Օղնուտ

Օղնուտ, գյուղ և բերդ Արևմտյան Հայաստանում, Էրզրումի վիլայեթի Քղիի գավառակում կամ Բիթլիսի վիլայեթի Գենջի գավառակում։ Գտնվում էր Քղի գյուղաքաղաքից 45 կմ արևելք, Արածանիի աջակողմյան Գյունեկ վտակի ձախ ափին։ Հանդիսանում էր գյուղախմբի կենտրոն։

Անվանումներ

Գյուղն ունեցել է հետևյալ անվանումները. Ելնուտ, Եղանց բերդ, Եղնուտ, Խնիթ, Ողին, Ողական, Ողնա բերդ, Ողնո բերդ, Ողնու բերդ, Ողնուտ, Ողնուտի բերդ, Ուլնտուտին, Ուղնուտի բերդ, Օգնոտ, Օգնուտ, Օղնուդ, Օղնութ։

Պատմություն

Գյուղի մասին առաջին անգամ հիշատակել է Հովհան Մամիկոնյանը (VIII դար) «Պատմութիւն Տարօնոյ» գրքում։ Այնտեղ այն հիշատակված է եղել Ողնա, Ողնո, Ողկան, Աւղնու (Օղնու), Եղանց, Ուղնար տարբերակներով։ Բերդը և գյուղը նույնացնում են Ղազար Փարպեցու (V դար) հիշատակած Ողին կամ Շտեա գյուղին, որին, ըստ պատմիչի, մոտ էր Արշամունիքի Երեզ ավանը։ Այսպիսով, գյուղը տեղակայված է եղել Տուրուբերան աշխարհի Հաշտյանք և Արշամունք գավառների սամնագլխին։

1056 թվականին Երեզին տիրող Իվանեն՝ Լիպարիտ զորավարի որդին, փորձում է գրավել Եղանց (Օղնուտ) բերդը, բայց բայց բյուզանդացիների կողմից կալանավորվում և նետվում է այդ գյուղի բանտը։ 1600 թվականի Վանի երեկրաշարժի հետ կապված գյուղի մասին հիշատակել է Առաքել Դավրիծեցին (XVII դար)։

Հայ բնակչությունը բռնությամբ տեղահանվել է 1915 թվականի Մեծ եղեռնի ժամանակ։ Նրանց մեծ մասը զոհվել է աքսորի ճանապարհին։

Բնակչություն

1880-ական թվականներին ուներ 32, իսկ XX դարի սկզբին՝ 40 տուն հայ և 10 տուն քուրդ բնակիչ։

Տնտեսություն

Բնակչության հիմնական զբաղմունքը անասնախահությունն ու երկրագործությունն էր։

Պատմամշակութային կառույցներ

Օղնուտն ուներ Ս. Գևորգ անունով եկեղեցի, որը կառուցված էր 591 թվականին։

Կրթություն

1880-ական թվականներից գյուղում գործում էր դպրոց։

Տես նաև

• Էրզրումի նահանգի հայաբնակ բնակավայրեր

Աղբյուրներ

• «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
• Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն