Պենզայի Կոնստանտին Սավիցկու անվան շրջանային պատկերասրահ
Պենզայի Կոնստանտին Սավիցկու անվան շրջանային պատկերասրահ | |
---|---|
Տեսակ | պատկերասրահ և ստեղծագործական նստավայր |
Երկիր | Ռուսաստան |
Տեղագրություն | Պենզա |
Հիմնադրվել է | 1892 |
Կայք | russianmuseums.info/M1573 |
Կոնստանտին Սավիցկու անվան Պենզայի շրջանային պատկերասրահ, պետական թանգարան Պենզայում։ Պենզայի մարզի խոշորագույն և ամենահայտնի թանգարաններից մեկը։ Հիմնադրվել է 1892 թվականին։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Թանգարանի հիմքը կազմել է Պենզայի նահանգապետ Ն. Դ. Սելիվերստովի կողմից քաղաքին նվիրաբերված նկարների հավաքածուն։ 1892 թվականի հունվարից հավաքածուն, որը ստացել է Սելիվերստովի պատկերասրահի անվանումը, լայն ցուցադրություն է ունեցել Շվեցովյան դպրոցում (Ֆ. Ե. Շվեցովի արհեստագործական դպրոց)։ Իսկ «նույն տարվա հոկտեմբերին, ինչպես գրել են «Պենզայի գերատեսչությունները», Սելիվերստովի պատկերասրահի շենքում բացվել է շրջիկների ընկերակցության ցուցահանդեսը, որտեղ ցուցադրվում էին Վ. Ի. Սուրիկովի «Ձնառատ քաղաքի գրավումը», Ն. Ա. Յարոշենկոյի «Ամենուր կյանքը», Վ. Դ. Պոլենովի «Մեղավորը», Գ. Մյասոեդովի «Տառապյալ ժամանակը» և այլն»։
1894-1897 թվականներին Պ. Պ. Սեմյոնովի-Տյան-Շանսկու աջակցությամբ Սելիվերստովի քաղաքին կտակած փողերով (ավելի քան 500.000 ռուբլի) Պենզայի կենտրոնում կառուցվեց ճարտարապետ Ա. Պ. Մաքսիմովի նախագծով շենքը՝ նկարչական դպրոց բացելու համար։ 1897 թվականի հոկտեմբերի 4-ին «Պենզա նահանգային թերթերը» նշում էին.
Պենզայի նկարչական ուսումնարանը՝ արվեստի միջնակարգ ուսումնական հաստատությունը, նպատակ ունի գեղարվեստական և գեղարվեստա-արդյունաբերական արտադրությունների համար ստեղծել գեղանկարիչներ, քանդակագործներ և նկարիչներ։ Այդ պատճառով այն բաղկացած է ուսումնարանից և թանգարանից, որտեղ կենտրոնացվում են արվեստի և գեղարվեստա-արդյունաբերական արտադրության և այլ առարկաների նմուշներ տեսողական-կրթական նպատակների համար։ |
1898 թվականի ուսումնարանի առաջին հաշվետվությունում նշվում էր, որ հավաքածուն բաղկացած էր 224 գեղարվեստական ստեղծագործություններից (գեղանկարներ, փորագրություններ, ջրաներկներ և նկարներ), որոնք բաժանված էին երեք բաժինների. առաջինը՝ հոլանդական, ֆլամանդական և իտալական դպրոցների հին վարպետների նկարների բնօրինակներն ու պատճենները, երկրորդը՝ այլ օտարազգի նկարիչների ստեղծագործությունները, երրորդը՝ հատուկ ռուսական բաժինը։
Ուսումնարանի և թանգարանի առաջին տնօրենը Կ. Ա. Սավիցկին է, որը խորհուրդ է տալիս Գեղարվեստի ակադեմիայի խորհրդի անդամներին։ Որպես ՄՆՔՃՈՒ դասախոս՝ Սավիցկին վախենում էր վարչական աշխատանքից, Ի. Շիշկինին ուղղված նամակում նա հաղորդել էր. «Ես շատ եմ մտածել և կշռադատել, խորացել եմ Պենզայի դպրոցի կանոնադրության մեջ, բազմիցս եմ վերընթերցել տնօրենի բազմաշերտ պարտականությունները՝ խիստ պատասխանատու դիրք է»։ Այնուամենայնիվ, 1897 թվականի մայիսին նա ժամանեց Պենզա։ Նրա նախաձեռնությամբ թույլատրվեց երիտասարդների և աղջիկների համատեղ ուսուցումը, արհեստանոցներ կառուցվեցին դասախոս-նկարիչների համար։ Մոսկվայից Սավիցկինը հրավիրել էր գեղանկարիչներ՝ Պ. ի. Կորովինը, Ն.Կ.Գրանդկովսկին, քանդակագործ՝ Կ. Ա. Կլոդտը, ինչպես նաև Կ. Մ. Ժուկովը և Օ. Մ. Կայզերը։
Շուրջ 20 կտավ նվիրել են հայտնի արվեստագետները։ Պենզայի նահանգով ուղևորությունների ժամանակ թանգարանի պահապան Վ. Մ. Թերեխինի հետ Սավիցկինը ձեռք է բերել կիրառական արվեստի նմուշներ և մորդովական կրոնական պաշտամունքի առարկաներ։ Ռուսական Կայսերական ակադեմիան թանգարանին նվիրել է բազմաթիվ արժեքավոր ցուցանմուշներ։ 1902 թվականին թանգարանում արդեն կար 450 գեղարվեստական ստեղծագործություն։
Հատկապես խոշոր ներդրումները գեներալ Ա. Ա. Բոգոլյուբովից էին. 1906 թվականին նա նվիրեց 44 գեղանկարներ, հնամենի զենք, սպասք և կիրառական արվեստի առարկաներ, իսկ 1911-1912 թվականներին թանգարանը ստացավ 192 միավոր գեղանկարներ, ջրաներկեր և նկարներ։ 1917 թվականին գեղարվեստական ստեղծագործությունների թիվը կազմում էր գրեթե 1000 միավոր։
1927 թվականին թանգարանը առանձնացվեց ուսումնարանից և միացավ երկրագիտական թանգարանին, որտեղ որպես գեղարվեստական բաժին գոյություն ուներ 10 տարի։
Արվեստի գործերի վարչությունը 1937 թվականին որոշում է կայացրել Պենզայի մարզային պատկերասրահի ձևավորման մասին։ 1955 թվականին, ՌԽՖՍՀ-ի Գերագույն Խորհրդի Նախագահության հրամանագրով, տարածաշրջանային պատկերասրահը և Պենզայի գեղարվեստական ուսումնարանը շնորհվել է Կ.Ա. Սավիցկու անունը։
Ավելի քան 40 տարի՝ 1972 — 2015 թվականներին պատկերասրահի տնօրենն էր ՌԴ արվեստի վաստակավոր գործիչ՝ Վալերի Սազոնովը (1945-2015 թթ.)։
2015 թվականի ապրիլից պատկերասրահի տնօրենի պաշտոնը զբաղեցնում է ՌԴ մշակույթի վաստակավոր գործիչ Կիրիլ Վլադիմիրի Զաստրոժնին (ծնված 1951 թվականին)։
Պատկերասրահի հիմնական հավաքածուն գտնվում է 1910 — 1912 թվականներին կառուցված գյուղացիական բանկի Պենզենյան բաժանմունքի №1 մասնաշենքում (ճարտարապետ՝ Ա. Ի. ֆոն Գոգեն)։ Շենքի կրկնօրինակը համարվում է Չեռնիգովի մարզային գրադարանի Վ. Գ. Կորոլենկոն շենքը[1]։ Հավաքածուի մյուս մասը գտնվում է 1790 — ական թվականներին կառուցված նահանգապետի տան 2-րդ մասնաշենքում։ Պատկերասրահի մասնաշենքերը գտնվում են միմյանց կողքին (№1 մասնաշենքի հասցեն՝ Սովետսկայա, 3, № 2 մասնաշենքի հասցեն՝ Սովետսկայա, 5)։
Պատկերասրահի հավաքածուն բաղկացած է XVII—XXI դդ. արվեստի գործերից և ունի ավելի քան 12 հազար պահեստային միավոր։ Լայնորեն ներկայացված են արևմտաևրոպական, ռուսական և խորհրդային արվեստը, ինչպես նաև պենզական խոշոր նկարիչների գործերը։
Մեծագույն արժեք է ներկայացնում XVII դարի հոլանդացի նկարիչների (Սխալկեն, Օստադե, Կրտսեր Տենիրս և այլք), XVII—XIX դդ. ֆրանսիացի նկարիչների (Կուրտուա, Մանյար, Լակմառ (ֆր.՝ ռուս.՝ ) և այլք), գերմանացի նկարիչների (Վինտերհալտեր) ինչպես նաև ռուս հեղինակների XVIII—XX դարերում (Ռոկոտով, Լևիցկի, Մակարովը, Լիտովչենկո, Ֆլավիցկի, Այվազովսկին, Բագալյուբով, Սավրասով, Վասիլև, Շիշկին, Ենդոգուրովը, Ռեպին, Խառմալով, Մակովսկի, Միլորադովիչ, Սավիցկին, Իվանովը, Վրուբելը, Բելկլեմիշև, Պեսկովը, Գորյուշկին-Սորուկոպոդով, Լենտուլով և այլն), խորհրդային նկարիչների (Ֆալկ, Պետրով-Վոդկին, Լարիսա Կիրիլովա և այլք)։
Պատկերասրահն ունի երկու մասնաճյուղ, որոնք նախկինում եղել են ինքնուրույն թանգարաններ՝ Պենզայում Գ. Վ. Մյասնիկովի անվան մեկ նկարի թանգարան և Պենզայի մարզի Նիկոլսկ քաղաքի ապակե և բյուրեղապակյա թանգարան։
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]-
Ա. վան Օստադե։ Տղամարդը պատուհանից։ XVII դար։
-
Իվան Վասիլև։ Իզմայլովսկի գնդի լեյբ-գվարդիայի Պ. Ի. Նիրոտագործների դիմանկարը: 1774։
-
Ի. Կ. Մակարով։ Իտալական բաժանիչ։ 1853—1855։
-
Մ.Ի. Պեսկով։ Ասպետ։ 1861։
-
Ն. Վ. Նևրև։ Երգչուհի Լելևայի-Լյուցանսկոմի դիմանկարը։
-
Ի. Կ. Մակարով։ Աղջիկները քույրեր են։ Լիզայի և Նատաշա Արապովիխայի դիմանկար։ 1879։
-
Ի. Կ. Մակարով։ Մի աղջիկ, թեքած գլխով: Էտյուդ։
-
Ի. Կ. Մակարով։ Մանգաղով աղջիկ։
-
Ի. Կ. Մակարով։ Վաճառական Պ. Վ. Կարապավոյի դիմանկարը։ 1886։
-
thumb|Կ. Ա. Սավիցկին: Բնավորությամբ չեն համընկել (տարաձայնություններ)։ 1890։
-
Կ. Ա. Սավիցկին: Հնազանդ։ 1897։
-
Ի. Ի. Ենդոգուրով։ Ծով։ 1890։
-
Ա. Ի. Վախրամեև։ Նկարիչ Ի. Ս. Գորյուշկին-Սորոկոպուդովի դիմանկարը: 1900։
-
Ի. Ս. Գորյուշկին-Սորոկոպուդով: Շուկայական օր հին քաղաքում։ 1910։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Не самый известный Чернигов. Неорусский стиль, неоготика и модерн». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 15-ին. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 21-ին.
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Молчанов Б. Н. Картинная галерея им. К. А. Савицкого. — Саратов: Приволж. кн. изд. (Пензен. отд-ние), 1979. — 112 с.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Կոնստանտին Սավիցկու անվան Պենզայի շրջանային պատկերասրահ «Ռուսաստանի պատկերասրահներ» կայքում։
- Կոնստանտին Սավիցկու անվան Պենզայի շրջանային պատկերասրահ Պենզայի շրջանի մշակույթի և արխիվների վարչության կայքում։
- Կոնստանտին Սավիցկու անվան Պենզայի շրջանային պատկերասրահ ռուս ուսանողների III ամառային Սպարտակիադայի կայքում։
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Պենզայի Կոնստանտին Սավիցկու անվան շրջանային պատկերասրահ կատեգորիայում։ |