Ռադիկ Մարտիրոսյան

Ռադիկ Մարտիրոսյան
	Երևանի պետական համալսարանում ; սեպտեմբերի 6, 2014 թիվ
Ծնվել է	մայիսի 1, 1936 (86 տարեկան); Մարտակերտի շրջան, ԼՂԻՄ, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն կամ ԼՂԻՄ, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն
Քաղաքացիություն	Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն և Հայաստան
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	Ռադիոֆիզիկա և էլեկտրոնիկա
Հաստատություն(ներ)	ՀՀ ԳԱԱ
Գործունեության ոլորտ	քվանտային էլեկտրոնիկա, Ռադիոֆիզիկա և Ռադիոաստղագիտություն
Պաշտոն(ներ)	ընկերության նախագահ
Ալմա մատեր	Երևանի պետական համալսարան
Գիտական աստիճան	ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր
Գիտական ղեկավար	Ալեքսանդր Պրոխորով
Ինչով է հայտնի	Քվանտային ռադիոֆիզիկա, գերհաղորդականության կիրառական պրոբլեմներ, տիեզերական հետազոտություններ, ռադիոաստղագիտություն, Երկրի բնական պաշարների ուսումնասիրություններ ռադիոֆիզիկական մեթոդներով
Պարգևներ	; ; ; ; և
	Radik Martirosian Վիքիպահեստում

Ռադիկ Մարտիրոսի Մարտիրոսյան (մայիսի 1, 1936(1936-05-01), Մարտակերտի շրջան, ԼՂԻՄ, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն և ԼՂԻՄ, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն), ռադիոֆիզիկոս, ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր 1980, պրոֆեսոր (1982), ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս (1990, թղթակից անդամ 1986)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1958 թ. ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետը՝ աստղաֆիզիկոսի որակավորմամբ։ 1960-1960 թթ. սովորել է ԽՍՀՄ ԳԱ Մոսկվայի Պ. Լեբեդևի անվան ֆիզիկայի ինստիտուտի ասպիրանտուրայում։ 1964-1968 թթ. եղել է ՀԽՍՀ ԳԱ ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի իսնտիտուտի ավագ գիտաշխատող, 1968-1970 թթ.՝ լաբորատորիայի բաժնի վարիչ, 1970-1980 թթ.՝ գիտական աշխատանքների գծով փոխտնօրեն, 1980-2006 թթ.՝ տնօրեն։ 1965 թվականից դասավանդել է ԵՊՀ-ում, 1983-1993 թթ.՝ ԵՊՀ գերբարձր հաճախությունների ֆիզիկայի ամբիոնի վարիչ, 1993-2006 թթ.՝ ԵՊՀ ռեկտոր։ 2006 թվականից իր ստեղծած ԳԲՀ ռադիոֆիզիկայի և հեռահաղորդակցության ամբիոնի վարիչն է, 2006-2021 թվականներին՝ ՀՀ ԳԱԱ նախագահ։ Մարտիրոսյանը ԵՊՀ-ում գործող գիտական աստիճաններ շնորհող մասնագիտական խորհրդի նախագահն է^[1]^[2]։

Հետազոտությունների բնագավառը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քվանտային ռադիոֆիզիկա, գերհաղորդականության կիրառական պրոբլեմներ, տիեզերական հետազոտություններ, ռադիոաստղագիտություն, Երկրի բնական պաշարների ուսումնասիրություններ ռադիոֆիզիկական մեթոդներով։

Մարտիրոսյանը հեղինակ է ավելի քան 200 գիտական աշխատանքների, որոնք վերաբերում են դեցիմետրական տիրույթի քվանտային ուժեղացուցիչների ստեզծմանը և դրանց ռադիոաստղագիտական կիրառություններին, քվանտային էլեկտրոնիկայի համար արհեստական բյուրեղների ստեղծման տեխնոլոգիաների կատարելագործմանը, բարձր զգայնությամբ ընդունիչ համակարգերի մշակմանն ու ներդրմանը։ Մասնավորապես առաջարկել է մակարդակների շրջման սխեմա, որը թույլ է տալիս միաժամանակ ուժեղացնել տարբեր հաճախություններով երկու ազդանշաններ։ Փորձնականորեն այդ սխեման իրականացրել է 21 սմ և 3 սմ ալիքի երկարությունների համար։

Մարտիրոսյանի մշակած ալիքատարային քվանտային ուժեղացուցիչը РАТАМ-600 մեծ ռադիոաստղադիտակի ընդունող համակարգի զգայունությունը մեծացրել է 14 անգամ, որը թույլ է տվել հետազոտել տիեզերական մի շարք լազերային աղբյուրների ռադիոճառագայթումը։ Նրա գիտական ղեկավարությամբ Ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի ինստիտուտում ստեղծված բարձր զգայնության ռադիոընդունիչ սարքերը լայնորեն կիրառվել են բնական պաշարների հետազոտման «Պրիրոդա» և «Օկեան» տիեզերական ծրագրերում, ինչպես նաև ռադիոաստղագիտական և բժշկակենսաբանական հետազոտություններում։

Հանձին Ռադիկ Մարտիրոսյանի՝ տիեզերական կապի մշտական խնդիրները ունեցան իրենց գիտական ճշգրիտ լուծումները՝ շնորհիվ նոր ընդունիչ համակարգերի կիրառման թե՛ միութենական և թե՛ միջազգային տիեզերական կարևորագույն ծրագրերում^[փա՞ստ]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուկրաինայի և ՀԽՍՀ պետական մրցանակների դափնեկիր
Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշան
«Պատվո նշան» շքանշան
Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան
Գագարինի անվան ոսկե մեդալ
«Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 1-ին աստիճանի մեդալ (2012)^[3]
«Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 1-ին աստիճանի շքանշան, 2017^[4]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ԵՊՀ ռեկտորները
↑ «Ռադիկ Մարտիրոսի Մարտիրոսյանի ծննդյան 60-ամյակին»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին։ Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 27
↑ Հայաստանի Հանրապետության մեդալներով պարգևատրելու մասին
↑ «ՀՀ Նախագահի հրամանագրերը - Փաստաթղթեր - Հայաստանի Հանրապետության Նախագահ»։ նախագահ.հայ։ Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 3

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

sci.am

[1] ԵՊՀ ռեկտորները

[2] «Ռադիկ Մարտիրոսի Մարտիրոսյանի ծննդյան 60-ամյակին»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին։ Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 27

[3] Հայաստանի Հանրապետության մեդալներով պարգևատրելու մասին

[4] «ՀՀ Նախագահի հրամանագրերը - Փաստաթղթեր - Հայաստանի Հանրապետության Նախագահ»։ նախագահ.հայ։ Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 3

[1]

[2]

[3]

[4]