Դյուկ Էլինգտոն
| Դյուկ Էլինգտոն | |
|---|---|
 | |
| Բնօրինակ անուն | անգլ.՝ Duke Ellington |
| Ի ծնե անուն | անգլ.՝ Edward Kennedy Ellington |
| Նաև հայտնի է որպես | Duke Ellington |
| Ծնվել է | ապրիլի 29, 1899[1][2][2][…] Վաշինգտոն, Կոլումբիայի շրջան, ԱՄՆ[3] |
| Երկիր |  ԱՄՆ |
| Մահացել է | մայիսի 24, 1974[1][2][2][…] (75 տարեկան) Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[3] |
| Գերեզման | Woodlawn Cemetery |
| Ժանրեր | ջազ, սվինգ երաժշտություն, գոսպել[4] և վոկալ[4] |
| Մասնագիտություն | դաշնակահար, կոմպոզիտոր, ինքնակենսագիր, ջազ երաժիշտ, դիրիժոր, բենդ-լիդեր, երաժշտական պրոդյուսեր, ֆիլմերի երաժշտությունների հեղինակ, երաժիշտ, music arranger, երգերի հեղինակ և jazz arranger |
| Գործիքներ | դաշնամուր |
| Լեյբլ | Columbia Records, Դեկա Ռեկորդս և Philips Records |
| Կրթություն | Armstrong High School? |
| Անդամակցություն | Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Շվեդիայի թագավորական երաժշտական ակադեմիա, Alpha Phi Alpha, Duke Ellington Orchestra? և Duke Ellington and his Washingtonians? |
| Ամուսին | Edna Thompson? |
| Պարգևներ | |
| Կայք | dukeellington.com |
 Duke Ellington Վիքիպահեստում | |
Դյուկ Էլինգտոն, ծնյալ Էդվարդ Քենեդի Էլինգտոն (անգլ.՝ Edward Kennedy „Duke” Ellington, ապրիլի 29, 1899[1][2][2][…], Վաշինգտոն, Կոլումբիայի շրջան, ԱՄՆ[3] - մայիսի 24, 1974[1][2][2][…], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[3]), ամերիկացի նշանավոր երաժիշտ, ջազային նվագախմբի ղեկավար, կոմպոզիտոր[5], որի երաժշտական բեղուն գործունեությունը ձգվել է ավելի քան վեց տասնամյակ[6]։ Ըստ լայնորեն տարածված կարծիքի՝ նա առաջատար, առանցքային դեր է խաղացել համաշխարհային ջազի պատմության մեջ։ Ինքն անձամբ համարել է, որ իր երաժշտությունը «որևէ կատեգորիայից դուրս է» և պարզապես մաս է կազմում ավելի ընդգրկուն հասկացություն համարվող ամերիկյան երաժշտության[7][8]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է Վաշինգտոնում (օկրուգ Կոլումբիա), 1899 թվականի ապրիլի 29-ին։ Ծնողները շնորհալի երաժիշտներ էին, դաշնակահարներ։ Դեռ վաղ հասակից Էդվարդն աչքի է ընկել ազնվաբարո վարքուբարքով, և ընկերը՝ Էդգար Մեքենտրին, նրան կնքել է «Դյուկ» (անգլերենից թարգմանած՝ նշանակում է «դուքս») մականունով[9]։ Դյուկը յոթ տարեկանից դաշնամուր նվագել է սովորել, միաժամանակ նկարչության դասեր է առել։ 15 տարեկանում ստեղծագործել է իր առաջին երաժշտական կոմպոզիցիան՝ Soda Fountain Rag-ը։ Նկարչության բնագավառում նույնպես հաջողությունների է հասել, արժանացել Բրուքլինի ինստիտուտում կերպարվեստ ուսումնասիրելու համար տրվող դրամաշնորհի, սակայն գերադասել է խորանալ երաժշտության մեջ։ 17 տարեկանից երաժշտական կատարումներով հանդես է եկել ակումբներում[8]։
Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դյուկն ամուսնացել է դպրոցական իր ընկերուհու՝ 19-ամյա Էդնա Թոմփսոնի հետ։ Հարսանիքից ոչ տևական ժամանակ անց՝ ծնվել է նրանց զավակը՝ Մերսերը[8]։
Մահը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեծահամբավ երաժիշտը մահացել է 1974 թվականի մայիսի 24-ին՝ 75 տարեկան հասակում թոքախտից (տառապել է նաև թոքերի քաղցկեղից)[10]։ Թաղվել է Նյու Յորքի Բրոնքս թաղամասի Վուդլոուն (Woodlawn) գերեզմանատանը[11]։ Նրա հուղարկավորությանը մասնակցել է ավելի քան 12.000 մարդ[8]։
Ստեղծագործությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1919 թվականից Դյուկ Էլինգտոնն իրեն նվիրել է պրոֆեսիոնալ երաժշտական գործունեության։ Ընդամենը չորս տարի անց լայն համբավ է ձեռք բերել իր ղեկավարած «Վաշինգտոն դենս» նվագախմբով, և դրանից հետո հռչակն ու փառքը անընդհատ ուղեկցել են նրան[5]։ 1926 թվականից իր նվագախմբի հետ համերգներով շրջագայել է Ամերիկայով ու Եվրոպայով, իսկ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո՝ ողջ աշխարհով[8]։
Երաժշտական իր գործունեության ընթացքում Դյուկ Էլինգտոնը ձգտել է դասական երաժշտությանն ու ջազը մոտեցնել միմյանց՝ երաժշտություն հորինելիս մտցնելով բազմաթիվ նորամուծություններ[9]։ Նա ստեղծել է ավելի քան 1500 երաժշտական կոմպոզիցիա, որոնք աչքի են ընկնում հնարամիտ գյուտերի առատությամբ, վառ երևակայությամբ, առանձնահատուկ ոճով։ Միաժամանակ հանդես է եկել որպես դաշնակահար՝ սիմֆոնիկ նվագախմբի հետ[5]։ Ի տարբերություն մեկ ուրիշ մեծահամբավ ջազմենի՝ Լուի Արմսթրոնգի, Էլինգտոնը մեծ ուշադրություն է նվիրել երաժշտություն հորինելուն, նվագախմբային կատարումներին յուրահատուկ երանգավորում հաղորդելուն։ Նա համարվում է ջազում նվագախմբի ինքնատիպ ոճի ստեղծողներից մեկը[5][8]։
Դյուկ Էլինգտոնի ամենանշանավոր ստեղծագործություններից են Solitude-ը, Sophisticated Lady-ն, Mood Indigo-ն։ Նա գրել է նաև կոնցերտներ, բալետային երաժշտություն, մյուզիքլներ, երաժշտություն կինոյի և թատրոնի համար։ Իր ստեղծագործություններում մշակել ու զարգացրել է ինքնատիպ մի ոճ, որ հայտնի է Ellington soundանվանումով[8]։
Պարգևներ և պատիվներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1960, Հոլիվուդի փառքի ճեմուղում անվանական աստղի բացում
- 1966, Grammy Lifetime Achievement Award՝ ստեղծագործական ողջ կյանքի ընթացքում ձեռք բերած նվաճումների համար
- 1969, Ազատության նախագահական մեդալ (ոչ ռազմական՝ քաղաքացիական աշխատանքի համար ԱՄՆ-ում տրվող բարձրագույն պետական պարգևը)
- 1971, Բերքլիի երաժշտական քոլլեջի պատվավոր դոկտորի կոչում
- 1973 Պատվո լեգեոնի շքանշան (ոչ ռազմական՝ քաղաքացիական աշխատանքի համար Ֆրանսիայում տրվող բարձրագույն պետական պարգևը)
- 1999, Պուլիցերյան հատուկ մրցանակ (հետմահու)՝ ստեղծագործական ողջ կյանքի ընթացքում երաժշտության և մշակույթի ասպարեզներում ներդրած ավանդի համար
ԱՄՆ-ի մայրաքաղաք Վաշինգտոնում Դյուկ Էլինգտոնի անունն են կրում մեկական զբոսայգի [12] և կամուրջ[13]։ Նյու Յորքի կենտրոնական զբոսայգում կա Դյուկ Էլինգտոնի անվան հրապարակ, որտեղ կանգնեցված է մեծահամբավ երաժիշտի հուշարձանը[14]։ Մանհեթենյան այն շենքը, որտեղ գտնվել է նրա բնակարանը, նույնպես կոչվել է նրա անունով և ստացել է պատմամշակութային հուշարձանի կարգավիճակ[15]։
«Գրեմի» մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դյուկ Էլինգտոնը 24 անգամ առաջադրվել է «Գրեմի» մրցանակի, 14 անգամ հաղթող է ճանաչվել ստեղծագործական մրցույթում և արժանացել այդ հեղինակավոր մրցանակին (ընդ որում՝ 3 անգամ՝ հետմահու)։
| Դյուկ Էլինգտոնի Գրեմի մրցանակների պատմությունը[16] | ||||
|---|---|---|---|---|
| Տարին | Անվանակարգը | Ստեղծագործ. վերնագիրը | Ժանրը | Արդյունքը |
| 1999 | Historical Album | The Duke Ellington Centennial Edition RCA Victor Recordings (1927–1973) |
Ջազ | Հաղթանակ |
| 1979 | Լավագույն ջազային գործիքային կատարում, բիգ բենդ | Duke Ellington At Fargo, 1940 Live | Ջազ | Հաղթանակ |
| 1976 | Լավագույն ջազային կատարում նվագախմբով՝ բիգ բենդով | The Ellington Suites | Ջազ | Հաղթանակ |
| 1972 | Լավագույն ջազային կատարում նվագախմբով՝ բիգ բենդով | Togo Brava Suite | Ջազ | Հաղթանակ |
| 1971 | Լավագույն ջազային կատարում նվագախմբով՝ բիգ բենդով | New Orleans Suite | Ջազ | Հաղթանակ |
| 1971 | Լավագույն գործիքային կոմպոզիցիա | New Orleans Suite | Կոմպոզիցիա/Գործիքավորում | Առաջադրված |
| 1970 | Լավագույն ջազային գործիքային կատարում՝ մեծ խմբով, նաև մենակատարներով | Duke Ellington - 70th Birthday Concert | Ջազ | Առաջադրված |
| 1968 | Trustees Award | National Trustees Award - 1968 | Հատուկ մրցանակներ | Հաղթանակ |
| 1968 | Լավագույն ջազային գործիքային կատարում՝ մեծ խմբով | ...And His Mother Called Him Bill | Ջազ | Հաղթանակ |
| 1967 | Լավագույն ջազային գործիքային կատարում՝ մեծ խմբով | Far East Suite | Ջազ | Հաղթանակ |
| 1966 | Bing Crosby Award - (1982 թվականից մրցանակը վերանվանվել է GRAMMY Lifetime Achievement Award) | Հատուկ մրցանակներ | Հաղթանակ | |
| 1966 | Լավագույն ջազային ինքնատիպ կոմպոզիցիա | "In The Beginning God" | Ջազ | Հաղթանակ |
| 1966 | Լավագույն ջազային գործիքային կատարում՝ մեծ խմբով | Concert Of Sacred Music (Album) | Ջազ | Առաջադրված |
| 1965 | Լավագույն ջազային գործիքային կատարում՝ մեծ խմբով | Ellington '66 | Ջազ | Հաղթանակ |
| 1965 | Լավագույն ջազային ինքնատիպ կոմպոզիցիա | Virgin Islands Suite | Ջազ | Առաջադրված |
| 1964 | Լավագույն ջազային ինքնատիպ կոմպոզիցիա | Night Creature | Ջազ | Առաջադրված |
| 1964 | Լավագույն ջազային գործիքային կատարում՝ մեծ խմբով | First Time! (Album) | Ջազ | Առաջադրված |
| 1961 | Երգի մեղեդու լավագույն գործիքային կատարում | Paris Blues | Կոմպոզիցիա/Գործիքավորում | Առաջադրված |
| 1961 | Լավագույն սաունդթրեքային ալբոմ | Paris Blues (Motion Picture) (Album) | Երաժշտություն վիզուալ մեդիայի համար | Առաջադրված |
| 1960 | Լավագույն ջազային գործիքային կատարում՝ փոքր խմբով | Back To Back - Duke Ellington And Johnny Hodges Play The Blues | Ջազ | Առաջադրված |
| 1960 | Լավագույն ջազային ինքնատիպ կոմպոզիցիա՝ 5 րոպեից ավել տևողությամբ | Idiom '59 | Ջազ | Առաջադրված |
| 1959 | Պարային նվագախմբի լավագույն կատարում | Anatomy of a Murder | Փոփ | Հաղթանակ |
| 1959 | Առաջին անգամ ձայնագրված լավագույն երաժշտական կոմպոզիցիա 1959 թ. թողարկված (5 րոպեից ավել տևողությամբ) |
Anatomy of a Murder | Կոմպոզիցիա | Հաղթանակ |
| 1959 | Լավագույն սաունդթրեքային ալբոմ | Anatomy of a Murder | Կոմպոզիցիա | Հաղթանակ |
| 1959 | Լավագույն ջազային գործիքային կատարում՝ խմբով | Ellington Jazz Party (Album) | Ջազ | Առաջադրված |
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դյուկ Էլինգտոնի անվան զբոսայգին Վաշինգտոնում
Դյուկ Էլինգտոնի անվան կամուրջը Վաշինգտոնում
- Duke Ellington Circle jeh.JPG
Դյուկ Էլինգտոնի արձանը Նյու Յորքի կենտրոնական զբոսայգումում
Շենքը, որտեղ գտնվել է Դյուկ Էլինգտոնի բնակարանը Մանհեթենում
Դյուկ Էլինգտոնի շիրիմը Բրոնքսի Վուդլոուն գերեզմանատանը
Հատընտիր սկավառակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Masterpieces By Ellington (1950)
- Ellington at Newport-Complete (1999; реставрація запису 1956 р. з фестивалю в Ньюпорті)
- Such Sweet Thunder (1957)
- Indigos (1957)
- Ella Fitzgerald Sings the Duke Ellington Songbook (1957)
- Newport Jazz Festival (1958)
- Festival Session (1959)
- Blues in Orbit (1959)
- Anatomy of a Murder (Soundtrack album) (1959)
- Duke Ellington and Johnny Hodges: Back to Back (1959)
- Duke Ellington and Johnny Hodges: Side by Side (1959)
- Piano in the Foreground (1961)
- Louis Armstrong & Duke Ellington (1961)
- Duke Ellington & John Coltrane (1962)
- Duke Ellington meets Coleman Hawkins (1962)
- Money Jungle (1962)
- Afro-Bossa (1962)
- The Great Paris Concert (1963, released 1973)
- Ella at Duke's Place (1965)
- The Symphonic Ellington (1965; 1985 reissue)
- Ella and Duke at the Cote D'Azur (1966)
- The Far East Suite (1966)
- …And His Mother Called Him Bill (1967)
- Francis A. & Edward K. (1968)
- Latin American Suite (1968)
- 70th Birthday Concert (1969)
- New Orleans Suite (1970)
- The Afro-Eurasian Eclipse (1971)
- Yale Concert (1968, issued 1973)
- Live at the Whitney (1972, issued 1995)
- Duke's Big 4 (1973)
Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1929 : Black and Tan
- 1930 : Check and Double Check
- 1933 : A Bundle of Blues
- 1934 : Murder at the Vanities
- 1934 : Belle of the Nineties
- 1935 : Symphony in Black (Great Jazz Bands of the 30's)
- 1937 : A Day at the Races
- 1938 : Jazz and Jive
- 1941 : Cotton Tail, clip de Joseph Berne
- 1942 : Jam Session, clip de Joseph Berne sur C Jam Blues
- 1943 : Cabin in the Sky de Vincente Minnelli et Busby Berkeley
- 1943 : Reveille with Beverly
- 1944 : Norman Granz Presents : Improvisation - Charlie Parker, Ella Fitzgerald and More
- 1955 : Masquerade Party / Jazz Festival / Rock 'N Roll Revue
- 1947 : Date with Duke
- 1956 : Jazz Ball
- 1958 : Timex All-Star Jazz Show
- 1959 : Anatomy of a Murder / Jazz on a Summer's Day
- 1961 : Jazz Concert 1 : Louis Armstrong & Duke Ellington
- 1962 : Newport Jazz Festival / Goodyear Jazz Concert with Duke Ellington
- 1964 : Duke Ellington : Montréal 1964
- 1965 : Harold Arlen : An All-Star Tribute
- 1966 : Ella Fitzgerald in Concert
- 1971 : Duke Ellington : Live at the Tivoli Gardens / The Lou Rawls Show with Duke Ellington
- 1972 : All-Star Swing Festival
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 Internet Broadway Database — 2000.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
- ↑ 4,0 4,1 Montreux Jazz Festival Database
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 «Времеплов (24. мај 2017): 1974. - Умро Дјук Елингтон...»։ РТС։ 24. мај 2017։ Վերցված է 1. 9. 2020
- ↑ «Biography»։ DukeEllington.com (Official site)։ 2008։ Վերցված է January 26, 2012
- ↑ Tucker 1993, էջ. 6 writes: "He tried to avoid the word 'jazz' preferring 'Negro' or 'American' music. He claimed there were only two types of music, 'good' and 'bad' ... And he embraced a phrase coined by his colleague Billy Strayhorn – 'beyond category' – as a liberating principle."
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 «Duke Ellington Biography»։ The Biography.com website։ A&E Television Networks։ 14. 1. 2020։ Վերցված է 1. 9. 2020
- ↑ 9,0 9,1 Milanović Biljana (15. april 2016)։ «DŽEZOLOGIJA ZA POČETNIKE: DUKE ELLINGTON – INDIGOS (1958)10 ESENCIJALNIH ALBUMA (2. DIO):»։ KulturKokoška։ Վերցված է 1. 9. 2020
- ↑ Jones Jack (May 25, 1974)։ «From the Archives: Jazz Great Duke Ellington Dies in New York Hospital at 75»։ Los Angeles Times։ Վերցված է January 31, 2017
- ↑ Bradbury David (October 12, 2005)։ Duke Ellington։ Haus Publishing։ էջ 129։ ISBN 9781904341666 – via Google Books
- ↑ «Transforming an underutilized park to a sustainable gathering place»։ Golden Triangle։ The Golden Triangle Business Improvement District։ Վերցված է 1. 9. 2020
- ↑ «DUKE ELLINGTON (CALVERT STREET) BRIDGE – WASHINGTON DC»։ The Living New Deal։ Վերցված է 1. 9. 2020
- ↑ «Duke Ellington Circle»։ Foursquare City Guide։ Վերցված է 1. 9. 2020
- ↑ «Ellington (Edward Kennedy "Duke") Residence»։ National Historic Landmarks։ Արխիվացված է օրիգինալից 5. 6. 2011-ին։ Վերցված է 1. 9. 2020
- ↑ «Entertainment Awards Database»։ Los Angeles Times։ Վերցված է February 2, 2013
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Africville Genealogy Society. The Spirit of Africville. Halifax: Formac Publishing, 2010. 978-0-88780-925-5
- Cohen, Harvey G. Duke Ellington's America. Chicago: University of Chicago Press, 2010. 978-0-226-11263-3
- Ellington, Duke. Music Is My Mistress. New York: Da Capo, 1976 0-7043-3090-3
- Ellington, Mercer. Duke Ellington in Person. Boston: Houghton Mifflin, 1978. 0-395-25711-5.
- Green, Edward. The Cambridge Companion to Duke Ellington. Cambridge, UK: Cambridge University Press. 2015. 978-1-316194133
- Hajdu, David, Lush Life: A Biography of Billy Strayhorn. New York: Farrar, Straus & Giroux, 1996. 978-0-86547-512-0.
- Hasse, John Edward. Beyond Category: The Life and Genius of Duke Ellington. New York: Da Capo, 1995. 0-306-80614-2
- Lawrence, A. H. Duke Ellington and His World: A Biography. New York& London: Routledge, 2001. 0-415-93012-X
- Schuller, Gunther. Early Jazz: Its Roots and Musical Development. New York: Oxford University Press, 1986. 978-0-19-504043-2. Especially pp. 318–357.
- Schuller, Gunther. The Swing Era: The Development Of Jazz, 1930–1945. New York: Oxford University Press, 2005. 978-0-19-507140-5. Esp. pp. 46–157.
- Stratemann, Klaus. Duke Ellington: Day by Day and Film by Film. Copenhagen: JazzMedia, 1992. 87-88043-34-7 Covers all of Duke's travels and films from the 1929 short film Black and Tan onwards.
- Teachout Terry (2015)։ Duke։ New York: Gotham Books։ ISBN 978-1592-40749-1
- Terkel, Studs. Giants of Jazz (2nd ed.), New York: The New Press,2002 978-1-56584-769-9.
- Tucker, Mark. Ellington, The Early Years, University of Illinois Press, 1991. 0-252-01425-1
- Tucker, Mark (ed.). The Duke Ellington Reader. New York: Oxford University Press, 1993 978-0-19-509391-9 .
- Ulanov, Barry. Duke Ellington, Creative Age Press, 1946.
- Weisbard, Eric, ed.. This Is Pop: In Search of the Elusive at Experience Music Project. Cambridge: Harvard University Press, 2004. 0-674-01344-1.
- Williams, Iain Cameron Underneath a Harlem Moon: The Harlem to Paris Years of Adelaide Hall Archived 2021-02-26 at the Wayback Machine.. Bloomsbury Publishers, 0-8264-5893-9.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Art Pilkington collection relating to Duke Ellington, 1919-1974, Music Division, Library of Congress, https://lccn.loc.gov/2016570577}}
- Jerry Valburn Collection on Duke Ellington, 1924-1974, Music Division, Library of Congress, https://lccn.loc.gov/2013572123}}
- www.DukeEllington.com/home.html Դյուկ Էլինգտոն. պաշտոնական կայք
- Դյուկ Էլինգտոն-ը Բրիտանիկա հանրագիտարանում
- Duke Ellington in Grove Music Online (by subscription)
- Duke Ellington Oral History collection at Oral History of American Music
- Duke Ellington Legacy Big Band & Duke Ellington Legacy Band – official website of the family organization Duke Ellington Legacy
- Duke Ellington Internet Movie Database կայքում
- Art Pilkington collection relating to Duke Ellington, 1919-1974 at the Library of Congress
- Duke Ellington and Billy Strayhorn: Jazz Composers – April–June 2009 exhibition at NMAH
- Ellingtonia.com – "Duke Ellington Complete Discography"
- The Duke Ellington Society, TDES, Inc
- Duke Ellington: 20th International Conference, London, May 2008
- Duke on the Web, The illustrated encyclopedia of Duke Ellington's records
- Duke Ellington Orchestra at Wenig-LaMonica Associates
- FBI file on Edward Kennedy Duke Ellington
- Kennedy "Duke" Ellington on WikiTree
- Image of Wayne King, Count Basie, Duke Ellington and Bill Elliot at Big Band Festival at Disneyland, Anaheim, 1964. Archived 2021-02-24 at the Wayback Machine. Los Angeles Times Photographic Archive (Collection 1429). UCLA Library Special Collections, Charles E. Young Research Library, University of California, Los Angeles.
- Duke Ellington recordings at the Discography of American Historical Recordings.
| ||||||
| ||||||||||||||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 36)։ 
|
- Ապրիլի 29 ծնունդներ
- 1899 ծնունդներ
- Վաշինգտոն քաղաքում ծնվածներ
- Մայիսի 24 մահեր
- 1974 մահեր
- Նյու Յորք քաղաքում մահացածներ
- Նյու Յորք նահանգում թաղվածներ
- Ազատության նախագահական մեդալով պարգևատրվածներ
- Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Երաժիշտներ այբբենական կարգով
- Ամերիկացի երաժիշտներ
- Ամերիկացի դաշնակահարներ
- Ամերիկացի կոմպոզիտորներ
- Ամերիկացի երաժշտական պրոդյուսերներ
- Պուլիտցերյան մրցանակակիրներ
- Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետներ
- «Գրեմմի» մրցանակի դափնեկիրներ
- Ինքնակենսագիրներ
- Բեմական կեղծանուններ