Թվանճ

Թվանճ, գյուղ Արևմտյան Հայաստանում, Էրզրումի վիլայեթի Էրզրումի գավառում։ Գտնվում էր Էրզրում քաղաքից 10-12 կմ հյուսիս-արևելք։

Անվան ստուգաբանություն

Ըստ ավանդության մի գյուղացի կարգադրել է գյուղի մոտ բլուր սարքելու համար պարկերով հող բերել։ Բլուրը կանգնեցվում է, սակայն պարկերով բերված հողը քանակից անցնում է և գյուղացիներն ասում են «Թիվն անցավ» և դադարեցնում են աշխատանքը։ Գյուղի անվանումը դրանից հետո մնում է Թիվանց, որն էլ աղավաղվելով դառնում է Թվանճ։

Պատմություն

Գյուղի բնակչության մի մասը գաղթել և բնակություն է հաստատել Ախալքալաքի գավառի Վարևան գյուղում։ 1915 թվականի Մեծ եղեռնի ժամանակ գյուղի հայերը զանգվածաբար կոտորվեցին Կամախի կիրճում։

Բնակչություն

XX դարի սկզբին ուներ 60 տուն հայ, թուրք և հույն բնակիչ։

Պատմամշակութային կառույցներ

Թվանճն ուներ Ս. Ամենափրկիչ հայկական և մեկ այլ հունադավան եկեղեցի։ Մոտակայքում գտնվում է Ս. Գեորգ վանքը։

Կրթություն

Հայերն ուներին երկսեռ վարժարան։

Գրչություն

Միջին դարերում գյուղն եղել է գրչության կենտրոն։ Պահպանվել են այստեղ գրված XVI-XVII դարերի ձեռագրեր։

Տես նաև

• Էրզրումի նահանգի հայաբնակ բնակավայրեր

Աղբյուրներ

• «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
• Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 229)։