Տիգրան Մուշեղյան

Տիգրան Մուշեղյան
Ծնվել է	օգոստոսի 20, 1886; Վաղարշապատ, Երևանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	ապրիլի 22, 1935 (48 տարեկան); Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Գերեզման Տիգրան Մուշեղյանի
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	ֆիզիոլոգ
Հաստատություն(ներ)	Երևանի պետական համալսարան
Ալմա մատեր	Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետ (1912)
	Tigran Musheghyan Վիքիպահեստում

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Մուշեղյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Տիգրան Պետրոսի Մուշեղյան (օգոստոսի 20, 1886(1886-08-20)^[1], Վաղարշապատ, Երևանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն^[1] - ապրիլի 22, 1935(1935-04-22)^[1], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]), հայ ֆիզիոլոգ, լուսավորության բնագավառի գործիչ։

ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ Գրիգոր Մուշեղյանի եղբայրն է։

Կենսագրություն

Ծնվել է Վաղարշապատում (այժմ՝ Էջմիածին)։ 1906 թվականին ավարտելով Երևանի արական գիմնազիան՝ ընդունվել է Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետի կենսաբանության բաժինը, որն ավարտել է 1912 թվականին և աշխատանքի անցել նույն բուհի ֆիզիոլոգիայի ամբիոնում։

1919 թվականին տեղափոխվել է Երևան և աշխատանքի անցել արական գիմնազիայում որպես ուսմասվար, միաժամանակ՝ կենսաբանության և մաթեմատիկայի դասախոս։ 1921 թվականին հրավիրվել է ԵՊՀ՝ դասավանդելու «Կենդանիների ֆիզիոլոգիա», «Բնության դիալեկտիկա», «Բնագիտության դասավանդման մեթոդիկա» դասընթացները։ 1922 թվականին նրա ջանքերով ԵՊՀ-ում կազմակերպվել են կենդանիների ֆիզիոլոգիայի ամբիոնը և լաբորատորիան^[2]։

1922-1935 թթ. ղեկավարել է Ֆիզիոլոգիայի ամբիոնը։ 1933 թվականից մինչև կյանքի վերջը եղել է ԵՊՀ ռեկտոր^[3]՝ միաժամանակ վարելով ՀԽՍՀ մարքսիզմ-լենինիզմի ինստիտուտի բնագիտական բաժանմունքի նախագահի պարտականությունները։

Մեծ է Մուշեղյանի դերը դպրոցական ուսումնական պլանների, ծրագրերի և դասագրքերի ստեղծման, ինչպես նաև մանկավարժական կադրերի պատրաստման գործում։

Զբաղվել է նաև գիտական աշխատանքով։ Նա ցորենից, գարուց, բրնձից և կարտոֆիլից ստացել է ինսուլինանման նյութեր, որոնց ազդեցությունն ուսումնասիրել է կենդանիների և բույսերի վրա։

Վախճանվել է 1935 թվականին Երևանում։ Թաղված է Կոմիտասի անվան պանթեոնում^[4]։

Հիշատակ

ԵՊՀ ֆիզիոլոգիայի ամբիոնը 1973 թվականից կրում է Տիգրան Մուշեղյանի անունը^[5]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 8 (հայ.) — հատոր 8. — էջ 86.
↑ «Տիգրան Մուշեղյան».
↑ «ԵՊՀ ՌԵԿՏՈՐՆԵՐԸ». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
↑ «The memorial of Musheghyan Tigran (Տիգրան Մուշեղյան Պետրոսի) buried at Yerevan's Komitas Pantheon cemetery». hush.am (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
↑ Կենսագրական հանրագիտարան, Ե., ԵՊՀ հրատարակչություն, 2009, էջ 20-21։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տիգրան Մուշեղյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 82)։

[_9c0a594be1e8220f-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 8 (հայ.) — հատոր 8. — էջ 86.

[2] «Տիգրան Մուշեղյան».

[3] «ԵՊՀ ՌԵԿՏՈՐՆԵՐԸ». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.

[4] «The memorial of Musheghyan Tigran (Տիգրան Մուշեղյան Պետրոսի) buried at Yerevan's Komitas Pantheon cemetery». hush.am (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 23-ին.

[5] Կենսագրական հանրագիտարան, Ե., ԵՊՀ հրատարակչություն, 2009, էջ 20-21։

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]