Ֆրանսեզ Ալդա
| Ֆրանսեզ Ալդա | |
|---|---|
 | |
| Բնօրինակ անուն | անգլ.՝ Frances Alda |
| Ի ծնե անուն | անգլ.՝ Fanny Jane Davis |
| Ծնվել է | մայիսի 31, 1879[1] կամ մայիսի 31, 1883[2] Քրայսթչորչ, Նոր Զելանդիա[3][2] |
| Երկիր | .svg){kind=small} Ավստրալիա,  Նոր Զելանդիա և .svg){kind=small} ԱՄՆ |
| Մահացել է | սեպտեմբերի 18, 1952[2] Վենետիկ, Իտալիա[2] |
| Մասնագիտություն | օպերային երգչուհի |
| Երգչաձայն | սոպրանո[2] |
| Գործիքներ | վոկալ |
| Լեյբլ | Victor Talking Machine Company |
| Ամուսին | Giulio Gatti-Casazza? և Miner Raymond VirDen? |
 Frances Alda Վիքիպահեստում | |
Ֆրանսեզ Դեյվիս Ալդա (անգլ.՝ Frances Davis Alda, մայիսի 31, 1879[1] կամ մայիսի 31, 1883[2], Քրայսթչորչ, Նոր Զելանդիա[3][2] - սեպտեմբերի 18, 1952[2], Վենետիկ, Իտալիա[2]), Նոր Զելանդիայում ծնված ու Ավստրալիայում մեծացած օպերային սոպրանո։ Հանրահայտություն է ձեռք բերել 20-րդ դարի առաջին երեք տասնամյակում իր հրաշալի երգեցիկ ձայնի, հղկված տեխնիկայի ու վառ անհատականության շնորհիվ, ինչպես նաև՝ Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն օպերային թատրոնում Էնրիկո Կարուզոյի հետ հաճախակի բեմելներով[4]։
Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆանի Ջեյն Դեյվիսը ծնվել է Նոր Զելանդիայի Քրայսթչերչ քաղաքում, 1879 թվականի մայիսի 31-ին Դեյվիդ Դեյվիսի ու Լեոնոր Սայմոնսենի ընտանիքում ([Ն 1])։ Լեոնորը, որը խոստումնալից երգչուհի էր երաժշտական ընտանիքից, 1880 թվականի սեպտեմբերին ամուսնալուծվել է Դեյվիդից ու վերսկսել երգչուհու իր կարիերան․ դուստրն իր վաղ մանկությունն անցկացրել է մոր հետ ճանապարհորդելով, երբ վերջինս մեկնում էր օպերային շրջագայությունների։ Ավստրալիասիայում հաջողության չհասնելով՝ նա Ֆանիին ու իր կրտսեր եղբորը 1883 թվականին տարել է Կալիֆոռնիայի Սան Ֆրանցիսկո քաղաքը, որտեղ ամուսնացել է Հերման Ադլերի հետ, սակայն 1884 թվականին, ամուսնությունից կարճ ժամանակ անց, մահացել որովայնամզի բորբոքումից։ Մոր մահից հետո դստերն ուղարկել են մայրական տատիկ-պապիկի մոտ Ավստրալիայի Վիկտորիա նահանգի Մելբուռն քաղաքը[5]։
_(cropped).jpg)
Մելբուռնում հանդես է եկել Ուիլյամ Գիլբերտի և Արթուր Սալլիվանի բեմադրություններում, որից հետո՝ 22 տարեկանում, մեկնել է Եվրոպա լրացուցիչ կրթություն ստանալու և միջազգային կարիերա սկսելու համար, ինչպես իր ապագա սոպրանո մրցակցուհի Նելլի Մելբան։ Փարիզում հանրահայտ Մաթիլդա Մարքեզիի մոտ դասեր առնելուց հետո, որի կողմից արժանացել է բեմական իր կեղծանվանը, 1904 թվականին Ալդան իր դեբյուտն է կատարել Փարիզի «Օպերա Կոմիկ» թատրոնում Ժյուլ Մասնեի «Մանոն» օպերայում։ Լոնդոնի Կովենտ գարդեն արքունական թատրոնում հանդես է եկել 1906 թվականին, իսկ Միլանի Լա Սկալայում՝ 1906-1908 համերգաշրջանի ընթացքում։
1908 թվականին Լա Սկալայի նախկին իմպրեսարիո Ջուլիո Գատի-Կասացան դարձել է Մետրոպոլիտեն օպերայի տնօրեն, և նույն թվականի դեկտեմբերի 7-ին Ալդան դեբյուտով հանդես է եկել այնտեղ։ 1910 թվականի ապրիլի 4-ին նրանք ամուսնացել են։ Նյու Յորքում ծավալել է իր հետագա կարիերան՝ հանդես գալով այնպիսի հայտնի օպերաներում, ինչպիսիք են՝ «Մարթա», «Մանոն Լեսկո», «Օթելլո», «Ֆաուստ», «Բոհեմ» օպերաները։ 1908 թվականին սկսել է ձայնագրվել «Victor Talking Machine Company» ձայնագրման ընկերությունում և այդ ձայնագրություններից շատերը բեսթսելլեր են դարձել[6]։ Վիկտոր Հերբերտի «Մադելեն» և Հենրի Հարդլեյի «Կլեոպատրայի գիշերը» օպերաներում մարմնավորել գլխավոր հերոսուհիներին, իսկ Վալտեր Դամրոշի «Կիրանո» օպերայում՝ Ռոքսանին։ Հաճախակի հանդես է եկել Էնրիկո Կարուզոյի հետ։
1927 թվականին շրջագայել է Ավստրալիայում և Նոր Զելանդիայում։ Հաջորդ տարի հեռացել է ամուսնուց, հետո՝ ամուսնալուծվել։ 1929 թվականին հեռացել է Մետրոպոլիտենից, բայց շարունակել է համերգներով հանդես գալ, մասնակցել ռադիոթողարկումների և ելույթ ունենալ վոդևիլ ժանրում։ 1937 թվականին հրատարակված նրա ինքնակենսագրականը կոչվել է «Տղամարդիկ, կանայք և տենորներ»։
1941թվականի ապրիլի 14-ին Հարավային Կարոլինայի Չառլստոն քաղաքում ամուսնացել է Մանհեթենի գովազդային գործակալ Ռեյ Վիր Դենի հետ, որն իրենից տաս տարով փոքր էր[7]։
Լոնգ Այլենդում վայելել է իր հանգստի անցնելը, ճանապարհորդել։ Վախճանվել է կաթվածից 1952 թվականի սեպտեմբերի 18-ին 73 տարեկնում Իտալիայի Վենետիկ քաղաքում[4]։
Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Ալդան իր ծննդյան տարեթիվը տեղափոխել է 1883 թվական՝ օպերային մենեջերներին ավելի շատ դուր գալու համար․ այս սխալ տարեթիվը հաճախ նշվում է որպես նրա ծննդյան իրական տարեթիվ։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 ծննդական
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 Archivio Storico Ricordi — 1808.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Մահախոսական
- ↑ 4,0 4,1 «Frances Alda Dies. Former Met Star. 21 Years Before Retiring in 1929. Sang 40 Roles. A Gatti-Casazza Protege. Came to U.S. With Milanese Impresario in 1908. Stricken by Brain Hemorrhage». The New York Times. 1952 թ․ սեպտեմբերի 19.
- ↑ Charlotte Macdonald (1992). The book of New Zealand women (First ed.). Wellington, NZ: Williams. ISBN 0-908912-04-8.
- ↑ Whitburn, Joel (1986). Pop Memories 1890-1954. Menomonee Falls, Wisconsin: Record Research, Inc. էջ 21. ISBN 0-89820-083-0.
- ↑ Alda Dies. Former Met Star. 21 Years Before Retiring in 1929, September 19, 1952
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Profile of Frances Alda, «Նոր Զելանդիայի ամենանշանավոր դուստրը» Արխիվացված 2008-10-16 Wayback Machine
- Մելբան ընդդեմ Ալդայի
- Madame Frances Alda. Կարծես չի սիրում Ավստրալիան
- Նկար Կոնգրեսի գրադարանի՝ Ջորջ Գրանտեմ Բեյնի հավաքածուից
- Caruso and Alda singing Verdi ՅուԹյուբում
- Historical recording in 1912 with Caruso ՅուԹյուբում
- Vitaphone Short Film, 1927 - Alda sings the Ave Maria from Verdi's Otello ՅուԹյուբում
- Discography of Frances Alda on Victor Records from the Encyclopedic Discography of Victor Recordings (EDVR)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրանսեզ Ալդա» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
