Տիգրան Սարգսյան (քանդակագործ)

Տիգրան Սարգսյան;
Ծնվել է	օգոստոսի 27, 1962 (61 տարեկան)
Ծննդավայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ, Հայաստան և ԱՄՆ
Կրթություն	ՀԱՊՀ
Մասնագիտություն	քանդակագործ
	Tigran Sargsyan (sculptor) Վիքիպահեստում

Տիգրան Գարեգինի Սարգսյան (օգոստոսի 27, 1962(1962-08-27), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ քանդակագործ, արծաթյա և ոսկյա զարդերի ձևավորող, ՀԽՍՀ ժողովրդական վարպետ (1990 թ.), Tigrani ապրանքանիշի հիմնադիր^[1]

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1962 թ․–ի օգոստոսի 27-ին, Երևանում։ 1969-1979 թթ․ սովորել է Երևանի №124 միջնակարգ դպրոցում, 1980-1985 թթ․ սովորել է Երևանի Կարլ Մարքսի անվան պոլիտեխնիկական ինստիտուտի ճարտարապետաշինական ֆակուլտետում՝ մասնագիտանալով ճարտարապետության և արդյունաբերական ու քաղաքացիական շինարարության մեջ։ 1990 թ․ –ին, ՀԽՍՀ մշակույթի նախարարության ժող-ստեղծագործության և կուլտ-լուսաշխատանքի հանրապետական գիտամեթոդական կենտրոնի կողմից նրան շնորհվել է, փայտի և քարի գեղարվեստական մշակման, ժողովրդական վարպետի կոչում։ 1991 թ․ –ին տեղափոխվելով Ամերիկա՝ մասնակցել է բազմաթիվ ցուցահանդեսների՝ այդպիսով ամրացնելով ձևավորման ու քանդակի հանդեպ ունեցած իր սերը։

Տիգրան Սարգսյանը վարպետորեն տիրապետում է եռաչափ ֆիգուրների ձևավորման արվեստին։ Նրա աշխատանքները պատկերում են շարժումը, դրաման և հուզումները։ Տիգրանի աշխատանքները գնահատվել են հայտնի մարդկանց կողմից։ Նա է պատրաստել Էլիզաբեթ Թեյլորի «Կլեոպատրա» վզնոցը։ Այն նկարագրում է «Կլեոպատրա» շարժապատկերը, որը ներկայացնում է համաշխարհային պատմության մի հատվածը։ Տիգրանը նաև խաչազարդ է պատրաստել Համայն Ռուսիո Պատրիարք` Ալեքսեյ երկրորդի համար։ Տիգրանի ստեղծագործած արծաթյա և ոսկյա զարդերն այսօր կրում են հայ, ամերիկացի, ճապոնացի և այլ ազգերի հայտնի ռոք և այլ ժանրերի երգիչներ, երաժիշտներ և երկրպագուներ (այդ թվում` Ջեկի Չան, Բրյուս Լի, Համո Սանկ, Mission Rock և այլք)։

Շուրջ 20 արծաթյա շախմատների հեղինակ է։ Ուշագրավ են՝ «Հայկական»^[2], «Ռուսական»^[3] և «Ֆրանսիական»^[4] պատմական շախմատները, «Արաբական»^[5] ձիերով շախմատը, «Նախնադարյան»^[6] շախմատը, «Ed Hardy»^[7] , «Ամազոնուհիներ»^[8], «Դասական Էրոտիկ»^[9] և «Մոդեռն Էրոտիկ»^[10] շխմատները, «Կենդանիների թագավորություն»^[11], «Ծաղիկների»^[12], «Նուդ (մերկ մարմինների)»^[13] շախմատները և այլն^[14]^[15]^[16]^[17]^[18]։

2001 թ․ –ին Տիգրանը ստեղծել է «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ - 301» անվանումով հուշարձան-խմբաքանդակը՝ նվիրված Հայաստանում քրիստոնեության ընդունման 1700-ամյակին:Այս քանդակն այժմ տեղակայված է Սուրբ Էջմիածնի Ալեք Մանուկյան գանձատանը։ Աշխատելով խմբաքանդակի վրա՝ հեղինակը ձեռնամուխ է լինում 12 արծաթյա ձվերի^[19] ստեղծմանը, որոնք խորհրդանշում են ամբողջ Աստվածաշունչը։ Դրանցից մեկը՝ «Հայոց պատմական ձու» անվամբ, գեղարվեստական մանրամասնությամբ` նկարագրում է քրիստոնեության սկզբնավորումը Հայաստանում` ըստ Ագաթանգեղոսի պատմության, մնացած 11 ձվերից 4 -ը ներկայացնում են Հին Կտակարանը՝ «Ադամ և Եվա», «Նոյյան տապան», «Աբրահամ», և «Մովսես», մյուս 7 -ը` Նոր Կտակարանը` «Հիսուսի ծնունդ» -ից մինչև «Հիսուսի համբարձում» -ը։ Յուրաքանչյուր ձու իրենից ներկայացնում է Աստվածաշնչի մեկ հատկանշական գլուխ։

Ուշագրավ է նաև Տիգրանի հեղինակած արծաթե շուրջ 25 կենդանակերպ գավաթների^[20] հավաքածուն, որոնցից առանձնահատուկ են հատկապես` հայոց բնաշխարհը ներկայացնող՝ կենդանիների տեսքով արված՝ 6 գավաթները և Հայոց 6 թագավորությունները խորհրդանշող՝ սուրճի գավաթները։

2005 թ․ –ի ապրիլին Տիգրանն ավարտել է մեկ այլ հուշարձան՝ «Հայերն ապրել են, ապրում են, կապրեն» անվամբ։ Այն նվիրված է Հայոց ցեղասպանության 90 -ամյակին և տեղադրված է Ծիծեռնակաբերդի Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտում։

2016 թ․ –ից Տիգրանը ձեռնամուխ է եղել հորոսկոպի նշաններով (կենդանակերպերով)^[21] արծաթյա կախազարդերի նորամուծությանը՝ տվյալ անձի անվան սկզբնատառով, ծննդյան տարեթվին և ամսվան համապատասխան կենդանակերպերով և տվյալ ամսաթիվը բնութագրող քարով և ծաղիկով։ Այս կախազրդերը չափազանց յուրահատուկ են և ինքնատիպ այնքանով, որ եզակի են՝ ստեղծված, հատուկ միայն, տվյալ անձի համար և բնութագրում են նրա էությունը, բացահայտում` բնավորությունն ու վեր հանում` նրա ողջ ներաշխարհն ու հետաքրքրությունները։

Տիգրանը պլանավորում է ստեղծել հուշաքանդակներ` 18-րդ դարի ամենահայտնի հայ գրող, բանաստեղծ, մարգարե, փիլիսոփա, դիվանագետ, սիրո քնարերգու, երգիչ և երգահան Սայիադ Նովայի(ըստ պրոֆեսոր Ասլան Ասլանյանի՝ մինչ այժմ մեզ հայտնի Սայաթ-Նովա անվան գրառման տարբերակը սխալ է, իրականում պետք է լինի Սայիադ Նովա^[22] ) և հայկական «Սասնա ծռեր» էպոսի թեմաներով։

2002 թ․ –ին՝ ծանոթանալով սայիադնովագետ Ասլան Ասլանյանի բոլոր գիտական աշխատություններին՝ ուսումնասիրել է Սայիադ Նովայի կենսագրությանը և խաղերին նվիրված՝ Ասլան Ասլանյանի ամբողջ գիտական մեկնաբանությունները՝ նպաստելով այդ տեսության տարածմանը նաև Հայաստանի սահմաններից դուրս՝ մասնավորապես ԱՄՆ-ում, այստեղ տարբեր հեռուստաալիքներով ունեցել է՝ Սայիադ Նովային նվիրված՝ հաղորդումներ, թերթերում՝ հոդվածներ, որոնցից հատկանշական էին Համայնապատկեր (հանդես) գրական ամսագրի մեջ տպագրված հոդվածները։

2010 թվականից արդեն ձեռնամուխ է լինում «Սայիադ Նովա» նոր ֆիլմի ստեղծմանը՝ Ասլան Ասլանյանի սցենարի հիման վրա։ 2015 թվականից ֆիլմի ստեղծման աշխատանքներին է միանում Հայաստանի վաստակավոր արտիստ, Ամերիկայում արդեն ևս ճանաչված և սիրված դերասան` Հովհաննես Բաբախանյանը՝ «Սայիադ Նովա» նոր ֆիլմում հանդես գալով որպես գլխավոր դերակատար՝ մարմնավորում է նաև Սայիադ Նովային։ 2017 թվականին, մի շարք հովանավորների աջակցությամբ, Տիգրան Սարգսյանը Հովհաննես Բաբախանյանի և ռեժիսոր, օպերատոր Ալեքս Արմանիի հետ, նկարեցին «Սայիադ Նովա» հինգ րոպեանոց դեմո ֆիլմը^[23]։

Այժմ միասին փորձում են ֆիլմի դեմո տարբերակը ներկայացնել հոլիվուդյան կինոարտադրողներին և պրոդյուսերներին՝ «Սայիադ Նովա» նոր ֆիլմը Հոլիվուդում նկարահանելու ակնկալիքով։

Աշխատանքային գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1985-1987 թթ․ աշխատել է Երևանի ջերմաէլեկտրակենտրոնի շին վերանորոգման գրասենյակում՝ որպես ինժիներ։

1987-1989 թթ․ աշխատել է ՀԿԿ Երևանի Լենինյան շրջկոմի ճանապարհների շահագործման վարչությունում՝ որպես ինժիներ։

1993-1997 թթ․ աշխատել է USGold ոսկերչական կազմակերպությունում՝ որպես ոսկյա զարդերի ձևավորող։

2002-2006 թթ․ համագործակցել է Skkin ապրանքանիշի հիմնադիր Ջեբրան Ջոունի հետ՝ որպես ստեղծագործող և արծաթյա զարդերի գլխավոր ձևավորող։

2006 թ․ –ից համագործակցում է Imperial Rose Collection ապրանքանիշի հիմնադիր Դեյվիդ Թադմանի հետ՝ որպես ստեղծագործող և արծաթյա զարդերի գլխավոր ձևավորող։

Ցուցահանդեսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1991 թ․ -ից մասնացել է Ֆրեզնոյում,Գլենդելում, Փասադենայում և Լոս Անջելեսում կազմակերպվող՝ խմբային ցուցահանդեսներին։ 2002 թ․ –ին – Գլենդել, Civic autidorium, ԱՄՆ

2011 թ․ – AJA –ի կողմից կազմակերպված համահայկական ոսկերչական ցուցահանդես՝ նվիրված ՀՀ անկախության 20 –ամյակին, Երևան, Մարիոթ հյուրանոց^[24]

2014 թ․ –ին – AJA –ի կողմից կազմակերպված համահայկական ոսկերչական ցուցահանդես, Երևան, ՄԵՐԻԴԻԱՆ ԷՔՍՊՈ ԿԵՆՏՐՈՆ^[25] 2014 թ․ –ին – Hye LA 2013-2014 supporters, Los Angeles Armenian, 12 հունվարի, LA Convention center

2016 թ․ –ին – AJA –ի և JUNVEX –ի կողմից կազմակերպված միջազգային ոսկերչական ցուցահանդես, Երևան, ՄԵՐԻԴԻԱՆ ԷՔՍՊՈ ԿԵՆՏՐՈՆ^[26]^[27]

Պատկեր:Տիգրան Սարգսյան, Արփինե Հովհաննիսյան (նկարչուհի)(Արփի) և սայիադնովագետ Ասլան Ասլանյան, AJA 2016 թ.jpg

Տիգրան Սարգսյան, կինը՝ Արփինե Հովհաննիսյան (նկարչուհի)(Արփի) և Ասլան Ասլանյան (սայիադնովագետ) AJA 2016 թ

Պարգևներ և կոչումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1990 թ․ - ՀԽՍՀ մշակույթի նախարարության ժող-ստեղծագործության և կուլտ-լուսաշխատանքի հանրապետական գիտամեթոդական կենտրոնի կողմից նրան շնորհվել է, փայտի և քարի գեղարվեստական մշակման, ժողովրդական վարպետի կոչում։

Պատկերագրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2001 թ․ – Tigrani unique art & chess sets^[28]
2005 թ․ – Յուրօրինակ արվեստի և շախմատային հավաքածուներ

Պատվոգրեր և շնորհակալագրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Gold Star Jewelry Co» կազմակերպության նախագահ՝ Artur Khodzabashyan - Համայն Ռուսիո Պատրիարք Ալեքսեյ երկրորդի խաչազարդը պատրաստելու համար, 18 դեկտեմբերի, Լոս Անջելես, ԱՄՆ 1992 թ.
Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Ամենայն Հայոց Ծայրագույն Պատրիարք և Կաթողիկոս Գարեգին Բ -ի գնահատանքն ու օրհնությունը - «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ - 301» անվանումով հուշարձան-խմբաքանդակը՝ նվիրված Հայաստանում քրիստոնեության ընդունման 1700-ամյակին՝ Սուրբ Էջմիածնի Ալեք և Մարի Մանուկյան գանձատանը նվիրաբերելու համար, Էջմիածնի Մայր Տաճար 2003 թ.
ՀՀ ԳԱԱ Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրինություն – «Հայերն ապրել են, ապրում են, կապրեն» անվամբ՝ Հայոց ցեղասպանության 90 -ամյակին նվիրված՝ հուշարձանը թանգարանին նվիրաբերելու համար, Երևան, 30 օգոստոսի 2005 թ.

Լրացուցիչ աղբյուրներ և հոդվածներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«ՆՈՐ ԿԵԱՆՔ – NEW LIFE ARMENIAN/ENGLISH WEEKLY» №18, - «Քանդակագործի ուշագրավ արարումը», հոդվածի հեղինակ՝ ՀՀ Մշակույթի վաստակավոր գործիչ, պրոֆեսոր Ռազմիկ Մադոյան, էջ 5, ապրիլի 18, Գլենդել, ԱՄՆ 2002 թ.
Հորիզոն (շաբաթաթերթ, Մոնրեալ) №39 - «Խմբաքանդակը տեղ գտավ Ս. Էջմիածնի մայր տաճարի գանձատանը», նոյեմբերի 21 – 27, Մոնրեալ, Կանադա 2003 թ.
«ՆՈՐ - ԴԱՐ» համահայկական հանդես №4 - «Շարժում, և հույզ, և դրամա», էջ 325, Երևան 2003 թ.
Համայնապատկեր (հանդես) №26 - «Քանդակագործի ծննդյան խորհուրդը (մտորում Տիգրան Սարգսյանի մանրաքանդակի շուրջ)», հոդվածի հեղինակ՝ պրոֆեսոր Ռազմիկ Մադոյան, էջ 32, Գլենդել, ԱՄՆ, 2004 թ.
Համայնապատկեր (հանդես) №30 - «Հարցազրույց՝ քանդակագործ Տիգրան Սարգսյանի հետ», Գլենդել, ԱՄՆ, 2004 թ.
Առավոտ օրաթերթ – «Խմբաքանդակ՝ նվիրված հայերին. Տ. Սարգսյանի նոր աշխատանքը լավատեսական է», էջ 6, 19 օգոստոսի, Երևան 2005 թ.
«Հայ Արվեստ» մշակութային հանդես – Երևան, 3/2005 թ.^[29]
«Հայ Արվեստ» մշակութային հանդես – Երևան, 1(11)/2005 թ.
«Armenian Art, Armenia - Diaspora» - «A new gift from Tigran Sargsyan», էջ 15, 3(13)/2005 թ.
«Գիրք և գործ», հայրենիք-սփյուռք №11 - «Տիգրան Սարգսյանի Հայաստանը 350 հզ. քառ. կմ է», 9 -ը սեպտեմբերի, 2005 թ.
Համայնապատկեր (հանդես) №32 - «Անմահութjան Հայոց խաչը», էջ 30, Գլենդել, ԱՄՆ 2005թ.
Համայնապատկեր (հանդես) №36 - 2006 թ.
«Փայտարվեստ» - «ՆՎԻՐԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆ Ս. ԷՋՄԻԱԾՆԻ ԳԱՆՁԱՏԱՆԸ», էջ 26
Հայաստան (թերթ, Թիֆլիս) հասարակական, քաղաքական, մշակութային թերթ №21 – երեքշաբթի 23 օգոստոսի, Թիֆլիս 2005 թ.
«Robb Report» - մայիս, 2008 թ.
Համայնապատկեր (հանդես) #74 - էջ 31, Գլենդել, ԱՄՆ, 2017 թ.