Jump to content

Ֆրանսեզ Ալդա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆրանսեզ Ալդա
Բնօրինակ անունանգլ.՝ Frances Alda
Ի ծնե անունանգլ.՝ Fanny Jane Davis
Ծնվել էմայիսի 31, 1879(1879-05-31)[1] կամ մայիսի 31, 1883(1883-05-31)[2]
Քրայսթչորչ, Նոր Զելանդիա[3][2]
Երկիր Ավստրալիա,  Նոր Զելանդիա և  ԱՄՆ
Մահացել էսեպտեմբերի 18, 1952(1952-09-18)[2]
Վենետիկ, Իտալիա[2]
Մասնագիտությունօպերային երգչուհի
Երգչաձայնսոպրանո[2]
Գործիքներվոկալ
ԼեյբլVictor Talking Machine Company
ԱմուսինGiulio Gatti-Casazza? և Miner Raymond VirDen?
 Frances Alda Վիքիպահեստում
Ֆրանսեզ Ալդան հանգստանում է ելույթից հետո, 1909 թվական

Ֆրանսեզ Դեյվիս Ալդա (անգլ.՝ Frances Davis Alda, մայիսի 31, 1879(1879-05-31)[1] կամ մայիսի 31, 1883(1883-05-31)[2], Քրայսթչորչ, Նոր Զելանդիա[3][2] - սեպտեմբերի 18, 1952(1952-09-18)[2], Վենետիկ, Իտալիա[2]), Նոր Զելանդիայում ծնված ու Ավստրալիայում մեծացած օպերային սոպրանո։ Հանրահայտություն է ձեռք բերել 20-րդ դարի առաջին երեք տասնամյակում իր հրաշալի երգեցիկ ձայնի, հղկված տեխնիկայի ու վառ անհատականության շնորհիվ, ինչպես նաև՝ Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն օպերային թատրոնում Էնրիկո Կարուզոյի հետ հաճախակի բեմելներով[4]։

Կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆանի Ջեյն Դեյվիսը ծնվել է Նոր Զելանդիայի Քրայսթչերչ քաղաքում, 1879 թվականի մայիսի 31-ին Դեյվիդ Դեյվիսի ու Լեոնոր Սայմոնսենի ընտանիքում ([Ն 1])։ Լեոնորը, որը խոստումնալից երգչուհի էր երաժշտական ընտանիքից, 1880 թվականի սեպտեմբերին ամուսնալուծվել է Դեյվիդից ու վերսկսել երգչուհու իր կարիերան․ դուստրն իր վաղ մանկությունն անցկացրել է մոր հետ ճանապարհորդելով, երբ վերջինս մեկնում էր օպերային շրջագայությունների։ Ավստրալիասիայում հաջողության չհասնելով՝ նա Ֆանիին ու իր կրտսեր եղբորը 1883 թվականին տարել է Կալիֆոռնիայի Սան Ֆրանցիսկո քաղաքը, որտեղ ամուսնացել է Հերման Ադլերի հետ, սակայն 1884 թվականին, ամուսնությունից կարճ ժամանակ անց, մահացել որովայնամզի բորբոքումից։ Մոր մահից հետո դստերն ուղարկել են մայրական տատիկ-պապիկի մոտ Ավստրալիայի Վիկտորիա նահանգի Մելբուռն քաղաքը[5]։

Ինդիանապոլիսի Մյուրատ թատրոնում կայանալիք Ալդայի համերգի գովազդը 1920 թվականի լրագրում

Մելբուռնում հանդես է եկել Ուիլյամ Գիլբերտի և Արթուր Սալլիվանի բեմադրություններում, որից հետո՝ 22 տարեկանում, մեկնել է Եվրոպա լրացուցիչ կրթություն ստանալու և միջազգային կարիերա սկսելու համար, ինչպես իր ապագա սոպրանո մրցակցուհի Նելլի Մելբան։ Փարիզում հանրահայտ Մաթիլդա Մարքեզիի մոտ դասեր առնելուց հետո, որի կողմից արժանացել է բեմական իր կեղծանվանը, 1904 թվականին Ալդան իր դեբյուտն է կատարել Փարիզի «Օպերա Կոմիկ» թատրոնում Ժյուլ Մասնեի «Մանոն» օպերայում։ Լոնդոնի Կովենտ գարդեն արքունական թատրոնում հանդես է եկել 1906 թվականին, իսկ Միլանի Լա Սկալայում՝ 1906-1908 համերգաշրջանի ընթացքում։

1908 թվականին Լա Սկալայի նախկին իմպրեսարիո Ջուլիո Գատի-Կասացան դարձել է Մետրոպոլիտեն օպերայի տնօրեն, և նույն թվականի դեկտեմբերի 7-ին Ալդան դեբյուտով հանդես է եկել այնտեղ։ 1910 թվականի ապրիլի 4-ին նրանք ամուսնացել են։ Նյու Յորքում ծավալել է իր հետագա կարիերան՝ հանդես գալով այնպիսի հայտնի օպերաներում, ինչպիսիք են՝ «Մարթա», «Մանոն Լեսկո», «Օթելլո», «Ֆաուստ», «Բոհեմ» օպերաները։ 1908 թվականին սկսել է ձայնագրվել «Victor Talking Machine Company» ձայնագրման ընկերությունում և այդ ձայնագրություններից շատերը բեսթսելլեր են դարձել[6]։ Վիկտոր Հերբերտի «Մադելեն» և Հենրի Հարդլեյի «Կլեոպատրայի գիշերը» օպերաներում մարմնավորել գլխավոր հերոսուհիներին, իսկ Վալտեր Դամրոշի «Կիրանո» օպերայում՝ Ռոքսանին։ Հաճախակի հանդես է եկել Էնրիկո Կարուզոյի հետ։

1927 թվականին շրջագայել է Ավստրալիայում և Նոր Զելանդիայում։ Հաջորդ տարի հեռացել է ամուսնուց, հետո՝ ամուսնալուծվել։ 1929 թվականին հեռացել է Մետրոպոլիտենից, բայց շարունակել է համերգներով հանդես գալ, մասնակցել ռադիոթողարկումների և ելույթ ունենալ վոդևիլ ժանրում։ 1937 թվականին հրատարակված նրա ինքնակենսագրականը կոչվել է «Տղամարդիկ, կանայք և տենորներ»։

1941թվականի ապրիլի 14-ին Հարավային Կարոլինայի Չառլստոն քաղաքում ամուսնացել է Մանհեթենի գովազդային գործակալ Ռեյ Վիր Դենի հետ, որն իրենից տաս տարով փոքր էր[7]։

Լոնգ Այլենդում վայելել է իր հանգստի անցնելը, ճանապարհորդել։ Վախճանվել է կաթվածից 1952 թվականի սեպտեմբերի 18-ին 73 տարեկնում Իտալիայի Վենետիկ քաղաքում[4]։

Երգում է Ֆրանսեզ Ալդան
Երգում է Ֆրանսեզ Ալդան, 1913 թվական

Նշումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Ալդան իր ծննդյան տարեթիվը տեղափոխել է 1883 թվական՝ օպերային մենեջերներին ավելի շատ դուր գալու համար․ այս սխալ տարեթիվը հաճախ նշվում է որպես նրա ծննդյան իրական տարեթիվ։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 ծննդական
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Մահախոսական
  4. ↑ 4,0 4,1 «Frances Alda Dies. Former Met Star. 21 Years Before Retiring in 1929. Sang 40 Roles. A Gatti-Casazza Protege. Came to U.S. With Milanese Impresario in 1908. Stricken by Brain Hemorrhage». The New York Times. 1952 թ․ սեպտեմբերի 19.
  5. ↑ Charlotte Macdonald (1992). The book of New Zealand women (First ed.). Wellington, NZ: Williams. ISBN 0-908912-04-8.
  6. ↑ Whitburn, Joel (1986). Pop Memories 1890-1954. Menomonee Falls, Wisconsin: Record Research, Inc. էջ 21. ISBN 0-89820-083-0.
  7. ↑ Alda Dies. Former Met Star. 21 Years Before Retiring in 1929, September 19, 1952

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրանսեզ Ալդա» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆրանսեզ_Ալդա&oldid=9771486» էջից