Օռլանդո (վեպ)

Օռլանդո անգլ.՝ Orlando: A Biography
Հեղինակ	Վիրջինիա Վուլֆ
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Ժանր	ֆենթեզի
Թեմա	ԼԳԲՏ
Բնօրինակ լեզու	անգլերեն
Նկարագրում է	Անգլիա
Նախորդ	Դեպի փարոսը
Հաջորդ	Ալիքներ (վեպ)
Երկիր	Միացյալ Թագավորություն
Հրատարակման տարեթիվ	հոկտեմբեր 1928
OCLC	297407
Թվային տարբերակ	archive.org/details/orlandobiography0000virg/mode/2up
Orlando: A Biography Վիքիպահեստում

«Օռլանդո» (անգլ.՝ Orlando: A Biography), երգիծական մոդեռնիստական վեպ՝ գրված անգլիացի գրող Վիրջինիա Վուլֆի կողմից։ Առաջին անգամ հրատարակվել է 1928 թվականի հոկտեմբերի 11-ին։

Սա կեղծ-կենսագրական վեպ է, որը մասամբ գրված է Վիրջինիա Վուլֆի ընկերուհու՝ Վիտա Սեկվիլ-Ուեստի կենսագրության հիման վրա, համարվում է Վիրջինիա Վուլֆի ամենահեշտ կարդացվող գրքերից մեկը։

«Կենսագրություն» խաբուսիկ ենթավերնագիրը կրող գիրքը արտաքինից գիտական ակնարկի է նման և հագեցած է անձնական տարրերով, Օռլանդոյի լուսանկարներով (նրա դերում ներկայացել է անգլիացի գրող Վիկտորիա Սեկվիլ-Ուեստը), որտեղ հեղինակը շնորհակալություն է հայտնել «Բլումսբերի» ստեղծագործական ընկերության բոլոր մասնակիցներին՝ օգնության և բարոյական աջակցության համար (ներառյալ նաև իր մանկահասակ զարմիկներին՝ Ջուլիանին և Քվենտինին) և անկեղծ երախտագիտություն է հայտնել Դանիել Դեֆոյին, Լորենս Սթեռնին, Վալտեր Սքոթին, Էմիլի Բրոնտեին, Դե Քվինսիին, Ուոլթեր Փաթերին և իր բոլոր սիրելի գրողներին։

Սյուժե

Սյուժեն ընդգրկում է 350 տարվա պատմություն։ Այս վեպի առաջին կեսում՝ Օռլանդոն տղամարդ է, երկրորդում՝ կին։

Առաջին մասը և Օռլանդոյի պատմությունը սկսվում է թագուհի Ելիզավետա I-ի դարաշրջանում, որը սիրահարվում է տասնվեցամյա պատանուն և դարձնում իր սիրելին։

Մահվան մահճում Ելիզավետան մեծ կարողություն է թողնում նրան՝ փոխարենը խնդրելով միշտ մնալ երիտասարդ և երբեք չթառամել։ Երկրորդ մասում նկարագրվում է Օռլանդոյի առաջին խոր զգացմունքի՝ ռուս դեսպանի աղջիկ Սաշայի հանդեպ տածած սերը, որին նա հանդիպել էր 1607 թվականի Մեծ ցրտերի ժամանակ՝ սառցե Թեմզայի վրա սահելիս։ Բայց Սաշան նրա զգացմունքները չի կիսում, և նա, կանանցից հիասթափվելով, մեկուսանում է իր կալվածքում և մի ամբողջ շաբաթ խորը քնում։ Արթնանալով՝ Օռլանդոն իր համար նոր հետաքրքրություն է գտնում՝ պոեզիան. նա Լոնդոնից հրավիրում է հայտնի բանաստեղծ Ալեքսանդր Փոփին, որպեսզի նրա հետ զրուցի արվեստի մասին, սակայն նա նույնպես չի արդարացնում իր հույսերը։

Հերթական պատրանքերից սթափվելով՝ Օռլանդոն մեկնում է Կոստանդնուպոլսի դեսպանատուն և սկսում է զբաղվել քաղաքական գործունեությամբ. այդպես է սկսվում վեպի չորրորդ մասը։ Սակայն, մի առավոտ արթնանում է հակառակ սեռի ներկայացուցչի տեսքով։ Նա վերադառնում է Անգլիա, որտեղ իր բացակայության ընթացքում սկսվել էր Լուսավորության դարաշրջանը։

Նա բարձր հասարակության անդամ է դառնում, այցելում է հավաքույթների, բայց ձանձրանում է նաև այդ զբաղմունքից։ Հասարակության հետ կապերը խզելով՝ Օռլանդոն ծանոթանում է Մարմադյուկ Շելմերդինի հետ և սիրահարվում նրան։ 20-րդ դարի սկզբին Օռլանդոն դառնում է գրող և մայրանում է։ Այսպես ավարտվում է վեպը։

Վեպի բանաստեղծական արվեստ

Ֆանտաստիկ, գրոտեսկային բովանդակության «Օռլանդո» վեպը գրված է մի քանի պատմելաոճերով։

Շատախոս կենսագիր-պատմողի դիդակտիկական խոսելաձևը (Սթեռնյան անկաշկանդությամբ անընդհատ հեռանում է հիմնական թեմայից և վստահորեն դիմում է ընթերցողներին, ինչպես կդիմեր մտերիմ զրուցակիցներին) զուգորդվում է հեղինակի չեզոք ձայնի հետ, որն իր հերթին արտահայտվում է Օռլանդոյի ներքին մենախոսությունների և քնարական մտորումների մեջ։

Պոլիֆոնիայի էֆեկտն ուժեղանում է ստիլիզացիայի լայն կիրառման հետևանքով. 17-րդ դարի նամակային և հուշավիպական գրականությունը (երրորդ՝ «ստամբուլյան» գլխում մեջբերումներ են արված լեյտենանտ Բրիգգեի օրագրից և հուզավառ Պենելոպա Հարթոպի նամակներից, որոնք նկարագրում են Օռլանդոյի՝ Լոգարանի շքանշանով պարգևատրման արարողությունը), ինչպես նաև թերթերի զեկույցները, պատմական տարեգրությունները, ծանրակշիռ իրավական փաստաթղթերը, տնտեսվարական ցուցակագրությունները և այլն։ «Կենսագրության» կարևոր մասն են կազմում բազմաթիվ ակնարկները և մեջբերումները, որոնց շնորհիվ վեպի վեց գլուխներից յուրաքանչյուրի կառուցվածքն արտացոլում է անգլիական գրականության այս կամ այն ժամանակաշրջանի յուրահատկությունները։ Ըստ էության, Օռլանդոյի պատմությունը անգլիական գրականության և պատմության երևակայական ժամանակագրությունն է։ Օրինակ՝ սեռի փոփոխությունը խորհրդանշում է վիկտորիական շրջանում գրականության կանացի բնույթը՝ ի տարբերություն տասնյոթերորդ և տասնութերորդ դարերի գրականության խիստ տղամարդկայնությանը։

Մշակութային ազդեցություն

Վեպը ոճական ազդեցություն է թողել 20-րդ դարի այլ վեպերի վրա։ Քննադատներն այն կանանց կողմից գրված գործերի շարքում կարևոր ստեղծագործություն են համարում գենդերային ուսումնասիրությունների համար։

Էկրանավորում

1992 թվականին գրքի մոտիվներով նկարահանվել է «Օռլանդո» ֆիլմը։

Տես նաև

• Ռեինկարնացիա (վերամարմնավորում)

Արտաքին հղումներ

• Orlando, by Virginia Woolf

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օռլանդո (վեպ)» հոդվածին։