Լուիջի Էյնաուդի

Լուիջի Էյնաուդի իտալ.՝ Luigi Einaudi
Ծնվել է	մարտի 24, 1874(1874-03-24)[…]
Ծննդավայր	Կարու (քաղաք), Կունեո, Պիեմոնտ, Իտալիա
Մահացել է	հոկտեմբերի 30, 1961(1961-10-30)[…] (87 տարեկան)
Մահվան վայր	Հռոմ, Իտալիա
Գերեզման	Դոլյանի
Քաղաքացիություն	Իտալիա և  Իտալիայի թագավորություն
Մայրենի լեզու	իտալերեն
Կրոն	կաթոլիկություն
Կրթություն	Թուրինի համալսարան, Բոկոնիի համալսարան և Liceo Classico E Musicale "C. Cavour"?
Կոչում	պրոֆեսոր
Մասնագիտություն	տնտեսագետ, քաղաքական գործիչ, լրագրող, պրոֆեսոր, փաստաբան և բանկիր
Աշխատավայր	Բոկոնիի համալսարան, Թուրինի համալսարան և Թուրինի պոլիտեխնիկական համալսարան
Ամուսին	Ida Pellegrini?
Զբաղեցրած պաշտոններ	Ցմահ սենատոր, Իտալիայի նախագահ, Իտալիայի բանկի կառավարիչ, Իտալիայի սենատոր, Իտալիայի Նախարարների խորհրդի նախագահի օգնական, Minister of Budget?, Italian Finance Minister? և Իտալիայի Սահմանադիր ժողովի անդամ
Կուսակցություն	Իտալիայի լիբերալ կուսակցություն
Պարգևներ և մրցանակներ	Էկոնոմետրիկ միության անդամ doctor honoris causa from the University of Toulouse? doctor honoris causa from the University of Paris? doctor honoris causa from the University of Alger? և
Անդամություն	Լինչեի ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, «Մոն Պելերին» համայնք, Իտալիայի Ազգային խորհուրդ, Թուրինի գիտությունների ակադեմիա և Տնտեսաչափական ընկերություն
Երեխաներ	Giulio Einaudi? և Mario Einaudi?
Ստորագրություն
Luigi Einaudi Վիքիպահեստում

Լուիջի Նումա Լորենցո Էյնաուդի (անգլ.՝ Luigi Numa Lorenzo Einaudi, ծնվ․՝ մարտի 24, 1874(1874-03-24)^[…], Կարու (քաղաք), Կունեո, Պիեմոնտ, Իտալիա - հոկտեմբերի 30, 1961(1961-10-30)^[…], Հռոմ, Իտալիա), իտալացի պետական գործիչ և տնտեսագետ, Իտալիայի նախագահ (1948-1955)։

Կոմպոզիտոր Լյուդովիկո Էյնաուդիի պապը։

Կենսագրություն

Քաղաքական հայացքների ձևավորում

Լուիջի Էյնաուդին ծնվել է հարկահավաք կոնցեսիոների ընտանիքում։ 1888 թվականին մնալով առանց հոր՝ նա տեղափոխվում է Դոլիանի՝ մոր ծննդավայրը։

Բարձրագույն կրթությունը ստացել է Թուրինի համալսարանում, որտեղ հաճախել է Սալվատորե Կոգնետի դե Մարտիիսի քաղաքական տնտեսության լաբորատորիան և տոգորվել սոցիալիզմի գաղափարներով։ Իտալիայի Սոցիալիստական կուսակցության առաջնորդ Ֆիլիպո Տուրատիի ղեկավարությամբ աշխատակցել է նաև Critica Sociale ամսագրին։ 1895 թվականին նա ավարտել է համալսարանը իրավաբանի որակավորմամբ, որից հետո մնացել է այնտեղ՝ դասավանդելու։ Բացի այդ, նա նաև աշխատել է Թուրինի Պոլիտեխնիկական համալսարաանում և Միլանի Բոկոնիի համալսարանում։

20-րդ դարի սկզբին Լուիջի Էյնաուդիի քաղաքականության հայացքները դարձել են պահպանողական։ 1919 թվականին նշանակվել է Իտալիայի Թագավորության սենատոր և պալատի կազմում մնացել մինչև 1946 թվականը։ Միևնույն ժամանակ նա լրագրող է աշխատել հանրահայտ թերթերում, ինչպիսիք են La Stampa և Corriere della Sera օրաերթերը, ինչպես նաև եղել է The Economist ֆինանսական թղթակիցը։ Նա Հռոմի Ազգային ազատական խմբի մանիֆեստի ստորագրողներից էր, որը ազգայնական խմբավորումների հետ միասին ստեղծել էր «Քաղաքական ընտրությունների համար ազգային դաշինքը», որի քաղաքական ծրագիրը նախատեսում էր «ուժեղ պետություն» ստեղծել։ Չնայած Մուսոլինիի կաբինետի և ֆինանսների նախարար դե Ստեֆանիի տնտեսական քաղաքականությանն աջակցելուն, նա ավելի ու ավելի է կասկածել Իտալիայի սահմանադրական բարեփոխումների նախագծի ֆաշիստ առաջնորդին։ Ջակոմո Մատեոտիի սպանությունից հետո ստանձնել է նախաֆաշիստական լիբերալ պետության պաշտպանության դիրքերը։

Մուսոլինիի կառավարում

1924 թվականի նոյեմբերին Լուիջի Էյնաուդին միացել է Ջովաննի Ամենդոլայի ազգային միությանը, իսկ 1925 թվականին եղել է Բենեդետտո Կրոչեի հեղինակած հակաֆաշիստական մտավորականության մանիֆեստը ստորագրողների թվում։ 1926 թվականին նա ավարտեց իր քաղաքական և լրագրողական գործունեությունը, ապա դադարեցրեց դասավանդումը Բոկոնիի և Թուրինի պոլիտեխնիկական համալսարաններում։ 1931 թվականին Բենեդետտո Կրոչեն համոզեց նրան պահել առնվազն Թուրինի համալսարանի իրավունքի ամբիոնը, չնայած ֆաշիզմին հավատարմության երդման պարտավորությանը «շարունակել դասավանդել ազատության գաղափարին համապատասխան»։

Սենատում նա այն 46 սենատորներից էր, ովքեր դեմ են քվեարկել ընտրական նոր օրենքին և Ֆաշիստական Մեծ խորհրդի ստեղծմանը, չեն քվեարկել Լատերական համաձայնագրի վավերացման օգտին և դեմ են քվեարկել Եթովպիայի պատերազմին նպաստող հրամանին և դեմ՝ 1938 թվականի ռասայական օրենքներին։

1943 թվականին ֆաշիստական ռեժիմի տապալումից հետո նա կրկին վերսկսել է համագործակցությունը Corriere della Sera օրաթերթի հետ։ Նույն թվականի օգոստոսի վերջին նշանակվել է Թուրինի համալսարանի ռեկտոր։

1943 թվականի սեպտեմբերի 8-ին Իտալիայի կառավարության կապիտուլյացիայից հետո փախել է Շվեյցարիա՝ հայրենիք վերադառնալով միայն մեկ տարի անց։ Հետպատերազմյան Իտալիայում դարձել է Լիբերալ կուսակցության անդամ։

Ետպատերազման շրջան

1945-1948 թվականներին եղել է Իտալիայի բանկի կառավարիչ և նաև Ազգային խորհրդի անդամ։ 1946 թվականի մայիսի 24-ին, երկրի ապագա պետական կառուցվածքի հանրաքվեի նախօրեին, Լուիջի Էյնաուդին հոդված է հրապարակել L'Opinione օրաթերթում «Ինչու եմ քվեարկելու միապետության օգտին»։ 1946 թվականին ընտրվել է Հիմնադիր խորհրդարանի պատգամավոր՝ որպես Ազգային ժողովրդական միության (ԱԺՄ) ներկայացուցիչ։ Սահմանադրության երրորդ անցումային դրույթի համաձայն՝ 1948 թվականին եղել է Հանրապետության Սենատի անդամ։

1947-1948 թվականներին եղել է Նախարարների խորհրդի նախագահի տեղակալ, Իտալիայի բյուջեի նախարար։

1948 թվականի մայիսի 11-ին չորրորդ քվեարկության ժամանակ 872-ից 518 ձայնով (59,4%) նա ընտրվել է Իտալիայի երկրորդ նախագահ այն բանից հետո, երբ կառավարության ղեկավար Ալսիդե դե Գասպերիի գլխավոր հովանավորյալ ԱԳ նախարար Կառլո Սֆորցան չի կարողացել ստանալ պատգամավորների անհրաժեշտ աջակցությունը. Նա իր պաշտոնավարման ընթացքում չորս անգամ նոր քննարկման է վերադարձրել ընդունված օրենքները։ 1953 թվականին դի Գասպերիի հրաժարականից և նրա իրավահաջորդների ձախողումից հետո նա ինքնուրույն առաջարկել է կաբինետ ձևավորել Ջուզեպպե Պելլեին։ Դա Իտալիայի սահմանադրական պատմության մեջ առաջին «նախագահական կառավարությունն» էր, այսինքն՝ առանց նախապես հաստատված մեծամասնության, որը ղեկավարվում էր պետության ղեկավարի հայեցողությամբ իր վստահված անձանցից ընտրված քաղաքական գործչի կողմից։

1955 թվականի նախագահական ընտրություններում, չնայած իր մեծ տարիքին, Լուիջի Էյնաուդին կրկին առաջադրվել է նախագահի պաշտոնի համար, սակայն չորրորդ փուլում պարտվել է քրիստոնյա-դեմոկրատ Ջովանի Գրոնկիին։

Բրիտանական ակադեմիայի պատվավոր անդամ է 1954 թվականից։ 1955 թվականի մայիսի 11-ից Իտալիայի Սենատի ցմահ սենատոր է։

Քաղաքական հայացքներ

Լուիջի Էյնաուդին իր մասնագիտական գործունեության տարիներին եղել է բազմաթիվ մշակութային, տնտեսական և կրթական կազմակերպությունների անդամ։ Նա լիբերալիզմի և եվրոպական իդեալական ֆեդերալիզմի կողմնակից էր։ Լուիջի Էյնաուդին կարծում էր, որ քաղաքացիական ազատությունները և տնտեսական ազատությունները փոխկապակցված են. ազատության տեսակներից յուրաքանչյուրն առաջանում է միայն մյուսի առկայության պայմաններում։ Նրա կարծիքով, պետական վարչակարգի պայմաններում հասարակական և տնտեսական կյանքը դատապարտված է լճացման. անհատը կատարելագործվում է միայն այն դեպքում, եթե նա ազատ է իրեն իրացնել այնպես, ինչպես ինքն է հարմար գտնում։ Լիբերալիզմը կրթում է մարդկանց, որովհետև սովորեցնում է ինքնաիրացում։ Ազատ հասարակությանն անհրաժեշտ են նվազագույն ինստիտուտներ, որոնք հիմնված են թափանցիկության վրա, որպեսզի ավելի մոտ լինեն քաղաքացուն և հեշտ կիրառելի կամ վիճարկելի լինեն նրա կողմից. ֆեդերալիզմը և ապակենտրոնացումը լավ համապատասխանում են այդ պահանջներին։

Լուիջի Էյնաուդին նաև անձամբ ղեկավարել է իր ֆերմայի գործունեությունը իր հայրենի Պիեմոնտ շրջանի Դողլիանի քաղաքի մոտ, որտեղ նա ներդրել է գյուղատնտեսական ամենաառաջադեմ գործընթացները։

Ընտանիք

Լուիջի Էյնաուդին երկու որդի ուներ։ Առաջինը՝ Ջուլիոն, իտալացի նշանավոր հրատարակիչ էր, իսկ նրա թոռը՝ Լյուդովիկոն, հայտնի կոմպոզիտոր էր։ Նրա երկրորդ որդին՝ Մարիոն, Կոռնելի համալսարանի պրոֆեսոր էր և ակտիվ հակաֆաշիստ։

Կոչումներ և շքանշաններ

• «Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար» (1953) «Մեծ Խաչ» հատուկ աստիճան Պատվո շքանշան
• «Իտալիայի Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար» Մեծ Խաչի ասպետ շղթայով շքանշան (1955)

Աշխատությունների ընտրանի

• «Հարկերի ազդեցության ուսումնասիրություններ» (1902 թ.)
• «Սավոյական ֆինանսներ 18-րդ դարի սկզբին» (1908)
• «Հարկվող եկամուտի հայեցակարգի հարցի շուրջ» (1912 թ.)
• Tracotanze protezionistiche (1919)
• «Հող և հարկ» (1924)
• «Principi di scienza delle finanze» («Ֆինանսական գիտության հիմունքներ», 1932, 4-րդ հրատարակություն 1948)
• «Իտալական պատերազմի տնտեսական վարքագիծը և սոցիալական հետևանքները» (1933 թ.)
• «Իտալական հարկային համակարգը» (1935, 4-րդ հրատ. 1939)
• «Էսսեներ խնայողությունների և հարկերի մասին» (1941)
• Via il Prefetto (1944)
• «Մատենագիտական և պատմական ակնարկներ տնտեսական դոկտրինների մասին» (1953)
• «Il buon Governo» («Լավ կառավարում», 1954)
• «Նախագահի սեղան» (1956)
• «Երեսուներորդ տարեդարձի տնտեսական և քաղաքական տարեգրություն. 1893-1925» (8 հատոր, 1959-65, հոդվածների ժողովածու)։
• «Prediche inutili» («Անօգուտ քարոզներ», 1956-1959)

Արտաքին հղումներ

• Լուջի Էյնաուդիի կենսագրություն(իտալ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լուիջի Էյնաուդի» հոդվածին։