Անուշավան Արզումանյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Արզումանյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին:
Անուշավան Արզումանյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | փետրվարի 27 (մարտի 11), 1904 կամ փետրվարի 12, 1904 Կապան, Սյունիքի մարզ, Հայաստան |
| Մահացել է | հուլիսի 18, 1965[1] (61 տարեկանում) Մոսկվա, ԽՍՀՄ[1] |
| Գերեզման | Նովոդեվիչյան գերեզմանոց |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} ԽՍՀՄ |
| Ազգություն | հայ |
| Մասնագիտություն | տնտեսագետ և քաղաքական գործիչ |
| Հաստատություն(ներ) | ՌԳԱ տնտեսագիտության ինստիտուտ և Համաշխարհային տնտեսության և միջազգային հարաբերությունների ինստիտուտ |
| Գործունեության ոլորտ | տնտեսագիտություն |
| Պաշտոն(ներ) | ԽՍՀՄ գերագույն խորհրդի պատգամավոր |
| Անդամակցություն | ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա |
| Գիտական աստիճան | տնտեսագիտական գիտությունների թեկնածու |
| Պարգևներ | «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ Կարմիր դրոշի շքանշան Լենինի շքանշան Կարմիր Աստղի շքանշան «Պատվո նշան» շքանշան Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշան Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան և «Կովկասի պաշտպանության համար» մեդալ |
| Կուսակցություն | ԽՄԿԿ |
| Anyshavan Arzymanyan Վիքիպահեստում | |
Անուշավան Աղաֆոնի Արզումանյան (փետրվարի 27 (մարտի 11), 1904 կամ փետրվարի 12, 1904, Կապան, Սյունիքի մարզ, Հայաստան - հուլիսի 18, 1965[1], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[1]), հայ տնտեսագետ, տնտեսագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր, ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս (1963)։ Պարգևատրվել է Լենինի շքանշանով ու բազմաթիվ մեդալներով։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է Կապանի շրջանի Կավարտ գյուղում։ Երկու տարի գյուղական դպրոցում սովորելուց հետո 1912-ին ուսումը շարունակել է Շուշիի ռեալական դպրոցում։
1921-1928 թվականներին կոմերիտական ղեկավար աշխատանք է կատարել Կապանի, Լենինականի (այժմ՝ Գյումրի), Երևանի գավառային և քաղաքային կոմիտեներում։ Եղել է ԼԿԵՄ կենտկոմի նախագահության և Անդրերկրկոմի բյուրոյի անդամ։ 1928-1929 թվականներին սովորել է Մոսկվայի Գ. Պլեխանովի անվան ժողովրդական տնտեսության ինստիտուտում, իսկ 1933-1936 թվականներին՝ կարմիր պրոֆեսուրայի ագրարային ինստիտում։ 1929-1937 թվականներին կատարել է կուսակցական ղեկավար աշխատանք։ Եղել է շրջկոմի առաջին քարտուղար Ղուրդուղուլու (այժմ՝ Արմավիր), Միկոյանի (այժմ՝ Եղեգնաձոր) և Երևանի Կիրովյան շրջաններում։ 1926-1937 թվականներին ՀԿԿ կենտկոմի անդամ էր։
1937 թվականի օգոստոսի 7-ին նշանակվել է ԵՊՀ ռեկտոր, բայց ընդամենը մեկուկես ամիս անց ազգայնականներին և հատկապես Աղասի Խանջյանին պաշտպանելու մեղադրանքով ազատվել է պաշտոնից, գործը հանձնել ՆԳ մարմիններին, իսկ իրեն բանտարկել։ Սակայն նա կարողացել է ապացուցել իր անմեղությունը և կարճ ժամանակ անց ազատվել բանտից։
Հայրենական մեծ պատերազմի առաջին իսկ օրերից կամավոր մեկնել է բանակ, ծառայել մինչև պատերազմի ավարտը։
1946-1952 թվականներին աշխատել է Բաքվի Ս. Կիրովի անվան պետական համալսարանում որպես դեկան, ապա գիտական աշխատանքների գծով պրոռեկտոր։ Այնուհետև տեղափոխվել է Մոսկվա ու աշխատել որպես ԽՍՀՄ ԳԱ տնտեսագիտության ինստիտուտի սեկտորի վարիչ և տնօրենի տեղակալ։ 1956 թվականին նրան հանձնարարվել է ԽՍՀՄ ԳԱ համաշխարհային էկոնոմիկայի ու միջազգային հարաբերությունների ինստիտուտի կազմակերպումը, որի անփոփոխ տնօրենն էր մինչև կյանքի վերջը։
Հեղինակ է շուրջ 100 գիտական աշխատությունների, որոնցից շատերը լույս են տեսել նաև օտար լեզուներով։
Եղել է ԽՍՀՄ ԳԽ պատգամավոր, Սահմանադրական հանձնաժողովի ու Ազգությունների խորհրդի արտաքին հանձնաժողովի անդամ, խորհրդա-ամերիկյան ինստիտուտի փոխնախագահ, Խորհրդային մեծ հանրագիտարանի գիտական խորհրդի, խորհրդային ու օտարերկրյա մի շարք հրատարակությունների խմբագրական խորհուրդների անդամ։
Վախճանվել է Մոսկվայում[2]։
Անուշավան Արզումանյանի անվամբ է կոչվում Կապան քաղաքի թիվ 2 միջնակարգ դպրոցը[3]։
Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Кризис мирого капитализма на современном этапе, М., 1960.
- Борьба двух систем и мировое развитие, М., 1964.
- Տնտեսագիտական ընտիր երկեր, Երևան, 1971։
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Арзуманян Анушаван Агафонович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Կենսագրական հանրագիտարան, Երևան, ԵՊՀ հրատարակչություն, 2009, էջ 25-26։
- ↑ Կենսագրականը
|
- Մարտի 11 ծնունդներ
- 1904 ծնունդներ
- Փետրվարի 12 ծնունդներ
- Կապան քաղաքում ծնվածներ
- Հուլիսի 18 մահեր
- 1965 մահեր
- Մոսկվա քաղաքում մահացածներ
- Նովոդևիչյան գերեզմանատանը թաղվածներ
- «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալակիրներ
- Կարմիր դրոշի շքանշանի ասպետներ
- Լենինի շքանշանի ասպետներ
- Կարմիր աստղի շքանշանի ասպետներ
- «Պատվո նշան» շքանշանի ասպետներ
- Հայրենական պատերազմի 2-րդ աստիճանի շքանշանակիրներ
- Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանի ասպետներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Երևանի պետական համալսարանի ռեկտորներ
- Հայ տնտեսագետներ
- Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին մասնակցած հայեր
- Անձինք նամականիշերի վրա
- Հայ պրոֆեսորներ
- ԽՍՀՄ ԳԽ 6-րդ գումարման պատգամավորներ
- Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի մասնակիցներ
- ԽՍՀՄ ԳԱ լրիվ անդամներ
