Հնդկաստանի ժողովրդագրություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հնդկաստանի ժողովրդագրություն
Հնդկաստանում բնակչության խտությունը ըստ նահանգի։
Բնակչություն1, 336, 286, 256 (մայիս, 2016)[1]
Խտություն383 մարդ/կմ2 (2011)
Աճի գործակից 1.19% (2016) (96-րդ)
Ծնելություն19.3 ծնունդ/1, 000 բնակչություն (2016)
Մահացություն7.3 մահ/1, 000 բնակչություն (2016)
Կյանքի տևողություն68.89 տարի (2009)
 • տղամարդիկ67.46 տարի (2009)
 • կանայք72.61 տարի (2009)
Պտղաբերություն2.3 ծնված երեխա/կին (SRS 2013)
Մանկական մահացություն40 մահ/1, 000 կենդանի ծնունդ (2013)
Տարիքային կազմ
0–14 տարեկան31.2% (տղամարդ 190, 075, 426/կին 172, 799, 553) (2009)
15–64 տարեկան63.6% (տղամարդ 381, 446, 079/կին 359, 802, 209) (2009)
65 և ավել5.3% (տղամարդ 29, 364, 920/կին 32, 591, 030) (2009)
Սեռային կազմ
Ընդհանուր1.06 տղամարդ/կին (2009)
Ծնվելիս1.10 տղամարդ/կին (2013)
Մինչև 15 տարեկան1.10 տղամարդ/կին (2009)
15–64 տարեկան1.06 տղամարդ/կին (2009)
65 և ավել0.90 տղամարդ/կին (2009)
Լեզուներ
Պաշտոնականտե՛ս Հնդկաստանի լեզուներ
Ծնելիության մակարդակը Հնդկաստանում
(յուրաքանչյուր 1000 մարդու հաշվով)[2][3][4]
Մանկական մահացության մակարդակը Հնդկաստանում
(յուրաքանչյուր 1000 մարդու հաշվով, մեկ տարեկանից փոքր)

Հնդկաստանը 1, 336, 286, 256 (1.3 միլիարդ) բնակչությամբ աշխարհի երկրորդ ամենաբնակեցված երկիրն է (մայիս, 2016)[1][5], որը մոտավորապես հավասար է աշխարհի բնակչության մեկ հինգերորդին։ Ունենալով աշխարհի բնակչության 18%-ը՝ կանխատեսվում է, որ արդեն 2022 թվականին Հնդկաստանը կլինի աշխարհի ամենախիտ բնակեցված երկիրը[6][7], իսկ 2050 թվականին՝ 1.7 միլիարդ բնակչությամբ ամենաբնակեցվածը[7][8][9]։ 2013 թվականի դրությամբ բնակչության աճի մակարդակը 1.2% է, որը աշխարհում 94-րդ ցուցանիշն է[10]։ Հնդկաստանի բնակչությունը մեկ միլիարդի շեմը հաղթահարել է 1998 թվականին։

Հնդկաստանի բնակչության 50%-ը 25 տարեկանից փոքր են, իսկ 65%՝ 35 տարեկանից։ Կանխատեսվում է, որ 2020 թվականին բնակչության միջին տարիքը կլինի 29 տարեկան (համեմատության համար՝ Չինաստանում 37 տարեկան, Ճապոնիայում՝ 48), իսկ 2030 թվականին Հնդկաստանի կախվածության մակարդակը կլինի ավելի քան 0.4[11]։

Հնդկաստանում ապրում են ավելի քան երկու հազար էթնիկ խմբեր[12],, ներկայացված են բոլոր խոշոր կրոները, ինչպես նաև չորս խոշոր լեզվաընտանիքները (սինատիբեթյան լեզուներ, դրավիդյան լեզուներ, հնդեվրոպական լեզուներ և ավստրասիական լեզուներ) և երկու մեկուսացված լեզու (նիհալիերենը[13], որը խոսվում է Մահարաշթրայում և վերշիկերենը, որը խոսվում է Ջամմու և Քաշմիրում)։ Հնդկաստանի լեզվական, գենետիկ և մշակութային բազմազանությանը գերազանցում է միայն Աֆրիկա մայրցամաքը[14]։

2016 թվականի տվյալներով յուրաքանչյուր 1000 տղամարդու բաժին է ընկնում 944 կին[15]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ հաշվարկների՝ Հնդկաստանի բնակչությունը 1600 թվականին կազմում էր մոտ 100 միլիոն մարդ և այն գրեթե ստատիկ է մնացել մինչև 19-րդ դարը։ Առաջին մարդահամարի ժամանակ, որը տեղի է ունեցել 1881 թվականին, բնակչությունը կազմել է 255 միլիոն մարդ[16][17]։

Մահացության աստիճանը նվազել է 1920–1945 թվականների ընթացքում՝ կենսաբանական իմունացիայի շնորհիվ։ Եկամտի աճը, ավելի լավ կենցաղային պայմանները, ավելի լավ սնունդը, ապահով և մաքուր միջավայրը, ավելի լավ առողջապահական քաղաքականությունը և բժշկական խնամքը նույնպես ազդեցություն են ունեցել մահացության աստիճանի նվազման վրա[18]։

Առանձնահատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնդկաստանը զբաղեցնում է ցամաքի 2.41%-ը, բայց աշխարհը բնակչության 18%-ը ապրում է այնտեղ։ 2001 թվականի մարդահամարի ժամանակ բնակչության 72.2%-ը[19] ապրում էր գյուղերոմ, որոնց քանակը մոտավորապես հասնում է 638, 000[20], իսկ մնացած 27.8%-ը[19] ապրում էր ավելի քան 5, 100 փոքր քաղաքներում և ավելի քան 380 քաղաքային ագլոմերացիաներում[21]։

Հնդկաստանի բնակչությունը գերազանցում է Աֆրիկա մայրցամաքի բնակչությանը 200 միլիոնով[22]։ Սակայն, քանի որ Աֆրիկայի բնակչության աճը գրեթե երկու անգամ գերազանցում է Հնդկաստանի բնակչության աճին, կանխատեսվում է, որ այն կգերազանցի և՛ Հնդկաստանի, և՛ Չինաստանի բնակչությանը 2025 թվականին։

Համեմատական ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համեմատական ժողովրդագրություն
Կատեգորիա Տեղը աշխարհում Ծանոթագրություններ
Տարածք 7-րդ [23]
Բնակչություն 2-րդ [23]
Բնակչության աճ 102-րդը 212 երկրների շրջանում 2010[24]
Բնակչության խտություն 24-րդը 212 երկրների շրջանում in 2010[24]
Ծնվելիս կանանց և տղամարդկանց հարաբերությունը 12-րդը 214 երկրների շրջանում 2009[25]

Նահանգներ և միացյալ տարածքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնդկաստանի բնակչության աճը ըստ տասնամյակների[26]
Մարդահամարի թվական Բնակչություն Տարբերություն (%)
1951 361 088 000
1961 439 235 000 21.6
1971 548 160 000 24.8
1981 683 329 000 24.7
1991 846 387 888 23.9
2001 1 028 737 436 21.5
2011 1 210 726 932 17.7

Կրոն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս աղյուսակը ներկայացնում է Հնդկաստանի կրոնական կազմը ըստ 2011 թվականի մարդահամարի (բացառությամբ Մանիպուր նահանգի Սենապատի շրջանի Մաո-Մարամ, Պաոմատա և Պուրուլ ենթաշրջանների՝ մարդահամարի արդյունքներ վերացման պատճառով)։ 1981 թվականին մարդահամարը չի անցկացվել Ասսամում, իսկ 1991 թվականին՝ Ջամմու և Քաշմիրում։

Հնդկաստանի կրոներ (2011 թվականի մարդահամար)[30]
Կրոն Բնակչություն Տոկոս (%)
Բոլորը 1 210 854 977 100.00
Հինդուիզմ 966 378 868 79.80
Իսլամ 172 245 158 14.23
Քրիստոնեություն 27 819 588 2.30
Սիկհիզմ 20 833 116 1.72
Բուդդայականություն 8 442 972 0.70
Ջայնիզմ 4 451 753 0.37
Այլ 7 937 734 0.66
Նշված չէ 2 867 303 0.24
Բնակչության կրոնական կազմի փոփխությունը (1951–2011)[31][32][33][34]
Կրոն 1951 (%) 1961 (%) 1971 (%) 1981 (%) 1991 (%) 2001 (%) 2011 (%)[35]
Հինդուիզմ 84.10 83.45 82.73 82.30 81.53 80.46 79.80
Իսլամ 9.80 10.69 11.21 11.75 12.61 13.43 14.23
Քրիստոնեություն 2.30 2.44 2.60 2.44 2.32 2.34 2.30
Սիկհիզմ 1.79 1.79 1.89 1.92 1.94 1.87 1.72
Բուդդայականություն 0.74 0.74 0.70 0.70 0.77 0.77 0.70
Ջայնիզմ 0.46 0.46 0.48 0.47 0.40 0.41 0.37
Զրադաշտականություն 0.13 0.09 0.09 0.09 0.08 0.06 NA
Այլ 0.43 0.43 0.41 0.42 0.44 0.72 0.90

Նորածինների ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արական և իգական սեռերի հարաբերությունը Հնդկաստանում՝ հիմնաված պաշտոնական մարդահամարի տվյալների վրա (1941-2011)[36]։ Տվյալները ցույց են տալիս, որ հարաբերությունը մեծ տարբերություն ուլտարաձայնային հետազոտության և սեռը որոշող տեխնոլոգիայի ներմուծումից հետո։

Հետևյալ աղյուսակը ներակայացնում է վերջին 15 տարվա ընթացքում նորածնային մահացության հարաբերությունը Հնդկաստանում՝ ըստ սեռի։

Նորածնային մահացության հարաբերություն (յուրաքանչյուր 1000-ի հաշվով)
Տարի Արական Իգական
1998[37] 70 74
2005[38] 56 58
2009[39] 49 52

Որոշ ակտիվիստներ հավատում են, որ 2011 թվականի մարդահամարը ցույց է տալիս յոթ տարեկանից փոքր աղջիկ երեխաների քանակի լուրջ նվազում։ Ըստ նրանց՝ 2001-2011 թվականներին մոտ ութ միլիոն իգական պտուղ աբորտի է ենթարկվել[40]։ Այս պնդումները վիճելի են։ Գիտնականները, որոնք ուսումնասիրում են սեռերի հարաբերությունը և ժողովրդագրական միտումենրը, արական և իգական սեռի նորածինների 1.08 և 1.12 հարաբերությունը կարող է բնական գործոններով պայմանավորված լինել, ինչպես օրինակ՝ երեխայի ծնվելու պահին մոր կամ հոր տարիքը, յուրաքանչյուր զույգին բաժին ընկնող երեխաների քանակը, տնտեսական սթրեսը, էնդոկրինոլոգիական գործոնները և այլն[41]։ 2011 թվականի Հնդկաստանի մարդահամարի տվյալները (1000 տղային 917 աղջիկ) մոտ են 1940-2005 թվականների ԱՄՆ-ում ճապոնացիների, չինացիների, կուբացիների և հավայացիներ մոտ գրանցված 870–930 աղջկան 1000 տղա ցուցանիշին։ 1000 տղային 900 հարաբերությունը նաև նկատվել է ԱՄՆ-ում՝ հղիության ժամանակ որոշակի տարիքային խմբում գտնվող մայրերի մոտ[42][43]։

0–6 տարեկան բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

7 տարեկանից բարձր բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնդկաստանում կյանքի միջին տևողության քարտեզ, 2011–2016.[45]

Գրագիտության մակարդակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնդկաստանում գրագիտության մակարդակի քարտեզ, 2011.[46]

Կարևոր վիճակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՄԱԿ-ի տվյալներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնդկաստանի մարդահամար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնելիության գումարային գործակիցը յուրաքանչյուր կնոջը բաժին ընկնող երեխաների քանակը ըստ նահանգների և միացյալ տարածքների 2012 թվականի դրությամբ[48]
Ծնելիության գումարային գործակիցը յուրաքանչյուր կնոջը բաժին ընկնող երեխաների քանակը ըստ շրջանների 2011 թվականի դրությամբ

Բնակչության կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակչության կառուցվածքը 2011 թվականի մարդահամարի տվյալներով[51]։

Ծնելիության գումարային գործակից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ ժողովրդագրության և առողջության հարցերի հետազոտության[52]։

Year 1000 հոգու հաշվով տարեկան ծնունդներ Ծնելիության գումարային գործակից
Ընդհանուր Գյուղական Քաղաքային Ընդհանուր Գյուղական Քաղաքային
1992–1993 28.7 30.4 24.1 3.39 (2.64) 3.67 (2.86) 2.70 (2.09)
1998–1999 24.8 26.2 20.9 2.85 (2.13) 3.07 (2.28) 2.27 (1.73)
2003–2005 23.1 25.0 18.8 2.68 (1.90) 2.98 (2.10) 2.06 (1.60)

Վիճակագրություն ըստ տարածաշրջանի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնելության մակարդակ, մահացության մակարդակ, բնական աճի մակարդակ և մանկական մահացության մակարդակ (2010)[53]
Նականգ/ՄՏ Ծնելիության մակարդակ Մահացության մակարդակ Բնական աճի մակարդակ Մանկական մահացության մակարդակ
Ընդհանուր Գյուղական Քաղաքային Ընդհանուր Գյուղական Քաղաքային Ընդհանուր Գյուղական Քաղաքային Ընդհանուր Գյուղական Քաղաքային
Անդամանյան և Նիկոբարյան կղզիներ 15.6 15.5 15.8 4.3 4.8 3.3 11.3 10.7 12.6 25 29 18
Անդհրա Պրադեշ 17.9 18.3 16.7 7.6 8.6 5.4 10.2 9.7 11.3 46 51 33
Արունաչալ Պրադեշ 20.5 22.1 14.6 5.9 6.9 2.3 14.6 15.2 12.3 31 34 12
Ասսամ 23.2 24.4 15.8 8.2 8.6 5.8 14.9 15.8 10.1 58 60 36
Բիհար 28.1 28.8 22.0 6.8 7.0 5.6 21.3 21.8 16.4 48 49 38
Չանդիգարհ 15.6 21.6 15.0 3.9 3.7 3.9 11.6 17.9 11.0 22 20 23
Չհաթիսգարհ 25.3 26.8 18.6 8.0 8.4 6.2 17.3 18.4 12.4 51 52 44
Դադրա և Նագար Հավելի 26.6 26.0 28.6 4.7 5.1 3.3 21.9 20.9 25.3 38 43 22
Դաման և Դիու 18.8 19.1 18.3 4.9 4.9 4.8 13.9 14.2 13.6 23 19 29
Դելի 17.8 19.7 17.5 4.2 4.6 4.1 13.6 15.0 13.4 30 37 29
Գոա 13.2 12.6 13.7 6.6 8.1 5.7 6.6 4.5 8.0 10 10 10
Գուջարաթ 21.8 23.3 19.4 6.7 7.5 5.5 15.1 15.8 14.0 44 51 30
Հարյանա 22.3 23.3 19.8 6.6 7.0 5.6 15.7 16.3 14.3 48 51 38
Հիմաչալ Պրադեշ 16.9 17.5 11.5 6.9 7.2 4.2 10.0 10.3 7.3 40 41 29
Ջամմու և Քաշմիր 18.3 19.5 13.5 5.7 5.9 4.7 12.6 13.6 8.8 43 45 32
Ջարքանդ 25.3 26.7 19.3 7.0 7.4 5.4 18.3 19.3 13.9 42 44 30
Կարնատակա 19.2 20.2 17.5 7.1 8.1 5.4 12.1 12.1 12.1 38 43 28
Կերալա 14.8 14.8 14.8 7.0 7.1 6.7 7.8 7.7 8.1 13 14 10
Լաքշադվիպ 14.3 15.5 13.2 6.4 6.1 6.7 8.0 9.5 6.5 25 23 27
Մադհյա Պրադեշ 27.3 29.2 20.5 8.3 9.0 6.0 18.9 20.2 14.5 62 67 42
Մահարաշտրա 17.1 17.6 16.4 6.5 7.5 5.3 10.6 10.2 11.1 28 34 20
Մանիպուր 14.9 14.8 15.3 4.2 4.3 4.0 10.7 10.5 11.3 14 15 9
Մեգհալայա 24.5 26.6 14.8 7.9 8.4 5.6 16.6 18.2 9.2 55 58 37
Միզորամա 17.1 21.1 13.0 4.5 5.4 3.7 12.5 15.7 9.3 37 47 21
Նեգալանդ 16.8 17.0 16.0 3.6 3.7 3.3 13.2 13.3 12.7 23 24 20
Օրիսսա 20.5 21.4 15.2 8.6 9.0 6.6 11.9 12.4 8.6 61 63 43
Պուդուչերիի 16.7 16.7 16.7 7.4 8.2 7.0 9.3 8.5 9.6 22 25 21
Փենջաբ 16.6 17.2 15.6 7.0 7.7 5.8 9.6 9.5 9.8 34 37 28
Ռաջաստան 26.7 27.9 22.9 6.7 6.9 6.0 20.0 20.9 16.9 55 61 31
Սիքիմ 17.8 18.1 16.1 5.6 5.9 3.8 12.3 12.3 12.3 30 31 19
Թամիլ Նադու 15.9 16.0 15.8 7.6 8.2 6.9 8.3 7.8 8.9 24 25 22
Տրիպուրա 14.9 15.6 11.5 5.0 4.8 5.7 9.9 10.8 5.8 27 29 19
Ուտար Պրադեշ 28.3 29.2 24.2 8.1 8.5 6.3 20.2 20.7 17.9 61 64 44
Ուտարաքհանդ 19.3 20.2 16.2 6.3 6.7 5.1 13.0 13.5 11.1 38 41 25
Արևմտյան Բենգալիա 16.8 18.6 11.9 6.0 6.0 6.3 10.7 12.6 5.6 31 32 25

Բնակչության կանխատեսումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կանխատեսվում է, որ 2030 թվականին Հնդկաստանը բնակչությամբ կգերազանցի Չինաստանին։ Այդ կանխատեսումները հիմնաված են ապագա ծնելիության գումարային գործակցի և մահացության մակարդակի ենթադրությունների։

Աղբյուր[54]։

  • 2020: 1, 326, 093, 000
  • 2030: 1, 460, 743, 000
  • 2040: 1, 571, 715, 000
  • 2050: 1, 656, 554, 000

2020 թվական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անգամ միլիոն (օրինակ՝ 361 = 361, 000, 000)

Աղբյուր[55]։

Թվական Մինչև 15 15–64 65+ Ընդհանուր
2000 361 604 45 1010
2005 368 673 51 1093
2010 370 747 58 1175
2015 372 819 65 1256
2020 373 882 76 1332

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 «India Population (2016) – Worldometers».
  2. «Birth Rate, Death Rate, Infant Mortality Rate and Total Fertility Rate: India and States». National Commission on Population, Govt of India. 2010. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունիսի 19-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  3. «Census India SRS Bulletins». Registrar General of India, Govt of India. 2011.
  4. «Census India SRS Bulletins». Registrar General of India, Govt of India. 2013.
  5. «The World Factbook – India». CIA. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  6. «India to surpass China by 2022 to become world's most populous nation». The Indian Express. 2015 թ․ հուլիսի 30. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  7. 7,0 7,1 Rick Gladstone (2015 թ․ հուլիսի 29). «India Will Be Most Populous Country Sooner Than Thought, U.N. Says». Նյու Յորք Թայմս. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  8. «India's population 'to be biggest' in the planet». BBC News. 2004 թ․ օգոստոսի 18. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
  9. US Census Bureau, Demographic Internet Staff. «United States Census Bureau – International Data Base (IDB)». Census.gov. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
  10. «Population growth (annual %)». World Bank. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 20-ին.
  11. Basu, Kaushik (2007 թ․ հուլիսի 25). «India's demographic dividend». BBC News. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
  12. US Department of State (2012 թ․ ապրիլի 17). «Background Note: India». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 18-ին.
  13. SIL International. «Ethnologue report for Language Isolate». Վերցված է 2007 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  14. India, a Country Study United States Library of Congress, Note on Ethnic groups
  15. «Population» (PDF). Government of India (2011). Census of India.
  16. Anatole Romaniuk, review of Parameswara Krishnan's Glimpses of Indian Historical Demography, in Canadian Studies in Population 40.3–4 (2014): 248–251.
  17. Parameswara Krishnan, Glimpses of Indian Historical Demography (Delhi: B.R. Publishing Corporation 2010) ISBN 978-8176466387.
  18. Ira Klein, "Population growth and mortality in British India: Part II: The demographic revolution, " Indian Economic Social History Review (1990) 27#1 pp 33–63 doi: 10.1177/001946469002700102.
  19. 19,0 19,1 Rural-Urban distribution Census of India: Census Data 2001: India at a glance >> Rural-Urban Distribution. Office of the Registrar General and Census Commissioner, India. Retrieved on 2008-11-26.
  20. Number of Villages Census of India: Number of Villages Office of the Registrar General and Census Commissioner, India. Retrieved on 2008-11-26.
  21. Urban Agglomerations and Towns Census of India: Urban Agglomerations and Towns. Office of the Registrar General and Census Commissioner, India. Retrieved on 2008-11-26.
  22. «World Population Prospects, the 2010 Revision». United Nations. 2011 թ․ հունիսի 28.
  23. 23,0 23,1 «CIA World Factbook». Central Intelligence Agency, USA. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 11-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվար-ին.
  24. 24,0 24,1 «World Bank Indicators Databank, by topic». The World Bank. Վերցված է 2012 թ․ հունվար-ին.
  25. «Gender Statistics Highlights from 2012 World Development Report». World DataBank, a compilation of databases by the World Bank. 2012 թ․ փետրվար.
  26. «Census Population» (PDF). Census of India. Ministry of Finance India. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2008 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 1-ին.
  27. «List of states with Population, Sex Ratio and Literacy Census 2011». 2011 Census of India. Վերցված է 23 Հունվար 2013-ին.
  28. 28,0 28,1 «Provisional Population Totals». Government of India (2011). Census of India. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 23-ին.
  29. «Area of India/state/district». Government of India (2001). Census of India. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
  30. «Census of India – India at a Glance : Religious Compositions». www.censusindia.gov.in. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 25-ին.
  31. Vijaita Singh (2015 թ․ փետրվարի 24). «Muslim share of population up 0.8%, Hindus' down 0.7% between 2001 and 2011». Indian Express. Indian Express. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 24-ին.
  32. Abantika Ghosh, Vijaita Singh (2015 թ․ հունվարի 24). «India's Religious Census 2011: Hindus Below 80% For the First Time». Indian Express. Indian Express. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 27-ին.
  33. «Muslim politics: At a crossroads». livemint.com. Livemint. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
  34. «The Untold Census Story». OpenMagazine-PR Ramesh. 2014 թ․ մարտի 15.
  35. «Population by religious community – 2011». 2011 Census of India. Office of the Registrar General & Census Commissioner. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ օգոստոսի 25-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 25-ին. }
  36. "Sex Composition of the Population", Office of Registrar General and Census Commissioner of India, Ministry of Home Affairs, Government of India (2013)
  37. «SAMPLE REGISTRATION SYSTEM, REGISTRAR GENERAL, Volume 33, No. 1» (PDF). Census of India, Government of India. 2000 թ․ ապրիլ.
  38. «2005–06 National Family Health Survey, Infant and Child Mortality» (PDF). NFHS, a Government of India Organisation. 2006.
  39. «SAMPLE REGISTRATION SYSTEM, REGISTRAR GENERAL, Volume 45, No. 1» (PDF). Census of India, Government of India. 2011 թ․ հունվար. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012 թ․ փետրվարի 9-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  40. Pandey, Geeta (2011 թ․ մայիսի 23). «India's unwanted girls». BBC News. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 23-ին.
  41. James W.H. (2008 թ․ հուլիս). «Hypothesis:Evidence that Mammalian Sex Ratios at birth are partially controlled by parental hormonal levels around the time of conception». Journal of Endocrinology. 198 (1): 3–15. doi:10.1677/JOE-07-0446. PMID 18577567.
  42. «Trend Analysis of the Sex Ratio at Birth in the United States» (PDF). U.S. Department of Health and Human Services, National Center for Health Statistics.
  43. Amy Branum, Jennifer Parker and Kenneth Schoendorf (2009). «Trends in US sex ratio by pluraity, gestational age and race/ethinicity, see page 2941 – Figure 2». Reproductive Epidemiology. 24 (11): 2936–2944. doi:10.1093/humrep/dep255. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոս-ին.
  44. 44,0 44,1 44,2 «Census of India Website : Office of the Registrar General and Census Commissioner, India». Censusindia.gov.in. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 26-ին.
  45. (a) Ponnapalli et al. (2013), Aging and the Demographic Transition in India and Its States: A Comparative Perspective, International Journal of Asian Social Science, 3(1), pp. 171–193; (b) The Future Population of India Population Research Bureau and Population Fund of India.
  46. Ranking of states and union territories by literacy rate: 2011 Census of India Report (2013)
  47. United Nations, Department of Economic and Social Affairs website, Population Division > World Population Prospects: The 2015 Revision
  48. Table in Chapter 3 Vital Statistics of India, Estimates of Fertility Indicators, Census of India, Government of India (2013), page 48
  49. «United Nations Statistics Division – Demographic and Social Statistics».
  50. Census of India, Vital Statistics, Sample Registration System
  51. «United Nations Statistics Division – Demographic and Social Statistics».
  52. «The DHS Program – Survey Search».
  53. [1] Արխիվացված 31 Հունվար 2012 Wayback Machine
  54. US Census Bureau, Demographic Internet Staff. «International Programs – Information Gateway – U.S. Census Bureau». Census.gov. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
  55. Based on P.N. Mari Bhat, "Indian Demographic Scenario 2025", Institute of Economic Growth, New Delhi, Discussion Paper No. 27/2001.