Աշոտավան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գյուղ
Աշոտավան
Աշոտավան գյուղը և Հացավանի բերդը
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՄարզՍյունիքի մարզ
Համայնք Սիսիան համայնք[1]
Մակերես17.16 կմ²
ԲԾՄ1680 մետր
Պաշտոնական լեզուՀայերեն
Բնակչություն589[2] մարդ (2011)
Տեղաբնականունաշոտավանցի
Ժամային գոտիUTC+4
Աշոտավան (Հայաստան)##
Աշոտավան (Հայաստան)
Աշոտավան (Սյունիքի մարզ)##
Աշոտավան (Սյունիքի մարզ)

Աշոտավան, Հայաստանի Հանրապետության Սյունիքի մարզի Սիսիան համայնքում[1]։

Անուն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախկինում կոչվել է Հին Կիրակոսիկ։ Խորհրդային Միության մարշալ Հովհաննես Բաղրամյանի առաջարկությամբ 1948 թվականին գնդապետ Աշոտ Սարգսյանի հիշատակին վերանվանվել է Աշոտավան։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշոտավանը գտնվում է Որոտան գետի աջակողմյան վտակ Սիսիան գետի ձախ օժանդակ Կամրջակ գետակի ստորին հոսանքի շրջանում՝ Տոլորսի ջրամբարի արևմտյան ափին։ Ծովի մակերևույթից 1660-ից 1700 մ բարձրության վրա։ Սիսիան քաղաքից հեռու է մոտ 4-5 կմ դեպի հարավ-արևմուտք։ Մարզկենտրոն Կապան քաղաքից հեռու է ճանապարհով մոտ 109 կմ։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դարեր շարունակ գոյություն ունեցող հին գյուղը մնացել է Տոլորսի ջրամբարի տակ, որը կառուցվել է 1971-1972 թվականներին։ Ջրի մակարդակի տատանումների հետևանքով ժամանակ առ ժամանակ գյուղի որոշ շինություններ, մասնավորապես՝ եկեղեցին, սկսում են երևալ։ Նոր Աշոտավանը կառուցվել է 1970-1971 թվականներին՝ հին գյուղից վերև, այդ իսկ պատճառով ժողովուրդը այն անվանում է Քաշի (ներքևի, ցած գտնվող) գյուղ։ Նոր Աշոտավանի եկեղեցին կառուցվել է բնակիչների ջանքերով 21-րդ դարում։

Ռուսական կայսրության ժամանակաշրջանում ընդգրկված է Ելիզավետպոլի նահանգի Զանգեզուրի գավառում[3]։ Խորհրդային տարիներին մասն է կազմել նախ Խորհրդային Հայաստանի Զանգեզուրի գավառի, իսկ 1930 թվականից` Սիսիանի շրջանի։ Հայաստանի Հանրապետության անկախության հռչակումից հետո, երբ վերակազմավորվեց նոր վարչական միավորբները, Աշոտավանը 1995 թվականին ընդգրկվեց Սյունիքի մարզի մեջ։

Պատմամշակութային հուշարձաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղն ունի 1903 թվականին կառուցված եկեղեցի, որի ավերակները կանգուն են Տոլորսի ջրամբարի ջրերում։ Քիչ հեռու Հացավանի բերդն է։ Ծայրամասերում նշմարվում են հին «Կիրակոսիկի» և «Խնոքի» ավերակները։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղի բնակչության էթնիկ կազմը հայեր են[4], որոնց նախնիների մի մասը 1828-1829 թվականներին գաղթել է Պարսկահայաստանի Խոյի և Սալմաստի շրջաններից[5]։

Ստորև աղյուսակի տեսքով ներկայացված է Աշոտավան գյուղի բնակչության վիճակագրական տվյալներն ըստ ժամանակաշրջանի[5].

Տարի 1831 1873 1908 1919 1931 1959 1970 1979 1989 2001 2011
Բնակիչ 18 293 390 803 557 497 455 448 584[6] 623[7] 589[2]

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տոլորսի ջրամբար Աշոտավանի նոր եկեղեցին Աշոտավանի հին եկեղեցին Հացավանի բերդը հեռվում

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Տեղեկություններ Սիսիան համայնքի մասին Սյունիքի մարզի մարզպետարանի կայքում, (արխիվացված 27․11․2023 թվական)։
  2. 2,0 2,1 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
  3. «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 1, էջ 203
  4. Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
  5. 5,0 5,1 «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հ. 5, էջ 116
  6. «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 5, էջ 556
  7. 2001 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 488