանգույցի հեռացումը

Միոմէկտոմիան միոմատոզ հանգույցների վիրաբուժական հեռացումն է։ Իրականացվում է, երբ կոնսերվատիվ մեթոդները անարդյունավետ են լինում[45]։

Տարբերում են միոմէկտոմիայի 3 մեթոդ՝

  • հիստերոսկոպիկ միոմէկտոմիա,
  • լապարոսկոպիկ միոմէկտոմիա[46],
  • լապարոտոմիկ միոմէկտոմիա։

Լապարոսկոպիկ միոմէկտոմիայի ժամանակ վերականգնողական շրջանը ավելի քիչ է տևում[47]։

Հիստերէկտոմիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիստերէկտոմիան՝ արգանդի հեռացումը, միոմաների հեռացման դասական մեթոդն է։ ԱՄՆ-ում միոմաները հանդիսանում է հիստերէկտոմիաների գլխավոր պատճառ։

էնդոմետրիումի աբլյացիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կիրառվում է, երբ միոման տեղակայված է ենթալորձային, չափերով շատ փոքր չեն։ Բարձր էբարդությունների հավանականությունը։

Այլ միջամտություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռադիոալիքային աբլյացիան միոմաների բուժման մինիմալ ինվազիվ մեթոդ է[48]։ Տեխնիկան հետևյալն է՝ միոման փոքրացնելու նպատակով, որորվայնի միջով, միոմայի մեջ է մցվում ասեղանման տվիչը և էլեկտրական ռադիոալիքային էներգիան մեռուկացնում է շրջակա հյուսվածքը։ Մեթոդը հարմար է վերարտադրողական շրջանում գտնվող կանանց համար, ովքեր ուզում են խուսափել հիստերէկտոմիայից։

Բարձր ինտենսիվության ֆոկուսավորված ուլտրաձայն՝ համակցված ՄՌՇ-ի հետ (Magnetic resonance guided focused ultrasound)[49][50]. բարձր ինտենսիվության ֆոկուսավորված ուլտրաձայնային ալիքների ազդեցությամբ տեղի է ունենում միոմատոզ հյուսվածքի քայքայում[51][52]։

Կանխատեսում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1000 դեպքերից 1-ի դեպքում տեղի է ունենում չարորակացում, վերածվելով հյուսվածաբանորեն տիպիկ լեյոմիոսարկոմայի[7]։ Դրա նախանշան կարող է լինել աճը դաշտանադադարից հետո[7]։

Մետաստազավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հազվադեպ լինում են միոմայի մետաստազավորման դեպքեր։ Մետաստազավորելուց հետո շարունակում են աճել որպես բարորակ ուռոցքներ։ Վտանգ կարող են ներկայացնել կախված տեղակայման վայրից[24]։

Համաճարակաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև 50 տարեկան հասակի 20-80% կանանց մոտ զարգանում է արգանդի միոմա և 2013 թվականի դրությամբ[1][10], նրանց թիվն հասնում է 171 միլիոնի[3]։ Սովորաբար հայտնաբերվում են միջին և բարձր վերարտադրողական տարիքում[1]։ Դաշտանադադարից հետո հիմնականում չափերով փոքրանում են[1]:Երիտասարդների մոտ միոմաներ զարգացնում են ավելի քիչ[10], քան տարիքով ավելի մեծ կանանց մոտ[53]։ Մինչև 50%-ի մոտ չկան որևէ ախտանիշներ[53]։

Եվրոպա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրոպայում միոմայով հիվանդացության մակարդակն ավելի ցածր է քան ԱՄՆ-ում[10]։

Միացյալ Նահանգներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Բնապահպանական և Առողջապահական Գիտությունների Ազգային Ինստիտուտի միոմա կզարգանա ամերիկացի սևամորթ կանանց 80%-ի մոտ մինչև նրանց 40 տարեկանը[54] : Սևամորթների մոտ 2-3 անգամ ավելի հաճախ է ախտորոշվում միոման, քան կովկասյան կանանց մոտ[10][11][55]։ Հանգույցնռրը հայտնվում ենավելի վաղ տարիքում և աճում են ավելի արագ[56]։ Այդ պատճառով հիստերէկտոմիաների և միոմէկտոմիաների քանակը նրանց մոտ ավելի շատ է[57]։

Պատճառն անհայտ է[57]։ Ըստ որոշ հետազոտությունների, հավանաբար սևամորթների շրջանում ճարպակալման բարձր մակարդակն է, իսկ մեկ այլ հետազոտության համաձայն խնդիրը սննդում վիտամին D-ի ցածր քանակն է[10]։

Հետազոտություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պրոգենտան՝ պրոգեստերոնային ընկալիչների սելեկտիվ մոդուլյատորը, գտնվում է հետազոտման փուլում[34]։ Ազոպրիստիլը՝ պրոգեստերոնային ընկալիչների մեկ այլ սելեկտիվ մոդուլյատոր, տվել է խոստումնալից արդյունքներ[10]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 «Uterine fibroids fact sheet». Office on Women's Health. 2015 թ․ հունվարի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 7-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 26-ին.
  2. ↑ Kashani, BN; Centini, G; Morelli, SS; Weiss, G; Petraglia, F (2016 թ․ հուլիս). «Role of Medical Management for Uterine Leiomyomas». Best Practice & Research. Clinical Obstetrics & Gynaecology. 34: 85–103. doi:10.1016/j.bpobgyn.2015.11.016. PMID 26796059.
  3. ↑ 3,0 3,1 Global Burden of Disease Study 2013, Collaborators (2015 թ․ հունիսի 5). «Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 301 acute and chronic diseases and injuries in 188 countries, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013». Lancet. 386 (9995): 743–800. doi:10.1016/S0140-6736(15)60692-4. PMC 4561509. PMID 26063472. {{cite journal}}: |first1= has generic name (օգնություն)CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  4. ↑ 4,0 4,1 Wallach EE, Vlahos NF (2004 թ․ օգոստոս). «Uterine myomas: an overview of development, clinical features, and management». Obstet Gynecol. 104 (2): 393–406. doi:10.1097/01.AOG.0000136079.62513.39. PMID 15292018.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Moroni, Rafael Mendes; Vieira, Carolina Sales; Ferriani, Rui Alberto; dos Reis, Rosana Maria; Nogueira, Antonio Alberto; Brito, Luiz Gustavo Oliveira (2015). «Presentation and treatment of uterine leiomyoma in adolescence: a systematic review». BMC Women's Health. 15 (1): 4. doi:10.1186/s12905-015-0162-9. ISSN 1472-6874. PMC 4308853. PMID 25609056.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  6. ↑ Metwally, Mostafa; Li, Tin-Chiu (2015). Reproductive Surgery in Assisted Conception. էջ 107. ISBN 9781447149538.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 American Society of Reproductive Medicine Patient Booklet: Uterine Fibroids, 2003 Արխիվացված 2008-07-03 Wayback Machine
  8. ↑ Segars JH, Parrott EC, Nagel JD, Guo XC, Gao X, Birnbaum LS, Pinn VW, Dixon D (2014). «Proceedings from the Third National Institutes of Health International Congress on Advances in Uterine Leiomyoma Research: comprehensive review, conference summary and future recommendations». Human Reproduction Update. 20 (3): 309–333. doi:10.1093/humupd/dmt058. PMC 3999378. PMID 24401287.
  9. ↑ Segars JH, Parrott EC, Nagel JD, Guo XC, Gao X, Birnbaum LS, Pinn VW, Dixon D (2014). «Proceedings from the Third National Institutes of Health International Congress on Advances in Uterine Leiomyoma Research: comprehensive review, conference summary and future recommendations». Hum. Reprod. Update. 20 (3): 309–33. doi:10.1093/humupd/dmt058. PMC 3999378. PMID 24401287.
  10. ↑ 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 Parazzini, Fabio; Di Martino, Mirella; Candiani, Massimo; Viganò, Paola (2015). «Dietary Components and Uterine Leiomyomas: A Review of Published Data». Nutrition and Cancer. 67 (4): 569–579. doi:10.1080/01635581.2015.1015746. ISSN 0163-5581. PMID 25826470.
  11. ↑ 11,0 11,1 Uterine Fibroids at Merck Manual of Diagnosis and Therapy Professional Edition
  12. ↑ «Uterine fibroids fact sheet». womenshealth.gov. 2016 թ․ դեկտեմբերի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 9-ին.
  13. ↑ Medikare, V; Kandukuri, LR; Ananthapur, V; Deenadayal, M; Nallari, P (2011 թ․ հուլիս). «The genetic bases of uterine fibroids; a review». Journal of Reproduction & Infertility. 12 (3): 181–91. PMC 3719293. PMID 23926501. {{cite journal}}: Invalid |url-access=yes (օգնություն)
  14. ↑ Kämpjärvi K, Park MJ, Mehine M, Kim NH, Clark AD, Bützow R, Böhling T, Böhm J, Mecklin JP, Järvinen H, Tomlinson IP, van der Spuy ZM, Sjöberg J, Boyer TG, Vahteristo P (2014 թ․ սեպտեմբեր). «Mutations in Exon 1 highlight the role of MED12 in uterine leiomyomas». Human Mutation. 35 (9): 1136–41. doi:10.1002/humu.22612. PMID 24980722.
  15. ↑ Heinonen HR, Pasanen A, Heikinheimo O, Tanskanen T, Palin K, Tolvanen J, Vahteristo P, Sjöberg J, Pitkänen E, Bützow R, Mäkinen N, Aaltonen LA (2017) Multiple clinical characteristics separate MED12-mutation-positive and -negative uterine leiomyomas. Sci Rep 7(1):1015. doi:10.1038/s41598-017-01199-0.
  16. ↑ Tolvanen J, Uimari O, Ryynänen M, Aaltonen LA, Vahteristo P (2012). «Strong family history of uterine leiomyomatosis warrants fumarate hydratase mutation screening». Human Reproduction. 27 (6): 1865–9. doi:10.1093/humrep/des105. PMID 22473397.
  17. ↑ Toro JR, և այլք: (2003). «Mutations in the fumarate hydratase gene cause hereditary leiomyomatosis and renal cell cancer in families in North America». Am J Hum Genet. 73 (1): 95–106. doi:10.1086/376435. PMC 1180594. PMID 12772087.
  18. ↑ «Archived copy». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 9-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)Կաղապար:Full citation needed
  19. ↑ Garg K, Tickoo SK, Soslow RA, Reuter VE (2011). «Morphologic Features of Uterine Leiomyomas Associated with Hereditary Leiomyomatosis and Renal Cell Carcinoma Syndrome». The American Journal of Surgical Pathology. 35 (8): 1235–1237. doi:10.1097/PAS.0b013e318223ca01. PMID 21753700.
  20. ↑ Impey, Lawrence; Child, Tim (2016). Obstetrics and Gynaecology (անգլերեն). 24: John Wiley & Sons. ISBN 9781119010807.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location (link)
  21. ↑ Cucinella G, Granese R, Calagna G, Somigliana E, Perino A (2011). «Parasitic myomas after laparoscopic surgery: An emerging complication in the use of morcellator? Description of four cases». Fertility and Sterility. 96 (2): e90–e96. doi:10.1016/j.fertnstert.2011.05.095. PMID 21719004.
  22. ↑ Nezhat C, Kho K (2010). «Iatrogenic Myomas: New Class of Myomas?». Journal of Minimally Invasive Gynecology. 17 (5): 544–550. doi:10.1016/j.jmig.2010.04.004. PMID 20580324.
  23. ↑ «FDA Updated Assessment of The Use of Laparoscopic Power Morcellators to Treat Uterine Fibroids» (PDF). Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 23-ին.
  24. ↑ 24,0 24,1 Fletcher's Diagnostic Histopathology of Tumors (3rd ed.). էջեր 692–4.
  25. ↑ Mäkinen N, Mehine M, Tolvanen J, Kaasinen E, Li Y, Lehtonen HJ, Gentile M, Yan J, Enge M, Taipale M, Aavikko M, Katainen R, Virolainen E, Böhling T, Koski TA, Launonen V, Sjöberg J, Taipale J, Vahteristo P, Aaltonen LA (2011). «MED12, the Mediator Complex Subunit 12 Gene, is Mutated at High Frequency in Uterine Leiomyomas». Science. 334 (6053): 252–255. Bibcode:2011Sci...334..252M. doi:10.1126/science.1208930. PMID 21868628.
  26. ↑ Okolo S (2008). «Incidence, aetiology and epidemiology of uterine fibroids». Best Practice & Research. Clinical Obstetrics & Gynaecology. 22 (4): 571–588. doi:10.1016/j.bpobgyn.2008.04.002. PMID 18534913.
  27. ↑ 27,0 27,1 Yen-Ping Ho J, Man WC, Wen Y, Polan ML, Shih-Chu Ho E, Chen B (2009 թ․ հունիս). «Transforming growth interacting factor expression in leiomyoma compared with myometrium». Fertil. Steril. 94 (3): 1078–83. doi:10.1016/j.fertnstert.2009.05.001. PMC 2888713. PMID 19524896.
  28. ↑ Maruo T, Ohara N, Wang J, Matsuo H (2004). «Sex steroidal regulation of uterine leiomyoma growth and apoptosis». Human Reproduction Update. 10 (3): 207–220. doi:10.1093/humupd/dmh019. PMID 15140868.
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 Moravek, MB; Yin, P; Ono, M; Coon, JS; Dyson, MT; Navarro, A; Marsh, EE; Chakravarti, D; Kim, JJ; Wei, JJ; Bulun, SE (2015 թ․ փետրվար). «Ovarian steroids, stem cells and uterine leiomyoma: therapeutic implications». Human Reproduction Update (Review). 21 (1): 1–12. doi:10.1093/humupd/dmu048. PMC 4255606. PMID 25205766.
  30. ↑ Hodge JC, Morton CC (2007). «Genetic heterogeneity among uterine leiomyomata: insights into malignant progression». Human Molecular Genetics. 16 Spec No 1: R7–13. doi:10.1093/hmg/ddm043. PMID 17613550.
  31. ↑ «Fibroids». NHS Choices. U.K. National Health Service. 2017 թ․ հոկտեմբերի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 5-ին.
  32. ↑ Gupta JK, Sinha A, Lumsden MA, Hickey M (2014 թ․ դեկտեմբերի 26). «Uterine artery embolization for symptomatic uterine fibroids». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 12 (12): CD005073. doi:10.1002/14651858.CD005073.pub4. PMID 25541260.
  33. ↑ American Society of Reproductive Medicine Patient Booklet: Uterine Fibroids, 2003 Արխիվացված 2008-07-03 Wayback Machine
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 34,3 34,4 34,5 Sankaran S, Manyonda IT (2008). «Medical management of fibroids» (PDF). Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 22 (4): 655–76. doi:10.1016/j.bpobgyn.2008.03.001. PMID 18468953. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.
  35. ↑ Kailasam C, Cahill D (2008). «Review of the safety, efficacy and patient acceptability of the levonorgestrel-releasing intrauterine system». Patient Preference and Adherence. 2: 293–302. doi:10.2147/ppa.s3464. PMC 2770406. PMID 19920976.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  36. ↑ Talaulikar, VS; Manyonda, IT (2012 թ․ օգոստոս). «Ulipristal acetate: a novel option for the medical management of symptomatic uterine fibroids». Advances in Therapy. 29 (8): 655–63. doi:10.1007/s12325-012-0042-8. PMID 22903240.
  37. ↑ Pérez-López, FR (2015 թ․ ապրիլ). «Ulipristal acetate in the management of symptomatic uterine fibroids: facts and pending issues». Climacteric. 18 (2): 177–81. doi:10.3109/13697137.2014.981133. PMID 25390187.
  38. ↑ Tristan M, Orozco LJ, Steed A, Ramírez-Morera A, Stone P (2012). Orozco LJ (ed.). «Mifepristone for uterine fibroids». Cochrane Database of Systematic Reviews. 8 (8): CD007687. doi:10.1002/14651858.CD007687.pub2. PMID 22895965.
  39. ↑ Malartic C, Morel O, Akerman G, Tulpin L, Desfeux P, Barranger E (2008). «La mifépristone dans la prise en charge des fibromes utérins». Gynécologie Obstétrique & Fertilité. 36 (6): 668–74. doi:10.1016/j.gyobfe.2008.01.017. PMID 18539512.
  40. ↑ 40,0 40,1 40,2 Gupta, JK; Sinha, A; Lumsden, MA; Hickey, M (2014 թ․ դեկտեմբերի 26). «Uterine artery embolization for symptomatic uterine fibroids». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 12: CD005073. doi:10.1002/14651858.CD005073.pub4. PMID 25541260.
  41. ↑ «The Embolisation Process». FEmISA: Fibroid Embolisation: Information, Support, Advice. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 31-ին.
  42. ↑ Homer, Hayden; Saridogan, Ertan (2010 թ․ հունիս). «Uterine artery embolization for fibroids is associated with an increased risk of miscarriage» (PDF). Fertility and Sterility (Systematic review). 94 (1): 324–330. doi:10.1016/j.fertnstert.2009.02.069. PMID 19361799. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 12-ին.
  43. ↑ «Uterine Fibroid Embolisation Africa». 2017 թ․ փետրվարի 23.
  44. ↑ Liu WM, Ng HT, Wu YC, Yen YK, Yuan CC (2001). «Laparoscopic bipolar coagulation of uterine vessels: a new method for treating symptomatic fibroids». Fertility and Sterility. 75 (2): 417–22. doi:10.1016/S0015-0282(00)01724-6. PMID 11172850.
  45. ↑ Metwally M, Cheong YC, Horne AW (2012). Metwally M (ed.). «Surgical treatment of fibroids for subfertility». Cochrane Database of Systematic Reviews. 11: CD003857. doi:10.1002/14651858.CD003857.pub3. PMID 23152222.
  46. ↑ Agdi M, Tulandi T (2008 թ․ օգոստոս). «Endoscopic management of uterine fibroids». Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 22 (4): 707–16. doi:10.1016/j.bpobgyn.2008.01.011. PMID 18325839.
  47. ↑ Bhave Chittawar P, Franik S, Pouwer AW, Farquhar C (2014 թ․ հոկտեմբերի 21). «Minimally invasive surgical techniques versus open myomectomy for uterine fibroids». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 10 (10): CD004638. doi:10.1002/14651858.CD004638.pub3. PMID 25331441.
  48. ↑ Beck, Melinda (2010 թ․ հունվարի 20). «A New Treatment to Help Women Avoid Hysterectomy». The Wall Street Journal.
  49. ↑ Stewart EA, Rabinovici J, Tempany CM, Inbar Y, Regan L, Gostout B, Gastout B, Hesley G, Kim HS, Hengst S, Gedroyc WM, Gedroye WM (2006 թ․ հունվար). «Clinical outcomes of focused ultrasound surgery for the treatment of uterine fibroids». Fertil. Steril. 85 (1): 22–9. doi:10.1016/j.fertnstert.2005.04.072. PMID 16412721.
  50. ↑ «FDA Approves New Device to Treat Uterine Fibroids» (Press release). FDA. 2004 թ․ հոկտեմբերի 22. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2008 թ․ մայիսի 26-ին.
  51. ↑ «Image-guided thermal therapy of uterine fibroids». Seminars in Ultrasound, CT, and MR. 30 (2): 91–104. 2009 թ․ ապրիլ. doi:10.1053/j.sult.2008.12.002. PMC 2768544. PMID 19358440. {{cite journal}}: Cite uses deprecated parameter |authors= (օգնություն)
  52. ↑ «MRgFUS for Uterine Myomas: Safety, Effectiveness and Pathogenesis». Journal of Therapeutic Ultrasound. 2 (Suppl 1): A1–A25. 2014. doi:10.1186/2050-5736-2-S1-A1. PMC 4292016. PMID 25932673. {{cite journal}}: Cite uses deprecated parameter |authors= (օգնություն)CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  53. ↑ 53,0 53,1 Moroni, Rafael Mendes; Vieira, Carolina Sales; Ferriani, Rui Alberto; dos Reis, Rosana Maria; Nogueira, Antonio Alberto; Brito, Luiz Gustavo Oliveira (2015). «Presentation and treatment of uterine leiomyoma in adolescence: a systematic review». BMC Women's Health. 15 (1): 4. doi:10.1186/s12905-015-0162-9. ISSN 1472-6874. PMC 4308853. PMID 25609056.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  54. ↑ «Helping Black Women Recognize, Treat Fibroids». NPR. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 30-ին.
  55. ↑ «African American Women and Fibroids». Philadelphia Black Women's Health Project. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 30-ին.
  56. ↑ «Minority Women's Health». Women's Health.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ օգոստոսի 30-ին.
  57. ↑ 57,0 57,1 «Black Women and High Prevalence of Fibroids». Fibroid Treatment Collective. 2010 թ․ նոյեմբերի 29. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 30-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արգանդի միոմա» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Արգանդի_միոմա&oldid=9805083» էջից