Մոնղոլիայի տնտեսություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մոնղոլիայի տնտեսություն
Վիճակագրություն
ՀՆԱ11 488 046 881,043 $[1]
ՀՆԱ-ի աճ1 ± 0,1 տոկոս[2]
ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով3717 $[3]
Գնաճ (ՍԳԻ)0,5 ± 0,1 տոկոս[4]

Մոնղոլիայի տնտեսությունը զարգանում է աշխարհի բոլոր երկրներից առավել դինամիկ կերպով։ Մոնղոլիան ունի վաճառքի գրեթե ամենահեռանկարային շուկան՝ ոչ միայն հյուսիսարևելյան Ասիայում, այլև ամբողջ Ասիա-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում[5]։

Համաշխարհային բանկի, Արժույթի միջազգային հիմնադրամի, «Frontier Securities»ի և այլ միջազգային կազմակերպությունների փորձագետները Մոնղոլիան դասակարգում են այն երկրներից մեկը, որը կարճաժամկետ հեռանկարում կզարգանա ամենաարագ տեմպերով[6]։ Համաշխարհային բանկի փորձագետների կարծիքով՝ առաջիկա տասը տարում Մոնղոլիայի տնտեսությունը տարեկան կաճի միջինը 15%-ով[7]։

Մոնղոլիայի Պետական վիճակագրական կոմիտեի տվյալներով, որը վկայակոչում է «Սինհուա» լրատվական գործակալությունը, 2011 թվականին երկրի ՀՆԱ-ի իրական աճը կազմել է 17,3:%, իսկ անվանականը հասել է 27,8% ցուցանիշի, համեմատության համար՝ Չինաստանում նույն ցուցանիշը կազմել է 9,2%, Հնդկաստանում՝ 7,8%, իսկ Ռուսաստանում, ըստ Պետական վիճակագրական դաշնային ծառայության տվյալների՝ 4,3%:

Հիմնական բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չնայած նրան, որ քաղաքներում ավելի շատ մարդիկ ապրում, Մոնղոլիայի տնտեսությունը կենտրոնացած է այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են հանքարդյունաբերությունը և գյուղատնտեսությունը[8]։ Հանքային պաշարները, ինչպիսիք են պղինձը, ածուխը, մոլիբդենը, անագը, վոլֆրամը և ոսկին, կազմում են երկրի արդյունաբերական արտադրության զգալի մասը[8]։

2012 թվականին բնակչության 39%-ն ապրել է աղքատության մակարդակից ցածր, 2013 թվականին այս ցուցանիշն իջել է մինչև 22,4%-ի[9]։

2005 թվականին եկամուտները կազմել են 702 մլն դոլար, իսկ ծախսերը՝ 651 մլն դոլար։ ՀՆԱ-ն 2012 թվականին գնողունակության համարժեքով կազմել է $15,746 միլիարդ։

2008 թվականից մինչև 2012 թվականը տնտեսությունը մեծապես աճել է, և ՀՆԱ-ն աճել է մինչև 13 միլիարդ դոլար։ 2015 թվականին արտահանումը կազմել է մոտ +600 մլն դոլար, իսկ 2021 թվականին՝ 1,3 մլրդ դոլար[10]։

Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն 2000 թվականին եղել է 2042 դոլար իսկ 2014 թվականին այն հասել է 6631 դոլարի[11]։

Մոնղոլիայի տնտեսությունը կախված է հիմնականում հանքարդյունաբերությունից և կազմում է ՀՆԱ-ի 25%-ը և կազմում է երկրի ընդհանուր եկամտի 90%-ը[12]։

ՀՆԱ-ի կառուցվածքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2011 թվականին Մոնղոլիայի ՀՆԱ-ի կառուցվածքը ունեցել է հետևյալ տեսքը[13]՝

Արդյունաբերություն %
հանքարդյունաբերություն 20 %
գյուղատնտեսություն, անտառային տնտեսություն, ձկնորսություն 16.6 %
փոխադրում և պահեստավորում 13.9 %
մեծածախ և մանրածախ վաճառք 13.8 %
արտադրական արդյունաբերություններ 7.2 %
Անշարժ գույք 5.2 %
տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ և հաղորդակցություն 4.8 %
մնացած 18.6 %

Զբաղվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատունակ բնակչությունը 2003 թվականին եղել է՝ 1,488 միլիոն մարդ։ Գործազուրկներ 1994 թվականին կազմել են 8,7%, 2003 թվականին 3,5%, 2008 թվականին 2,8%, 2013 թվականին 10,4% իսկ 2014 թվականին 8,8%[14]։

Արդյունաբերություն %
գյուղատնտեսություն/անասնաբուծություն 42%
ծառայություններ 29%
առևտուր 14 %
արտադրությունը 6%
մասնավոր հատվածի 5 %
հանքարդյունաբերություն 4 %
այլ 3.7%

Բնական պաշարներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էրդենետի պղնձամոլիբդենային կոմբինատ

Բնական ռեսուրսների առումով Մոնղոլիան հարուստ երկիր է[15]։

Մոնղոլիայում կա 3 շագանակագույն ածխի հանքավայր (Նալայխա, Շարինգոլ և Բագանուր)[16]։

Երկրի հարավում՝ Տավան-Տոլգոի լեռնաշղթայի տարածքում, հայտնաբերվել է բարձրորակ կարծր ածուխ (Տավան-Տոլգոի հանքավայր), որի երկրաբանական պաշարները կազմում են միլիարդավոր տոննա։ Վոլֆրամի և ֆտորպարի միջին չափի հանքավայրերը վաղուց հայտնի են և մշակվում են։

Գանձերի լեռում (Էրդենետին օվո) հայտնաբերված պղինձ - մոլիբդենի հանքաքարը հանգեցրել է հանքարդյունաբերության և վերամշակման գործարանի ստեղծմանը, որի շուրջ կառուցվել է Էրդենեթ քաղաքը։

Երկիրն ունի նաև աշխարհի ամենամեծ ոսկու հանքավայրերից մեկը՝ Օյու Տոլգոյը:Շ

2012-ին փորձագետները նշում են Մոնղոլիայի տարածքների նկատմամբ ներդրողների հատուկ հետաքրքրությունը, քանի որ այդ երկրի հողերի 70% - ը մինչ օրս չի ուսումնասիրվել երկրաբանների կողմից։

Տնտեսության ոլորտներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արդյունաբերություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2002 թվականին արդյունաբերության աճը կազմել է 4,1%։ Արդյունաբերության հիմնական ճյուղերն են՝ շինանյութերի, տեքստիլի, բրդի, կտորի, ոչխարի մորթի, կաշվի, մսի վերամշակումը։ Մոնղոլիան աշխարհում 2-րդն է քաշմիրի բրդի արտադրությամբ[17]։

Մեքենաշինություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեքենաշինությունը Մոնղոլիայում ի հայտ եկել ավելի ուշ՝ 2006 թվականին, երբ մոնղոլական Tsakhilgaan Teever ընկերության կողմից արտադրված առաջին տրոլեյբուսը սկսել է սպասարկել Ուլան Բատորում ուղևորներին, դա երկրում եղել է առաջին տրոլեյբուսը, որը ստեղծվել է մոնղոլ ինժեներների կողմից[18]։

2009 թվականից Electric Transport ընկերությունը արտադրում է մոնղոլ դիզայներների կողմից մշակված JEA800-E երկավտոբուսներ։ Մեքենաներն արտահանվում են Ղրղզստան և Ղազախստան։ Այս մեքենայի պատվերները ստացվել են նաև Չեխիայից, Ուզբեկստանից և ասիական մի քանի երկրներից[19]։

2013 թվականին Բելառուսը և Մոնղոլիան պայմանավորվել են համատեղ ձեռնարկություն ստեղծել տրակտորային սարքավորումների արտադրության համար[20]։

Մոնղոլիայում կա նաև ձեռնարկություն, որը մշակում է ավտոժիրներ։

Էներգետիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թայշիրի հիդրոէլեկտրակայան

Էներգիայի ընդհանուր պաշարները գնահատվում են 1,917 միլիարդ տոննա (ածխի համարժեքով)[21]։ 2019 թվականի վերջին երկրի էլեկտրաէներգիայի արդյունաբերությունը, համաձայն EES EAEC տվյալների[22] բնութագրվում է հետևյալ ցուցանիշներով՝ Էլեկտրակայանների տեղադրված զուտ հզորությունը՝ 1486 ՄՎտ, այդ թվում՝ հանածո վառելիք այրող ջերմային էլեկտրակայաններ (ՋԷԿ)՝ 81.4 %, էներգիայի վերականգնվող աղբյուրներ (ՎԷ)՝ 18.6%: Էլեկտրաէներգիայի համախառն արտադրությունը՝ 6900 մլն. կՎտժ, ներառյալ՝ ՋԷԿ – 93.0 %, ՀԷՑ՝ 7,0 %, էլեկտրաէներգիայի վերջնական սպառումը` 6847 մլն. կՎտժ, որից՝ արդյունաբերություն՝ 62.1 %, տրանսպորտ՝ 4,2 %, կենցաղային սպառողներ՝ 24,0 %, գյուղատնտեսություն, անտառային տնտեսություն և ձկնորսություն՝ 1.1 %, այլ սպառողներ՝ 8,7 %: Էներգաարդյունավետության ցուցանիշները 2019 թ.-ի մեկ շնչի հաշվով համախառն ներքին արդյունքի սպառումը գնողունակության համարժեքությամբ (անվանական գներով)՝ $12,730, մեկ շնչի հաշվով (համախառն) էլեկտրաէներգիայի սպառումը՝ 2077 կՎտժ, բնակչության մեկ շնչի հաշվով էլեկտրաէներգիայի սպառումը՝ 498 կՎտժ։ Էլեկտրակայանների տեղադրված զուտ հզորության օգտագործման ժամերի քանակը 4064 ժամ է։

Գյուղատնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մոնղոլիայի կոշտ մայրցամաքային կլիմայի պատճառով գյուղատնտեսությունը մնում է խոցելի բնական աղետներից, ինչպիսիք են սաստիկ երաշտը կամ ցուրտը։ Երկրում վարելահողերը քիչ են, բայց մոտ 80 % տարածքը օգտագործվում է որպես արոտավայր։ Գյուղական բնակչության մեծ մասը զբաղվում է անասնապահությամբ՝ բաղկացած ոչխարներից, այծերից, խոշոր եղջերավոր անասուններից, ձիերից և ուղտերից։ Սա միակ պետությունն է ժամանակակից աշխարհում, որտեղ հիմնական արդյունաբերությունը քոչվոր անասնապահությունն է։ Բուծում են ոչխարներ, խոշոր եղջերավոր անասուններ, ձիեր և ուղտեր. բարձր լեռնային և տայգայի շրջաններում՝ յակեր և եղջերուներ։ Մոնղոլիան մեկ շնչի հաշվով ավելի շատ անասուններ ունի, քան աշխարհի ցանկացած այլ երկիր։ 2015 թվականին ընդհանուր առմամբ եղել է ավելի քան 50 մլն գլուխ անասուն։ Բացի լոլիկից և ձմերուկից, աճեցնում են նաև ցորեն, կարտոֆիլ և այլ բանջարեղեն։

Երկրում վարելահողերի քանակը չափազանց փոքր է։ Այս տարածքները հիմնականում կենտրոնացած են երկրի հյուսիսում գտնվող խոշոր քաղաքների շուրջ։

Հովվականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մոնղոլական յակ

2000-ական թվականներին արձանագրվել է արատի անասնապահների թվի զգալի կրճատում՝ 2004 թվականի 389,8 հազար մարդուց հասնելով 289,7 հազարի։ Անասնաբուծությունը շարունակում է մնալ կարևոր տնտեսական գործունեություն։ Մոնղոլիայում 2012 թվականի մարդահամարի տվյալներով (2012 թվականի դեկտեմբերի դրությամբ) եղել է 40,9 միլիոն գլուխ անասուն՝ ձիեր՝ 2330,4 հազար գլուխ, խոշոր եղջերավոր անասուններ՝ 2584,6 հազ, ուղտեր՝ 305,8 հազ, ոչխար՝ 18 141,4 հազ, այծեր՝ 17 558,7 հազ։ Վերջին տարիներին փոքր թվով ընտանիքների ձեռքում անասունների կենտրոնացում է նկատվում։ 2012 թվականին եղել է 3630 հովվական ընտանիք, որոնցից յուրաքանչյուրը ունեին ավելի քան 1000 գլուխ անասուն։

1990 թվականին ընդունված Օտարերկրյա ներդրումների մասին օրենքի հիման վրա այլ երկրների քաղաքացիներին հնարավորություն է տրվել բաժնետոմսեր ունենալ տարբեր տեսակի ձեռնարկություններում՝ սկսած 100 տոկոս օտարերկրյա կապիտալ ունեցող ընկերություններից մինչև համատեղ ձեռնարկություններ։ Նոր օրենքներ են ընդունվել հարկային և բանկային, վարկային և պարտքային պարտավորությունների վերաբերյալ։ 1991 թվականի մայիսին ուժի մեջ մտավ սեփականաշնորհման մասին օրենքը, ըստ որի պետական գույքը կարող էր անցնել երկրում մշտապես բնակվող «օրինապաշտ» քաղաքացիների (այսինքն՝ նախկինում ծանր հանցագործություններ չգործածների) ձեռքը։ Յուրաքանչյուր քաղաքացու տրվել է հատուկ ներդրումային կտրոն, որը կարելի է գնել, վաճառել կամ տալ ցանկացած այլ անձի։ Նման կտրոնների սեփականատերերը դարձան հատուկ աճուրդների ակտիվ մասնակիցներ, որոնց միջոցով մասնավորեցվում էր պետական գույքը։ Ավելի ուշ՝ 1991 թվականին, լուծարվեցին «պետական տնտեսությունները» և կոոպերատիվ անասնաբուծական միավորումները, և սկսվեց հողերի և անասունների հանձնումը մասնավոր սեփականության։ Ավելի քան 98 Անասնաբուծության տոկոսը մասնավոր սեփականություն է։

Տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մոնղոլիան ունի ճանապարհային, երկաթուղային, ջրային (գետ) և օդային տրանսպորտ։

Երկաթուղային տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անդրմոնղոլական երկաթուղու գնացքը Գոբի անապատում
Մոնղոլական ներքին ավիափոխադրողների ինքնաթիռներ
Մոնղոլական նավատորմի դրոշակակիր Sukhbaatar մոտորանավը։

1915 թվականին մոնղոլ կայսր Բոգդ VIII Ժավզանդամբան առաջին անգամ հրամանագիր է արձակել՝ ուղղված Մեծ Խուրալի նախարարին և Խուրալի անդամներին հանքարդյունաբերության զարգացման և երկաթուղու կառուցման մասին։

Մոնղոլիան ունի երկու հիմնական երկաթուղային գիծ՝ Չոյբալսան - Բորզյա երկաթուղին Մոնղոլիան կապում է Ռուսաստանի հետ, իսկ անդրմոնղոլական երկաթուղին սկսվում է Ռուսաստանի Տրանս-Սիբիրյան երկաթուղուց Ուլան-Ուդե քաղաքում, հատում Մոնղոլիան, անցնում Ուլան Բատորով։

Մոնղոլական երկաթուղին սկիզբ է առնում 43 կիլոմետր երկարությամբ նեղ երկաթուղուց, որը կառուցվել է 1938 թվականին Ուլան Բատորից մինչև նալայխ կայարանում գտնվող հանք։

Մոնղոլական երկաթուղին միացնում է երկու պետություն՝ Ռուսաստանն ու Չինաստանը։ Սա Ասիան և Եվրոպան կապող ամենակարճ ճանապարհն է։

Երկաթուղիների ընդհանուր երկարությունը Մոնղոլիայում 2004 թվականին կազմում է 1810 կմ։

Ավտոմեքենաների ճանապարհներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մոնղոլիայում ցամաքային ճանապարհների մեծ մասը խճաքարով կամ հողոտ ճանապարհներ են։ Ուլան Բատորից մինչև Ռուսաստանի և Չինաստանի սահմանը կան ասֆալտապատված ճանապարհներ։ Մայրուղիների ընդհանուր երկարությունը 2002 թվականին կազմել է 49256 կմ։ Դրանցից՝

  • Կոշտ մակերեսով - 8874 կմ.
  • Առանց կոշտ մակերեսի - 40,376 կմ.

Ավիացիոն Տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մոնղոլիայում կա մոտ 80 օդանավակայան, բայց միայն 11-ն ունի ասֆալտապատ թռիչքուղիներ։ Ուժեղ քամու պատճառով ժամանակացույցը կարող է հաճախակի փոփոխվել[23][24][25]։ Մոնղոլիայում գրանցված է մոտ 10 ավիաընկերություն, որոնք ունեն ընդհանուր առմամբ մոտ 60 ինքնաթիռ և 30 ուղղաթիռ[26]։ Գործում է օդային տաքսի ծառայություն։ Երկրում ավիացիան ակտիվորեն զարգանում է։ Կառուցվում են միջազգային չափանիշների նոր օդանավակայաններ, արդիականացվում են հինները։

Ջրային համակարգեր և նավատորմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջրային ուղիների երկարությունը 580 կմ է։ Սելենգա, Օրխոն և Խուբսուգոլ լիճ գետերը հասանելի են նավարկության համար։ Մոնղոլիան աշխարհի երկրորդ ամենամեծ երկիրն է (Ղազախստանից հետո) տարածքով, որն անմիջական ելք չունի դեպի որևէ օվկիանոս[27]։ Այնուամենայնիվ, դա չի խանգարել նրան 2003 թվականի փետրվարին գրանցել իր նավերի գրանցամատյանը (The Mongolia Ship Registry Pte Ltd): Ներկայումս ավելի քան 400 նավ արդեն նավարկում են Մոնղոլիայի դրոշի ներքո, և նրանց թիվը ամեն ամիս ավելանում է մոտ 10-ով[28][29]։

Զբոսաշրջություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զբոսաշրջիկներին երկիր գրավում են մեծ թվով պատմական հուշարձանները, բուդդայական վանքերը, ինչպես նաև անձեռնմխելի բնությունը։ Լուսանկարում` բուդդայական Տուվխեն-խիդ վանքն է:

Երկրում կան բազմաթիվ հյուրանոցներ, որոնց ժողովրդականությունը զբոսաշրջիկների շրջանում գնալով աճում է։ Մոնղոլիայում կա երկու լեռնադահուկային հանգստավայր։

2012 թվականին Մոնղոլիա է այցելել 626 հազար մարդ, որից 457 հազարը՝ օտարերկրյա զբոսաշրջիկներ։ Զբոսաշրջության ոլորտի եկամուտները կազմել են 282 000 000 ԱՄՆ դոլար։

Մոնղոլիայի ժողովրդականությունը զբոսաշրջիկների շրջանում վերջին տարիներին աճել է։ 2010 թվականին Մոնղոլիա այցելած օտարերկրյա զբոսաշրջիկների թիվն աճել է 11,4-ով % 2009 թվականի նույն ցուցանիշի համեմատ։ Օտարերկրյա զբոսաշրջիկների առաջատարը Չինաստանի, Ռուսաստանի, Հարավային Կորեայի, Ճապոնիայի և ԱՄՆ-ի քաղաքացիներն են։ Նրանց հաջորդում են զբոսաշրջիկներ Ֆրանսիայից, Գերմանիայից, Ավստրալիայից։ 2011-2012 թվականներին կտրուկ աճել է ամերիկացի զբոսաշրջիկների թիվը[30]։

Մինչև 2015 թվականը Մոնղոլիան նախատեսել էր ընդունել մինչև 1 միլիոն օտարերկրյա զբոսաշրջիկի։ Ներկայումս Մոնղոլիայում գործում է մոտ 650 տուրօպերատոր[31]։

2019 թվականին գրանցվել է զբոսաշրջային ռեկորդային հոսք՝ մոտավորապես ~480 հազար զբոսաշրջիկով, նախատեսվում է հասցնել մեկ միլիոն զբոսաշրջիկի և տարեկան +1 միլիարդ դոլարի շահույթ[32]։

Միջազգային արևտուր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտահանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտահանվող հիմնական ապրանքներն են պղնձի և մոլիբդենի խտանյութը, ֆտորիտը, կաշմիրը, բուրդը, կաշին, հագուստը, կաշվե իրերը, միսը։ Երկրի ընդերքը հարուստ է հանքային պաշարներով, այդ թվում՝ ածխի, երկաթի հանքաքարի, անագի, պղնձի, ուրանի, նավթի, ցինկի, մոլիբդենի, ֆոսֆորի, վոլֆրամի, ոսկու, ֆտորիտի և կիսաթանկարժեք քարերի հսկայական պաշարներով։

2004 թվականին արտահանումը կազմել է 853 մլն դոլար։

2005 թվականին արտահանումն իրականացվել է դեպի՝ Չինաստան՝ 48,1%, ԱՄՆ՝ 14,2%, Կանադա ՝ 11,6%, Մեծ Բրիտանիա՝ 8,3% և Հարավային Կորեա՝ 6,2%։

2011 թվականին մոնղոլական արտահանման աշխարհագրական կառուցվածքը եղել է հետեւյալը՝ Չինաստան՝ 82%, Կանադա՝ 8%, ԵՄ երկրներ՝ 4 %, Ռուսաստան՝ 3 %, Հարավային Կորեա՝ 1 %, այլ երկրներ՝ 2 %[33]:

Ներմուծում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ներմուծումը հիմնականում վերաբերում է նավթամթերքներին, արդյունաբերական և արդյունաբերական սարքավորումներին և սպառողական ապրանքներին։

2004 թվականին ներմուծումը կազմել է 1 մլրդ դոլար։

2005 թվականին ներմուծվել են ապրանքներ՝ Ռուսաստանից՝ 34,5%, Չինաստանից՝ 27,4%, Ճապոնիայից՝ 7,1%, Հարավային Կորեայից՝ 5,3%։

Հեռահաղորդակցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուլան Բատորի բոլոր հյուրանոցներն ունեն կենտրոններ՝ միջազգային հեռախոսակապի, ֆաքսի և ինտերնետի ծառայություններով։

2004 թվականի դրությամբ Մոնղոլիայում եղել է 142 300 հատ Ֆիքսված հեռախոսային գիծ։ Մոտ 900 000 Բջջային կապի բաժանորդներ։ 4 բջջային օպերատորներ՝ Մոբիկոմ (ԳԶՄԻ), Սկայթել (ԿԴՄԱ), Յունիտել (ԳԶՄԻ) և Ջի Մոբայլ (ԿԴՄԱ)։

Համացանցից օգտվողների թիվը մոտ 900 հազար է։

Ֆինանս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկրի դրամական միավորը Մոնղոլական տուգրիկն է։ Փոխարժեքը (2012 թվականի դեկտեմբերի դրությամբ)՝ 2405 MNT = 1 ԱՄՆ դոլար։

Արտարժույթը կարելի է փոխանակել ցանկացած հյուրանոցում։ Բանկերի մեծ մասն ընդունում է վարկային քարտեր (American Express, VISA, MasterCard և JCB): Կարելի է նաև օգտագործել ճամփորդական կտրոն (ճանապարհորդական չեկ)։

Բնակչության եկամուտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2017 թվականի դրությամբ նվազագույն աշխատավարձը կազմում էր ամսական 240 000 տուգրիկ, որը կազմում է 97 ԱՄՆ դոլար։

2017 թվականից ի վեր նվազագույն աշխատավարձը կազմում է ամսական 240 000 ₮ կամ 98,75 դոլար։ 2013 թվականին նվազագույն աշխատավարձի վերջին բարձրացումից հետո աճը կազմել է 25 տոկոս[34][35][36][37]։ Մոնղոլիայում նվազագույն աշխատավարձ է ստանում աշխատունակ բնակչության մինչև 7%-ը։

Միջին աշխատավարձը 2019 թվականի երկրորդ եռամսյակում կազմել է 1 161 178 ₮ (435,06 դոլար) (համախառն) և 936 321 ₮ (350,81 դոլար) (մաքուր)։ 2019 թվականի հունվարի 1-ից նվազագույն աշխատավարձը կազմել է 320 000 ₮ (122,7 դոլար) (համախառն) և 288 000 ₮ (110,43 դոլար) (մաքուր)[38][39][40]։ 2020 թվականի հունվարի 1-ից նվազագույն աշխատավարձը կազմԵԼ Է 420 000 ₮ (160,51 դոլար) (համախառն)[41]։ 2023 թվականի հունվարի 1-ից նվազագույն աշխատավարձը կազմում է 550,000 ₮ (156,29 դոլար)[42][43][44][45][46]։

Մոնղոլիայում նվազագույն աշխատավարձը աղյուսակով՝

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — WB.
  2. ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO?year=2016
  3. ↑ Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — WB.
  4. ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/PCPIEPCH@WEO?year=2016
  5. ↑ «Монголия: светлые перспективы динамичного развития». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 24-ին.
  6. ↑ «Монголия: светлые перспективы динамичного развития». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 24-ին.
  7. ↑ Монгол улсын статистикийн эмхтгэл. Mongolian Statistical Yearbook. 2012. Улаанбаатар, 2013.
  8. ↑ 8,0 8,1 The World Factbook: Mongolia Արխիվացված է Դեկտեմբեր 29, 2010 Wayback Machine-ի միջոցով: // CIA
  9. ↑ Монголия стремится стать полноправным членом АТЭС - глава МИД республики
  10. ↑ Экономика Монголии: чудо, которое закончилось
  11. ↑ International Monetary Fund's World Economic Outlook (WEO) Database, April 2014 Edition
  12. ↑ «Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 7-ին.
  13. ↑ Зубарева А. Улан Катар // РБК. — 2012. — август 2012. — С. 28-32. ISSN 1818-2356
  14. ↑ «Уровень безработицы в Монголии». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 30-ին. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 16-ին.
  15. ↑ «Туристские ресурсы Монголии в свете разработки туристического продукта «Allmon Tour» для российского рынка». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 24-ին.
  16. ↑ «В Монголии ведется активная разработка проектов по разжижению угля». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 24-ին.
  17. ↑ «Монголия». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  18. ↑ «Новости монгольского автопрома». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
  19. ↑ «Монголия > Авиапром, автопром». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
  20. ↑ Белоруссия и Монголия договорились о создании совместного предприятия по производству тракторной техники(չաշխատող հղում)
  21. ↑ «Запасы энергоносителей. Энергетический потенциал». EES EAEC. Мировая энергетика (ռուսերեն). 2021 թ․ հուլիսի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 8-ին.
  22. ↑ «Энергетика Монголии». EES EAEC. Мировая энергетика (ռուսերեն). 2022 թ․ մայիսի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հունիսի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 8-ին.
  23. ↑ «Республика Монголия». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 2-ին.
  24. ↑ «Монголия — туристическая компания Discovery». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 2-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 9 (օգնություն)
  25. ↑ «Монголия». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 2-ին.
  26. ↑ «Транспорт Монголии». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
  27. ↑ «Экономика и промышленность Монголии. Монголия в мировой экономике». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 7-ին.
  28. ↑ «Морской флот в монгольских степях». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
  29. ↑ «Монголия — морская держава». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
  30. ↑ «Путешествие в Монголию: когда ехать и что посмотреть — Блог «Спорт-Марафон»». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 28-ին.
  31. ↑ «Туризм в Монголии». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
  32. ↑ «Турпоток в Монголию побил прошлогодний рекорд - Новости Монголии, Бурятии, Калмыкии, Тывы». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 28-ին.
  33. ↑ Зубарева А. Улан Катар // РБК. — 2012. — август 2012. — С. 28-32. ISSN 1818-2356
  34. ↑ «Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ 22 жилийн хугацаанд 9,600-аас 240,000 төгрөг болж нэмэгджээ». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 14-ին.
  35. ↑ «"Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 240,000 төгрөг болгох шийдвэр 2017 оноос хэрэгжинэ"». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 14-ին.
  36. ↑ «Алдаа 500». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 14-ին.
  37. ↑ «Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ 240 мянга боллоо». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 14-ին.
  38. ↑ «Mongolia to raise minimum wage - Xinhua | English.news.cn». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
  39. ↑ «Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ 22 жилийн хугацаанд 9,600-аас 240,000 төгрөг болж нэмэгджээ». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 14-ին.
  40. ↑ «Account Suspended» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2018 թ․ մարտի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 14-ին.
  41. ↑ «Mongolia to increase minimum wage next year - China.org.cn». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 26-ին.
  42. ↑ «Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ 130 мянган төгрөгөөр нэмэгдлээ». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 3-ին.
  43. ↑ «Ирэх оны нэгдүгээр сарын 1-нээс хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ нэмэгдэнэ». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 3-ին.
  44. ↑ «Mongolia to increase minimum wage by 31 pct next year - China.org.cn». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 4-ին. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 3-ին.
  45. ↑ «Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 550 мянган төгрөг болгож шинэчлэн тогтоолоо». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 3-ին.
  46. ↑ «Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ 550 мянган төгрөг боллоо». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 3-ին.
  47. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «автоссылка82» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  48. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «автоссылка92» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  49. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «автоссылка102» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  50. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «автоссылка112» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  51. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «автоссылка72» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  52. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «автоссылка62» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  53. ↑ 53,00 53,01 53,02 53,03 53,04 53,05 53,06 53,07 53,08 53,09 53,10 53,11 53,12 53,13 53,14 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «автоссылка33» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  54. ↑ 54,00 54,01 54,02 54,03 54,04 54,05 54,06 54,07 54,08 54,09 54,10 54,11 54,12 54,13 54,14 54,15 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «автоссылка12» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  55. ↑ 55,00 55,01 55,02 55,03 55,04 55,05 55,06 55,07 55,08 55,09 55,10 55,11 55,12 55,13 55,14 55,15 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «автоссылка22» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մոնղոլիայի տնտեսություն» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մոնղոլիայի_տնտեսություն&oldid=9918242» էջից