Jump to content

Առնոլդ Զոմմերֆելդ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Առնոլդ Զոմմերֆելդ
Arnold Sommerfeld
Ծնվել էդեկտեմբերի 5, 1868(1868-12-05)[1][2][3][…]
Քյոնիգսբերգ, Պրուսիայի թագավորություն[4]
Մահացել էապրիլի 26, 1951(1951-04-26)[5][1][2][…] (82 տարեկան)
Մյունխեն, Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն[5][4]
մահը պատահարից
ԳերեզմանՆորդֆրիդհոֆ[6]
Քաղաքացիություն Գերմանիա
Մասնագիտությունֆիզիկոս-տեսաբան, մաթեմատիկոս, համալսարանի դասախոս և ֆիզիկոս
Հաստատություն(ներ)Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան[1], Ախենի Ռեյնիշ-Վեստֆելիշեի տեխնիկական համալսարան[1], Գյոթինգենի համալսարան[1] և Clausthal University of Technology?[1][4]
Գործունեության ոլորտսպեկտրասկոպիա
Պաշտոն(ներ)Գաղտնի խորհուրդ
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա և Burschenschaft Germania Königsberg?
Ալմա մատերՔյոնիգսբերգի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներինգերմաներեն[3][7]
Գիտական ղեկավարՖերդինանդ ֆոն Լինդեման[8] և Ֆելիքս Կլայն
Եղել է գիտական ղեկավարՊաուլ Պետեր Էվալդ[8], Վոլֆգանգ Պաուլի[8], Գրեգոր Վենտցել[8], Վոյցեխ Ռաբինովիչ[8], Օտտօ Լապորտ[8], Պետեր Դեբայ[8], Հանս Բետե[8], Վերներ Հայզենբերգ[8], Karl Apfelbacher?[8], Wilmer L. Barrow?[8], Friedrich Burmeister?[8], Paul Sophus Epstein?[8], Walter Franz?[8], Herbert Fröhlich?[8], Erwin Fues?[8], Ernst Guillemin?[8], Ուոլթեր Ուայթ[8], Karl Herzfeld?[8], Dimitrios Chondros?[8], Helmut Hönl?[8], Ludwig Hopf?[8], Adolf Kratzer?[8], Alfred Landé?[8], Վիլհելմ Լենց[8], Herman March?[8], Josef Meixner?[8], Valentin Scheidel?[8], Karl Seebach?[8], Rudolf Seeliger?[8], Bruno Thüring?[8], Albrecht Unsöld?[8], Ludwig Waldmann?[8], Heinrich Welker?[8], Herman March?[8], Erwin Fues?[8], Ուոլթեր Ուայթ[8], Karl Seebach?[8], Rudolf Seeliger?[8], Adolf Kratzer?[8], Valentin Scheidel?[8], Josef Meixner?[8], Ludwig Hopf?[8], Dimitrios Chondros?[8], Herbert Lang?[8], Kurt Urban?[8], Franz Pauer?[8] և Hermann Brück?[8]
Հայտնի աշակերտներԼայնուս Փոլինգ, Պետեր Դեբայ, Հանս Բետե, Alfred Landé?, Վոյցեխ Ռաբինովիչ և Werner Romberg?[1]
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Johanna Sommerfeld?
 Arnold Sommerfeld Վիքիպահեստում

Առնոլդ Յոհաննես Վիլհելմ Զոմմերֆելդ (գերմ.՝ Arnold Johannes Wilhelm Sommerfeld, դեկտեմբերի 5, 1868(1868-12-05)[1][2][3][…], Քյոնիգսբերգ, Պրուսիայի թագավորություն[4] - ապրիլի 26, 1951(1951-04-26)[5][1][2][…], Մյունխեն, Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն[5][4]), գերմանացի ֆիզիկոս և մաթեմատիկոս։

Ավարտել է Քյոնիգսբերգի համալսարանը (1891Մյունխենի համալսարանի պրոֆեսոր (1906-ից)։ Աշխատանքները վերաբերում են ատոմի, մետաղների տեսությանը, մաթեմատիկական ֆիզիկային։ Կատարելագործել է Բորի ատոմի մոդելը՝ առաջարկելով քվանտային պայմանների ավելի ընդհանուր ձևակերպում։ Զոմմերֆելդը ստեղծել է ջրածնանման ատոմների նուրբ կառուցվածքի տեսությունը (1916)։ Տվել է Վիդեման-Ֆրանցի օրենքի ավելի ճիշտ բանաձևը և բացատրել մետաղներում դիտվող մի շարք երևույթներ (ջոուլյան ջերմություն, ջերմաէլեկտրական երևույթներ)։ Մշակել է դիֆրակցիայի մաթեմատիկական խիստ տեսությունը (1895), ստացել գլանային ֆունկցիաների ինտեգրալային ներկայացումը (Զոմմերֆելդի ինտեգրալ, 1896), լուծել երկու միջավայրերի սահմանում տեղադրված ուղղահայաց դիպոլի ճառագայթման խնդիրը (1909)։ Զոմմերֆելդը էական ավանդ է ներդրել ռենտգենյան ճառագայթների հետազոտման գործում, մշակել էլեկտրոնների արգելակման ճառագայթման տեսությունը (1931

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Առնոլդ Զոմմերֆելդ» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 701