Մասնակից:Armine Harutyunyan1/Ավազարկղ2
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 | |
| Santiago de Compostela* | |
|---|---|
| ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն | |
 | |
| Երկիր | Իսպանիա |
| Տիպ | Մշակույթային |
| Չափանիշներ | i, ii, vi |
| Ցանկ | ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ |
| Աշխարհամաս** | Եվրոպա |
| Ընդգրկման պատմություն | |
| Ընդգրկում | 1985 (9 նստաշրջան) |
| Համար | 347 |
| * Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման | |
Համաշխարհային  ժառանգություն
| |
Սանտյագո դե Կոմպոստելա քաղաքի տարածքը 4-րդ դարում համարվում էր հռոմեական գերեզմանատուն[1]: Քաղաքը 5-րդ դարում գրավեցին Սվեվի ցեղերը, երբ նրանք բնակություն հաստատեցին Գալիսիայում և Պորտուգալիայում՝ Ժողովուրդների մեծ գաղթի ժամանակ: Տարածքն ավելի ուշ՝ 6-րդ դարում, վերագրվեց եպիսկոպոս Իրիա Ֆլավիային: Բաժանումը, որը պատվիրել էի Թեոդեմիր թագավորը, հայտնի է նաև Parochiale Suevorum անվանումով: 585 թվականին, բնակավայրը միացվեց Սվեվի թագավորության մնացած մասի հետ վեստգոթերի թագավոր Լեովիգիլիդի կողմից, որպես Վեստգոթական թագավորության վեցերորդ նահանգ:
818-842 թվականներին[2]՝ Աստուրիայի թագավոր Ալֆոնսո II-ի թագավորության ժամանակաշրջանում, Իրիայի Թեոդեմիր եպիսկոպոսը (847 թվական) պնդեց, որ նա հայտնաբերել է մի շարք մասունքներ, որոնք վերագրվում են Սուրբ Հակոբոս առաքյալին: Հայտնագործության վայրի շուրջ հայտնաբերվել է նոր բնակավայր և ուխտագնացության կենտրոն, որը 865 թվականին հայտնի էր Բենեդիկտյան միաբանության վանական Ուզուարդին[3], և, որը 10-րդ դարում կոչվում էր Կոմպոստելա:
Սուրբ Հակոբոսի պաշտամունքը մեկն էր այն բազմաթիվներից, որոնք առաջացել էին 10-11-րդ դարերում Հյուսիսային Իբերիայում, քանի որ կառավարիչները խրախուսում էին իրենց տարածաշրջանային յուրահատուկ պաշտամունքը:
910 թվականին՝ Աստուրիայի իշխանության կենտրոնը Օվիեդոյից Լեոն տեղափոխելուց հետո, Սանտյագո դե Կոմպոստելան դարձել է քաղաքականապես ավելի արդիական, և Գալիսիայի ու Լեոնի մի քանի թագավորներ ողջունվեցին Գալիսիայի ազնվականների կողմից և թագադրվեցին ու օծվեցին տաճարում՝ եպիսկոպոսի կողմից: Նրանց շարքում են Օրդոնիո IV-ը (958 թվական), Բերմուդո II-ը (982 թվական) և Ալֆոնսո VII-ը (1111 թվական), ում ժամանակ Կոմպոստելան դարձավ Գալիսիայի թագավորության մայրաքաղաք:
10-րդ դարում և 11-րդ դարի առաջին տարիներին վիկինգները փորձել են հարձակվել քաղաքի վրա[4]: 997 թվականին Սանտյագո դե Կոմոպոստելան մասնակիորեն ոչնչացվել է ալ-Մանսուրի կողմից: Անդալուզիայի առաջնորդների արշավանքներն ուղեկցվում էին քրիստոնյա իշխանների կողմից, որոնք բոլորն էլ ստացել էին կողոպուտի բաժինը[5]: Այնուամենայնիվ, Անդուլիզիայի հրամանատարը ոչ մի հետաքրքրություն չի ցուցաբերել Սուրբ Հակոբոս առաքյալի մասունքներին: Ի պատասխան այս մարտահրավերների եպիսկոպոս Կրեսկոնիոն, 11-րդ կեսին ամրապնդեց ողջ քաղաքը՝ կառուցելով պարիսպները և պաշտպանական աշտարակները:
Որոշ հեղինակների կարծիքով, 11-րդ դարի միջին տարիների ընթացքում քաղաքն արդեն դարձել էր համաեվրոպական ուխտագնացության վայր[6]: Մյուները պնդում են, որ Հակոբոս առաքյալի պաշտամունքը սկսվել էր մինչև 11-12-րդ դարերը: Սանտյագո դե Կոմպոստելա քաղաքը հաջորդ դարերում կդառնա հիմնական կաթոլիկ սրբավայրը, զիջելով միայն Հռոմին և Երուսաղեմին:
12-րդ դարում եպիսկոպոս Դիեգո Գելիմիրեսի ազդեգությամբ Կոմպոստելան դարձավ արքեպիսկոպոսական քաղաք՝ ներգրավելով մեծ ու բազմազգ բնակչություն: Այս առաջնորդի իշխանության ազդեցության տակ, քաղաքացիները տեղական ավագանու գլխավորությամբ ապստամբեցին: Սկսվեց աշխարհիկ բնույթի առճակատում քաղաքի բնակիչների միջև, որոնք պայքարում էին ինքնակառավարման համար տեղի եպիսկոպոսի, քաղաքի աշխարհիկ և իրավազորություն ունեցող լորդի ու նրա ավատատիրոջ՝ Տերրա դե Սանտյագոյի դեմ: Այս առճակատումը գագաթնակետին հասել է 14-րդ դարում, երբ նոր առաջնորդը՝ ֆրանսիացի Բերենգեր դե Լանդորեն, քաղաքի խորհդատուներին բանակցությունների նպատակով հրավիրւոմ է իր A Rocha Forte ամրոց և մահապատժի ենթարկում նրանց:
Սանտյագո դե Կոմպոստելան գրավվել և ավերվել է Նապոլեոնյան պատերազմների ժամանակ՝ ֆրանսիացիների կողմից: Արդյունքում, առաքյալին վերագրվող մասունքները գրեթե հարյուրամյակներ անհայտացած են եղել, որոնք պահված են եղել քաղաքի տաճարի կրիպտեում:
19-րդ և 20-րդ դարերի ընթացքում տաճարում կատարված պեղուները բացահայտեցին հռոմեական cella Մարտիրիում ոճով կառուցված, որի շուրջ կար փոքրիկ գերեզմանատուն Հռոմի և Սվեվի ժամանակաշրջաններում:
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սանտյագո դե Կոմպոստելայի տնտեսությունը, չնայած այն հանգամանքին, որ մեծապես կախված է պետական կառավարումից (այսինքն՝ լինելով Գալիսիայի կառավարության վարչական կենտրոն), մշակույթային զբոսաշրջությունից, արդյունաբերությունից և իր համալսարանի բարձրագույն կրթությունից, այն դառնում է ավելի դիվերսիֆիկացված: Ստեղծվել են արդյունաբերության նոր ոլորտներ, ինչպիսիք են անտառանյութի փոխակերպումը, ավտոմոբիլային արդյունաբերությունը և հեռահաղորդակցման ու էլեկտրոնիկայի արդյունաբերությունները: Զբոսաշրջության մեջ շատ կարևոր է Սուրբ Հակոբոս առաքյալի ճանապարհը, հատկապես Սուրբ Կոմպոստելայի տոների ժամանակ (երբ հուլիսի 25-ը լինում է կիրակի): Խունտաների մեծ ներդրումից և հաջողված քարոզարշավից հետո, որն իրականացվել էր 1993 թվականին Սուրբ տարվա համար, ուխտավորների թիվը կտրուկ աճեց: Ավելի քան 272 հազար ուխտագնաց ուղևորություն կատարեց 2010 թվականի Սուրբ տարվա ընթացքում: 2010 թվականից մոտ 11 տարի հետո միայն հուլիսի 25-ը կընկնի կիրակի օր: Սուրբ տարիների ընթացքում քաղաք են այցելում մեծ թվով ուխտավորներ: 2014 թվականին 237 983 զբոսաշրջիկ եղել է Կոմպոստելայում, 2015 թվականին՝ 262 513 զբոսաշրջիկ, իսկ 2016 թվականին՝ 277854 զբոսաշրջիկ[7]:
Սանտյագո դե Կոմպոստելայում հրատարակվում է El Correo Gallego լրագիրը, ունի նաև իր հեռուստատեսային կենտրոնը և ռադիոկայանը: Գալիսերեն լեզվով առցանց նորությունների պորտալը՝ Galicia Hoxe, նույնպես հիմնվել է քաղաքում: Գալիսիայի հեռուստատեսությունը և հանրային հեռարձակման կորպորացիան, ունի իր կենտրոնակայանը Կոմպոստելայում:
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սանտյագո դե Կոմպոստելա քաղաքի բնակչությունը 2012 թվականին կազմել է 95671 բնակիչ, իսկ մետրոպոլիտենի տարածքը հասնում է 178695-ի: 2010 թվականին քաղաքում բնակվել է շուրջ 4111 օտարերկրացի, որը կազմում է ընդհանուր բնակչության 4,3%-ը: Հիմնական ազգություններն են կազմում բրազիլացիները (11%), պորտուգալացիները (8%) և կոլումբիացիները (7%):
Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կյոպպենի կլիմաների դասակարգման մեջ Սանտյագո դե Կոմպոստելան ունի ծովային կլիմա, մեղմ և փոքր-ինչ չոր ամառներով և մեղմ ու խոնավ ձմեռներով: Կլիման մեղմ է: Սառնամանիքները լինում են միայն դեկտեմբերին, հունվարին և փետրվարին, միջինում ընդամենը 8 օր, իսկ ձյուն տեղում է հազվադեպ: Բացարձակ ջերմաստիճանը 30 °C է:
Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սանտյագո դե Կոմպոստելայի քույր քաղաքներն են՝
|
|
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Fletcher, R. A. (1984). Saint James's catapult: the life and times of Diego Gelmírez of Santiago de Compostela. Oxford [Oxfordshire]: Clarendon Press. էջեր 57–59. ISBN 978-0-19-822581-2.
- ↑ Fletcher, R. A. (1984). Saint James's catapult : the life and times of Diego Gelmírez of Santiago de Compostela. Oxford [Oxfordshire]: Clarendon Press. ISBN 978-0-19-822581-2.
- ↑ Fletcher, R. A. (1984). Saint James's catapult: the life and times of Diego Gelmírez of Santiago de Compostela. Oxford [Oxfordshire]: Clarendon Press. էջ 56. ISBN 978-0-19-822581-2.
- ↑ Fletcher, R. A. (1984). Saint James's catapult : the life and times of Diego Gelmírez of Santiago de Compostela. Oxford: Clarendon Press. էջ 23. ISBN 978-0-19-822581-2.
- ↑ Collins, Roger (1983). Early Medieval Spain. New York: St. Martin's Press. էջ 199. ISBN 0-312-22464-8.
- ↑ Fletcher, R. A. (1984). Saint James's catapult : the life and times of Diego Gelmírez of Santiago de Compostela. Oxford [Oxfordshire]: Clarendon Press. էջ 53. ISBN 978-0-19-822581-2.
- ↑ https://www.caminoadventures.com/camino-de-santiago-statistics/
- ↑ «Pesquisa de Legislação Municipal - No 14471» [Research Municipal Legislation - No 14471]. Prefeitura da Cidade de São Paulo [Municipality of the City of São Paulo] (Portuguese). Արխիվացված է օրիգինալից 2011-10-18-ին. Վերցված է 2013-08-23-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Lei Municipal de São Paulo 14471 de 2007 WikiSource (պորտուգալերեն)
- ↑ Hispaniola was under the rule of the Dominican Order and Order of Alcántara, therefore, the name of Santiago as a city in the Dominican Republic could be applied later
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Սանտյագո դե Կոմպոստելա կատեգորիայում։ |