Հովհաննես Թութունջի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հովհաննես Թութունջի
Ծնվել էանհայտ
ԾննդավայրՎան, Վանի էյալեթ, Օսմանյան կայսրություն
Մահացել է1703
Մահվան վայրՏրապիզոն, Օսմանյան կայսրություն
ԿրոնՀայ Առաքելական Եկեղեցի
Մասնագիտությունքահանա

Հովհաննես Թութունջի, Վանեցի, Արևելցի, (անհայտ, Վան, Վանի էյալեթ, Օսմանյան կայսրություն - 1703, Տրապիզոն, Օսմանյան կայսրություն), հայ ազգային-ազատագրական և հոգևոր- եկեղեցկան գործիչ։ Եղել է Հայոց կաթողիկոսության նվիրակ։ Օգտագործելով նվիրատվության գումարները՝ դարձել է (1663 թ.) Կոստանդնուպոլսի պատրիարք, որի համար գժտվել է կաթողիկոս Հակոբ Դ Ջուղայեցու հետ և հարել նրա հակառակորդ Եղիազար Ա Այնթափցուն։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հանվելով պատրիարքական պաշտոնից (1664 թ.)՝ մեկնել է Վասպուրական ու գրավել Վարագի, Սալնապատի և Հոգյաց վանքի առաջնորդությունը։ 1665-1667 թթ. դարձյալ եղել է Կոստանդնուպոլսի պատրիարք, իսկ 1670-1672 թթ.՝ Աղթամարի կաթողիկոս։ Պատրիարքության տարիներին կազմակերպել է Մահտեսի Մուրատ Բաղիշեցու առաքելությունը (1666 թ.) Ֆրանսիա՝ հայ-հունական միացյալ ապստամբություն բարձրացնելու և Ֆրանսիայի աջակցությունը ապահովելու ծրագրով։ 1678-1680 թթ. ուղևորվել է Եթովպիա՝ հավանաբար ապահովելու վերջինիս մասնակցությունը Լյուդովիկոս XIV-ի ձեռնարկած հակաթուրքական կոալիցիային։ Թողել է Եթովպիա կատարած ուղևորության նկարագրությունը։ 1682-1683 թթ. Փարիզում պաշտոնական տեսակցություններ է ունեցել Հայաստանի ազատագրական և Մարսելի հայոց տպարանի հետ առնչվող հարցերով։ Ենթադրվում է, որ մասնակցել է «XIV խաչակրաց արշավանքի» կամ «Սրբազան լիգայի» մղած պատերազմներին։

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 561