Գերհարդ Մերկատոր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գերհարդ Մերկատոր
լատին․՝ Gerhardus Mercator
Ծնվել էմարտի 5, 1512[1][2][3][…]
Ռուպելմոնդ, Ֆլանդրիայի դքսություն, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[4][5][6][…]
Մահացել էդեկտեմբերի 2, 1594(1594-12-02)[4][7][1][…] (82 տարեկան)
Դույսբուրգ, United Duchies of Jülich-Cleves-Berg, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[4]
ԳերեզմանChurch of Our Saviour
ՔաղաքացիությունՀաբսբուրգյան Նիդերլանդներ
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս, աշխարհագրագետ, փիլիսոփա, աստվածաբան, քարտեզագիր, գյուտարար, cosmographer, համալսարանի դասախոս, գործիքներ ստեղծող և գրող
Հաստատություն(ներ)Universities in Leuven?
Գործունեության ոլորտաշխարհագրություն[8], Քարտեզագրություն[8], մաթեմատիկա[8], աստվածաբանություն[8] և փիլիսոփայություն[8]
Ալմա մատերԼյովենի Հին համալսարան և City Gymnasium?
Տիրապետում է լեզուներինլատիներեն[7][9] և հոլանդերեն
Գիտական ղեկավարGemma Frisius?
Հայտնի աշակերտներՋոն Դի[10]
Ամուսին(ներ)Barbara Schellekens? և Gertrude Vierlings?
Երեխա(ներ)Գերհարդ Մերկատոր, Rumold Mercator? և Arnold Mercator?
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Gerardus Mercator Վիքիպահեստում

Գերհարդ Մերկատոր, Գերհարդ վան Կրեմեր (Gerhardus Mercator, Gerhardus van Kremer, մարտի 5, 1512[1][2][3][…], Ռուպելմոնդ, Ֆլանդրիայի դքսություն, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[4][5][6][…] - դեկտեմբերի 2, 1594(1594-12-02)[4][7][1][…], Դույսբուրգ, United Duchies of Jülich-Cleves-Berg, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[4]), ֆլամանդացի քարտեզագիր։ Եվ գերմաներեն Kremer, և' նրա լատիներենացված Mercator ձևերը նշանակում են վաճառական։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1512 թվականին Ռուպելմոնդում (արևելյան Ֆլանդրիա, այժմ Բելգիա)։ Սկզբում սովորել է Հերտոգենբոսում (այժմ Նիդերլանդներ), ապա Լուվենի (այժմ Բելգիա) համալսարանում։ Համալսարանն ավարտելուց հետո՝ 1532 թվականից Գեմա Ֆրիսիուսի հետ միասին սկսում է պատրաստել Երկրի և Լուսնի գլոբուսներ, միաժամանակ պատրաստում է ճշգրիտ օպտիկական գործիքներ, դասավանդում աշխարհագրություն և աստղագիտություն։

1544 թվականին Մերկատորը, որ բողոքականության կողմնակից էր, մեղադրվում է հերետիկոսության մեջ և ձերբակալվում։ Ազդեցիկ կապերի միջոցով ազատվում է, բայց վախենալով հետապնդումներից տեղափոխվում է Դույսբուրգ (Գերմանիա)։ Մահացել է այդտեղ 1594 թվականին։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրոպայի քարտեզը

Զբաղվել է ճշգրիտ օպտիկական (գեոդեզիական) գործիքների, գլոբուսների, քարտեզների պատրաստումով։ Հանույթային աշխատանքներ է կատարել Լոթարինգիայում ու Բավարիայում, կազմել այդ շրջանների առաջին տեղագրական քարտեզները։ Իր կազմած քարտեզների ժողովածուն անվանել է «Ատլաս», և այդ անունը, մտնելով համաշխարհային գրականության մեջ, գործածվում է աշխարհի բոլոր լեզուներում։

Ստեղծել է քարտեզագրական գլանային հավասարանկյուն պրոյեկցիան (Մերկատորի պրոյեկցիա), որը ծովային քարտեզների համար մինչև հիմա էլ անփոխարինելի է։ Այդ պրոյեկցիայի վրա լոքսոդրոմիան պատկերված է ուղիղ գծով, որը հնարավորություն է տալիս արագ ու հեշտ որոշելու նավի կուրսը։ Մեծ արժեք է ներկայացնում Մերկատորի կազմած և նրա մահից հետո՝ 1595 թվականին որդիների կողմից հրատարակված աշխարհի ատլասը, որը մաթեմատիկական ճշտությամբ և կատարման գեղեցկությամբ իր ժամանակին իր հավասարը չի ունեցել և օրինակ է ծառայել ուրիշ ատլասներ կազմելու համար։ Մերկատորը որոշել է երկրի մագնիսական բևեռների աշխարհագրական կոորդինատները։

Մերկատորի անունով[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 493