Jump to content

Հիպատիա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հիպատիա
Υπατία
Ծնվել էմոտ 360
Ալեքսանդրիա, Արևելքի թեմ, Արևելքի պրեֆեկտուրա, Հին Հռոմ
Մահացել էմարտ 415
Ալեքսանդրիա, Diocese of Egypt, Արևելքի պրեֆեկտուրա, Բյուզանդական կայսրություն
մարդասպանություն[1]
ՔաղաքացիությունԲյուզանդական կայսրություն
ՈւղղությունՆեոպլատոնականություն
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս, փիլիսոփա, աստղագետ, գրող և գյուտարար
Գործունեության ոլորտաստղագիտություն, մաթեմատիկա, մեխանիկա և փիլիսոփայություն
Տիրապետում է լեզուներինհին հունարեն
Հայտնի աշակերտներSynesius of Cyrene?
Ազդվել էՊլատոն, Պլոտինոս, Արիստոտել, Թեոն Ալեքսանդրացի, Դիոֆանտ և Պտղոմեոս Կլավդիոս
ՀայրԹեոն Ալեքսանդրացի
 Hypatia Վիքիպահեստում

Հիպատիա (մոտ 360, Ալեքսանդրիա, Արևելքի թեմ, Արևելքի պրեֆեկտուրա, Հին Հռոմ - մարտ 415, Ալեքսանդրիա, Diocese of Egypt, Արևելքի պրեֆեկտուրա, Բյուզանդական կայսրություն[2]), ալեքսանդրացի մաթեմատիկոս[3], աստղագետ[4] և փիլիսոփա-նեոպլատոնական[4]։

Փիլիսոփա Թեոնի դուստրը[5]։

Հիպատիան նաև դասավանդել է Ալեքսանդրիայի գրադարանում։ Նա սովորեցնել է Պլատոնի և Արիստոտելի ստեղծագործությունները[6]։ Լարված հարաբերություններ է ունեցել քաղաքի եպիսկոպոս Կյուրեղ Աղեքսանդրացու հետ, ինչը պատճառ է դարձել մոլեռանդ քրիստոնյաների ամբոխի կողմից Հիպատիայի տանջամահ անելուն[7]։

Հիպատիայի մասին իսպանացի ռեժիսոր Ալեխանդրո Ամենաբարը 2009 թվականին նկարահանել է «Ագորա» ֆիլմը։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. City and School in Late Antique Athens and AlexandriaUC Press, 2006. — P. 197–198.
  2. The Cambridge Dictionary of Philosophy, Երկրորդ հրատարակություն, Cambridge University Press, 1999: "Greek Neoplatonist philosopher who lived and taught in Alexandria."
  3. Mueller, I.; L.S. Grinstein & P.J. Campbell (1987). Women of Mathematics: A Biobibliographic Sourcebook. New York: Greenwood Press.
  4. 4,0 4,1 Toohey, Sue (2003). «The Important Life & Tragic Death of Hypatia». Skyscript.co.uk. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
  5. Michael Deakin (1997 թ․ օգոստոսի 3). «Ockham's Razor: Hypatia of Alexandria». ABC Radio. Վերցված է 2008 թ․ մայիսի 23-ին.
  6. «Suda online, Upsilon 166». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 7-ին.
  7. «Chronicle 84.87-103». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 7-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հիպատիա» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 415