Ֆրից Հաբեր

Ֆրից Հաբեր; Fritz Haber
Ծնվել է	դեկտեմբերի 9, 1868[…]; Վրոցլավ, Սիլեզիա, Պրուսիայի թագավորություն
Մահացել է	հունվարի 29, 1934[…] (65 տարեկան); Բազել, Շվեյցարիա; բնական մահով
Գերեզման	Ամ Հյորնլի
Քաղաքացիություն	Վայմարյան Հանրապետություն
Դավանանք	լյութերականություն
Մասնագիտություն	քիմիկոս, ֆիզիկոս, ճարտարագետ, ակադեմիկոս և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	HU Berlin, Ցյուրիխի տեխնիկական բարձրագույն դպրոց և Կարլսրուեի տեխնոլոգիական ինստիտուտ
Գործունեության ոլորտ	ֆիզիկական քիմիա
Պաշտոն(ներ)	Գաղտնի խորհուրդ
Անդամակցություն	Լեոպոլդինա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա և Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա
Ալմա մատեր	Ցյուրիխի տեխնիկական բարձրագույն դպրոց, Բեռլինի տեխնիկական համալսարան, Հայդելբերգի համալսարան, HU Berlin, Johanneum Breslau? և Elisabet-Gymnasium?
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն
Գիտական ղեկավար	Ռոբերտ Բունզեն
Եղել է գիտական ղեկավար	Hilde Levi?
Պարգևներ	Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ Հառնակի մեդալ Վիլհելմ Էկսների մեդալ Ռումֆորդի մեդալ Ազգային գյուտարարների փառքի սրահ և Լիբիխի մեդալ
Ամուսին(ներ)	Կլարա Իմերվահր և Charlotte Haber?
Երեխա(ներ)	Հերման Հաբեր
	Fritz Haber Վիքիպահեստում

Ֆրից Հաբեր (գերմ.՝ Fritz Haber, դեկտեմբերի 9, 1868(1868-12-09)^[1]^[2]^[3]^[…], Վրոցլավ, Սիլեզիա, Պրուսիայի թագավորություն^[4] - հունվարի 29, 1934(1934-01-29)^[5]^[1]^[2]^[…], Բազել, Շվեյցարիա^[5]), գերմանացի քիմիկոս-անօրգանիկ, Կարլսրուեի պոլիտեխնիկ ինստիտուտի պրոֆեսոր (1898-1911)։

1904 թվականից ուսումնասիրել է բարձր ջերմաստիճանների և ճնշումների պայմաններում ազոտից ն ջրածնից ամոնիակի առաջացման ռեակցիայի հավասարակշռությունը։ 1908 թվականին կիսագործարանային սարքավորմամբ Հաբերը առաջինն է ստացել հեղուկ ամոնիակ, իսկ 1913 թվականին նրա ղեկավարությամբ կազմակերպվել է մթնոլորտային ազոտի ֆիքսացման գործարան (Նոբելյան մրցանակ, 1918)։ 1911 թվականից ղեկավարել է Բեռլին-Գալեմի ֆիզիկական քիմիայի և էլեկտրաքիմիայի ինստիտուտը։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին Հաբերը Գերմանիայի ռազմաքիմիական արդյունաբերության, մասնավորապես թունավոր նյութերի մշակման կազմակերպիչներից էր։ Ֆաշիստների իշխանության հաստատումից հետո՝ 1933 թվականի գարնանը, Հաբերը հեռացել է Գերմանիայից։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #118699814 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Габер Фриц // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ Notable Names Database — 2002.
↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1918/
↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
↑ https://www.mpg.de/prizes/harnack-medal
↑ https://www.wilhelmexner.org/en/medalists/
↑ https://docs.google.com/spreadsheets/d/1dsunM9ukGLgaW3HdG9cvJ_QKd7pWjGI0qi_fCb1ROD4/pubhtml?gid=534642132&single=true
↑ https://www.invent.org/inductees/fritz-haber
↑ https://en.gdch.de/gdch/prizes-and-awards/gdch-awards/liebig-commemorative-coin.html

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 39)։

[_a9b25806380fa1af-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_ba8f9f74dd5c4d49-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica

[_71dbd159fbd510a9-3] 3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_87035d9618bf9439-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #118699814 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_2488c93fe8af0436-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Габер Фриц // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_b2fe2e90fed60d6c-6] Notable Names Database — 2002.

[_05bc87e0d883b601-7] ttp://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1918/

[_4fd85354d393be0f-8] ttps://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/

[_6d953d02e4a1a6eb-9] ttps://www.mpg.de/prizes/harnack-medal

[_a1764920d838a977-10] ttps://www.wilhelmexner.org/en/medalists/

[_4c2c8b6191f10aa3-11] ttps://docs.google.com/spreadsheets/d/1dsunM9ukGLgaW3HdG9cvJ_QKd7pWjGI0qi_fCb1ROD4/pubhtml?gid=534642132&single=true

[_5038326c6e223cdf-12] ttps://www.invent.org/inductees/fritz-haber

[_85a910a5380c3ab3-13] ttps://en.gdch.de/gdch/prizes-and-awards/gdch-awards/liebig-commemorative-coin.html

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]