«Մարտին Հայդեգեր»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
չ →Կենսագրություն: վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: տ: → տ։ (7) |
||
Տող 5. | Տող 5. | ||
== Կենսագրություն == |
== Կենսագրություն == |
||
Մարտին Հայդեգերը սովորել է [[Հայնրիխ Ռիկերտ]]ի |
Մարտին Հայդեգերը սովորել է [[Հայնրիխ Ռիկերտ]]ի մոտ։ Եղել է [[Էդմունդ Հուսերլ]]ի ասիստենտը, [[Մարբուրգի համալսարան|Մարբուրգի]], [[Ֆրայբուրգի համալսարան]]ների պրոֆեսոր։ Նացիստների հետ համագործակցելու համար [[1945]] թվականին հեռացվել է աշխատանքից<ref name="ՀՍՀ">{{cite book | url=https://hy.wikisource.org/wiki/%D4%B7%D5%BB:%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%8D%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6_(Soviet_Armenian_Encyclopedia)_6.djvu/155 | title=Հայկական Սովետական Հանրագիտարան | publisher=Հայկական Հանրագիտարան հրատարակչություն | author=Վիկտոր Համբարձումյան | year=1980 | location=Երևան | pages=155-156}}</ref>: |
||
Հայդեգերի աշխարհայացքը ձևավորվել է Հուսերլի և [[Մաքս Շելեր]]ի ֆենոմենոլոգիայի, Վ. Դիլթեի «կյանքի փիլիսոփայության», դիալեկտիկական աստվածաբանության առանձին մոտիվների |
Հայդեգերի աշխարհայացքը ձևավորվել է Հուսերլի և [[Մաքս Շելեր]]ի ֆենոմենոլոգիայի, Վ. Դիլթեի «կյանքի փիլիսոփայության», դիալեկտիկական աստվածաբանության առանձին մոտիվների ազդեցությամբ։ Հայդեգերի փիլիսոփայության առանցքը մարդկային գոյության («մարդու կեցության») իմաստավորման հարցն է։ Ըստ նրա, մարդկային կեցության գոյաբանական հիմքը անհատի վերջնական, ժամանակավոր ու մահկանացու լինելն է, որոնց գիտակցմամբ նա ըմբռնում է նաև իր ինքնուրույն կեցությունը, իր գոյը։ Այս պատճառով մարդկային գոյությունն իմաստավորվում է «հասարակական հարաբերություններից», «իրերի աշխարհից» առանձնանալու, ազատագրվելու պրոցեսում։ Անձնավորության հոգևոր ապրումներն արտահայտելու և մարդու անհատական կեցությունը հաստատելու համար Հայդեգերն առանձնացնում է «վախ», «վճռականություն», «խիղճ», <մեղք», «հոգս» և նման հասկացություններն ու այդ վիճակների հոգեկան վերապրումներն ու զգացումը։ Հայդեգերի փիլիսոփայության առաջացման սոցիալական և իմացաբանական պայմանավորվածությունը նույնն է, ինչ [[էկզիստենցիալիզմ]]ինը<ref name="ՀՍՀ"/>։ |
||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
19:43, 15 Դեկտեմբերի 2015-ի տարբերակ
Մարտին Հայդեգեր (գերմ.՝ Martin Heidegger, սեպտեմբերի 26, 1889, Մեսկիրխ, Գերմանական կայսրություն - մայիսի 26, 1976, Ֆրայբուրգ իմ Բրայսգաու, ԳԴՀ), գերմանացի փիլիսոփա, գերմանական էկզիստենցիալիզմի ակնառու ներկայացուցիչներից։ Համարվում է 20-րդ դարի խոշորագույն փիլիսոփաներից մեկը[12]։
Կենսագրություն
Մարտին Հայդեգերը սովորել է Հայնրիխ Ռիկերտի մոտ։ Եղել է Էդմունդ Հուսերլի ասիստենտը, Մարբուրգի, Ֆրայբուրգի համալսարանների պրոֆեսոր։ Նացիստների հետ համագործակցելու համար 1945 թվականին հեռացվել է աշխատանքից[13]:
Հայդեգերի աշխարհայացքը ձևավորվել է Հուսերլի և Մաքս Շելերի ֆենոմենոլոգիայի, Վ. Դիլթեի «կյանքի փիլիսոփայության», դիալեկտիկական աստվածաբանության առանձին մոտիվների ազդեցությամբ։ Հայդեգերի փիլիսոփայության առանցքը մարդկային գոյության («մարդու կեցության») իմաստավորման հարցն է։ Ըստ նրա, մարդկային կեցության գոյաբանական հիմքը անհատի վերջնական, ժամանակավոր ու մահկանացու լինելն է, որոնց գիտակցմամբ նա ըմբռնում է նաև իր ինքնուրույն կեցությունը, իր գոյը։ Այս պատճառով մարդկային գոյությունն իմաստավորվում է «հասարակական հարաբերություններից», «իրերի աշխարհից» առանձնանալու, ազատագրվելու պրոցեսում։ Անձնավորության հոգևոր ապրումներն արտահայտելու և մարդու անհատական կեցությունը հաստատելու համար Հայդեգերն առանձնացնում է «վախ», «վճռականություն», «խիղճ», <մեղք», «հոգս» և նման հասկացություններն ու այդ վիճակների հոգեկան վերապրումներն ու զգացումը։ Հայդեգերի փիլիսոփայության առաջացման սոցիալական և իմացաբանական պայմանավորվածությունը նույնն է, ինչ էկզիստենցիալիզմինը[13]։
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ Nationalencyklopedin (շվեդերեն) — 1999.
- ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118547798 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ Хайдеггер Мартин // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ CONOR.Sl
- ↑ YouTube video — ed. size: 500000000
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 https://www.radiofrance.fr/franceculture/podcasts/les-nuits-de-france-culture/les-chemins-de-la-connaissance-levinas-2-10-ma-decouverte-de-husserl-et-heidegger-1ere-diffusion-03-03-1981-1059440
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Hui Y. The Question Concerning Technology in China: An Essay in Cosmotechnics
- ↑ https://books.google.es/books?id=feWlC4ioGTYC&pg=PA29 — P. 29.
- ↑ В.Н. Семенова. «ХАЙДЕГГЕР в Новейшем философском словаре».
- ↑ 13,0 13,1 Վիկտոր Համբարձումյան (1980). Հայկական Սովետական Հանրագիտարան. Երևան: Հայկական Հանրագիտարան հրատարակչություն. էջեր 155–156.
Գրականություն
- П. Гайденко "Экзистенциализм и проблема культуры (критика философии М. Хайдеггера)", М․, 1963
- Р. Габитова "Человек и общество в немецком экзистенциализме", М․, 1972
Արտաքին հղումներ
- Guide to the Student Notes from Lectures by Martin Heidegger. (անգլ.)
- Works by Heidegger and on Heidegger (categorization) (անգլ.)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարտին Հայդեգեր» հոդվածին։ |
|