Սալվադոր (ֆիլմ)

Սալվադոր; անգլ.՝ Salvador
Երկիր	ԱՄՆ; Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ; Միացյալ Թագավորություն
Ժանր	դրամա, կենսագրական ֆիլմ և ռազմական ֆիլմ
Թեմա	ռազմական թղթակից և Salvadoran Civil War?
Թվական	1986 և հունիսի 11, 1987
Լեզու	անգլերեն և իսպաներեն
Ռեժիսոր	Օլիվեր Սթոուն[…]
Պրոդյուսեր	Gerald Green?, Օլիվեր Սթոուն և Ջերալդ Գրին
Սցենարի հեղինակ	Օլիվեր Սթոուն
Դերակատարներ	Ջեյմս Վուդս[…], Ջեյմս Բելուշի, Մայքլ Մերֆի, Ջոն Սևիջ, Elpidia Carrillo?, Սինթիա Գիբ, Թոնի Պլանա, Sean Stone? և Jorge Luke?
Օպերատոր	Ռոբերտ Ռիկարդսոն
Երաժշտություն	Ժորժ Դելերյու
Մոնտաժ	Քլեր Սիմփսոն
Պատմվածքի վայր	Կենտրոնական Ամերիկա
Նկարահանման վայր	Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
Կինոընկերություն	Hemdale Film Corporation?
Տևողություն	123 րոպե

Սալվադորը, 1986 թվականի ամերիկյան պատերազմի մասին պատմող դրամատիկական ֆիլմ է, որի համահեղինակը և ռեժիսորը Օլիվեր Սթոունն է։ Գլխավոր դերում Ջեյմս Վուդսն է, ով խաղում է Ռիչարդ Բոյլի դերում, իսկ երկրորդական դերերում խաղում են Ջեյմս Բելուշին, Մայքլ Պատրիկ Մերֆին, Էլպիդիա Կարիլիոն, Ջոն Սևիջը և Սինթիա Գիբբը։ Սցենարի հեղինակը Սթոունն է, իսկ համահեղինակը՝ Բոյլը։ Ֆիլմը պատմում է Սալվադորի քաղաքացիական պատերազմը լուսաբանող ամերիկացի լրագրողի պատմությունը, ով խառնվում է ինչպես Ֆարաբունդո Մարտի Ազգային լիբերալ ճակատի, այնպես էլ աջակողմյան զինվորականների հետ՝ փորձելով փրկել իր ընկերուհուն և երեխաներին։ Ֆիլմը ռեալիստական լույսի ներքո պատկերում է ձախակողմյան հեղափոխականներին և խիստ քննադատում է ԱՄՆ-ի զինված ուժերին աջակցողներին, ովքեր զինում և ֆինանսավորում էին դաժան ռեպրեսիվ աջակողմյաններին՝ կենտրոնանալով ամերիկացի չորս եկեղեցական կանանց, այդ թվում՝ Ժան Դոնովանի և արքեպիսկոպոս Իսկար Ռոմերոյի սպանության վրա։ Ֆիլմը ստացել է երկու Օսկար մրցանակներ․ Օսկար՝ լավագույն դերասանի համար (Ջեյմս Վուդս) և Օսկար՝ լավագույն օրիգինալ սցենարի համար (Սթոուն և Բոյլ)^[7] ։

Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վետերան ֆոտոլրագրող Ռիչարդ Բոյլը (Ջեյմս Վուդս) արդեն 20 տարի է, ինչ իր տեսախցիկը տանում է աշխարհի ամենախնդրահարույց վայրեր։ Չնայած նրան, որ նա անում էր լավ աշխատանք, Բոյլի սերը խմելու և թմրանյութերի նկատմամբ, ինչպես նաև նրա չափազանց շատ գոռոզությունը հանգեցրեց գործազրկության։ Մի առավոտ նա տեսնում է, որ կինը լքել է իրեն իր հետ տանելով նաև երեխաներին։ Կոտրված և առանց որևէ հեռանկարների, Բոյլը և նրա ընկեր գործազուրկ դիջեյ Դոկտոր Ռոքը մեկնում են Սալվադոր, որտեղ, Բոյլի համոզմամբ, նա կկարողանար որևէ եկամտաբեր արտահաստիքային աշխատանք գտնել երկրի քաղաքական թոհուբոհի շրջանում։ Այնուամենայնիվ, երբ Բոյլը և Ռոքը ականատես են լինում, թե ինչպես են կառավարական զորքերը մահապատժի ենթարկում ուսանողին, նրանց երկիր մտնելու ժամանակ, պարզ է դառնում, որ այդ պատերազմն ավելի լուրջ էր, քան նրանք սպասում էին։ Այն բանից հետո, երբ նա զինվորին հարցնում է ֆուտբոլային պատերազմի ժամանակ հանդիպած գեներալի մասին, երկուսով գնում են զորանոցի վերածված դպրոց, որտեղ քննարկում են իրավիճակը, և իմացվում է, որ բանակը մատակարարվում է Միացյալ Նահանգների կողմից։ Զգալով, որ Սալվադորում սկսվում է աղետը, Բոյլը, ի վերջո, որոշում է, որ ժամանակն է դուրս գալու, և նա կրկին միանում է Մարիամին և նրա երկու երեխաներին (որոնցից մեկը հենց նրանն էր), Բոյլը չէր ցանկանում նրանց մենակ թողնել։

Միևնույն ժամանակ, նա Մարիամի հետ պատարագի է գնում արքեպիսկոպոս Օսկար Ռոմերոյի մոտ։ Պատարագի ժամանակ արքեպիսկոպոսը սպանում է վարձու մարդասպանին, որն ուղարկվել էր Արանի աջակողմյան կուսակցության կողմից (ֆաշիստական ծաղրերգություն արենայի իրական խմբաքանակի վրա), և բանակը դրսից կրակ է բացում փախչող ամբոխի վրա, Բոյլը և Մարիան հազիվ են հասցնում փախչել։ Դրանից հետո նա մեկնում է Միացյալ Նահանգների դեսպանատուն, որպեսզի համոզի դեսպանին կրճատել օգնությունը Սալվադորի կառավարությանը, քանի որ նրանք չարաշահում էին մարդկանց իրավունքները, բայց նրան մերժում են և ասում, որ երկիրը լքի հանուն սեփական անվտանգության՝ դրդելով նրան հեռանալ դեսպանատնից։ Նրան երկրից դուրս բերելու ժամանակ Բոյլը իր մասնագիտության պատճառով հետապնդումների է ենթարկվում զինվորականների կողմից, և սպանվում է կա՛մ անմեղ մարդկանց, կա՛մ Մարիայի մերձակայքում գտնվող ջոկատների կողմից։ Ջոն Քասադին (Ջոն Սավեյջ), Բոյլի ընկերը և իր ֆոտոլրագրող գործընկերը, նույնպես սպանվում է Սանտա Անայում գտնվող կառավարության և ապստամբների միջև տեղի ունեցած մարտում, երբ սալվադորյան բանակը սկսում է ամերիկյան տրանսպորտային միջոցները և օդային աջակցությունն օգտագործել ապստամբներին ջախջախելու համար։ Ի սկզբանե, աջակցելով ապստամբներին, Բոյլը եզրակացնում է, որ նրանք նույնքան դաժան և չար են, որքան մահվան ջոկատները։ Բոյլը և Մարիան, ի վերջո, երկրից մեկնում են Միացյալ Նահանգներ։ Սակայն Կալիֆոռնիա մուտք գործելիս նրանց ավտոբուսը կանգնեցնում են ներգաղթի ծառայության աշխատակիցները, և Մարիան երեխաների հետ կարողանում է լքել հայրենիքը, իսկ Բոյլը ձերբակալվել էր սպաների հետ վիճաբանությունից հետո։

Դերերում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

• Ջեյմս Վուդսը Ռիչարդ Բոյլի դերում

• Ջեյմս Բելուշին Դոկտոր Ռոքի դերում

• Մայքլ Մըրֆիին Դեսպան Թոմաս Քելլինի դերում

• Ջոն Սավեյջը Ջոն Քասադիի դերում

• Էլպիդիա Կարիլիոն Մարիայի դերում

• Սինթիա Գիբբը Քեթի Մուրի դերում

• Թոնի Պլանը Մայոր Մաքսիմիլիանո Կազանովանի դերում

Թողարկում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլմը թողարկվել է Միացյալ Նահանգներում 1986 թվականի մարտի 5-ին։ 1992 թվականի մարտի 26-ին Ֆիլիպիններում ֆիլմը թողարկվել է «Պիոներական կինոնկարներ» ընկերության կողմից^[8]։

Տոմսարկղ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլմը հաջողություն չի ունեցել, տոմսարկղում՝ ընդհանուր առմամբ հավաքել է 1․500․000 ԱՄՆ դոլար։

Քննադատական պատասխան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սալվադորը սիրված էր քննադատների շրջանում։ Չիկագոյի «Արև-Ժամանակներ»-ի կինոքննադատ Ռոջեր Էբերտը կինոնկարին չորսից երեք աստղ տվեց և գրեց. «Ֆիլմը պարունակում է լրջություն, և քանի որ մենք սուբսիդավորել ենք, կարծես վերածվել է քաոսի։ Բայց հիմնականում դա ընդհանուր ուսումնասիրությունն է. այրված, ազատ արձակված մի քանի ազատ դիմանկարներ, որոնք փորձում են գլուխը բարձր պահել ջրից»^[9]

Ուոլթեր Գուդմանը «Նյու Յորք Թայմս»-ից բացասական գրառություն է արել, որ թեև «որպես ապրումային կինոնկար արագ տարածում ունեցավ», նա պատկերում է «անհավանական մարդկանց, որոնք կեղծ բաներ են անում» և որոշ դեպքերում շեղվում են իրականությունից «դրամայի ուժեղացման և քաղաքական պահի մոռացման համար»։ Նա նաև համեմատել է Կոնստանտին Կոստա Գավրասի աշխատանքի հետ, ինչպես կինեմատոգրաֆիայում, այնպես էլ քաղաքականության մեջ^[10]։

2018 թվականի հուլիսի դրությամբ Սալվադորն ուներ 88 տոկոս վարկանիշ. «Չնայած իր որոշ չափով բաժանված պատմությանը՝ Օլիվեր Սթոունի Սալվադորը վառ ու հզոր քաղաքական դրամա է, որը վաղ ազդանշաններ է ստեղծում ռեժիսորի նույն սադրիչ ապագա նախագծերի համար»^[11]։

Ներկաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլմը ստացել է «Օսկար» մրցանակի երկու անվանակարգեր՝ լավագույն դերասան (Ջեյմս Վուդս) և լավագույն սցենար, որը տրվել «Օսկար» մրցանակի հանձնման 59-րդ արարողության ժամանակ։

Տնային լրատվամիջոցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Տարածաշրջան 1» հատուկ հրատարակության DVD-ն թողարկվել է 2001 թվականի հունիսի 5-ին և ներառում է հետևյալ բոնուսային առանձնահատկությունները.

• Ռեժիսոր Օլիվեր Սթոունի մեկնաբանությունը

• 62-րոպեանոց վավերագրական ֆիլմ «Մահվան հովտում»

• Ութ ջնջված տեսարաններ

• 46 արտադրական լուսանկարներ

• Բնօրինակը թատերական թրեյլերում^[12]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 http://www.imdb.com/title/tt0091886/
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 http://www.filmaffinity.com/en/film612822.html
↑ Lexicon of international films (գերմ.) — Zweitausendeins.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 http://stopklatka.pl/film/salwador
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 http://www.imdb.com/title/tt0091886/fullcredits
↑ ^6,0 ^6,1 http://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=37177.html
↑ «The 59th Academy Awards 1987»։ Oscars.org։ Վերցված է փետրվարի 3, 2016
↑ Anonymous (March 26, 1992)։ «A grim reminder about greed and violence in today's politics»։ Manila Standard (Kamahalan Publishing Corp.)։ էջ 24։ Վերցված է փետրվարի 14, 2020։ «A THIRD WORLD country in Latin American [sic] is girding for the long-awaited political exercise of electing their president.»
↑ Ebert Roger (April 25, 1986)։ «Salvador»։ RogerEbert.com։ Վերցված է December 9, 2016
↑ Goodman Walter (March 5, 1986)։ «Screen: 'Salvador' By Stone»։ The New York Times։ Վերցված է December 9, 2016
↑ «Salvador»։ Rotten Tomatoes։ Վերցված է July 26, 2019
↑ «Salvador Review»։ Dvdtimes.co.uk։ հուլիսի 16, 2001։ Վերցված է հոկտեմբերի 28, 2018

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Salvador(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
«Salvador»(անգլ.) ֆիլմը Allmovie կայքում:
Salvador(անգլ.) ֆիլմը Rotten Tomatoes կայքում
Richard Boyle Internet Movie Database կայքում

[_046c89f7665da5f9-1] 1,0 ^1,1 http://www.imdb.com/title/tt0091886/

[_ffa4cf17d8743965-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 http://www.filmaffinity.com/en/film612822.html

[_dc9cf302eae2d29c-3] Lexicon of international films (գերմ.) — Zweitausendeins.

[_bb54b061d8c48ff9-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 http://stopklatka.pl/film/salwador

[_5dd3d1907b6cdc3b-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 http://www.imdb.com/title/tt0091886/fullcredits

[_cb1390c20260de1d-6] 6,0 ^6,1 http://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=37177.html

[7] «The 59th Academy Awards 1987»։ Oscars.org։ Վերցված է փետրվարի 3, 2016

[8] Anonymous (March 26, 1992)։ «A grim reminder about greed and violence in today's politics»։ Manila Standard (Kamahalan Publishing Corp.)։ էջ 24։ Վերցված է փետրվարի 14, 2020։ «A THIRD WORLD country in Latin American [sic] is girding for the long-awaited political exercise of electing their president.»

[9] Ebert Roger (April 25, 1986)։ «Salvador»։ RogerEbert.com։ Վերցված է December 9, 2016

[10] Goodman Walter (March 5, 1986)։ «Screen: 'Salvador' By Stone»։ The New York Times։ Վերցված է December 9, 2016

[11] «Salvador»։ Rotten Tomatoes։ Վերցված է July 26, 2019

[12] «Salvador Review»։ Dvdtimes.co.uk։ հուլիսի 16, 2001։ Վերցված է հոկտեմբերի 28, 2018

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Սալվադոր անգլ.՝ Salvador

Երկիր	ԱՄՆ Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ Միացյալ Թագավորություն
Ժանր	դրամա^[1]^[2], կենսագրական ֆիլմ և ռազմական ֆիլմ
Թեմա	ռազմական թղթակից և Salvadoran Civil War?
Թվական	1986 և հունիսի 11, 1987^[3]
Լեզու	անգլերեն և իսպաներեն
Ռեժիսոր	Օլիվեր Սթոուն^[1]^[4]^[2]^[…]
Պրոդյուսեր	Gerald Green?, Օլիվեր Սթոուն և Ջերալդ Գրին
Սցենարի հեղինակ	Օլիվեր Սթոուն
Դերակատարներ	Ջեյմս Վուդս^[4]^[5]^[2]^[…], Ջեյմս Բելուշի, Մայքլ Մերֆի^[5]^[6], Ջոն Սևիջ^[4]^[5]^[6], Elpidia Carrillo?^[5], Սինթիա Գիբ^[5], Թոնի Պլանա^[5], Sean Stone?^[5] և Jorge Luke?
Օպերատոր	Ռոբերտ Ռիկարդսոն
Երաժշտություն	Ժորժ Դելերյու
Մոնտաժ	Քլեր Սիմփսոն
Պատմվածքի վայր	Կենտրոնական Ամերիկա
Նկարահանման վայր	Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
Կինոընկերություն	Hemdale Film Corporation?
Տևողություն	123 րոպե