Էլիս Բ. Թոքլասի ինքնակենսագրությունը

Էլիս Բ. Թոքլասի ինքնակենսագրությունը
Հեղինակ	Սթայն Գերտրուդ
Տեսակ	գրավոր աշխատություն
Ժանր	կենսագրություն և ինքնակենսագրություն
Թեմա	Ալիս Բաբեթ Տոկլաս և կենսագրություն
Բնօրինակ լեզու	անգլերեն
Երկիր	ԱՄՆ
Հրատարակման տարեթիվ	1933

Էլիս Բ. Թոքլասի ինքնակենսագրությունը, ինքնակենսագրական ժանրի վեպ, որի հեղինակն է Գերտրուդ Սթայնը։ Գիրքը գրվել է 1932 թվականի հոկտեմբեր-նոյեմբերին և հրատարակվել 1933 թվականին^[1]։ Գիրքը գրված է ինքնակենսագրականի ձևով, որը հեղինակել է Ալիս Բ. Տոկլասը՝ նրա մտերիմ ընկերուհին։ 1998 թվականին Modern Library-ն այն դասել է որպես 20-րդ դարի 20 մեծագույն անգլալեզու ոչ գեղարվեստական գրքերից մեկը^[2]։

Բովանդակություն

Նախքան իմ Փարիզ գալը

Ալիս Բ. Թոքլասը պատմում է,որ ծնվել է Սան Ֆրանցիսկոյում հարուստ ընտանիքում՝ նկարագրելով իր ծնողների ծագումն ու ընտանեկան պատմությունը։ Ավելի ուշ նա նկարագրում է Գերտրուդ Սթայնի քրոջ հետ հանդիպումը 1906 թվականի Սան Ֆրանցիսկոյի երկրաշարժից հետո տեղի ունեցած հրդեհների ժամանակ։ Իսկ 1907 թվականին որոշել է տեղափոխվել Փարիզ։

Իմ ժամանումը Փարիզ

Ալիսը գրում է Հելենի՝ Գերտրուդի տան սպասուհու կարևոր դերի մասին Փարիզի իրենց ընտանիքում։ Նա նշում է արվեստի ցուցահանդեսի նախապատրաստական աշխատանքները։ Ապա քննարկում է Պաբլո Պիկասոյին և նրա սիրուհի Ֆերնանդե Օլիվյեին։ Պիկասոն և Ֆերնանդեն ավարտում են իրենց հարաբերությունները, և Ֆերնանդեն տեղափոխվում է Մոնպառնաս՝ ֆրանսերեն դասավանդելու։ Ալիսն ու Գերտրուդան այցելում են նրան այնտեղ։

Գերտրուդ Շտայնը Փարիզում, 1903–1907

Ալիսը պատմում է Գերտրուդի և նրա եղբոր՝ Լեո Սթայնի մասին, որոնք գնել են Պոլ Սեզանի և Անրի Մատիսի կտավները Ամբրուազ Վոլյարից։ Հետագայում նրանք բոլորը դառնում են մտերիմ ընկերներ։ Հաջորդիվ նա քննարկում է ամառը Գերտրուդի հետ Իտալիայի Ֆիեզոլե քաղաքում անցկացնելու մասին, իսկ Պիկասոն գնում է Իսպանիա։ Դեռևս Ֆրանսիայում Գերտրուդը բախվում է Գիյոմ Ապոլիների հետ։ Ավելի ուշ Պիկասոն վիճում է Մատիսի հետ։

Գերտրուդ Շտայնը Փարիզ գալուց առաջ

Ալիսը պատմում է,որ Գերտրուդ Սթայնը ծնվել է Փենսիլվանիայի Ալլեգենի քաղաքում, այնուհետև տեղափոխվել է Վիեննա, ապա Նյու Յորք և Կալիֆոռնիա։ Նա հաճախել է Ռեդքլիֆ քոլեջը, որտեղ նրան դասավանդել է Ուիլյամ Ջեյմսը։ Գերտրուդը որոշել էր մագիստրատուրայում սովորել Ջոնս Հոփքինսի համալսարանում, բայց թողել է ուսումը, քանի որ ձանձրանում էր, հետո տեղափոխվել է Լոնդոն և այնտեղից վերադարձել Ամերիկա, որտեղ էլ ի վերջո հաստատվել է։

1907–1914

Դրվագը նկարագրում է տունը 27 rue de Fleurus հասցեում՝ նշելով սենյակների և ստուդիայի (ատելիեի) դասավորությունը։ Ալիսը պատմում է Մատիսի, այլ նկարիչների և գրող Ապոլիների մասին։ Նա պատմում է Գերտրուդի հետ Իտալիայում և Իսպանիայում անցկացրած արձակուրդի մասին։ Ի վերջո, նրանք տեղափոխվում են Անգլիա Առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրեին՝ հանդիպելու Գերտրուդի խմբագրի հետ՝ Փարիզում մենակ թողնելով Միլդրեդ Օլդրիխին։

Պատերազմ

Գերտրուդը և Ալիսը դիմավորում են պատերազմի տարիները Անգլիայում, այնուհետև կարճ ժամանակով գնում են Ֆրանսիա՝ փրկելու Գերտրուդի գրվածքները։ Նրանք այնուհետև որոշ ժամանակ ապրում են Իսպանիայում և ի վերջո վերադառնում են Ֆրանսիա։ Այնտեղ նրանք կամավոր աշխատում են ֆրանսիացի վիրավորների ամերիկյան հիմնադրամում՝ մեքենայով անցնելով Ֆրանսիա՝ օգնելու վիրավորներին և անօթևաններին։ Պատերազմի ավարտին Փարիզը կարծես փոխված է։

Պատերազմից հետո, 1919–1932

Ալիսը պատմում է Թոմաս Սթեռնս Էլիոթի հետ Գերտրուդի վեճի մասին։ Նա պատմում է Շերվուդ Անդերսոնի և Էռնեստ Հեմինգուեյի հետ իր ընկերության մասին, նրանք օգնել են «Ամերիկացիների ստեղծումը» գրքի հրատարակմանը։ Այնտեղ զույգը ընկերանում է ռուս արվեստագետների խմբի հետ։ Ավելի ուշ Գերտրուդը դասախոսություն է կարդում Օքսֆորդի համալսարանում։ Այնուհետև Ալիսը նշում է արվեստագետների հետ ավելի շատ երեկույթների մասնակցելու մասին։ Հետագայում նրանք կրճատում են «Ամերիկացիների ստեղծումը» մինչև չորս հարյուր էջ՝ կոմերցիոն նկատառումներից ելնելով, և ինքնակենսագրություն գրելու գաղափարը մտածում։

Գրական արժեք և քննադատություն

Գերտրուդ Սթայնը խոստովանել է, որ աշխատանքը գրել է վեց շաբաթում` նպատակ ունենալով գումար աշխատել^[3]։ Այնուամենայնիվ, նա չէր ուզում գրել հենց այդ պատճառով, և Ալիսը չէր կարծում, որ դա հաջողություն կունենա^[4]։ Սա Սթայնի ստեղծագործություններից առաջինն էր, որը տպագրվեց Atlantic Monthly-ում, ինչը մեծ ուրախություն պատճառեց նրան։ Ամսագիրը հրատարակել է գրքի 60 տոկոսը՝ չորս մասով^[5]։

Ինչ վերաբերում է իր ընկերներին, Կարլ Վան Վեխտենին դա դուր եկավ։ Հենրի Մաքբրայդը կարծում էր, որ դա չափազանց կոմերցիոն է։ Էռնեստ Հեմինգուեյն այն անվանել է «անիծյալ ողորմելի գիրք»։ Անրի Մատիսը վիրավորված էր կնոջ նկարագրություններից, իսկ Ժորժ Բրակը կարծում էր, որ Սթայնը սխալ է մեկնաբանել կուբիզմը։ Նրա եղբայր Լեո Սթայնը դա համարել է «ստի ֆարրագո»(տարբեր իրերի խառնաշփոթ բազմազանություն պարունակող հավաքածու)^[6]։

Գրքի հաջողությունը Սթայնին հնարավորություն տվեց ապրել ավելի բարեկեցիկ կյանքով^[7]։

Ըստ Վիրջիլ Թոմսոնի, որը երաժշտություն է գրել Սթայնի կողմից գրված լիբրետոյի համար, նշել է, որ գիրքը բոլոր առումներով արտացոլում է Թոքլասի միտքը, լեզուն, Գերտրուդի մասին նրա անձնական տեսակետը, ինչպես նաև նրա յուրահատուկ պատմողական ուժը։ «Յուրաքանչյուր պատմություն այնտեղ պատմվում է այնպես, ինչպես ինքը՝ Ալիսը, միշտ պատմել է… Ամեն մի պատմություն պատմվել է Ալիսի ձևով, և սա դրա վերջնական տարբերակն էր»^[8]:։

Մի քանի քննադատներ, այդ թվում՝ Ժանեթ Վինթերսոնը, նշել են, որ այս գրքում Սթայնը ստեղծել է գրական նոր ձև՝ հիմնվելով Վիրջինիա Վուլֆի գեղարվեստական կենսագրության՝ Օռլանդոյի վրա, նպատակն էր ինքնակենսագրական ժանրի սեփական վերաիմաստավորումը կատարելը^[9]։

Ծանոթագրություններ

↑ [1] Stein, Gertrude. Writings 1903–1932. New York: Library of America, 1998, p. 924 1-883011-40-X
↑ «100 Best Nonfiction». Modern Library. 1998.
↑ Souhami, Diana - Gertrude and Alice: Gertrude Stein and Alice B.Toklas, Rivers Oram Press/Pandora List, 20 Feb 1992, p. 187
↑ Souhami, p. 189
↑ Souhami, p.190-191
↑ Souhami, p. 192-194
↑ Souhami, p. 195
↑ Virgil Thomson, "A Portrait of Gertrude Stein", in An Autobiography of Virgil Thomson, p. 176-177
↑ Tamara Ann Ramsay, Discursive Departures: A Reading Paradigm Affiliated with Feminist, Lesbian, Aesthetic, and Queer Practices (with Reference to Woolf, Stein, and H.D.), MA thesis, Wilfrid Laurier University, 1998

Արտաքին հղումներ

Autobiography of Alice B. Toklas(չաշխատող հղում)

[1] [1] Stein, Gertrude. Writings 1903–1932. New York: Library of America, 1998, p. 924 1-883011-40-X

[2] «100 Best Nonfiction». Modern Library. 1998.

[3] Souhami, Diana - Gertrude and Alice: Gertrude Stein and Alice B.Toklas, Rivers Oram Press/Pandora List, 20 Feb 1992, p. 187

[4] Souhami, p. 189

[5] Souhami, p.190-191

[6] Souhami, p. 192-194

[7] Souhami, p. 195

[8] Virgil Thomson, "A Portrait of Gertrude Stein", in An Autobiography of Virgil Thomson, p. 176-177

[Ramsay-9] Tamara Ann Ramsay, Discursive Departures: A Reading Paradigm Affiliated with Feminist, Lesbian, Aesthetic, and Queer Practices (with Reference to Woolf, Stein, and H.D.), MA thesis, Wilfrid Laurier University, 1998

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]