«Ռեզերֆորդիում»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ clean up, փոխարինվեց: → (14) oգտվելով ԱՎԲ |
+Կատեգորիա:Անցումային մետաղներ, +Կատեգորիա:Ռադիոակտիվ տարրեր, +Կատեգորիա:Տրանսուրան տարրեր, +Կատեգորիա:Ռեզերֆորդիում [[:en:WP:HC|ՀոթՔ... |
||
Տող 3. | Տող 3. | ||
[[պարբերական համակարգ]]ի IV խմբի արհեսաականորեն ստացված ռադիոակտիվ [[քիմիական տարր]]։ Կարգահամարը 104 է։ Հայտնի են կուրչատովիումի ռադիոակտիվ 9 [[իզոտոպ]]ները՝ 253-261 զանգվածային թվերով։ <math>^{260} Ku</math> և <math>^{259} Ku</math> (կիսաքայքայման պարբերությունները՝ 0, 1 և 4, 5 վրկ) առաջինը ([[1964]] և [[1966]]) հայտնաբերել են [[Դուբնա]]յի միջուկային հետազոտությունների միացյալ ինստուտում (Դ.Ն.Ֆլյորով, Ցոլ.Ց.Հովհաննիսյան և ուրիշներ)՝ միջուկների ինքնաբերաբար քայքայմամբ, իսկ <math>^{261} Ku</math> և <math>^{257} Ku</math> (T½ 4, 5 և 65 վրկ) [[Բերկլի]]ում ([[ԱՄՆ]])՝ [[ալֆա-ճառագայթում|ալֆա-ճառագայթմ]]ամբ։ Կուրչատովիումը Դուբնայում [[սինթեզ]]վել է [[միջուկ]]ների [[միաձուլում|միաձուլմ]]ան [[ռեակցիա]]յի հաշվին՝ <math>\frac{_{242}}{94} Pu</math> իզոտոպը <math>\frac{_{22}}{10} Ne</math>-ի արագացած [[իոն]]ներով ռմբակոծելով։ 104-րդ տարրի անվանումն առաջարկել է ակադեմիկոս Գ.Ն.Ֆլյորովը՝ ի պատիվ Ի.Վ.[[Կուրչատով]]ի։ [[Ամերիկա]]ցի հետազոտոդներն առաջարկել են ([[1969]]) այդ տարրի իրենց անվանումը՝ '''ռեզերֆորդիում''' (նշանը՝ <math>Rf</math>)։ Սակայն ամերիկացիներին չի հաջողվել գրանցել <math>^{260} Ku</math>-ի ինքնաբերաբար բաժանումը։ [[1976]] թվականին Դուբնայում կրկին գրանցվեց <math>^{260} Ku</math>, ըստ <math>^{249} Bk</math> (<math>^{15}N</math>, 4n) <math>^{260} Ku</math> միջուկային ռեակցիայի՝ [[Բերկլի]]ի աշխատակցի ներկայությամբ։ Այդ աշխատանքում քննարկվեց և բացատրվեց նաև Բերկլիում կատարված փորձերի անճշտությունը։ Կուրչատովիումը առաջին «տրանսակտինոիդային» տարրն է։ <math> Ku</math>-ի ատոմների էլեկտրոնային կառուցվածքը գազային ֆազում <math>5f^{14}6d^27s^2</math> է և նման է առաջին «տրանսլանթանոիդային» [[հաֆնիում]] տարրին <math>(Hf) 4f^{14}5d^26s^2</math>։ Դա հաստատվում է <math>Ku</math>-ի և <math>Hf</math>-ի քիմիական հատկությունների նմանությամբ։ Այսպես, կուրչատովիումի անջուր [[քլորիդ]]ը ցնդելիությամբ մոտ է հաֆնիումի քառաքլորիդին ([[գոլորշիացում|գոլորշիացման]] ջերմաստիճանը՝ 313°C) և քիչ ավելի [[ցնդող]] է, քան [[ակտինոիդ]]ային տարրերի [[քլորիդ]]ները ([[եռման ջերմաստիճան]]ը բարձր է 1500°C-ից)։ Օգտվելով այդ հատկություններից՝ [[Չեխոսլովակիա|չեխոսլովակյան]] գիտնական Ի.Զվարան և ուրիշներ Դուբնայում իրականացրին ([[1966]]) <math> Ku</math>-ի ատոմների [[քիմիա]]կան բաժանումը դրան ուղեկցող ակտինոիդային տարրերից։ Այսպիսով, հաստատվեց, որ կուրչատովիումը պատկանում է տարրերի պարբերական համակարգի IV խմբի երկրորդական ենթախմբին։ |
[[պարբերական համակարգ]]ի IV խմբի արհեսաականորեն ստացված ռադիոակտիվ [[քիմիական տարր]]։ Կարգահամարը 104 է։ Հայտնի են կուրչատովիումի ռադիոակտիվ 9 [[իզոտոպ]]ները՝ 253-261 զանգվածային թվերով։ <math>^{260} Ku</math> և <math>^{259} Ku</math> (կիսաքայքայման պարբերությունները՝ 0, 1 և 4, 5 վրկ) առաջինը ([[1964]] և [[1966]]) հայտնաբերել են [[Դուբնա]]յի միջուկային հետազոտությունների միացյալ ինստուտում (Դ.Ն.Ֆլյորով, Ցոլ.Ց.Հովհաննիսյան և ուրիշներ)՝ միջուկների ինքնաբերաբար քայքայմամբ, իսկ <math>^{261} Ku</math> և <math>^{257} Ku</math> (T½ 4, 5 և 65 վրկ) [[Բերկլի]]ում ([[ԱՄՆ]])՝ [[ալֆա-ճառագայթում|ալֆա-ճառագայթմ]]ամբ։ Կուրչատովիումը Դուբնայում [[սինթեզ]]վել է [[միջուկ]]ների [[միաձուլում|միաձուլմ]]ան [[ռեակցիա]]յի հաշվին՝ <math>\frac{_{242}}{94} Pu</math> իզոտոպը <math>\frac{_{22}}{10} Ne</math>-ի արագացած [[իոն]]ներով ռմբակոծելով։ 104-րդ տարրի անվանումն առաջարկել է ակադեմիկոս Գ.Ն.Ֆլյորովը՝ ի պատիվ Ի.Վ.[[Կուրչատով]]ի։ [[Ամերիկա]]ցի հետազոտոդներն առաջարկել են ([[1969]]) այդ տարրի իրենց անվանումը՝ '''ռեզերֆորդիում''' (նշանը՝ <math>Rf</math>)։ Սակայն ամերիկացիներին չի հաջողվել գրանցել <math>^{260} Ku</math>-ի ինքնաբերաբար բաժանումը։ [[1976]] թվականին Դուբնայում կրկին գրանցվեց <math>^{260} Ku</math>, ըստ <math>^{249} Bk</math> (<math>^{15}N</math>, 4n) <math>^{260} Ku</math> միջուկային ռեակցիայի՝ [[Բերկլի]]ի աշխատակցի ներկայությամբ։ Այդ աշխատանքում քննարկվեց և բացատրվեց նաև Բերկլիում կատարված փորձերի անճշտությունը։ Կուրչատովիումը առաջին «տրանսակտինոիդային» տարրն է։ <math> Ku</math>-ի ատոմների էլեկտրոնային կառուցվածքը գազային ֆազում <math>5f^{14}6d^27s^2</math> է և նման է առաջին «տրանսլանթանոիդային» [[հաֆնիում]] տարրին <math>(Hf) 4f^{14}5d^26s^2</math>։ Դա հաստատվում է <math>Ku</math>-ի և <math>Hf</math>-ի քիմիական հատկությունների նմանությամբ։ Այսպես, կուրչատովիումի անջուր [[քլորիդ]]ը ցնդելիությամբ մոտ է հաֆնիումի քառաքլորիդին ([[գոլորշիացում|գոլորշիացման]] ջերմաստիճանը՝ 313°C) և քիչ ավելի [[ցնդող]] է, քան [[ակտինոիդ]]ային տարրերի [[քլորիդ]]ները ([[եռման ջերմաստիճան]]ը բարձր է 1500°C-ից)։ Օգտվելով այդ հատկություններից՝ [[Չեխոսլովակիա|չեխոսլովակյան]] գիտնական Ի.Զվարան և ուրիշներ Դուբնայում իրականացրին ([[1966]]) <math> Ku</math>-ի ատոմների [[քիմիա]]կան բաժանումը դրան ուղեկցող ակտինոիդային տարրերից։ Այսպիսով, հաստատվեց, որ կուրչատովիումը պատկանում է տարրերի պարբերական համակարգի IV խմբի երկրորդական ենթախմբին։ |
||
⚫ | |||
== Տես նաև == |
== Տես նաև == |
||
* [[Պարբերական աղյուսակ]] |
* [[Պարբերական աղյուսակ]] |
||
⚫ | |||
{{Փոքր պարբերական աղյուսակ}} |
{{Փոքր պարբերական աղյուսակ}} |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[Կատեգորիա:Անցումային մետաղներ]] |
|||
⚫ | |||
[[Կատեգորիա:Ռադիոակտիվ տարրեր]] |
|||
[[Կատեգորիա:Տրանսուրան տարրեր]] |
|||
[[Կատեգորիա:Ռեզերֆորդիում]] |
|||
{{Link GA|en}} |
{{Link GA|en}} |
10:44, 1 Հոկտեմբերի 2014-ի տարբերակ
Ռեզերֆորդիում նաև՝ Կուրչատովիում (լատին․՝ Curchatovium) , պարբերական համակարգի IV խմբի արհեսաականորեն ստացված ռադիոակտիվ քիմիական տարր։ Կարգահամարը 104 է։ Հայտնի են կուրչատովիումի ռադիոակտիվ 9 իզոտոպները՝ 253-261 զանգվածային թվերով։ և (կիսաքայքայման պարբերությունները՝ 0, 1 և 4, 5 վրկ) առաջինը (1964 և 1966) հայտնաբերել են Դուբնայի միջուկային հետազոտությունների միացյալ ինստուտում (Դ.Ն.Ֆլյորով, Ցոլ.Ց.Հովհաննիսյան և ուրիշներ)՝ միջուկների ինքնաբերաբար քայքայմամբ, իսկ և (T½ 4, 5 և 65 վրկ) Բերկլիում (ԱՄՆ)՝ ալֆա-ճառագայթմամբ։ Կուրչատովիումը Դուբնայում սինթեզվել է միջուկների միաձուլման ռեակցիայի հաշվին՝ իզոտոպը -ի արագացած իոններով ռմբակոծելով։ 104-րդ տարրի անվանումն առաջարկել է ակադեմիկոս Գ.Ն.Ֆլյորովը՝ ի պատիվ Ի.Վ.Կուրչատովի։ Ամերիկացի հետազոտոդներն առաջարկել են (1969) այդ տարրի իրենց անվանումը՝ ռեզերֆորդիում (նշանը՝ )։ Սակայն ամերիկացիներին չի հաջողվել գրանցել -ի ինքնաբերաբար բաժանումը։ 1976 թվականին Դուբնայում կրկին գրանցվեց , ըստ (, 4n) միջուկային ռեակցիայի՝ Բերկլիի աշխատակցի ներկայությամբ։ Այդ աշխատանքում քննարկվեց և բացատրվեց նաև Բերկլիում կատարված փորձերի անճշտությունը։ Կուրչատովիումը առաջին «տրանսակտինոիդային» տարրն է։ -ի ատոմների էլեկտրոնային կառուցվածքը գազային ֆազում է և նման է առաջին «տրանսլանթանոիդային» հաֆնիում տարրին ։ Դա հաստատվում է -ի և -ի քիմիական հատկությունների նմանությամբ։ Այսպես, կուրչատովիումի անջուր քլորիդը ցնդելիությամբ մոտ է հաֆնիումի քառաքլորիդին (գոլորշիացման ջերմաստիճանը՝ 313°C) և քիչ ավելի ցնդող է, քան ակտինոիդային տարրերի քլորիդները (եռման ջերմաստիճանը բարձր է 1500°C-ից)։ Օգտվելով այդ հատկություններից՝ չեխոսլովակյան գիտնական Ի.Զվարան և ուրիշներ Դուբնայում իրականացրին (1966) -ի ատոմների քիմիական բաժանումը դրան ուղեկցող ակտինոիդային տարրերից։ Այսպիսով, հաստատվեց, որ կուրչատովիումը պատկանում է տարրերի պարբերական համակարգի IV խմբի երկրորդական ենթախմբին։
Տես նաև
Պարբերական աղյուսակ | |||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||
Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||
Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||
K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||
Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||
Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn |
Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |