Jump to content

Ուրվագիծ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ավանդական ուրվանկարային դիմանկար 18-րդ դարի վերջին
Գյոթեն կանգնած է գերեղմանի հոշարձանի դիմած, կտրված թղթով, 1780 թվական
Յոհանեսբուրգի ուրվագիծ

Ուրվագիծ (անգլ.՝ silhouette[1]), անձի, կենդանու, օբյեկտի կամ տեսարանի պատկերը, որը ներկայացված է որպես միագույն ամուր պատկեր, սովորաբար սև, որի եզրերը համապատասխանում են առարկայի շրջանակին:Ուրվագծի ներքուստ դատարկ է, և ուրվագիծը սովորաբար ներկայացվում է բաց ֆոնի վրա, սովորաբար սպիտակ, կամ ընդհանրապես ոչ մի։ Ուրվագիծը տարբերվում է շրջագծից, որը պատկերում է օբյեկտի եզրը գծով, մինչդեռ ուրվագիծը հայտնվում է որպես ամուր պատկեր։

Ուրվագծային պատկերները կարող են ստեղծվել ցանկացած տեսողական գեղարվեստական ճանապարհներով[2], բայց սկզբում օգտագործվել են կտրված թղթի կտորները նկարագրելու համար, որոնք այնուհետև կպցվում էին հակասական գույնի հիմքի վրա և շրջանակի մեջ էին դրվում։

Սև քարտից դիմանկարներ կտրելը, ընդհանուր առմամբ, հայտնի դարձավ 18-րդ դարի կեսերին, թեև ուրվագիծ տերմինը հազվադեպ էր օգտագործվում մինչև 19-րդ դարի առաջին տասնամյակները, և ավանդույթը շարունակվել է այս անվան տակ մինչև 21-րդ դարը։ Դրանք ներկայացնում էին դիմանկարային մանրանկարների էժան, բայց արդյունավետ այլընտրանք, և հմուտ մասնագետ նկարիչները կարող էին հաշված րոպեների ընթացքում կտրել բարձրորակ կիսանդրի դիմանկարը, ամենատարածված ոճը, մաքուր աչքի աշխատանք։ Այլ նկարիչները, հատկապես 1790-ական թվականներին, թղթի վրա գծապատկերներ էին նկարում, այնուհետև ներկում էին, ինչը կարող էր նույնքան արագ լինել։

Իր սկզբնական գրաֆիկական իմաստից՝ «ուրվագիծ» տերմինը ընդլայնվել է՝ նկարագրելու համար մարդու, օբյեկտի կամ տեսարանի տեսքը, որը լուսավորված է և ավելի բաց ֆոնի վրա մուգ է թվում։ Այն ամենը, ինչ երևում է այսպես, օրինակ՝ դռան շեմին հետին լուսավորությամբ կանգնած կերպարը կարող է նկարագրվել որպես «ուրվագիծ»։

Քանի որ ուրվագիծն ընդգծում է շրջապատը, այս բառը օգտագործվում է նաև այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են նորաձևությունը, ֆիթնեսը և հայեցակարգային արվեստը՝ նկարագրելու մարդու մարմնի ձևը, որը ստեղծվել է որոշակի ոճի կամ ժամանակաշրջանի հագուստ կրելու արդյունքում։

Ստուգաբանություն և ծագում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուրվագիծ (Սիլուետ) բառը ծագում է Ֆրանսիայի ֆինանսների նախարար Էտյեն դե Սիլուետի անունից, որը 1759 թվականին Ֆրանսիայի վարկային ճգնաժամի պատճառով, Յոթամյա պատերազմի ժամանակ, ստիպված էր խիստ տնտեսական պահանջներ դնել ֆրանսիացի ժողովրդի, հատկապես հարուստների դիմաց[3]։ Դե Սիլուետի խիստիվ վարած տնտեսության պատճառով նրա անունը դարձավ այն ամեն ինչի համանուն, ինչ արվում էր կամ դառնում էր էժան, ինչպես նաև այս ուրվագծային դիմանկարները[4][5]։ Նախքան լուսանկարչության հայտնվելը, սև քարտից կտրված ուրվագիծը մարդու արտաքինը գրանցելու ամենաէժան միջոցն էր[6][7]։

Ուրվագիծ տերմինը, չնայած գոյություն է ունեցել 18-րդ դարում, չի կիրառվել դիմանկարային արվեստի մեջ մինչև 19-րդ դարը։ 18-րդ և 19-րդ դարերի սկզբին «կիսադեմ» կամ «ստվերածածկ» նկարները, ինչպես դրանք կոչվում էին, պատրաստվում էին երեք մեթոդներից մեկով.

  1. Ներկում էին փղոսկրի, գիպսի, թղթի, բացիկի կամ ապակու հակառակը կողմի վրա
  2. «Ներս ընկած կտրվածք», որտեղ բացասական պատկերը հետագծվել է, այնուհետև կտրվել է բաց գունավոր թղթի վրա, որն էլ այնուհետև դրվել է մուգ ֆոնի վրա
  3. «Կտրել և կպցնել», որտեղ պատկերը կտրվել է մուգ թղթի վրա (սովորաբար ազատ ձեռքով), այնուհետև կպցվել է բաց ֆոնի վրա[2]

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիցաբանական ծագում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուրվանկարը առասպելներում սերտորեն կապված է արվեստի ծագման հետ։ Պլինիոս Մեծը, իր «Բնական պատմություն» (մոտ 77-79 թվականներին ) XXXIV և XXXV գրքերում, պատմում է գեղանկարչության ծագման մասին։ (XXXV) գրքի 5-րդ գլխում նա գրում է.

Ատտիկ հունական սև գույնի պարանոցի ամֆորա, որը վերագրվում է Փրինսթոնի նկարչին, 550-540 մ.թ.ա.

«Մենք չունենք որոշակի գիտելիքներ նկարչության արվեստի սկիզբի մասին, և այդ հարցը մեր ուշադրության կենտրոնում չի գտնվում։ Եգիպտացիները պնդում են, որ այն հորինել են հենց իրենք ՝ Հունաստան անցնելուց վեց հազար տարի առաջ։ Զուր պարծենում են, դա շատ ակնհայտ է։ Ինչ վերաբերում է հույներին, ոմանք ասում են, որ այն հորինվել է Սիկիոնում, մյուսները՝ Կորինթոսում, բայց նրանք բոլորն էլ համաձայն են, որ այն առաջացել է մարդկային ստվերի շուրջ գծերի հետքերով [...omnes umbra hominis lineis circumducta]»: 15-րդ գլխում նա պատմում է Բուտադես Կորինթոսի պատմությունը։

«Բուտադեսը, Սիկիոնցի կավագործ, առաջինն էր, ով Կորինթոսում հայտնագործեց դիմանկարների մոդելավորման արվեստը հողի վրա, որը նա օգտագործում էր իր առևտրի մեջ։ Այդ բացահայտումը նա արել է իր դստեր օգնությամբ, ով, խորապես սիրահարվելով մի երիտասարդի, որը պատրաստվում էր հեռավոր ճանապարհորդության մեկնել, հետևել է նրա կիսադեմ պատկերին, որը արտացոլվում էր պատին լամպի լույսից [umbram ex facie eius ad lucernam in pariete lineis circumscripsit]: Տեսնելով դա՝ նրա հայրը լրացրեց ուրվագիծը՝ սեղմելով կավը մակերեսին, և այդպիսով դեմքի ձև ստացավ, որն այնուհետև կարծրացրեց կրակով այլ կավագործ իրերի հետ միասին»։
Առասպելի համաձայն՝ հունական սև կավագործության գեղանկարչությունը[8], որը հայտնի է նաև որպես սևագիծ կավագորպության ոճ կամ սևագիծ խեցագործություն (հուն․՝ μελανόμορφα, մելանոմորֆա, տարածված մ.թ.ա. 7-5-րդ դարերում) օգտագործում է առարկաների ուրվագիծը և բնորոշ կիսադեմ տեսքը կավի վրա։ Կավե ամանները ունեն ուրվագծի խստիվ ձև, որոնք ծառայում են իրենց նպատակին, ինչպես նաև կարող են հանդես գալ որպես դեկորատիվ[9]։

Կիսադեմ դիմանկարներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիմանկարների նկարագրության համար կիսադեմ պատկերն ունի առավելություն ամբողջ դեմքի պատկերի նկատմամբ շատ հանգամանքներում, քանի որ այն խիստ կախված է դեմքի ոսկորային կառուցվածքների (ճակատ, քիթ և կզակ) համամասնություններից և հարաբերություններից, ինչը պատկերն հստակ և պարզ է դարձնում։ Այս պատճառով, կիսադեմ դիմանկարները օգտագործվել են մետաղադրամների վրա դեռևս հռոմեական ժամանակներից։ Վերածննդի վաղ շրջանում նորաձևություն էր ստեղծվել նկարված կիսադեմ դիմանկարների համար։ Ֆեդերիկո դա Մոնտեֆելտրոյի և Լուդովիկո Սֆորցայի նման մարդիկ պատկերված էին կիսադեմ դիմանկարներում։ Կիսադեմ դիմանկարը սերտորեն կապված է ուրվագծի հետ։

Ստենֆորդի համալսարանի վերջին հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ մինչ դեմքի ճանաչման վերաբերյալ նախորդ ուսումնասիրությունները հիմնված էին ճակատային տեսանկյունների վրա, ուրվագծերի հետ կապված ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ մարդիկ կարող են ճշգրիտ տեղեկություններ ստանալ սեռի և տարիքի մասին հենց միայն մարդու ուրվագծից[10]։ Սա կարևոր հասկացություն է նկարիչների համար, ովքեր ստեղծում են կերպարներ տեսողական լրատվամիջոցների համար, քանի որ ուրվագիծը կերպարի ամենահայտնի և ճանաչելի ձևն է[11]։

19-րդ դարում հանրաճանաչության և զարգացման աճը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դերբի ճենապակյա պահարանի բաժակ, ընտանեկան դիմանկարներով, 1810 թվական

Ուրվագծային դիմանկարը կարելի է գծագրել կամ նկարել։ Այնուամենայնիվ, ուրվագծային դիմանկարներ ստեղծելու ավանդական մեթոդը դրանք թեթև սև ստվարաթղթից կտրելն է և տեղադրել անգույն (սովորաբար սպիտակ) ֆոնի վրա։ Սա մասնագիտացված նկարիչների աշխատանք էր, որոնք հաճախ աշխատում էին տոնավաճառների կամ շուկաների տաղավարներում, որոնց առևտուրը մրցում էր հարուստների կողմից հովանավորվող ավելի թանկ մանրանկարիչների առևտրի հետ։ Ավանդական ուրվագծային դիմանկար նկարիչը մի քանի րոպեում կկտրի մարդու պատկերը, ազատ ձեռքով[12]։ Որոշ ժամանակակից ուրվանկարիչներ նաև ուրվագծային դիմանկարներ են պատրաստում կիսադեմ արված մարդկանց լուսանկարներից[6]։ Այս կիսադեմ պատկերները հաճախ գլխի և ուսերի երկարությամբ են (կիսանդրի), բայց կարող են նաև ամբողջ երկարությամբ լինել[13]։

Ենթադրվում է, որ ֆիզիոգնոմիստ Յոհան Կասպար Լավատերի աշխատանքը, ով ուրվագիծ է օգտագործել դեմքի տեսակները վերլուծելու համար, նպաստել է արվեստի զարգացմանը[14]:18-րդ դարի ուրվանկարիչ Օգոստ Էդուարտը հազարավոր դիմանկարներ է կրկնօրինակել։ Նրա աշխատանքների թվում էին ֆրանսիացի և բրիտանացի ազնվականները և ԱՄՆ նախագահները։ Նրա անձնական հավաքածուի մեծ մասը կորել է նավաբեկման ժամանակ[15]։ Անգլիայում ամենահայտնի ուրվանկարիչը Ջոն Մայերսն էր, ով ճանապարհորդում և աշխատում էր տարբեր քաղաքներում, բայց արվեստանոց ուներ Լոնդոնի Ստրենդում[16]։ Նա գովազդում էր «երեք րոպեանոց վերապատրաստում»[17], և արժեքը կարող էր լինել, ինչպես կես մետաղադրամ մոտավորապես 1800 թվականին։

Մայերսի գերազանց պատկերները կարող էին լինել գրիզիլով, ոսկե կամ դեղին գույներով ավելացված նուրբ շեշտադրումներով, և որոշ օրինակներ կարող էին նկարվել տարբեր հիմքերի վրա, ներառյալ գեսսոն, ապակին կամ փղոսկրը[18]։ Սովորաբար չափսերը փոքր էին, շատերը նախատեսված էին կրծքանշանի մեջ տեղավորելու համար, բայց հակառակ դեպքում բնորոշ էր մոտ 3-5 դյույմ բարձրությամբ կիսանդրին՝ կիսով չափ կամ ամբողջ երկարությամբ դիմանկանրներով, համեմատավար ավելի մեծ չափերի։

Ամերիկայում ուրվանկարները շատ տարածված էին մոտ 1790-1840 թվականներին։

1783-84 թվականներին ֆրանսիացի Ժիլ-Լյուիս Կրետյենի հայտնագործած ֆիզիոնոտրեյսի սարքը հեշտացրել է ուրվագծային դիմանկարների արտադրությունը ՝ օգտագործելով պանտոգրաֆի մեխանիզմը ՝ սուբյեկտիվ կիսադեմ ուրվանկարի հետագծումը (ակնոցի միջոցով) փոխանցելու համար փայտե սալիկի վրա շարժվող ասեղին, որտեղից կարող էին տպագրվել բազմաթիվ դիմանկարային պատճեններ[19][20]։ Լուսանկարչության հայտնագործումը նշանավորեց ուրվանկարի՝ որպես դիմանկարչության լայն տարածում ունեցող ձևի վերջը[6]։

Ավանդույթի պահպանում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հմտությունը չկորեց, և ճանապարհորդող ուրվագիծ նկարիչները շարունակեցին աշխատել պետական տոնավաճառներում մինչև 20-րդ դարը։ Ե. Հ. Պերին ու Դայ Վերնոնը նույնպես այդ ժամանակահատվածում ակտիվ նկարիչներ էին Քոնի Կղզում։ Ուրվագծային դիմանկարի հանրաճանաչությունը վերածնվում է մարդկանց նոր սերնդի մեջ, ովքեր գնահատում են ուրվանկարը որպես նշանակալից առիթը նկարելու նոստալգիկ միջոց:Միացյալ Նահանգներում ևՄեծ Բրիտանիայում ուրվագծային նկարիչները ունեն կայքեր, որոնք գովազդում են իրենց ծառայությունները հարսանիքների և նմանատիպ այլ միջոցառումների ժամանակ[6][21][22]։ Անգլիայում գործում է ուրվագծային նկարիչների ակտիվ խումբ[12][23][24]։ Ավստրալիայում Ս. Ջոն Ռոսը 60 տարի շարունակ մկրատով ջանասիրաբար աշխատում էր գյուղատնտեսական ցուցահանդեսներում, մինչև իր մահը 2008 թվականին[25]։ Այլ նկարիչներ, ինչպիսիք են Դուգլաս Քարպենտերը, ստեղծում էին ուրվագծային պատկերներ ՝ օգտագործելով գրիչ և թանաք[26]։

Ուրվագիծը արվեստում, լրատվամիջոցներում և նկարազարդումներում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

18-րդ դարի վերջից սկսած, ուրվագծային նկարիչները նաև փոքր տեսարաններ են պատրաստել, որոնք կտրված են բացիկներից և տեղադրված են հակասական ֆոնի վրա, ինչպես դիմանկարները։ Այս նկարները, որոնք հայտնի են որպես «թղթի կտրվածքներ», հաճախ, բայց ոչ պարտադիր, ուրվագծային պատկերներ էին[27]։ 19-րդ դարի արվեստագետների թվում, ովքեր այս կերպ են աշխատել, եղել է հեղինակ Հանս Քրիստիան Անդերսենը[28]։ Ժամանակակից նկարիչ Ռոբերտ Ռայանը այս տեխնիկայի միջոցով ստեղծում է բարդ պատկերներ, երբեմն դրանք օգտագործում է մետաքսե տպագրության համար[29]։

19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին մի քանի նկարիչներ գրքերի նկարազարդումների համար օգտագործել են նման տեսքի դիզայններ։ Ուրվագծային նկարները հեշտությամբ կարող էին տպագրվել մեծ քանակությամբ, որոնք ավելի էժան էիր արտադրվում և ավելի երկար էին ծառայում, քան մանրամասն սև և սպիտակ նկարազարդումները։

Ուրվագծային նկարները երբեմն հայտնվում են 20-րդ դարի սկզբի գրքերում՝ գունավոր թիթեղների հետ համատեղ։ (Գունավոր թիթեղների արտադրությունը թանկ էր, և յուրաքանչյուրը ձեռքով կպցնում էին գրքի վրա)։ Նկարիչները, ովքեր նկարել են ուրվագծային նկարներ այս ժամանակահատվածում, ներառում են Արթուր Ռաքեմը և Ուիլյամ Հիթ Ռոբինսոնը։ Ճշգրիտ ռեալիզմը խախտելով՝ վորտիցիստական, ֆուտուրիստական և կուբիստական[30][31] շարժումների նկարիչները կիրառեցին ուրվագիծը։ 20-րդ դարի վերջին նկարիչները, ովքեր աշխատում են ուրվագծով, ներառում են Յան Պինկովսկին և Յան Օմերոդը։ 1970-ականների սկզբին ֆրանսիացի նկարիչ Ֆիլիպ Դերոմը սևամորթների իր դիմանկարներում ցույց տալու համար օգտագործում է սև կտրվածքի ուրվագիծը։ 21-րդ դարում ամերիկացի նկարիչ Կարա Ուոլքերը զարգացնում է ուրվագծի այս օգտագործումը՝ ռասայական խնդիրները ներկայացնելու համար[32]։

Ստվերների թատրոն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծագելով արևելքից այնպիսի ավանդույթներով, ինչպիսիք են Ինդոնեզիայի ստվերային թատրոնները, ստվերային պիեսը 18-րդ և 19-րդ դարերում դարձավ հայտնի ժամանց Փարիզում։ 19-րդ դարի վերջի Փարիզում ստվերների թատրոնը հատկապես կապված էր Le Chat Noir կաբարեի հետ, որտեղ դիզայներ էր Հենրի Ռիվիերը[33]։

Ֆիլմեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լոտ Ռեյնիգերի կողմից համր ֆիլմերում իրենց պիոներական օգտագործման պահից ի վեր, ուրվանկարները օգտագործվել են բազմաթիվ ֆիլմերում տարբեր խորհրդանշական, գրաֆիկական, զգացմունքային կամ ընդհակառակը հեռավոր էֆեկտների համար։ Դրանք ներառում են Ջեյմս Բոնդի ֆիլմերի բացման վարկանիշային սցենարները։ «Ալֆրեդ Հիչքոքը ներկայացնում է» հեռուստասերիալի բացման սցենայում պատկերված է Ալֆրեդ Հիչքոքի կիսադեմ ուրվանկարը, որը մտնում է իր ծաղրանկարային ուրվագիծ, իսկ իր «Խելագար» ֆիլմում, ցնցուղի սցենայում մարդասպանը հանդես է գալիս որպես սարսափելի ուրվագիծ։

E.T.-ից մի տեսարան, որում գլխավոր հերոսները թռչող հեծանիվի վրա են, լիալուսնի դիմաց, դարձել է հայտնի ֆիլմի պաստառ:« Հարրի Փոթերը և Մահվան Պարգևները» ֆիլմի 1-ին մասը պարունակում է անիմացիոն հաջորդականություն, որը պատկերում է կարճ պատմվածքը «Երեք եղբայրների պատմությունը», որը ներառված է ֆիլմում։ Սցենարը նկարահանվել է Բեն Հիբոնի կողմից Ֆրեյմսթորի համար, նկարչական աշխատանքը կատարել է Ալեքսիս Լիդելը։

Ուրվանկարները օգտագործվել են նաև երաժշտական տեսահոլովակների նկարիչների կողմից։ Օրինակներից մեկը «Դը Փուսիքեթ Դոլս» խմբի «Բոթնս»երգի տեսահոլովակն է, որում Նիկոլ Շերզինգերը երևում է ուրվագծով։ Մայքլ Ջեքսոնը օգտագործել է իր առանձնահատուկ ուրվանկար թե՛ բեմում, թե՛ այնպիսի տեսահոլովակներում, ինչպիսիք են «You Rock My World» տեսահոլովակում։ iPod-ի վաղ գովազդներում պատկերված էին ուրվագծային պարուհիներ, որոնք կրում էին iPod և ականջակալներ։

Պաշտամունքային հեռուստատեսային «Առեղծվածային Գիտության Թատրոնը 3000» ծրագրում ներկայացված են հեռուստաշոուի երեք գլխավոր հերոսները, որոնք պատկերված են ինչպես ուրվանկարներ էկրանի ներքևում ֆիլմ դիտելիս։

Ճարտարապետություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ճարտարապետության այն գիտաճյուղը, որը ուսումնասիրում է շենքերի կողմից կամ դրանց վրա գցված ստվերները, կոչվում է սիոգրաֆիա։

Շենքերի վրա ստվերների խաղը շատ տարածված էր հազար տարի առաջ, ինչի մասին վկայում են «մուկարնաս» արվեստի պահպանված օրինակները, որտեղ մզկիթների մուտքի շուրջ եռաչափ զարդանախշերի ստվերները պատկերներ են կազմում։ Քանի որ իսլամում խուսափում էին բացարձակ նկարներից, թույլատրվում էին պատմվածքները և գեղագրական նկարները, «երկրորդական» ուրվագծերը ստեղծագործական այլընտրանք են[34][35]։

Լուսանկարչություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կորկովադոյի ուրվանկարային լուսանկարը

Շատ լուսանկարիչներ օգտագործում են մարդկանց, օբյեկտների կամ լանդշաֆտի տարրերի լուսանկարի տեխնիկան ՝ լույսի դեմ ՝ ուրվագծային պատկեր ստանալու համար։ Ֆոնային լույսը կարող է լինել բնական, օրինակ՝ ամպամած կամ բաց երկինք, մառախուղ կամ մշուշ, մայրամուտ կամ բաց դռներ (տեխնիկա, որը հայտնի է որպես կոնտրաժուր «հետևի լույս»), կամ կարող է ստեղծվել ստուդիայում՝ ցածր լուսավորության ներքո։

Ուրվագծումը պահանջում է, որ լուսարձակումը կարգավորվի այնպես, որ ցանկալի ուրվանկարի տարրում չլինի դետալ (թերլուսավորություն), և ֆոնի գերցուցումը՝ այն պայծառ դարձնելու համար։ Այսպիսով, 16:1 կամ ավելի լուսավորության հարաբերակցությունը իդեալական է։

Զոնային համակարգը[36] օգնում էր կինոլուսանկարիչներին՝ հասնելու անհրաժեշտ լույսի հարաբերակցություններին։ Բարձր կոնտրաստով ֆիլմի, ֆիլմի զարգացման կարգավորման[37] և/կամ բարձր կոնտրաստով լուսանկարչական թղթի օգտագործումը կարող է օգտագործվել քիմիական հիմքով լուսանկարչության մեջ՝ մութ սենյակում էֆեկտը ուժեղացնելու համար[38]։ Թվային վերամշակման դեպքում կոնտրաստը կարող է ուժեղացվել պատկերի կոնտրաստի կորի մանիպուլյացիայի միջոցով[39]։

Գրաֆիկական դիզայնում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լրատվամիջոցներում «ուրվագծել» տերմինը օգտագործվում է պատկերի մի մասի (ինչպես ֆոնը) առանձնացման կամ ծածկման գործընթացում, որպեսզի այն չցուցադրվի։ Ավանդաբար սիլուետները հաճախ օգտագործվում են գովազդում, հատկապես պաստառների դիզայնում, քանի որ դրանք կարող են էժան և արդյունավետ տպագրվել։

Այլ կիրառումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1900 թվականի նորաձևության ուրվանկարը

Նորաձևություն և Ֆիթնես

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Ուրվագիծ» բառը, քանի որ այն նշանակում է ձևի եզրագիծը, օգտագործվել է ինչպես նորաձևության, այնպես էլ ֆիթնեսի ոլորտում ՝ նկարագրելու համար մարմնի ուրվագծային ձևը որոշակի անկյունից, որը փոխվում է նորաձևության մեջ հագուստով, և կամ առանց հագուստի, երբ խոսքը վերաբերվում է ֆիթնեսին, (Օրինակ՝ Փաուերհաուս թանգարանի կողմից կիրառումը այստեղ)։ Այս երկու ոլորտների գովազդը մարդկանց, հատկապես կանանց, հորդորում է հասնել որոշակի արտաքին տեսքի՝ կորսետավորման, դիետայի կամ վարժությունների միջոցով։ Այս տերմինը օգտագործվում էր գովազդի մեջ 20-րդ դարի սկզբին։ Շատ մարզասրահներ և ֆիթնես ստուդիաներ «ուրվագիծ» բառը օգտագործում էին իրենց անվանման մեջ կամ գովազդում[40]։

Հագուստի պատմաբանները նաև օգտագործում են այս տերմինը, երբ նկարագրում են տարբեր ժամանակաշրջանների հագուստի արդյունքը, որպեսզի նրանք կարողանան նկարագրել և համեմատել 1860-ականների ուրվագիծը 19-րդ դարի մյուս տասնամյակների հետ։ Հաճելի ուրվագիծը կարող է ազդել շատ գործոնների վրա։ Կրինոլինային պողպատի հայտնագործությունը ազդել է 1850-60-ական թվականներին կանանց ուրվագծի վրա։ Արքայադուստր Ալեքսանդրայի կեցվածքը ազդել է Էդվարդյան դարաշրջանում անգլիացի կանանց ուրվագծի վրա։ Տես գովազդի ձախ կողմում։

Նույնականացում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քանի որ ուրվանկաները շատ հստակ պատկեր են տալիս, դրանք հաճախ օգտագործվում են ցանկացած ոլորտում, որտեղ անհրաժեշտ է օբյեկտի արագ նույնականացում։ Ուրվանկարները շատ գործնական կիրառություններ ունեն։ Դրանք օգտագործվում են երթևեկության նշանների համար (տես ստորև նկարը)։ Դրանք օգտագործվում են քաղաքների կամ երկրների ճանաչման համար հուշարձանների կամ քարտեզների ուրվանկարներով։ Դրանք օգտագործվում են բնական օբյեկտները բացահայտելու համար, ինչպիսիք են ծառերը, միջատները և դինոզավրերը։ Դրանք օգտագործվում են դատաբժշկական գիտության մեջ[41]։

Լրագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարցազրույցների համար որոշ անձինք ընտրում են տեսանկարահանվել ուրվագծով ՝ իրենց դեմքի առանձնահատկությունները ծածկելու և իրենց անանունությունը պաշտպանելու համար, այն սովորաբար ուղեկցվում է կրկնօրինակված ձայնով։ Սա արվում է այն դեպքում, երբ անհատները կարող են վտանգի ենթարկվել, եթե պարզվի, որ նրանք հարցազրույց են տվել։

Համակարգչային մոդելավորում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Համակարգչային մոդելավորում

Համակարգչային մտապատկերների հետազոտողները կարողացել են կառուցել ընկալման համակարգչային մոդելներ, որոնք ունակ են ստեղծել և վերակառուցել 3D ձևեր մեկ կամ բազմատեսակ խորության քարտեզներից կամ ուրվանկաներից[42]։

Բիզնես փաստաթղթեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուրվագծերը օգտագործվում են նաև այնպիսի պատկերներ ստեղծելու համար, որոնք ծառայում են որպես բիզնես փաստաթղթեր[43][44]։ Ստրուկների սեփականատերերն իրենց ստրկության մեջ պահած մարդկանց ուրվագծեր են պատրաստել, որպեսզի դրանք փաստաթղթավորեն որպես սեփականություն և ուղեկցեն այլ գործարար փաստաթղթեր, ինչպիսիք են վաճառքի փաստաթուղթը[45][46]։

  • Ստրկացած կնոջ Ֆլորայի ստվարաթղթի վրա թղթե ուրվագիծը։
    Ստրկացած կնոջ Ֆլորայի ստվարաթղթի վրա թղթե ուրվագիծը։
  • Ստրկացած կնոջ Ֆլորայի վաճառքի փոաստաթուղթը։
    Ստրկացած կնոջ Ֆլորայի վաճառքի փոաստաթուղթը։

Ռազմական կիրառություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ինքնաթիռի ուրվագիծը

Նավերի, ինքնաթիռների, տանկերի և այլ ռազմական մեքենաների ուրվագիծն օգտագործվում է զինվորների և նավաստիների կողմից՝ տարբեր սարքավորումները տարբերակելու ուսուցման համար։

Կրակային զենքի թիրախներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Մարդկային ուրվագծային թիրախները սովորաբար օգտագործվում են զինվորական, ոստիկանության և քաղաքացիական կրակային զենքի ուսուցման համար:
    Մարդկային ուրվագծային թիրախները սովորաբար օգտագործվում են զինվորական, ոստիկանության և քաղաքացիական կրակային զենքի ուսուցման համար:
  • Մետաղական ուրվանկարները, ինչպես Հրաձգային Ազգային Ասոցիացիայի ուրվանկանրները, օգտագործվում են թիրախային կրակոցների համար:
    Մետաղական ուրվանկարները, ինչպես Հրաձգային Ազգային Ասոցիացիայի ուրվանկանրները, օգտագործվում են թիրախային կրակոցների համար:

Ուրվագծային պատկերներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վերջերս արված լուսանկարները

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հատկանշական օրինակներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Wells, John (2008 թ․ ապրիլի 3). Longman Pronunciation Dictionary (3rd ed.). Pearson Longman. ISBN 978-1-4058-8118-0.
  2. ↑ 2,0 2,1 McClard, Peggy. «History of Silhouette». www.PeggyMcClard.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  3. ↑ McLynn pp. 64–65
  4. ↑ Teall, Gardner (1916 թ․ օգոստոս). «Silhouettes Old and New». House & Garden. 30: 20.
  5. ↑ There is no mention of de Silhouette making silhouettes in his earliest record in 1834 edition Biographie universelle ou dictionnaire historique contenant la nécrologie des hommes célèbres Volume 5. Furne, 1834. P. 2850
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Custom Silhouette Pictures by Karl Johnson Արխիվացված 2009-01-16 Wayback Machine, accessed November 2, 2008.
  7. ↑ The family name Silhouette is a French form of a Basque surname, Ziloeta; Arnaud de Silhouette, Étienne's father, was from Biarritz in the French Basque Country; this surname, whose Standard Basque or Batua form is Zuloeta, contains the suffix -eta "abundance of" and zilo, Batua zulo, "hole".
  8. ↑ R. M. Cook (1976). Review of John Boardman 'Athenian Black Figure Vases: A Handbook.' The Classical Review (New Series), 26, pp 253-253. doi:10.1017/S0009840X00248610.
  9. ↑ Trendall, A. D. (Arthur Dale Trendall) & National Gallery of Victoria (1966). Greek vases in the Felton Collection. Oxford University Press, Melbourne ; New York
  10. ↑ Science Daily, accessed November 2, 2008.
  11. ↑ Good design lies in the foundation Արխիվացված 2009-01-01 Wayback Machine, accessed August 18, 2009.
  12. ↑ 12,0 12,1 Roving Artists Classic portraits Արխիվացված 2015-11-14 Wayback Machine
  13. ↑ «Silhouette Sarah». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 12-ին.
  14. ↑ Lavater, accessed November 2, 2008.
  15. ↑ August Edward, accessed November 2, 2008.
  16. ↑ John Miers, accessed November 2, 2008, V&A biography Արխիվացված 2012-10-06 Wayback Machine
  17. ↑ brereton.org.uk, Printed advertisement on back of a miniature
  18. ↑ museum "Silhouettes" Արխիվացված 2016-04-22 Wayback Machine
  19. ↑ Freund, Gisèle (1974), Photographie et société, Éditions du Seuil, p. 8-18, retrieved 18 April 2016
  20. ↑ Cromer 'Le secret du physoniotrace Bulletin de la société archéologique, historique et artistique, ´Le Vieux Papier,' 26th year, October 1925
  21. ↑ «Silhouette Sarah | Silhouette Artist, Cutter and Entertainer». www.silhouettecutting.co.uk. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 5-ին.
  22. ↑ «Mark Conlin | Silhouette Artist». www.theshadowcutter.co.uk. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
  23. ↑ Tyneside silhouettist inspired family-success Արխիվացված 2013-04-26 Wayback Machine accessed February 4, 2012]
  24. ↑ Artist brings talent to The Woodlands shop, Houston Chronicle
  25. ↑ The Silhouette Man, accessed November 2, 2008.
  26. ↑ Silhouette artist, accessed November 2, 2008.
  27. ↑ Traditional European paper cuts are different in this regard to traditional Oriental paper cuts which are often made of several layers of brightly coloured and patterned paper, and have many formal decorative elements such as flower petals.
  28. ↑ Hans Christian Andersen's Paper Cuts in the Royal Library, accessed November 2, 2008.
  29. ↑ Mister Rob Ryan, accessed November 2, 2008.
  30. ↑ Robbin, T. (2008). Shadows of reality: the fourth dimension in relativity, cubism, and modern thought. The Mathematical Intelligencer, 30(1), 74-75.
  31. ↑ «Collection Online | Man Ray. Silhouette. 1916 - Guggenheim Museum». guggenheim.org. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 21-ին.
  32. ↑ Knipe, P. (2002). Paper profiles: American portrait silhouettes. Journal of the American Institute for Conservation, 41(3), 203-223.
  33. ↑ Le Cabaret du Chat Noir (1881–1897) Արխիվացված 2017-02-15 Wayback Machine, Musée d'Orsay, Paris, 1992
  34. ↑ google.no, Niğde Alaaddin Mosque where a Chiaroscuro drawing of a woman's face with crown and long hair appears at a specific time of the year.
  35. ↑ fotogaleri.haberler.com Արխիվացված 2015-12-22 Wayback Machine, Divriği Great Mosque and Hospital with the silhouette of a praying man that appears over the entrance door of the mosque part and changes pose as the sun moves.
  36. ↑ Adams, Ansel & Baker, Robert (1995). The camera (1st pbk. ed). Little, Brown, Boston
  37. ↑ Adams, Ansel & Baker, Robert (1981). The negative (1st ed). New York Graphic Society, Boston
  38. ↑ Adams, Ansel & Baker, Robert (2003). The print. Little, Brown and Company, Boston
  39. ↑ Evening, Martin (2015). Adobe Photoshop CC for photographers : a professional image editor's guide to the creative use of Photoshop for the Macintosh and PC (2nd edition). Burlington, MA, USA Focal Press
  40. ↑ There are over 1,800,000 mentions of the word "silhouette" in conjunction with "fitness" online. There are many "Silhouette Fitness" studios and gymnasiums, e.g. in Halifax, in Bendigo Արխիվացված 2011-10-05 Wayback Machine, in Switzerland Արխիվացված 2008-10-26 Wayback Machine etc
  41. ↑ Forensic entomology Արխիվացված 2008-05-10 Wayback Machine, accessed November 3, 2008.
  42. ↑ «Soltani, A. A., Huang, H., Wu, J., Kulkarni, T. D., & Tenenbaum, J. B. Synthesizing 3D Shapes via Modeling Multi-View Depth Maps and Silhouettes With Deep Generative Networks. In Proceedings of the IEEE Conference on Computer Vision and Pattern Recognition (pp. 1511-1519)». GitHub. 2022 թ․ հունվարի 5.
  43. ↑ Purtill, Corinne (2018 թ․ նոյեմբերի 21). «An enslaved woman's shadow is the most compelling image in the National Portrait Gallery». Quartz (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
  44. ↑ Catlin, Roger. «Rarely Seen 19th-Century Silhouette of a Same-Sex Couple Living Together Goes On View». Smithsonian Magazine (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
  45. ↑ «Africans in America/Part 2/Flora». www.pbs.org. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
  46. ↑ «'Black Out: Silhouettes Then and Now': Rare art form on display in Mississippi more than just shadows of the past». Mississippi Today (ամերիկյան անգլերեն). 2019 թ․ հունիսի 14. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 24-ին.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլմ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուրվագիծ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ուրվագիծ&oldid=9954024» էջից