Ռուս տիրակալների կանանց ցանկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
«Նկոլայ II պսակադրությունը մեծ իշխանուհի Ալեքսանդրա Ֆեոդորովնայի հետ»
Նկ․ Լ․ Տուկսեն

Ռուս տիրակալների կանանց ցուցակ, ռուսական տիրակալների կանանց ցուցակը սկսած Մոսկվայի մեծ իշխանությունից և Ռուսական թագավորությունից ներառյալ Ռուսական կայսրությունը, ինչպես նաև 20-րդ դարի պետական կազմավորումները (Խորհրդային Ռուսաստանը, Խորհրդային Միությունը և Ռուսաստանի Դաշնությունը), վլադիմիրյան և կիևյան իշխանների կանայք։

Միապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ցուցակում ըստ ժամանակագրական հերթականությամբ ընդգրկված են մոսկվայի իշխանների և ռուսական ցարերի կանայք, ինչպես նաև ռուսական կայսրերի կանայք սկսած XII մինչև XX դարերը։ Ընդգրկված են թե մորգանատիկական թե գաղտնի ամուսնության կանայք, ինչպես նաև ռուս ուղղափառ եկեղեցու կողմից չընդունված, քանի որ այդպես են համարվել ըստ պատմաբանների (օրինակ՝ Իվան Ահեղի կանայք)։ Իշխած կայսրուհիները ցուցակում ընդգրկված են, միայն այն դեպքում, եթե նրանք միանձնյա իշխանությունից առաջ ռուսական կայսրերի կանայք էին, հակառակ դեպքում ցանկում հայտնվում են միայն իրենց ամուսինները։ Ներառված են նաև այն անձինք, ովքեր մահացել են մինչև ամուսնու գահ բարձրանալը։

«Ալեքսեյ Միխաելովիչ ցարի կողմից հարսնացուի ընտրություն», նկ․Կոնստանտին Մակովսկի

Մոսկովյան իշխանները գիտակցաբար ամուսնացել են այլ քաղաքների իշխանուհիների հետ, որոնց նկատմամբ հատուկ հակում են ունեցել և որոնց ծագման մասին տվյալները չեն պահպանվել։ Ռուս թագավորները հարսնացու ընտրում էին սովորության համաձայն, Բյուզանդական կայսրությունից կրկնօրինակմամբ՝ երկրի ամենագեղեցիկ կանանց հարսնատեսության արդյունքում, և նախընտրում էին չամուսնանալ ռուսական արիստոկրատիայի էլիտայի ներկայացուցիչների հետ։ Ռուսական կայսրերը կնքում էին դինաստիկ ամուսնություններ հիմնականում գերմանացի արքայադուստրերի հետ։ Ընտրության գործընթացը բավականին մարդասիրական էր՝ չափահաս թագաժառանգին XX դարում ուղարկում էին Եվրոպա շրջագայության։ Նրան տրվում էր 10-15 հոգուց բաղկացած հատուկ արքայական պալատի աղջիկների ցուցակ, ովքեր քաղաքական նկատառումներով համապատասխան էին որպես հարսանցուներ։ Նրանց յուրաքանչյուրին պետք է այցելեր և մի քանի ամսվա ընթացքում որոշում կայացներ։ Համակարգը միշտ չէ, որ աշխատում էր՝ Ալեքսանդր II պնդեց, որ կամուսանան իր հավանած արքայադստեր հետ, որը չէր մտնում ընտրված ցուցակի մեջ (Մարիա Ալեքսանդրովնայի թեկնածությունը ցուցակում ընդգրկված չէր, քանի որ ինչպես հայտնի էր նրա հայրը չի եղել մոր օրինական ամուսինը, այլ ինչ որ մի բարոն, նրա սիրեկանը[1]։ Ամուսնու մահից հետո մոսկովյան իշխանուհիներն ու թագուհիները սովորաբար հեռանում էին վանք, ընդունում միանձնություն, նոր անուն, որոնցով էլ երբեմն աղբյուրներում հիշատակվում են․ (օրինակ Դումայուն հրաման է արձակվել «Ալեքսանդրա կայսրուհու»՝ Իրինա Գոդունովա)։ Կայսրուհիները, որոնք փոխել են իրենց ավանդույթները, հայտնի էին որպես («այրիացած կայսրուհիներ»)։ Որոշ ռուսական կայսրերի կանայք օրինականացվել են որպես իշխանուհիներ և թագուհիներ՝ միանձնուհիների անուններով, իսկ կայսրուհիները աշխարհիկ անունով (ցուցակում նշված են լուսապսակ թագի նշանով)։ Ենթադրվում է, որ ռուսական միապետներից երկուսը գաղտնի ամուսնություն են ունեցել (կայսրուհի Ելիզավետա Պետրովնան և Եկատերինա II իրենց սիրեցյալների հետ) և փաստացի հայտնի է մեկ մորգանատիկական ամուսնություն (կայսր Ալեքսանդր II և իշխանուհի Յուլևսկան)։ Յոհաննա IV չորրորդ ամուսնությունից հետո, ըստ ուղղափառ եկեղեցու համարվում է անօրինական (կապույտ գույնով են աղյուսակում նշված), ինչպես Նաև ցուցակում ընդգրկված չեն նրա երկու «կանայք», որոնք ստույգ չեն։ Երեք ռուսական միապետները ամուսնացած չէին, քանի որ նրանք երիտասարդ տարիքում կորցրեցին գահը (մոխրագույնով են աղյուսակում նշված)։ Մոսկվայի իշխանավորների երկրորդ ամուսնությունը կնքվել է միայն կնոջ մահվան դեպքում, բայց Վասիսլի III-ից ավանդույթ է սկսվում, որը հանդիպում էր նաև Բյուզանդիայում, որն էլ վերցրել են ռուսական կայսրերը ամուսնալուծությունը «անպիտան կանանց հետ», նրանց ուղարկելով մենաստան։ Կանանց ճակատագիրը սովորաբար կախված էր ժառանգի ծնվելու ունակությունից։ Վերջին ձեռնադրված կայսրուհին եղել է Եվդոկիա Լոպուխինան։ Ընդհանուր առմամբ, հինգ թագուհիներ աքսորվել են մենաստան, իսկ ռուս կասրերի չորս կանայք սպանվել են (կարմիր գույնով են աղյուսակում նշված)։

Մոսկովյան իշխանուհիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անուն Վանական անունը Նկար Կյանքի տարիները Ամուսին Ամուսնության տարին Երեխաները ամուսնությունից Կարգավիճակի կորուստը Թաղված է
Մարիա տվյալներ չկան Դանիլ Ալեքսանդրովիչ թագաժառանգ, որդիներ, դուստրեր տվյալներ չկան
Անունը անհայտ է,Կոնստանտին Բորիսովիչի դուստրը, ռոստովյան իշխան Յուրի III Դանիլովիչ 1297 դուստր
Կոնչակա
(ուղղաձառների Ագաֆիա) 		(մահացել է1318) 1317 չունի մահացել է ամուսնու կենդանության օրոք, ենթադրվում է, որ թունավորել են
Ելենա,

հավանաբար Սմոլենսկի իշխանի Ալեքսանդր Գլեբովիչի դուստրը

Վանական անունը Սոլոմոնիդա (մահացել է մարտի 1 1331) Իվան I Կալիտա թիվը հայտնի չէ թագաժառանգ, որդիներ, դուստրեր մահացել է ամուսնու մահից առաջ, մահից առաջ ուխտ է արել Բորի Փրկիչ եկեղեցում (Կրեմլ), գերեզմանը չի պահպանվել
Ուլյանա,

ծագումը անհայտ է

տվյալներ չկան 1332 միայն դուստր (?) մահացել է ամուսնու մահից հետո
Անաստասիա Գեդիմինովինա,
(մինչ ամուսնությունը Այգուստա),

լիտվայի մեծ իշխան Գեդիմինի դուստրը

տապանաքարը կորած է, վանական անունը վերականգնել հնարավոր չէ (մահացել է մարտի 11 1345) Սեմեոն Գորդի 1333 երկու նորածիններ-տղա և աղջիկ մահացել է միանփնուհի դառանացուց հետո Բորի Փրկիչ եկեղեցում (Կրեմլ), գերեզմանը չի պահպանվել
Եվպրակսիա Ֆյոդորովնա,
սմոլենսկի իշխանիՖյոդոր Սվյատոսլավովիչի դուստր 		(մահացել է 1348) 1345 չկա հարսանիքից մի քանի ամիս անց, ամուսնը հետ է ուղարկել և հայրը ամուսնացել է ուրիշի հետ
Մարիա Ալեքսանդրովնա,
Տվերի իշխան дочь Ալեքսանդր Միխաելովիչի դուստրը
 Վանական անունը Ֆեոտինյա(Ֆետինյա) (մահացել է մարտի 17 1399) 1347 որդիներ, որոնք մահացել են մանուկ հասակում ամուսնու մահից հետո հեռացել է մենաստան Բորի Փրկիչ եկեղեցում (Կրեմլ), գերեզմանը չի պահպանվել
Ֆեոդոսիյա Դիմիտրովնա,
Դիմիտրի Բրյանսկի դուստրը 		(մահացել է1342) Իվան II 1341 անհայտ մահացել է ժանտախտից
Ալեքսանդրա Իվանովնա,
ծագումը անհայտ է 		Վանական անունը Մարիա (նահացել է դեկտեմբերի 26 1364) 1345 թագաժառանգ, որդիներ, դուստրեր Մահացել է այրի ժամանակ, մահից առաջ դարձել է միանձնուհի Բորի Փրկիչ եկեղեցում (Կրեմլ), գերեզմանը չի պահպանվել
Եվդոկիա Դիմիտրիեվնա Վանական անունը Եփրոսինիա, օրինականցավել է որպես սուրբ Եֆրոսինիա մասկավսկայա (1353-1407) Դմիտրի Դոնսկոյ 1367 գահաժառանգ, որդիներ, դուստրեր ամուսնու մահից հետո հեռացել է վանք Վոզնեսենսկի վանք 2008 թվականից մասունքները — թաղվել է Սուրբ Ուրայում, Արխանգելյան տաճար

Մոսկվայի և Վլադիմիրի մեծ իշխանուհիները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անուն Վանական անունը Նկար Կյանքի տարիներ Ամուսին Ամուսնության տարեթիվ Երեխաները ամուսնությունից Կարգավիճակի կորուստը Թաղված է
Սոֆիա Վիտովտովնա Վանական անունը Եֆրոսինիա (1371—1453) Վասիլի I Դիմիտրեվիչ 1390 թագաժառանգ, որդիներ և դուստրեր ամուսնոց ավել է ապրել, դարձել է միանձնուհի Վոզենեսենսկի վանք (Մոսկվա)
Մարիա Յարոսլավնա Վանական անունը МՄարֆա (մահացել է1484) Վասիլի II 1433 թագաժառանգ, որդիներ, դուստրեր ամուսնու մահից հետո հեռացել է վանք
Անաստասիա Յուրիևնա (մահացել է հուլիսի 11 1422) Յուրի Դմիտրևիչ 1400 որդիներ-թագաժառանգներ (Պաքար է սկսցվել գահի համար). Մահացել է մինչ ամուսնու գահին բարձրանալը 1433 и 1434 թվականներ
Անաստասիա Անդրեևնա,
Անդերյ Վլադիմիրովիչի դուստրը, Սեպուխովսկի-Ռադոնեժսկի իշխան 		Վասիլի Յուրևիչ Կոսոյ անհայտ է (Պաքար է սկսվել գահի համար, մասնակցել գահակալական կռիվներին) ?
Սոֆիա Դմիտրևնա որ ուշ 1436 — ոչ շուտ 1456 Դմիտրի Յուրևիչ Շեմյակ 1436 (?) որդի, դուստր (Պաքար է սկսվել գահի համար, մասնակցել գահակալական կռիվներին) ?
Մարիա Բորիսովնա,
Տվերի իշխանուադուստր 		(մահացել է 1467) Իվան III 1452 Որդի[2] մահացել է ամուսնու կենդանության օրոք, հավանաբար թունավորել են Վոզենեսենսկի վանք (Մոսկվա)
Սոֆիա Ֆոմինիչինա Պալեոլոգ Ծնունդով Զոյա Պալեոլոգինիա (մահացել է1503) 1472 թագաժառանգ,որդիներ, դուստրեր մահացել է ամուսնու կենդանության ժամանակ
Սոլոմոնիա Յորիևնա Սաբուրովա Վանական անունը Սոֆիա, օրնականցվել է ինչպես սուրբ Սոֆիա Սուզդալսկայա (1490-1542) Վասիլի III 1505
Ընտրվել է հարսնատեսության կարգով 		երեխաներ չուներ Աքսորվել է մենաստան երեխա չունենալու պատճառով Պոկրովյան վանք (Սուզդալ)
Ելենա Վասիլևնա Գլինսկայա (1508—1538) 1526 թագաժառանգ մահացել է որպես կառավաող ամուսնու մահից հետոс։ Հավանաբար թունավորել են(XX դարում կմախքի ուսումնասիրությունը ցույց տվեց, որ կա սնդիկի մեծ պարունակություն) Վոզենեսենսկի վանք (Մոսկվա)

Ռուս թագուհիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անուն Վանական անունը Նկար Կյանքի տարիներ Ամուսնիը Ամուսնության տարին Երեխաները ամուսնությունից Կարգավիճակի կորուստը Թաղված է
Ռյուրիկովիչներ
Իվան Ահեղի կանայք։
Անաստասիա Ռոմանովնա Զաղարինա-Յուրևնա 1530/1532-1560 Իվան IV Ահեղ 1547
Ընտրվել է հարսնատեսության կարգով 		Թագաժառանգ, որդիներ և դուստրեր Մահացել է ամուսնու կենդանության օրոք Վոզենեսենսկի վանք (Մոսկվա)
Մարիա Տեմյուրկովնա
մինչև կնքվելը Կուչենե 		մահացել է 1569 1561 մահացած որդի մահացել է ամուսնու կենդանության օրոք
Մարֆա Վասիլևնա (Սոբակինա մահացել է 1571 1571
Ընտրվել է հարսնատեսության կարգով 		չունի մահացել է ամուսնությունից երկու շաբաթ անց
Աննա Իվանովնա(Կոլտովսկայա) Վանական անունը Դարիա (մահացել է 1626) 1572
Ընտրվել է հարսնատեսության կարգով 		չունի сентябрь 1572: ձեռնադրվել է միանձնուհի. Տեղական սուրբ Տիխվենսկի Վեդենսկի վանք
Աննա Գրիգորևնա (Վասիլչիկովա) Վանակն անունը Դարիա Մահացել է 1576 Իվան Ահեղի 5-րդ կինը, համարվում է անօրինական
 1575 չունի Ամռանը 1575/6: ձեռնադրվել է միանձուհի Պակրովսկի վանք (Սուզդալ)
Մարիա Ֆեոդորովնա (Նագայա) Վանակն անունը Մարֆա մահացել է 1612 Իվան ահեղի 6-րդ կինը, համարվում է անօրինական
 1580 որդի (ծննդյան կապակցությամբ կարգավիճակը ամրապնդվեց) Որդու սպանությունից հետո այրի կայսրուհին ձեռնադրվել է միանձնուհի Վոզենեսենսկի վանք (Մոսկվա)
Իրինա Ֆեոդորովնա (Գոդունովա) Վանական անունը Ալեքսանդրա 1557—1604 Ֆյոդոր I Իոաննովիչ 1580 մեկ աղջիկ անուսնու մահից հետո հեռացել է վանք

16 հունվարից 21 փետրվար 1598 թվական — դե յուրե ինքնակլուհի

Գոդունովներ։
Մարիա Գրիգորևնա (Սկուրատովա-Բելսկայա) մահացել է1605 Բորիս Գոդունով 1571 կամ 1572 թագաժառանգ, դուստր այրի կայսրուհի,

սպանվել է որդու հետ միասին

Վարսոնոֆեվսկի վանք
վերաթաղվել է — Տրոիցե-Սերգիյան մայրավանք
Կին չուներ Ֆյոդոր Գոդունով
«Ռյուրիկովիչներ»։
Մարինա Յուրիևնա (Մնիշեկ) 1588—1614 Կեղծ Դմիտրի I, Կեղծ Դմիտրի II 1606 որդի մահացել է կալանքի տակ, հնարավոր է սպանվել ?
Շույսկիներ։
Ելենա Միխայելովնա (Ռեպնինա) մահացել է1592 Վասիլի IV Շույսկի չունի մինչև ամուսնու գահ բարձրանալը մահացել է

կամ ուղարվել վանք

գերեզմանը անհայտ է
Մարիա պետրովնա(Բույնոսովա-Ռոստովսկայա) Վանական անունը Ելենա
մինչ ամուսնությունը — ЕԵկատերինա 		մահացել է 1626 1608 միայն աղջիկներ ամուսնու հետ միասին բռնի ձեռնադրվել են հոգևորական, մահացել է ամուսնու մահից հետո Պորկովսկյան վանք (Սուզդալ)
վերաթաղվել է — Միխայիլ Ռոմանով
Ռոմանովներ։
Մարիա Վլադիմիրովնա (Դոլգոռուկովա) մահացել է1625) Միխայիլ Ֆեոդորովիչ 1624 չունի մահացել է ամուսնությունից մի քանի ամիս անց Միխայիլ Ռոմանով
Եդոկիա Լուկյանովա (Ստրեշնեվա) (մահացել է1645) 1626
Ընտրվել է հարսնատեսության կարգով 		թագաժառանգ, որդիներ, դուստրեր մահացել է որպես այրի կայսրուհի
Մարիա Իլինիչինա (Միլոսլավսկայա) 1626?-1669 Ալեքսեյ Միխայլովիչ 1648 Թագաժառանգ, որդիներ, դուստրեր մահացել է ամուսնու կենդանության օրոք
Նատալյա Կիրիլովնա Նարիշկինա 1651—1694 1671
Ընտրվել է հարսնատեսության կարգով 		թագաժառանգ, դուստրեր մահացել է որպես այրի կայսրուհի
Ագաֆիա Սեմյոնովնա (Գրուշեցկայա) 1663—1681 Ֆյոդոր III Ալեքսեևիչ 1680
Ընտրվել է հարսնատեսության կարգով 		մանուկ որդին՝ Իլիան մահացել է ծննդաբերությունից երեք օր անց
Մարֆա Մատվևնա (Ապրակսինա) 1664—1715 1682 չունի մահացել է որպես այրի կայսրուհի Պետրոպավլովյան տաճար (Պետերբուրգ)
Պրասկովիա Ֆեոդորովնա (Սալտիկովա) 1664—1723 Իվան V 1684
Ընտրվել է հարսնատեսության կարգով 		միայն դուստրեր մահացել է որպես այրի կայսրուհի Ալեքսանդր Նեւսկի Լավրայի ավետման եկեղեցին (Պետերբուրգ)

Կայսրերի կանայք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անուն Имя до брака /
Վանական անունը 		Նկար Կյանքի տարիները Ամուսինը Ամուսնության տարին Երեխաները ամուսնությունից Կարգավիճակի կորուստը Թաղված է
Եվդոկիա Ֆեոդորովնա,
(Լոպուխինա) 		Ծնունդով — Պրասկովայա Իլլարիոնովնա,
Վանական անունը Ելենա 		1669—1731 Պետրոս I 1689 որդիներ, որոնց մեջ նաև հավանական ժառանգորդը ձեռնադրվել է միանձնուհի 1698թվականին Սմոլենսկի տաճար Նովոդևիչի վանք (Մոսկվա)
Եկատերինա I;
ամուսնու կենդանության օրքոք — կայսրուհի Եկատերինա Ալեքսեևնա 		Մարտա Սկավրոնսկայա 1684—1727 1712 մանուկ հասակում մահացած որդիներ, դուստրեր մահացել է ինքնիշխան կայսրության կայսրուհի կարգավիճակում Պետրոպավլովյան տաճար (Պետերբուրգ)
Իոհանն Կրուզե (Ռաբե) մահացել է 1702? Եկատերինա I 1702 չունի մահացել է մինչև կնոջ գահ բարձրանալը

(անհետ կորել է)

թաղման վայրը հայտնի չէ
Պետրոս I 1672—1725 1712 մանուկ հասակում մահացած որդիներ, դուստրեր կայսր, մահացավ մինչև կնոջ գահը բարձրանալը Պետրոպավլովյան տաճար (Պետերբուրգ)
կին չուներ Պետրոս II
Ֆրիդրիխ III Վիլհելմ (դուքս Կուրլյանդսկի ) (1692—1711)[3] Աննա Յոհանովնա 1710 չունի մահացել է մինչև ամուսնու գահ բարձրանալը Միտավսկի պալատ, դքսության կենտրոն (Ելգավա, Լատվիա)
կին չուներ Իվան VI
Ալեքսեյ Գրիգորեվիչ ՌազումովսկիА 1709—1771 Ելիզավետա Պետրովնա, գաղտնի ամուսնություն (ենթադրաբար, տես Իշխանուհի Տարականովա) 1742 (?) չունի, գրվել է Իշխանուհի Տարականովա մահացել է Ելիզավետաի մահից հետո առանց կարգավիճակի հայտարարության Ալեքսանդր Նևսկի Լավրայի Ավետման եկեղեցի (Պետերբուրգ)
Եկատերինա II;
ամուսնու կենդանության օրոք — մեծ իշխանուհի Եկատերինա Ալեքսեևնա 		Թագուհի Սոֆիա Ֆրեդերիկա Անգալտ-Ցերբսկայա 1729—1796 ՊետրոսIII 1745 թագաժառանգ, դուստրեր մահացել է ինքնիշխան կայսրության կայսրուհի կարգավիճակում Պետրոպավլովյան տաճար (Պետերբուրգ)
Պետրոս III Կարլ-Պետրոս-Ուլրիխ, դուքս Գոլշտեյն-Գատտորպսկի 1728—1762 Եկատերինա II 1745 թագաժառանգ, դուստրեր կայսր, մահացել է մինչև կնոջ գահ բարձրանալը՝ սպանվել է
Գրիգորի Պոտյոմկին 1739—1791 —"—

2-րդ ամուսնությունը, գաղտնի

1775 (?) հավանաբար դուստր Տյոմկինա Ելիզավետա Գրիգորևնա մահացել է առանց կարգավիճակի հայտարարության մինչև Եկատերինայի գահ բարձրանալը Սուրբ Եկատերինայի տաճար (Խերսոն)
Նատալիա Ալեքսեևնա Արքայադուստր Ավգուստա-Վիլգելմինա-Լուիզա Գեսսեն-Դարմշտադտսկայա 1755—1776 Պավել I 1773 երեխաներ րունեն մահացել է որպես կասյրուհի Ալեքսանդր Նևսկի Լավրայի Ավետման եկեղեցի (Պետերբուրգ)
Մարիա Ֆեոդորովնա Արքայադուստր Սոֆիա-Դորոտեյա-Ավգուստա-Լուիզա Վյուրտեմբերգսկայա 1759—1828 1776 թագաժառանգ, դուստրեր և որդիներ մահացել է որպես այրի կայսրուհի Պետրոպավլովյան տաճար (Պետերբուրգ)
Ելիզավետա Ալիքսեևնա Արքայադուստր Լուիզա-Մարիա-Ավգուստա Բադենսկայա 1779—1826 Ալեքսանդր I 1793 միայն դուստրեր մահացել է որպես այրի կայսրուհի
Ալեքսանդրա Ֆեոդորովնա Արքայադուստր Ֆրեդերիկա Շառլոտտա Վիլգելմինա Պռուսսկայա 1798—1860 Նիկոլայ I 1817 թագաժառանգ, դուստրեր և որդիներ մահացել է որպես այրի կայսրուհի
Մարիա Ալեքսանդրովնա Արքայադուստր Մակսիմիլիանա Վիլգելմինա Մարիա Գեսսենսկայա 1824—1880 Ալեքսանդր II,

1-ին կինը

1841 թագաժառանգ, դուստրեր և որդիներ մահացել է ամուսնու կենդանության օրոք
Նշանավոր իշխանուհի Յուրևսկայա Իշխանուհի Եկատերինա Միխայլովնա Դոլգոռուկովա 1847—1922 —"—

2-րդ կինը մորգանատիկ ամուսնություն

1880 դուստր, որդիներ (իշխան Յուրևսկի) Արտագաղթել է, նա մինչև իր մահը պահպանել է տիտղոսը Ռուսական գերեզման (Նիցցա)
Մարիա Ֆեոդորովնա Արքայադուստր Մարիա-Սոֆիա-Ֆրեդերիկա-Դագմարա Դատսկայա 1847—1928 Ալեքսանդր II 1866 թագաժառանգ, դուստրեր և որդիներ 1917 թվականից Ռուսաստանում որպես «քաղաքացի Ռոմանովա»,

արտագաղթած ժամանակ պահպանել է այրի կայսրուհու տիտղոսը

Ռոսկիլլե տաճար, (Դանիա);
վերաթավել է — Պետրոպավլովյան տաճար (Պետերբուրգ)
Ալեքսանդրա Ֆեոդորովնա Արքայադուստր Ալիսա Վիկտորիա Ելենա Լուիզա Բեատրիսс Գեսսեն-Դառմիշտադտսկայա;
օրինականացվել է արքայական ընտանիքում ինչպես Արքայական սրտատենչ Ալեքսանդրա Ֆեոդորովնա 		1872—1918 Նիկոլայ II 1894 թագաժառանգ և դուստրեր սպանվել է ամուսնու գահընկեց արվելուց հետո Գանինա Յամա (Սվերդլովյան մարզ);
վերաթաղվել է — Պետրոպավլովյան տաճար (Պետերբուրգ)

Ժամանակավոր կառավարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անուն Նկար Կյանքի տարիները Ամուսինը Ամուսնության տարեթիվը
Յուլիյա Ալեքսեևնա Բոբրինսկայա 1867—1903 Գեորգի Լվով 1898
Օլգա Լվովա Բառանովսկայա 1886—1975 Ալեքսանդր Կերենսկի 1904
Թերեզա Լիդիա Տրիտտոն[4] 1899—1946 1939

ԽՍՀՄ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անուն Պատկեր Կյանքի տարիները Ամուսինը Ամուսնության տարեթիվը
Նադեժդա Կրուպսկայա 1869—1939 Վլադիմիր Լենին 1898
Եկատերինա Սեմյոնովնա Սվանիձե (1885—1907) Իոսիֆ Ստալին 1904
Նադեժդա Սերգեևնա Ալլելուևա 1901—1932 1919
Վալերիա Ալեքսեևնա ԳոլուբցովաВ 1906—1987 Գեորգի Մաքսիմովիչ Մալենկով ?
Եֆրոսինիա Իվանովնա Պիսարևա 1894—1919 Նիկիտա Խրուշչով 1914
Նինա Պետրովնա Կուխարչուկ (1900—1984) 1924
Վիկտորիա Պետրովնա Դենիսաովա[5], 1907—1995 Լեոնիդ Բրեժնև 1928
Նինա Իվանովնա Էնգալիչևա[6] 1914—1994 Յուրի Անդրոպով 1935, (բաժանվել է 1940)
Տատյանա Ֆիլիպպովնա Լեբեդևա 1918—1991 1940
Ֆաինա Վասլիևնա Կոստանտին Չերնենկո ?
Աննա Դմիտրևնա Լյուբիմովա 1913—2010 1945
Ռաիսա Գորբաչովա 1932—1999 Միխայիլ Գորբաչով 1953

Ռուսաստանի Դաշնություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անուն Նկար Կայանքի տարիները Ամուսինը Ամուսնության տարեթիվը
Նաինա Իոսևնա Ելցինա ծնվել է1932 Բորիս Ելցին 1956
Լյուդմիլա Ալեքսանդրովնա Շկրեբնևա ծվնել է 1958 Վլադիմիր Պուտին 1983
Սվետլանա Մեդվեդևա ծնվել է 1965 Դմիտրի Մեդվեդև 1989
Լյուդմիլա Ալեքսանդրովնա Շկրեբնևա ծվնել է 1958 Վլադիմիր Պուտին 1983 (բաժանվել է 2013)

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Забелин И. Е. «Домашний быт русских цариц».
  • Йена, Детлеф. «Русские царицы». М., 2006.
  • Васильева, Лариса. «Кремлёвские жены» — книга о XX веке
  • Красная Г. Н., «Тайны кремлёвских жен»
  • Морозова Л. Е. Знаменитые женщины средневековой Руси. — М.: Вече, 2015. — 448 с.
  • Морозова Л. Е. Знаменитые женщины Московской Руси. XV—XVI века. — М.: Вече, 2014. — 256 с.
  • Пушкарёва Н. Л. Женщины Древней Руси. — М.: Мысль, 1989. — 286 с.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «Ahnenreihe of the last Grand Ducal Children of Hesse and by Rhine», Darren Shelton, The European Royal History Journal, Issue VI, July-August 1998, p. 19-22.; Lord Lambton, The Mountbattens, 1989
  2. ↑ Алфавитно-справочный перечень
  3. ↑ «Летопись монархиста. Дни рождения августейших особ в августе». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 11-ին.
  4. ↑ Биография Керенского Արխիվացված 2002-08-02 Wayback Machine
  5. ↑ «Жена Брежнева». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 11-ին.
  6. ↑ Биография Андропова
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռուս_տիրակալների_կանանց_ցանկ&oldid=9398318» էջից